Zmiany w programie „Czyste Powietrze”. Fot. Unsplash
Od 22 kwietnia 2024 r. w „Czystym Powietrzu” obowiązywać będą nowe wymagania dotyczące dotowanych w ramach tego programu urządzeń – pomp ciepła i kotłów na biomasę. Resort klimatu i ochrony środowiska wypracował nowe warunki w porozumieniu z producentami i dystrybutorami oraz stroną społeczną. Mają one chronić beneficjentów przed inwestowaniem w urządzenia niskiej jakości.
Ten model nie tylko idealnie reguluje temperaturę w pomieszczeniu, ale także oferuje wiele innowacyjnych rozwiązań z myślą o środowisku i komforcie użytkowników.
Ten model nie tylko idealnie reguluje temperaturę w pomieszczeniu, ale także oferuje wiele innowacyjnych rozwiązań z myślą o środowisku i komforcie użytkowników.
Od 22 kwietnia 2024 r. dofinansowanie zakupu pompy ciepła oraz kotła na biomasę w ramach programu „Czyste Powietrze” będzie przysługiwało tylko w przypadku urządzeń wpisanych na listę ZUM (Zielonych Urządzeń i Materiałów). Pompy ciepła muszą dodatkowo uzyskać laboratoryjne potwierdzenie deklarowanych przez producenta parametrów.
Lista ZUM
Lista Zielonych Urządzeń i Materiałów (ZUM) stanowi wykaz produktów spełniających wymagania techniczne programu „Czyste Powietrze”. Prowadzi ją Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ- -PIB). Producenci pomp ciepła (oraz innych urządzeń i materiałów) zgłaszają swój wyrób, a po weryfikacji przez komisję ekspertów urządzenie jest dodawane do listy. Przed wejściem w życie nowych wymogów wybór urządzenia wpisanego na listę nie był obowiązkowy, dawał jednak beneficjentowi pewność, że dane urządzenie spełnia wymagania programu.
Kotły na biomasę
Składając wniosek dotyczący kotła zgazowującego drewno lub kotła na pellet drzewny po 22 kwietnia 2024 r., beneficjent musi w nim zawrzeć urządzenie wpisane na listę ZUM. Jak podał Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, warunek ten wynika z coraz częstszych nieuczciwych praktyk sprzedawców, którzy podają nieprawdziwe informacje o urządzeniu, wywołując w ten sposób błędne przekonanie, że dany kocioł spełnia wymogi programu.
Od 22 kwietnia 2024 r. do dofinansowania kwalifikowane będą wyłącznie pompy ciepła wpisane na listę ZUM, a dodatkowym warunkiem uzyskania wpisu będzie potwierdzenie deklarowanych parametrów technicznych poprzez przeprowadzenie badania w niezależnym akredytowanym laboratorium na terenie UE lub EFTA. W Polsce taką placówką jest Laboratorium Chłodnicze Centralnego Ośrodka Chłodnictwa (COCh) w Krakowie, akredytowane laboratoria znajdują się także w Niemczech i Czechach.
Badania muszą być prowadzone zgodnie z normami badawczymi:
PN-EN 14511 Klimatyzatory, ziębiarki cieczy i pompy ciepła do grzania i ziębienia oraz ziębiarki do procesów przemysłowych, ze sprężarkami o napędzie elektrycznym;
PN-EN 14825 Klimatyzatory, agregaty do chłodzenia cieczy oraz pompy ciepła ze sprężarkami napędzanymi elektrycznie, do ogrzewania i chłodzenia pomieszczeń. Badanie i ocena w warunkach częściowego obciążenia oraz obliczanie wydajności sezonowej;
PN-EN 12102 Klimatyzatory, ziębiarki cieczy, pompy ciepła, ziębiarki do procesów przemysłowych i osuszacze z elektrycznie napędzanymi sprężarkami. Wyznaczanie poziomu mocy akustycznej;
(tylko dla gruntowych pomp ciepła) PN- -EN 15879 Badanie i charakterystyki pomp ciepła ze sprężarkami o napędzie elektrycznym, z gruntem jako dolnym źródłem ciepła, do ogrzewania i/lub chłodzenia pomieszczeń.
