Rozwiązania techniczne wentylacji garaży
Technical solutions for the car park ventilation systems
Wentylatory strumieniowe w wentylacji garaży podziemnych/Novenco
W poprzednim artykule (Wentylacja bytowa w garażach zamkniętych, RI 1–2/2012) opisano wymiarowanie instalacji wentylacji bytowej w zamkniętych garażach na podstawie niemieckich wytycznych. W poniższej publikacji przedstawione zostały polskie przepisy dotyczące wentylacji mechanicznej garaży oraz najczęściej stosowane rozwiązania wentylacji kanałowej i strumieniowej.
Zobacz także
dr inż. Anna Charkowska Wentylacja bytowa w garażach zamkniętych
Prawidłowe wymiarowanie instalacji wentylacji bytowej jest ściśle zależne od przyjętej metodyki obliczeniowej. Z braku obowiązującej metodyki krajowej w praktyce stosuje się zagraniczne sposoby obliczania...
Prawidłowe wymiarowanie instalacji wentylacji bytowej jest ściśle zależne od przyjętej metodyki obliczeniowej. Z braku obowiązującej metodyki krajowej w praktyce stosuje się zagraniczne sposoby obliczania ilości powietrza wentylacyjnego. Wyniki obliczeń mogą różnić się w zależności od przyjętych założeń w przypadku dokładnych obliczeń lub przyjętych wartości wskaźników przy stosowaniu metod uproszczonych. W artykule przedstawiono metodykę zaczerpniętą z niemieckich wytycznych VDI 2053:2004, istotnie...
Panasonic Marketing Europe GmbH Sp. z o.o. Agregaty z naturalnym czynnikiem chłodniczym w sklepach spożywczych
Dla każdego klienta sklepu spożywczego najważniejsze są świeżość produktów, ich wygląd i smak. Takie kwestie jak wyposażenie sklepu, wystrój czy profesjonalizm obsługi są dla niego ważne, ale nie priorytetowe....
Dla każdego klienta sklepu spożywczego najważniejsze są świeżość produktów, ich wygląd i smak. Takie kwestie jak wyposażenie sklepu, wystrój czy profesjonalizm obsługi są dla niego ważne, ale nie priorytetowe. Dlatego kwestia odpowiedniego chłodzenia jest w sklepach kluczowa, ponieważ niektóre produkty tracą przydatność do spożycia, jeśli nie są przechowywane w odpowiednio niskiej temperaturze. Do jej zapewnienia przeznaczone są między innymi agregaty wykorzystujące naturalny czynnik chłodniczy.
Panasonic Marketing Europe GmbH Sp. z o.o. Projektowanie instalacji HVAC i wod-kan w gastronomii
Ważnym aspektem, który należy wziąć pod uwagę podczas projektowania instalacji sanitarnych w obiektach gastronomicznych, jest konieczność zapewnienia nie tylko komfortu cieplnego, ale też bezpieczeństwa...
Ważnym aspektem, który należy wziąć pod uwagę podczas projektowania instalacji sanitarnych w obiektach gastronomicznych, jest konieczność zapewnienia nie tylko komfortu cieplnego, ale też bezpieczeństwa pracowników i gości restauracji. Zastosowane rozwiązania wentylacyjne i grzewczo-klimatyzacyjne muszą być energooszczędne, ponieważ gastronomia potrzebuje dużych ilości energii przygotowania posiłków i wentylacji.
Wentylacja w garażach jest niezbędna ze względu na stawiane jej zadania występujące (lub mogące wystąpić) w trakcie eksploatacji:
Konieczność zapewnienia odpowiednich warunków do krótkotrwałego przebywania ludzi poprzez utrzymanie stężenia zanieczyszczeń gazowych (tlenek węgla, propan-butan) na bezpiecznym, dopuszczalnym ze względów zdrowotnych poziomie przez rozrzedzenie i usunięcie szkodliwych substancji;
W przypadku pożaru obowiązek usuwania dymu z intensywnością zapewniającą, że w czasie potrzebnym do ewakuacji ludzi na chronionych przejściach i drogach ewakuacyjnych nie wystąpi zadymienie lub temperatura uniemożliwiające bezpieczną ewakuację, a także konieczność zapewnienia stałego dopływu powietrza zewnętrznego uzupełniającego braki tego powietrza w wyniku jego wypływu wraz z dymem [4].
Jednocześnie wymagania dotyczące reakcji budynku i urządzeń z nim związanych na warunki pojawiające się w czasie pożaru obejmują ich zaprojektowanie i wykonanie w sposób zapewniający w razie pożaru [3]:
-
nośność konstrukcji przez czas wynikający z rozporządzenia,
-
ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia i dymu w budynku,
-
ograniczenie rozprzestrzeniania się pożaru na sąsiednie budynki,
-
możliwość ewakuacji ludzi,
-
a także uwzględniający bezpieczeństwo ekip ratowniczych.
Pierwsze z wymienionych zadań spełnia wentylacja ogólna (bytowa) poprzez dostarczenie świeżego powietrza do przestrzeni garażu, np. z zewnątrz bądź z pomieszczeń o mniejszym stopniu zanieczyszczenia, i usunięcie powietrza wywiewanego na zewnątrz.
