Co warto wiedzieć o zaworze antyzamarzaniowym z serii 108 marki Caleffi

Popularność jaką zdobył, zwłaszcza w ostatnim czasie, zawór 108, przyczyniła się do pojawienia się szeregu pytań związanych z jego działaniem, zasadnością stosowania czy sposobem montażu. Dlatego dzisiaj chcemy dostarczyć czytelnikom niezbędnej wiedzy o tym produkcie oraz odpowiedzieć na najczęściej zadawane przez klientów pytania. Będą one również pomocne przy wyborze najlepszego rozwiązania, które ochroni pompę ciepła przed zamarznięciem w niej czynnika grzewczego.

Czy zawór z serii 108 to zawór spustowy? Czy zrzuci on całą wodę z instalacji?

Omawiany zawór nie jest zaworem spustowym i jego zadaniem nie jest zrzucenie wody z instalacji. W sytuacji, w której temperatura wody w odcinku zewnętrznym obiegu osiągnie 3 °C, zawór otwiera upust wody, co objawia się delikatnym kapaniem. W momencie, kiedy do zaworu dopłynie woda z budynku o temperaturze powyżej 4 °C, czujnik termostatyczny w zaworze zamknie upust wody. Dzięki temu mamy sytuację, w której zawór pracuje  „okresowo”, a nie kapie z niego cały czas. Dzięki niewielkiej różnicy pomiędzy temperaturą otwarcia a temperaturą zamknięcia, ilość zrzuconej wody jest niewielka. Zadaniem zaworu jest utrzymanie wody w ciągłym przepływie dla zewnętrznego odcinka instalacji, m.in. przez wymiennik w pompie ciepła, tym samym utrzymując wodę w temperaturze powyżej 3 °C.

Dlaczego wymagany jest montaż dwóch zaworów?

Do prawidłowego działania konieczne jest zamontowanie dwóch sztuk zaworu antyzamarzaniowego. Należy zamontować jeden zawór na zasilaniu oraz jeden na powrocie, jak najbliżej pompy ciepła. Do pełnego zabezpieczenia źródła ciepła wymagane są dwa zawory, ponieważ nigdy nie mamy pewności, w którym miejscu w instalacji woda ulega szybszemu schłodzeniu, i niekoniecznie musi to być zawsze powrót z instalacji. Istnieje szereg czynników, które mogą mieć wpływ na miejsce schładzania się wody w instalacji, w tym przykładowo warunki atmosferyczne. 

Czy można izolować zawór antyzamarzaniowy serii 108?

Nie wolno izolować zaworu 108. W momencie wystąpienia awarii zasilania elektrycznego, zawór musi być miejscem, w którym woda wychładza się najszybciej. Gdybyśmy zaizolowali część zaworu, w której znajduje się czujnik termostatyczny, istniałoby ryzyko szybszego wychłodzenia się wody w innej części instalacji. Przykładem może być sytuacja, w której izolacja wymiennika ciepła w pompie ciepła będzie mniejsza niż izolacja zaworu antyzamarzaniowego. W takiej sytuacji może dojść do wychłodzenia się wody w wymienniku w pierwszej kolejności. Gdybyśmy zaizolowali przerywacz próżni, (jest to element w górnej części zaworu odpowiedzialny za wprowadzenie powietrza do instalacji w momencie, kiedy z zaworu kapie woda), zawór mógłby w ogóle nie zadziałać, jako że jego upust zostanie zablokowany. Taka sytuacja może mieć miejsce w instalacji, w której nie ma automatycznego zaworu napełniania.

Czy musimy zamontować zawór automatycznego napełniania, kiedy montujemy zawór z serii 108?

Tak naprawdę nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Odpowiedź brzmi „to zależy”. Zawór automatycznego napełniania nie jest wymagany do poprawnej pracy zaworu antyzamarzaniowego, czyli w instalacji, w której nie będzie automatu napełniania, zawór z serii 108 zadziała poprawnie.

Jednak istnieją sytuacje, w których automatyczny zawór napełniania w zestawie z zaworem antyzamarzaniowym jest konieczny dla pełnej ochrony pompy ciepła. Jest to na przykład sytuacja niestandardowego podłączenia wymiennika ciepła, jak na rysunku poniżej, gdzie (9) to płytowy wymiennik ciepła, (10) zasilanie instalacji, a (11) to powrót z instalacji.

W przedstawionej sytuacji automat napełniania jest niezbędny, aby cyrkulacja wody odbywała się przez cały wymiennik i część układu znajdującego się poniżej rury powrotnej. Bez tego woda mogłaby w pewnym momencie pozostać bez ruchu, przykładowo w dolnej części wymiennika.

Jest to właśnie przykład instalacji, w której konieczne jest zastosowanie zaworu automatycznego napełniania. Tak naprawdę jednak, zamontowany w każdej instalacji, nawet pozornie tego nie wymagającej, daje nam pewne korzyści. Eliminuje konieczność dobijania instalacji oraz jej odpowietrzania po zadziałaniu zaworu antyzamarzaniowego. W przypadku dużego ubytku wody, gdyby awaria zasilania elektrycznego trwała przez dłuższy czas, zabezpiecza pompę przed wejściem w tryb awaryjny. 

Czy można zastosować redukcję podczas podłączenia zaworu na większej średnicy rury?

To kolejne niezwykle istotne zagadnienie, które porusza temat strat ciśnienia w instalacji. Zawór antyzamarzaniowy jest zaworem pełnoprzelotowym i generuje bardzo niskie straty ciśnienia, pomijalne w obliczeniach hydraulicznych. Zawór jest tak skonstruowany, że nie ma w nim elementów, które mogłyby w jakimś znaczącym stopniu oporować. 

Zastosowanie redukcji, w momencie kiedy np. montujemy zawór 1” na rurze 5/4”, wygeneruje nam oczywiście większą stratę ciśnienia, ale wciąż strata ta będzie stosunkowo niewielka. Dlatego nie musimy obawiać się takiego montażu, zwłaszcza że standardowo montujemy na instalacji inne elementy, takie jak filtry, której oporują dużo bardziej.

Autor:
Barbara Jurek
specjalista ds. techniczno-handlowych Caleffi Poland