Wynik badań musi się zgadzać z danymi podawanymi przez producenta na karcie produktu i w etykiecie energetycznej.
Po potwierdzeniu parametrów technicznych pompa ciepła może zostać wpisana na listę ZUM. Natomiast w przypadku urządzeń, które już się na tej liście znajdują, producent musi dostarczyć raport z badań. Dopuszczalny jest raport sporządzony w innym języku niż polski, trzeba jednak wówczas dostarczyć także skróconą wersję po polsku.
Weryfikacja urządzeń i uzupełnienie dokumentacji istniejących urządzeń odbywać się będzie w okresie przejściowym – do 13 czerwca 2024 r. Po jego zakończeniu na liście ZUM pozostaną wyłącznie pompy ciepła spełniające wymagania programu „Czyste Powietrze”.
Nowe wymagania dla pomp ciepła w kontekście programu „Czyste Powietrze” zamieszczone zostały w zaktualizowanych załącznikach 2/2a/2b do dokumentacji programu i obejmują zgodność z określonymi rozporządzeniami unijnymi, potwierdzoną badaniami w niezależnym laboratorium:
pompa ciepła powietrze/woda oraz pompa ciepła powietrze/woda o podwyższonej klasie efektywności energetycznej – potwierdzenie spełnienia wymogów określonych w rozporządzeniach UE 811/2013 i UE 813/2013;
pompa ciepła powietrze/powietrze – potwierdzenie spełnienia wymogów określonych w rozporządzeniach 626/2011 i 206/2012;
gruntowa pompa ciepła o podwyższonej klasie efektywności energetycznej – potwierdzenie spełnienia wymogów określonych w rozporządzeniach UE 811/2013 i 813/2013;
pompa ciepła do przygotowania c.w.u. – potwierdzenie spełniania wymogów określonych w rozporządzeniach UE 812/2013 i 814/2013 oraz ich potwierdzenie badaniami w niezależnym laboratorium.
Możliwe jest przedstawienie badań dla całego typoszeregu, jeśli spełnione zostaną określone warunki:
badanie musi dotyczyć co najmniej jednej pompy ciepła na pięć podtypów wchodzących w skład typoszeregu, jednak moc pomp ciepła z tego typoszeregu nie może się różnić o więcej niż ±50% od mocy pompy ciepła poddanej badaniom;
podtypy pomp ciepła mają taką samą konstrukcję obiegu chłodniczego (także taki sam czynnik chłodniczy/roboczy) oraz taki sam rodzaj podzespołów chłodniczych: sprężarek (w tym ten sam producent i ta sama liczba), elementu rozprężnego, skraplacza oraz parownika (w tym ten sam producent, typ i liczba wentylatorów parownika w przypadku powietrznych pomp ciepła);
urządzenia z zaworem czterodrogowym i bez nie mogą zostać zaliczone do tego samego typoszeregu.
Najwyższy poziom dofinansowania tylko na jeden dom
Wprowadzono także zasadę, że z najwyższego poziomu dofinansowania (dotacja do 100% kosztów kwalifikowanych) można skorzystać tylko w przypadku jednego domu jednorodzinnego (lub jednego lokalu wydzielonego w takim budynku). Beneficjent będzie mógł wnioskować o dofinansowanie na kolejne budynki tylko w ramach podstawowego poziomu dofinansowania.
Podczas konferencji prasowej w Mostra Convengno Expocomfort w Mediolanie, Panasonic Heating & Cooling Solutions zaprezentował kolejną fazę swojej długoterminowej wizji, kładąc nacisk na inicjatywy zrównoważonego...
