W prawidłowo działającej pływalni bardzo ważne jest utrzymanie odpowiednich standardów jakości wody w niecce basenowej. Na parametry wody basenowej wpływa wiele czynników – jednym z nich jest system jej uzdatniania. W procesach filtrowania usuwane są zanieczyszczenia fizykochemiczne nierozpuszczone w wodzie, natomiast w wyniku dezynfekcji eliminowane są drobnoustroje chorobotwórcze i zanieczyszczenia rozpuszczone w wodzie (utlenianie). Substancje, których nie można rozłożyć, muszą być usuwane stopniowo poprzez systematyczne dodawanie świeżej wody do obiegu wody basenowej.
Z punktu widzenia zdrowia kąpiących się osób najistotniejszy jest proces dezynfekcji. Każdy z pływających wprowadza do wody basenowej duże ilości mikroorganizmów, takich jak: bakterie, grzyby czy wirusy. Wiele z nich może być patogennych i wywoływać różne mniej lub bardziej groźne choroby.
Obecnie najbardziej rozpowszechnione środki dezynfekcyjne w uzdatnianiu wody basenowej bazują na chlorze. Należą do nich: podchloryn sodu, chlor gazowy i dwutlenek chloru. Coraz częściej projektanci pływalni uwzględniają również alternatywne metody dezynfekcji wody basenowej, np. zastosowanie ozonu. Metoda ta zyskała uznanie m.in. w Szwajcarii, Niemczech, Hiszpanii i Francji.
Niezależnie od zastosowanej metody dezynfekcji zgodnie z niemiecką normą DIN 19643 [5] zawartość wolnego chloru w niecce basenu (na odpływie z niecki) powinna wynosić 0,3–0,6 mg Cl2/dm3. Ma to stanowić zabezpieczenie przed wtórnym skażeniem wody już w samej niecce.
Właściwości dezynfekcyjne i utleniające ozonu
Ozon jest uważany za jeden z najsilniejszych utleniaczy i środków dezynfekujących. Wszystkie produkty pośrednie, powstające na poszczególnych etapach rozpadu ozonu, są bardzo reaktywne, mają jednak bardzo krótki czas półtrwania. Drobnoustroje zabijane są w bardzo krótkim czasie, wynoszącym 6–60 s. Bakteriobójcze działanie ozonu polega na zwiększeniu przepuszczalności komórkowej. Niszczona jest jej wewnętrzna struktura, głównie kwasy nukleinowe.
Dzięki dobrym właściwościom utleniającym ozonu zmniejszana jest ilość masy organicznej w wodzie basenowej, a co za tym idzie, redukowana jest możliwość ponownego rozwoju bakterii, dla których materia ta stanowi źródło składników odżywczych. Utleniane są również produkty uboczne chlorowania, takie jak związki chloroazotowe (chloramina) i chlorowęglowe (trichlorometany). Dzięki temu odzyskiwany jest chlor aktywny, co skutkuje mniejszymi dawkami chloru w procesie dezynfekcji końcowej.
Na wysoką skuteczność dezynfekcyjną ozonu wpływa również fakt, że obydwa procesy, utleniania zanieczyszczeń organicznych oraz niszczenia drobnoustrojów, przebiegają jednocześnie. Tymczasem w przypadku chlorowania najpierw utleniane są zanieczyszczenia organiczne. Ozon dodawany do wody powoduje tzw. spalanie na mokro – ozon O3 (tlen trójatomowy) rozkłada się na cząstkę tlenu O2 oraz tlen bardzo aktywny O (tlen jednoatomowy).
Wytwarzanie ozonu
Ozon wytwarzany jest w urządzeniach zwanych ozonatorami, w których przepuszcza się suche i czyste powietrze, ewentualnie tlen, przez komorę wyładowań elektrycznych o wysokim napięciu. W skład urządzenia ozonującego wchodzą:
- uzdatniacz powietrza (oczyszczanie i osuszanie powietrza),
- wytwarzacz ozonu (generator ozonu z dwoma elektrodami w komorze wyładowań, do których podłączone jest napięcie),
- zasilacz wysokiego napięcia,
- elektroniczne sterowanie i regulacja,
- urządzenie do mieszania (mieszanka ozonu z powietrzem o stężeniu 18 mg O3/dm3),
- urządzenie pomiarowo-regulacyjne (regulacja wydajności wytwarzania ozonu w zakresie 30–100% wydajności nominalnej, odpowiadającej najwyższej ciągłej wydajności).
Ponieważ ozon jest gazem nietrwałym (czas połowicznego rozpadu wynosi 10–20 min), nie można go transportować i musi być zużyty natychmiast po wytworzeniu. Nietrwałość ozonu wymaga ponadto skrócenia czasu cyrkulacji wody basenowej oraz dodatkowego końcowego chlorowania.
Dozowanie ozonu
Proces ozonowania wody basenowej polega na przepuszczeniu przez nią powietrza nasyconego ozonem. Dawki ozonu powinny wynosić:
- ≥ 0,8 mg/dm3 (przy temperaturze wody basenowej ≤ 28°C),
- ≥ 1,0 mg/dm3 (przy temperaturze wody basenowej >28°C),
- ≥ 1,2 mg/dm3 (przy temperaturze wody basenowej >32°C),
- ≥ 1,5 mg/dm3 (przy temperaturze wody basenowej >35°C).
