Filtry strony nawiewnej
W instalacji nawiewnej pomieszczeń czystych szpitali stosuje się w zależności od potrzeb jeden, dwa lub trzy stopnie filtracji, czyli kolejno tzw.: filtrację wstępną (zgrubną), dokładną i absolutną.
I stopień filtracji – filtry wstępne
Zadaniem filtrów wstępnych (fot. 1) jest ochrona całej instalacji, a w szczególności delikatnych powierzchni wymienników ciepła oraz elementów napędowych wraz z wentylatorem przed grubszymi zanieczyszczeniami. Ponadto stosowanie filtrów wstępnych wydłuża okres użytkowania filtrów zastosowanych na kolejnych stopniach filtracji.
Wstępny filtr powietrza powoduje również znaczne obniżenie stężenia zanieczyszczeń mikrobiologicznych powietrza, pomimo że ma on ograniczoną zdolność filtracji cząstek o rozmiarach zbliżonych do wielkości bakterii lub zarodników grzybów [8]. Jest to spowodowane tym, że mikroorganizmy zawarte w dostarczanym do instalacji powietrzu zasiedlają często większe od siebie cząstki zanieczyszczeń pyłowych zatrzymywanych przez filtr wstępny.
Okazuje się zatem, że o jakości mikrobiologicznej powietrza dostarczanego do pomieszczeń czystych nie decydują wyłącznie filtry absolutne – pozostałe stopnie filtracji mają również istotne znaczenie.
Na filtrach wstępnych zatrzymywane są zarówno cząstki organiczne, jak i nieorganiczne, a także mikroorganizmy przenoszone drogą powietrzną. Brak tych filtrów prowadzi do zanieczyszczenia dalszych elementów instalacji, a niejednokrotnie staje się przyczyną uszkodzeń. Zbyt długi okres użytkowania filtrów powoduje wzrost grzybów na ich powierzchni, co z kolei jest powodem ich zwiększonego przenikania do instalacji.
Okres użytkowania filtrów wstępnych powinien być tym krótszy, im bardziej wilgotne i zanieczyszczone jest powietrze zewnętrzne. Wymianę filtrów wstępnych przeprowadza się na ogół pomiędzy 3 a 6 miesiącem pracy, w zależności od jakości powietrza zewnętrznego. Regeneracja przy użyciu odkurzacza, maksymalnie dwukrotna, pozwala na zebranie z powierzchni filtra większych zanieczyszczeń, co wydłuża o kilka miesięcy czas jego eksploatowania. Należy jednak zapewnić przynajmniej jednokrotną wymianę filtra w ciągu roku.
Regenerację można stosować tylko dla filtrów instalacji nawiewnej, ponieważ filtry instalacji wyciągowej mogą stwarzać zagrożenie mikrobiologiczne [8]. Nie zaleca się stosowania filtrów powietrza klas G1–G3 (EU1–EU3) z uwagi na zbyt niską skuteczność oczyszczania powietrza. Z tego powodu zaleca się stosowanie filtrów o klasie nie niższej od G4. W przypadkach zastosowania nagrzewnic elektrycznych w centralach wentylacyjnych zamiast filtrów wstępnych z wkładem włókninowym instaluje się niekiedy filtry z wkładem metalowym.
II stopień filtracji – filtry dokładne
Zadaniem filtrów dokładnych (fot. 2), z uwagi na ich większą od filtrów wstępnych skuteczność filtracji, jest zatrzymywanie zanieczyszczeń, które przedostały się przez I stopień filtracji. Zatrzymują one znaczną ilość zanieczyszczeń pyłowych i mikrobiologicznych, dzięki czemu zabezpieczają przewody wentylacyjne, tłumiki hałasu i filtry końcowe przed szybkim zanieczyszczeniem.
Zatrzymane w materiale filtracyjnym zanieczyszczenia sprzyjają rozwojowi mikroorganizmów. Zagrożenie takie jest tym większe, im większe jest zanieczyszczenie i zawilgocenie materiałów, z których wykonane są filtry. Filtry dokładne umieszczone za układem nawilżania w przypadku ich niewłaściwego eksploatowania mogą stać się siedliskiem niebezpiecznych mikroorganizmów, takich jak np. grzyby pleśniowe i bakterie, a w konsekwencji same stają się źródłem zanieczyszczenia powietrza. W zawilgoconych filtrach może się rozwijać m.in. bakteria Legionella pneumophila [15].