Podczas konferencji prasowej w Mostra Convengno Expocomfort w Mediolanie, Panasonic Heating & Cooling Solutions zaprezentował kolejną fazę swojej długoterminowej wizji, kładąc nacisk na inicjatywy zrównoważonego rozwoju i strategiczną współpracę. Konferencja dotyczyła kwestii tworzenia przyszłości o zerowej emisji dwutlenku węgla netto), a kierownictwo firmy Panasonic nakreśliło strategiczną mapę drogową firmy.
Linia kompaktowych produktów GÜNTNER to seria chłodnic do standardowych zastosowań, dostępna prosto z magazynu, z korzystną ceną w stosunku do jakości. Przeznaczone są do małych i średnich komór chłodniczych,...
Linia kompaktowych produktów GÜNTNER to seria chłodnic do standardowych zastosowań, dostępna prosto z magazynu, z korzystną ceną w stosunku do jakości. Przeznaczone są do małych i średnich komór chłodniczych, przystosowane do kontaktu z produktami spożywczymi. Zostały wykonane z materiałów, które spełniają surowe wytyczne dotyczące warunków higienicznych. Wyposażone w wentylatory klasy ErP, dostępne w technologii AC (prąd przemienny) lub EC (elektronicznie komutowane).
Nie powstanie planowana przez Fortum elektrociepłownia zasilana paliwami alternatywnymi w Biskupicach w gminie Wisznia Mała. Decyzja firmy wynika z przedłużającego się procesu administracyjnego.
Nie powstanie planowana przez Fortum elektrociepłownia zasilana paliwami alternatywnymi w Biskupicach w gminie Wisznia Mała. Decyzja firmy wynika z przedłużającego się procesu administracyjnego.
Hannah Mills dołącza do światowej klasy sportowców należących do europejskiego Teamu Panasonic u boku mistrzyni olimpijskiej Malaiki Mihambo oraz mistrzyni paraolimpijskiej Hannah Cockroft. Wykorzystując...
Hannah Mills dołącza do światowej klasy sportowców należących do europejskiego Teamu Panasonic u boku mistrzyni olimpijskiej Malaiki Mihambo oraz mistrzyni paraolimpijskiej Hannah Cockroft. Wykorzystując moc i pasję sportu, mistrzynie wraz z firmą wykorzystają wysokoprofilową platformę sportu, aby zachęcać do działań na rzecz klimatu na całym świecie podczas Igrzysk Olimpijskich w Paryżu.
Firma SMAY wraz z Tomaszem Marczyńskim organizuje I Mistrzostwa Polski w Kolarstwie Szosowym Branży Budowlanej, których celem jest zebranie funduszy na pomoc potrzebujących i wsparcie Fundacji Rodziny...
Firma SMAY wraz z Tomaszem Marczyńskim organizuje I Mistrzostwa Polski w Kolarstwie Szosowym Branży Budowlanej, których celem jest zebranie funduszy na pomoc potrzebujących i wsparcie Fundacji Rodziny Maj im. Piotra Maja. W programie wydarzenia m.in. emocjonujący wyścig kolarski, budujący networking oraz wieczorna gala charytatywna.
Na Politechnice Opolskiej otwarto nowoczesne laboratorium Odnawialnych Źródeł Energii. W skład laboratorium, wartego ponad pół miliona złotych, wchodzą nowoczesne stanowiska, które umożliwiają eksperymenty...
Na Politechnice Opolskiej otwarto nowoczesne laboratorium Odnawialnych Źródeł Energii. W skład laboratorium, wartego ponad pół miliona złotych, wchodzą nowoczesne stanowiska, które umożliwiają eksperymenty i badania w zakresie technologii odnawialnych źródeł energii.
Ponad 70 milionów złotych to koszt hybrydyzacji pieca w fabryce wełny szklanej w gliwickim zakładzie Isover, marki należącej do Grupy Saint-Gobain. Inwestycja zwiększa moce produkcyjne zakładu, zmniejszając...
