Drugi nabór w programie „Ciepłe Mieszkanie”

Program „Ciepłe Mieszkanie” stanowi odpowiednik „Czystego Powietrza” w odniesieniu do budynków wielorodzinnych. Jego celem jest zastąpienie nieefektywnych źródeł ciepła ogrzewających mieszkania w domach wielorodzinnych nowoczesnymi źródłami niskoemisyjnymi lub podłączenie mieszkań do efektywnego źródła ciepła w budynku. Realizację tego celu wspierają bezzwrotne dotacje do przedsięwzięć termomodernizacyjnych.

W przeciwieństwie do „Czystego Powietrza”, program „Ciepłe Mieszkanie” ma charakter dwuetapowy. W pierwszym etapie wnioski do odpowiednich wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej (wfośigw) składają gminy. Przygotowanie wniosku powinno zostać poprzedzone analizą potrzeb mieszkańców. Po podpisaniu umów gminy mogą ogłaszać nabory dla odbiorców końcowych, tj.:

• osób indywidualnych: właścicieli mieszkań w budynkach wielorodzinnych, a także najemców mieszkań z zasobu gminnego;
• małych wspólnot mieszkaniowych (administrujących budynkami liczącymi 3–7 mieszkań).

Nowością w drugim naborze jest uwzględnienie dwóch grup odbiorców, których nie dotyczył pierwszy nabór: najemców mieszkań z zasobu gminnego i mniejszych wspólnot mieszkaniowych. Obecnie trwa drugi nabór do programu – gminy mają czas na składanie wniosków w okresie od 29 września 2023 do 31 stycznia 2024, umowy między gminami a wfośigw zostaną podpisane do 30 czerwca 2024, a wypłaty środków nastąpią do 31 grudnia 2026 r.

Dotacje dla osób indywidualnych

Dotację (według zasady „jedna dotacja = jedno mieszkanie”) może otrzymać właściciel mieszkania lub najemca mieszkania z zasobu gminy na podłączenie do wspólnego efektywnego węzła cieplnego lub na zakup i montaż indywidualnego źródła ciepła. Do nowoczesnych, niskoemisyjnych źródeł zaliczają się zgodnie z regulaminem programu:

• kocioł na pellet drzewny o podwyższonym standardzie (emisyjność cząstek stałych ≤ 20 mg/m3) z automatycznym podawaniem paliwa i bez rusztu awaryjnego lub przedpaleniska, wraz z dostosowaniem przewodów dymowych i spalinowych (obowiązkowo) potwierdzonym w protokole z odbioru kominiarskiego podpisanym przez mistrza kominiarskiego,
• gazowy kocioł kondensacyjny,
• ogrzewanie elektryczne, bufor c.o. i/lub zasobnik c.w.u. i osprzęt (w tym materiały instalacyjne wchodzące w skład systemu),
• pompy ciepła powietrze/woda wraz z osprzętem, a także pompy ciepła powietrze/ powietrze (klimatyzatory z funkcją grzania).

Dotacja przysługuje także na takie zadania jak:

• wykonanie instalacji c.o. i c.w.u.,
• wymiana stolarki okiennej i drzwiowej (tylko w pomieszczeniach ogrzewanych),
• wykonanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (opartej na centrali wentylacyjnej lub rekuperatorach ściennych),
• sporządzenie dokumentacji projektowej.

Warto pamiętać o dodatkowych ograniczeniach dla beneficjentów indywidualnych. Po pierwsze, sama wymiana okien i drzwi (bez wymiany źródła ciepła) w przypadku odbiorców indywidualnych nie może być dotowana w tym programie. Warunkiem otrzymania wsparcia będzie także zobowiązanie beneficjenta końcowego, że w mieszkaniu nie pozostaną źródła ciepła o klasie niższej niż 5 (według polskiej normy przenoszącej normę europejską EN 303-5 Heating boilers Heating boilers for solid fuels, manually and automatically stoked, nominal heat output of up to 500 kW. Terminology, requirements, testing and marking).

Wysokość i intensywność dofinansowania dla osób indywidualnych

W drugim naborze podwyższono progi dochodowe (są teraz takie jak w programie „Czyste Powietrze”) oraz zwiększono maksymalne wartości dotacji (por. tabela). Dotacja, podobnie jak w ubiegłym roku, będzie wyższa dla mieszkańców gmin najbardziej zanieczyszczonych, ujętych w wykazie stanowiącym oficjalny dokument programu. W 2022 r. na liście tej znalazły się 322 gminy (13% wszystkich gmin w Polsce).

Przeczytaj także: Pierwsze wnioski w programie „Ciepłe Mieszkanie” 2.0

Wspólnoty mieszkaniowe

Nowym odbiorcą końcowym programu są wspólnoty mieszkaniowe obejmujące od 3 do 7 mieszkań. Mogą one uzyskać dotacje nieprzekraczające 60% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia. Maksymalna wartość dotacji zależy od zakresu danego przedsięwzięcia:

• pełna termomodernizacja z wymianą źródła ciepła z uwzględnieniem pompy ciepła i mikroinstalacją PV – do 375 tys. zł,
• kompleksowa termomodernizacja z wymianą źródła ciepła i mikroinstalacją PV – do 360 tys. zł,
• kompleksowa termomodernizacja z wymianą źródła ciepła – do 350 tys. zł,
• termomodernizacja bez wymiany źródeł ciepła – do 150 tys. zł.

Wspólnoty będą mogły wnioskować o dotację na mikroinstalację PV (czyli instalację o mocy do 50 kWp) oraz dotację do gruntowej pompy ciepła – te dwa komponenty są nowością w programie i nie są dostępne dla odbiorców indywidualnych.

Budżet i efekty programu

Budżet programu wynosi łącznie 1,75 mld zł. Do tej pory odbył się jeden nabór (gminy miały czas na składanie wniosków do 31 grudnia 2022 r.) z dotacjami o łącznej wysokości ponad 746 mln zł – środki te trafiły lub trafią do 374 gmin, które podpisały wówczas umowy z właściwymi wfośigw. Etap przeznaczony dla mieszkańców jest nadal w trakcie realizacji. Dzięki tym środkom można będzie zmodernizować ponad 33,5 tys. mieszkań.

W drugim, trwającym obecnie naborze (gminy mają czas na składanie wniosków do 31 grudnia 2023 r.) „do wzięcia” jest ok. 1 mld zł. Łącznie będzie można zmodernizować ponad 60 tys. mieszkań – według wstępnych szacunków Ministerstwa Klimatu i Środowiska program miał dotyczyć w sumie ok. 80 tys. mieszkań w budynkach wielorodzinnych.