Instalacja sprężonego powietrza – tych błędów unikaj!

Instalacja pneumatyczna występuje w większości zakładów produkcyjnych, gdzie używane  są narzędzia lub pracują maszyny napędzane sprężonym powietrzem. 

Jakich zatem błędów należy unikać na etapie projektu i wykonania?

1. Zastosowanie nieodpowiednich materiałów do budowy nowoczesnych instalacji pneumatycznych.

Problem dotyczy wykorzystania do budowy instalacji  stalowych skręcanych lub spawanych rur oraz kształtek w sytuacji użytkowania kompresorów śrubowych np. bezolejowych. Kompresory takie wytwarzają sprężone powietrze o bardzo wysokiej klasie czystości (zwłaszcza jeżeli posiadają zabudowane osuszacze ziębnicze lub adsorpcyjne), którego jakość na pewno się pogorszy po przepływie przez rury stalowe, w których może następować korozja, kondensowanie się pary wodnej i wtórne przedostawanie się zanieczyszczeń do całości układu

Rozwiązanie: zaleca się wykonywanie instalacji aluminiowych lub tworzywowych (zobacz).

2. Brak spadku podczas budowy głównego rurociągu zasilającego.

Typowy problem przy wykonywaniu instalacji pneumatycznych, którego skutkiem jest przedostawanie się wody np. do narzędzi pneumatycznych lub pistoletów do malowania.

Rozwiązanie: Wykonywanie głównych poziomych linii zasilających ze spadkiem o ok. 2°

3. Wykonywanie pionowych odejść z instalacji głównej do odbiorników za pomocą zwykłych trójników.

Rezultatem takiego błędnego projektu jest przedostawanie się wody i kondensatu do najniższych punktów instalacji.

Rozwiązanie: należy używać specjalnych złączy rozgałęziających z separacją wody lub wykonywać te odejścia z użyciem tzw. łabędziej szyi.

4. Zastosowanie rur o zbyt małej średnicy.

Z doświadczenia wiem, że projektowanie instalacji pneumatycznej zasadniczo powinno uwzględnić jej potencjalną rozbudowę. Zastosowanie rur o zbyt małych średnicach może skutkować zbyt małym przepływem sprężonego powietrza do narzędzi pneumatycznych lub innych odbiorników i znaczne pogorszenie parametrów ich pracy.

Rozwiązanie: zastosowanie rur o większej średnicy i wykonanie wizji lokalnej w obiekcie. Koszt wykonania instalacji z wykorzystaniem rur o większej średnicy jest zdecydowanie niższy od kosztów jej modernizacji w przyszłości. Dodatkowo unika się wtedy zwiększenia prędkości przepływu medium ponad 10 m/s.

5. Projektowanie i wykonanie „otwartych” instalacji pneumatycznych.

W otwartych instalacjach pneumatycznych, po podłączeniu wielu odbiorników występują spadki ciśnienia i wahania natężenia przepływu co skutkuje nierównym podziałem dostarczanego medium roboczego. 

Rozwiązanie: Najlepszym rozwiązaniem, z punktu widzenia spadku ciśnienia w instalacji i dystrybucji sprężonego powietrza (który nie powinien wynosić więcej niż 0,1 bara dla najdalszego odbiornika) jest wykonanie zamkniętej instalacji w formie „pierścienia”, który gwarantuje równomierne dostarczanie medium do odbiorników.

6. Brak zrzutów kondensatu w instalacji; osuszaczach; zbiornikach i filtrach sprężonego powietrza.

Kondensat to zanieczyszczenie, które należy usunąć. Powstaje w wyniku zmieszania się w instalacji oleju ze sprężarek i wody zawartej w sprężonym powietrzu. 

Rozwiązanie: Montaż spustu kondensatu. Bez tych elementów nawet najlepszej jakości instalacje pneumatyczne mogą być zanieczyszczane powstającym kondensatem.

7. Brak wstępnego „przedmuchania” instalacji przed oddaniem jej do użytku

Z pozoru to mało istotna czynność. Jednak proszę mi wierzyć, to często występująca sytuacja w praktyce. Zaniechanie wstępnego “przedmuchania” instalacji może prowadzić do uszkodzenia odbiorników cząstkami znajdującymi się w rurach. Nawet najnowsze instalacje wykonywane z aluminium i tworzyw sztucznych mogą zawierać drobne zanieczyszczenia powstałe podczas wiercenia, gwintowania oraz skręcania.

Rozwiązanie: Po wykonaniu instalacji pneumatycznej należy bezwzględnie wykonać jej wstępne uruchomienie bez podłączonych odbiorników, tak aby była możliwość wydmuchania znajdujących się w rurach i przewodach zanieczyszczeń stałych.

Podsumowanie

Wymienionych błędów trzeba unikać, co zagwarantuje nam satysfakcję z użytkowania dobrze wykonanej instalacji sprężonego powietrza. Trudno winić użytkowników za błędy projektantów, ale warto zasugerować np. zastosowanie nowoczesnych systemów instalacji aluminiowych (zobacz), których elementy eliminują niektóre z wymienionych błędów) oraz zamontowanie zrzutów kondensatu.

Autor poradnika:
Rafał Piszcz, ekspert i szkoleniowiec firmy Air-Com Pneumatyka-Automatyka z blisko 20-letnim doświadczeniem w branży. Prowadzi szkolenia teoretyczne i praktyczne dla klientów, w których trakcie korzysta z naszej autorskiej tablicy dydaktycznej.