Ponad 70 milionów złotych to koszt hybrydyzacji pieca w fabryce wełny szklanej w gliwickim zakładzie Isover, marki należącej do Grupy Saint-Gobain. Inwestycja zwiększa moce produkcyjne zakładu, zmniejszając jednocześnie emisję dwutlenku węgla. To pierwszy projekt tego typu w ramach Grupy na świecie i najważniejszy od 15 lat w Gliwicach.
Mimo ogromnych postępów, jakie się dokonały w ciągu kilku dekad, sytuacja polskich wód powierzchniowych jest raczej zła, choć nie odbiegamy w tym względzie od zachodu Europy. Wiele można zmienić prostymi...
Mimo ogromnych postępów, jakie się dokonały w ciągu kilku dekad, sytuacja polskich wód powierzchniowych jest raczej zła, choć nie odbiegamy w tym względzie od zachodu Europy. Wiele można zmienić prostymi metodami - uważa ekohydrolog dr Paweł Jarosiewicz z Uniwersytetu Łódzkiego.
Spółdzielnie energetyczne i inne formy energetyki obywatelskiej mogą stać się ważnym elementem polskiej transformacji energetycznej. Wciąż jednak napotykają wiele barier, w tym m.in. brak instytucjonalnego...
Spółdzielnie energetyczne i inne formy energetyki obywatelskiej mogą stać się ważnym elementem polskiej transformacji energetycznej. Wciąż jednak napotykają wiele barier, w tym m.in. brak instytucjonalnego wsparcia i ograniczenia prawne, a także brak szerszej świadomości zalet takiego rozwiązania wśród samorządów. Przeszkodą nie jest za to dostępność środków finansowych. Jak zauważa Joanna Furmaga, prezeska Polskiej Zielonej Sieci, w najbliższych latach mamy w sumie ponad 2 mld zł, które mogą być...
Firma LG Electronics już po raz siódmy otrzymała Air-Conditioning, Heating & Refrigeration Institute (AHRI) Performance Award. Nagroda ta jest wyrazem uznania dla rozwiązań LG w zakresie ogrzewania, wentylacji...
Firma LG Electronics już po raz siódmy otrzymała Air-Conditioning, Heating & Refrigeration Institute (AHRI) Performance Award. Nagroda ta jest wyrazem uznania dla rozwiązań LG w zakresie ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji (HVAC).
22 marca 2024 r. wystartowała kampania informacyjna „Pompuj ciepło z głową”, której inicjatorem jest Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC). Akcja skierowana jest do indywidualnych...
22 marca 2024 r. wystartowała kampania informacyjna „Pompuj ciepło z głową”, której inicjatorem jest Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC). Akcja skierowana jest do indywidualnych inwestorów – przede wszystkim do tych, którzy są na etapie wyboru urządzenia grzewczego do swojego domu lub właśnie zdecydowali się na instalację pompy ciepła, ale również do tych, którzy od niedawna użytkują pompę ciepła. Kampania potrwa do końca 2024 r.
Dnia 15 marca 2024 r. wystartowała nowa edycja Szwedzkiej promocji pomp ciepła NIBE, organizowana przez spółkę NIBE-BIAWAR, będącą częścią szwedzkiego koncernu NIBE AB.
Dnia 15 marca 2024 r. wystartowała nowa edycja Szwedzkiej promocji pomp ciepła NIBE, organizowana przez spółkę NIBE-BIAWAR, będącą częścią szwedzkiego koncernu NIBE AB.
Pompy ciepła powietrze-woda Aquarea firmy Panasonic Heating & Cooling Solutions oferują wysokowydajne i energooszczędne rozwiązanie dla każdego domu i lekkich zastosowań komercyjnych. To innowacyjny system...
