Przyczyny awarii
Problemy z zamarzaniem urządzeń można zasadniczo podzielić na dwie grupy związane z:
- samym urządzeniem, najczęściej zamarzaniem wymiennika bądź złym zabezpieczeniem central przed zamarznięciem,
- nieodpowiednim wykonaniem instalacji kanałów powietrznych i montażem samego urządzenia (szczególnie w przypadku małych central/rekuperatorów stosowanych w domach jednorodzinnych czy central dachowych).
Centrale wentylacyjne są w zależności od rodzaju izolacji cieplnej oraz typu wymiennika ciepła w różnym stopniu narażone na zjawisko wykraplania się kondensatu i ewentualnego jego zamarznięcia w zimie. Izolacja obudowy mająca złą jakość albo zbyt małą grubość przyczyniać się będzie do wykraplania kondensatu wewnątrz centrali, szczególnie wtedy, gdy urządzenie znajduje się na zewnątrz bądź pracuje w nieogrzewanych pomieszczeniach (strychy, magazyny itp. – fot. 1).
Stały przepływ powietrza przez centralę minimalizuje to ryzyko. Pracujące urządzenie jest mniej narażone na zjawisko kondensacji niż to, które zostaje na pewien okres całkowicie wyłączone (szczególnie przy ujemnych temperaturach zewnętrznych).
Przepustnice
Bardzo ważne jest odcięcie urządzenia od warunków zewnętrznych poprzez zastosowanie szczelnych przepustnic (najlepiej z siłownikami sterowanymi przez automatykę central) na czerpni i wyrzutni powietrza. Brak tego typu przepustnic może spowodować napływ chłodnego powietrza z zewnątrz i wychłodzenie wnętrza urządzenia. Od strony pomieszczeń również bardzo istotne jest zabezpieczenie przepustnicami.
W praktyce często dochodzi do zjawiska samoistnego grawitacyjnego unoszenia się ciepłego i wilgotnego powietrza z pomieszczeń do wyłączonej na zimę centrali. Szczególnie należy zwracać uwagę na centrale montowane na dachu, czyli posadowione w najwyższym punkcie instalacji. W takich przypadkach konieczne jest zastosowanie przepustnic na kanale nawiewnym i wywiewnym z pomieszczeń.
Izolacja
Przewody rozprowadzające powietrze muszą być też odpowiednio zaizolowane, najlepiej wełną mineralną z płaszczem aluminiowym. Dobra izolacja umożliwia nie tylko ograniczenie ryzyka kondensacji wilgoci, ale przede wszystkim uzyskanie mniejszych strat cieplnych, a co za tym idzie sprawniejszej pracy urządzeń i instalacji. Powinna być poprowadzona na całej długości kanałów powietrznych, szczególnie na dachu czy w pomieszczeniach nieogrzewanych, np. na poddaszu lub w magazynie.
Pozostawienie jakiegokolwiek łącznika bez izolacji może doprowadzić do miejscowego wykraplania wilgoci z powietrza, a to skutkować będzie jej spływaniem do niepracującego urządzenia i zamarzaniem. Szczególnie ważne jest, by zabezpieczyć przewody od strony czerpni/wyrzutni powietrza, jeżeli centrala znajduje się poniżej ich poziomu.
Wymienniki ciepła
Kolejną ważną kwestią, na którą należy zwrócić uwagę, jest wymiennik ciepła. Istnieją trzy najpopularniejsze sposoby odzysku ciepła w centralach wentylacyjnych:
- odzysk na wymienniku płytowym krzyżowym (rys. 1b),
- odzysk na wymienniku płytowym przeciwprądowym (rys. 1a),
- odzysk na wymienniku obrotowym (rys. 1c).
Dwa pierwsze rozwiązania działają na podobnej zasadzie. Wymienniki zbudowane są z dobrze przewodzących płyt (najczęściej aluminiowych), które naprzemiennie krzyżują się ze sobą. Ciepłe powietrze usuwane z pomieszczeń płynie po jednej stronie płytki, a zimne zewnętrzne po drugiej. Ciepło z powietrza usuwanego na skutek przewodzenia cieplnego dostaje się na drugą stronę płytek i ogrzewa zimne powietrze nawiewane.
Podobna sytuacja występuje w wymienniku przeciwprądowym, z tą różnicą, że znacznie wydłużona jest tu powierzchnia wymiany ciepła, dzięki czemu wymiennik taki osiąga większe sprawności odzysku ciepła (nawet do 92%, przy ok. 65% dla wymiennika krzyżowego).
W przypadku wymienników płytowych ze względu na styk ciepłego i wilgotnego powietrza z powierzchnią wymiennika o znacznie niższej temperaturze z założenia dochodzić będzie do wykraplania wilgoci. Dlatego centrale z takim odzyskiem ciepła powinny być wyposażone w króćce odprowadzające skropliny poza centralę oraz system antyzamrożeniowy wymiennika.