Pompy ciepła powietrze-woda Aquarea firmy Panasonic Heating & Cooling Solutions oferują wysokowydajne i energooszczędne rozwiązanie dla każdego domu i lekkich zastosowań komercyjnych. To innowacyjny system o niskim zużyciu energii, zaprojektowany w celu zapewnienia idealnej temperatury i ciepłej wody w domu, nawet przy ekstremalnych temperaturach zewnętrznych. Seria Aquarea oferuje szeroki wybór urządzeń o mocy od 3 kW do 30 kW, dzięki czemu można dobrać najodpowiedniejsze rozwiązanie do domu – niezależnie...
Zrównoważone budownictwo w istotny sposób przyczynia się do ochrony środowiska naturalnego. Kluczowe w tym kontekście są oszczędzające zasoby materiały budowlane i instalacyjne, takie jak systemy złączek...
Zrównoważone budownictwo w istotny sposób przyczynia się do ochrony środowiska naturalnego. Kluczowe w tym kontekście są oszczędzające zasoby materiały budowlane i instalacyjne, takie jak systemy złączek zaprasowywanych Viega, dla których opracowano już Deklaracje Środowiskowe Produktu (EPD). Można je łatwo pobrać ze strony internetowej w formie plików PDF. Deklaracje systemów zaprasowywanych Viega spełniają rygorystyczne kryteria typu III i będą sukcesywnie wdrażane również dla innych obszarów produktowych.
W ramach programu Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021-2027 beneficjenci z regionu mogą otrzymać dofinansowanie na inwestycje w magazyny energii i ciepła.
W ramach programu Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021-2027 beneficjenci z regionu mogą otrzymać dofinansowanie na inwestycje w magazyny energii i ciepła.
W ostatnich tygodniach pojawiło się sporo doniesień nt. protestów w UE, w tym w Polsce, przeciwko Europejskiemu Zielonemu Ładowi. Mamy z nim do czynienia raptem od 2019 roku, ale wiele działań, z których...
W ostatnich tygodniach pojawiło się sporo doniesień nt. protestów w UE, w tym w Polsce, przeciwko Europejskiemu Zielonemu Ładowi. Mamy z nim do czynienia raptem od 2019 roku, ale wiele działań, z których się składa, realizujemy znacznie dłużej, zwłaszcza w energetyce i budownictwie oraz transporcie.
Firmy tado° i Panasonic poinformowały o swoim partnerstwie, dzięki którym najnowocześniejsze produkty i technologie pomp ciepła łączą się z wiodącymi na rynku usługami inteligentnej kontroli ogrzewania...
Firmy tado° i Panasonic poinformowały o swoim partnerstwie, dzięki którym najnowocześniejsze produkty i technologie pomp ciepła łączą się z wiodącymi na rynku usługami inteligentnej kontroli ogrzewania i zarządzania energią. To część misji obu firm, mającej na celu dekarbonizację domów i pomoc klientom w oszczędzaniu na kosztach energii.
Wejście w życie rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii z 27 października 2023 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie,...
Wejście w życie rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii z 27 października 2023 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, zostało przesunięte. Rozwiązania przeciwdziałające tzw. patodeweloperce zaczną obowiązywać nie 1 kwietnia, a 1 sierpnia 2024 r.
Przyjęta przez Parlament Europejski nowelizacja dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków wymusi termomodernizację zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i niemieszkalnych. Przeciwnicy...
Przyjęta przez Parlament Europejski nowelizacja dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków wymusi termomodernizację zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i niemieszkalnych. Przeciwnicy dyrektywy alarmują o wysokich kosztach. Jednak w wielu przypadkach jest to szansa na spełnienie celów ESG założonych w przedsiębiorstwie. Poza tym dzisiejsze inwestycje w modernizację oznaczają przyszłe zyski wynikające z oszczędności energii.
Według najnowszej bazy danych Instytu Energetyki Odnawialnej „Funkcjonujące Elektrownie i Farmy Wiatrowe w Polsce 2024”, w marcu 2024 r. funkcjonowało 1400 instalacji wiatrowych przyłączonych do sieci...
Według najnowszej bazy danych Instytu Energetyki Odnawialnej „Funkcjonujące Elektrownie i Farmy Wiatrowe w Polsce 2024”, w marcu 2024 r. funkcjonowało 1400 instalacji wiatrowych przyłączonych do sieci elektroenergetycznej, z czego 799 (8 923,7MW) to instalacje powyżej 1 MW. Łączna moc zainstalowana wyniosła 9320,4 MW.
W tym roku ekspozycje 350 wystawców z 15 państw zajmowały wszystkie hale Targów Kielce. Targi odnawialnej energetyki prosumenckiej i zawodowej odwiedziło 20 tys. osób.
W tym roku ekspozycje 350 wystawców z 15 państw zajmowały wszystkie hale Targów Kielce. Targi odnawialnej energetyki prosumenckiej i zawodowej odwiedziło 20 tys. osób.
Pomimo dopiero dwóch edycji Międzynarodowe Targi Techniki Grzewczej, Wentylacji i Klimatyzacji Warsaw HVAC Expo w Nadarzynie już osiągnęły pozycję jednego z najważniejszych w kraju oraz naszym regionie...
Pomimo dopiero dwóch edycji Międzynarodowe Targi Techniki Grzewczej, Wentylacji i Klimatyzacji Warsaw HVAC Expo w Nadarzynie już osiągnęły pozycję jednego z najważniejszych w kraju oraz naszym regionie Europy wydarzeń związanych z ogrzewaniem i wentylacją.
W obliczu rosnącej wartości przestrzeni mieszkalnej i zróżnicowanych potrzeb współczesnych rodzin, budowa domu piętrowego jest optymalnym rozwiązaniem, które łączy w sobie efektywne wykorzystanie powierzchni...
W obliczu rosnącej wartości przestrzeni mieszkalnej i zróżnicowanych potrzeb współczesnych rodzin, budowa domu piętrowego jest optymalnym rozwiązaniem, które łączy w sobie efektywne wykorzystanie powierzchni z komfortem i funkcjonalnością. Projekty domów piętrowych, skupiające się na optymalnym wykorzystaniu powierzchni budynku, oferują przemyślane układy przestrzenne.
Zadaniem klimatyzacji jest przede wszystkim obniżenie zbyt wysokiej temperatury w budynku i dostosowanie jej do parametrów, które będą zapewniały komfortowe warunki pracy lub odpoczynku. Gorące lata i...
Zadaniem klimatyzacji jest przede wszystkim obniżenie zbyt wysokiej temperatury w budynku i dostosowanie jej do parametrów, które będą zapewniały komfortowe warunki pracy lub odpoczynku. Gorące lata i okresy długotrwałych upałów są silnie odczuwalne nawet w nowoczesnych, dobrze izolowanych budynkach wyposażonych w rolety zewnętrzne lub wewnętrzne, dlatego nowoczesne systemy klimatyzacji są coraz chętniej wybierane przez inwestorów, którzy budują lub modernizują swoje domy.
Choć główną funkcją klimatyzatora jest chłodzenie powietrza w upalne okresy roku, panuje błędne przekonanie, że na schłodzeniu mieszkania kończy się funkcja systemu klimatyzacji. Tymczasem nowoczesne jednostki...
Choć główną funkcją klimatyzatora jest chłodzenie powietrza w upalne okresy roku, panuje błędne przekonanie, że na schłodzeniu mieszkania kończy się funkcja systemu klimatyzacji. Tymczasem nowoczesne jednostki nie ograniczają się jedynie do pojedynczych zadań.
Ten model nie tylko idealnie reguluje temperaturę w pomieszczeniu, ale także oferuje wiele innowacyjnych rozwiązań z myślą o środowisku i komforcie użytkowników.
Ten model nie tylko idealnie reguluje temperaturę w pomieszczeniu, ale także oferuje wiele innowacyjnych rozwiązań z myślą o środowisku i komforcie użytkowników.
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.rynekinstalacyjny.pl. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.rynekinstalacyjny.pl oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.