Do spełnienia wymienionych w punkcie drugim zadań konieczna jest wentylacja oddymiająca. Instalacja oddymiająca musi zapewnić skuteczne usunięcie dymu lub takie ukierunkowanie jego przypływu, aby powstały właściwe warunki do ewakuacji ludzi z zagrożonej strefy. Jednocześnie konieczny jest stały dopływ strumienia powietrza zewnętrznego bilansujący (kompensujący) strumień powietrza usuwany w trakcie działania wentylacji oddymiającej.
Wentylacja garaży w wymaganiach prawnych
Wentylacja garaży, zależnie od ich lokalizacji i wielkości, zgodnie z zapisami zamieszczonymi w Rozporządzeniu o warunkach technicznych [3] powinna zostać wykonana zgodnie z następującymi wymaganiami, w zależności od rodzaju i wielkości garażu (§ 108):
-
garaż zamknięty nieogrzewany nadziemny wolnostojący, przybudowany lub wbudowany w inne budynki: konieczna jest wentylacja co najmniej naturalna, realizowana w wyniku przewietrzania pomieszczenia przez otwory wentylacyjne umieszczone w ścianach przeciwległych lub bocznych bądź we wrotach garażowych, o łącznej powierzchni netto otworów wentylacyjnych nie mniejszej niż 0,04 m2 na każde wydzielone przegrodami budowlanymi stanowisko postojowe,
-
garaż zamknięty ogrzewany nadziemny lub częściowo zagłębiony mający nie więcej niż 10 stanowisk postojowych: wentylacja co najmniej grawitacyjna, zapewniająca 1,5-krotną wymianę powietrza na godzinę,
-
pozostałe garaże niewymienione powyżej oraz kanały rewizyjne służące zawodowej obsłudze i naprawie samochodów bądź znajdujące się w garażach wielostanowiskowych, z zastrzeżeniem § 150 ust. 5 dotyczącego wentylowania garaży oraz innych pomieszczeń nieprzeznaczonych na pobyt ludzi powietrzem o mniejszym stopniu zanieczyszczenia, niezawierającym substancji szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych zapachów, odprowadzanym z pomieszczeń niebędących pomieszczeniami higieniczno-sanitarnymi, jeżeli przepisy odrębne nie stanowią inaczej: wentylacja mechaniczna, sterowana czujkami niedopuszczalnego poziomu stężenia tlenku węgla,
-
garaże, w których dopuszcza się parkowanie samochodów zasilanych gazem propan-butan i w których poziom podłogi znajduje się poniżej poziomu terenu: wentylacja mechaniczna sterowana czujnikami niedopuszczalnego poziomu stężenia gazu propan-butan,
-
garaż otwarty: przewietrzanie naturalne spełniające następujące wymagania:
1. łączna wielkość niezamykanych otworów w ścianach zewnętrznych na każdej kondygnacji nie powinna być mniejsza niż 35% powierzchni ścian, z dopuszczeniem zastosowania w nich stałych przesłon żaluzjowych nieograniczających wolnej powierzchni otworu,
2. odległość między parą przeciwległych ścian z niezamykanymi otworami nie powinna być większa niż 100 m,
3. zagłębienie najniższego poziomu posadzki nie powinno być większe niż 0,6 m poniżej poziomu terenu bezpośrednio przylegającego do ściany zewnętrznej garażu, a w przypadku większego zagłębienia należy zastosować fosę o nachyleniu zboczy nie większym niż 1:1.
Wymagany na mocy rozporządzenia system detekcji LPG ma zapobiegać gromadzeniu się gazu w garażu, np. spowodowanego wyciekiem z instalacji pojazdu, ponieważ nagromadzenie się gazu propan-butan może doprowadzić do jego wybuchu.
W omawianym rozporządzeniu oraz w jego nowelizacji [4] znajdują się także wymagania dotyczące instalacji i urządzeń zapewniających bezpieczeństwo w czasie pożaru w powiązaniu z powierzchnią garażu stanowiące, że w garażu zamkniętym o powierzchni całkowitej przekraczającej 1500 m2 należy stosować samoczynne urządzenia oddymiające (§ 277.4).
A zatem w oparciu o wymienione przepisy konieczne jest mechaniczne usuwanie dymu w przypadku garaży, w których znajduje się więcej niż 10 stanowisk, a po nowelizacji Rozporządzenia o warunkach technicznych [4] obowiązkowo w przypadku garaży podziemnych o powierzchni całkowitej przekraczającej 1500 m2 stosować należy samoczynne systemy oddymiania.
W porównaniu z wcześniejszymi wersjami Rozporządzenia [3] zmieniło się wymaganie dotyczące minimalnej wielkości strumienia powietrza wentylacyjnego (było to minimum 10 wymian usuwanego powietrza na godzinę). Aktualnie nie jest to wielkość wiążąca, gdyż strumień powietrza może być mniejszy lub większy od uprzednio wymaganej wielkości, ale obecnie do obowiązków projektanta zdecydowanie należy udowodnienie, że zaprojektowany strumień powietrza wentylacyjnego w czasie pożaru zapewni sprawne oddymianie umożliwiające ewakuację ludzi i akcję ratowniczą.
Jeszcze jednym problemem projektowym jest lokalizacja wyrzutni powietrza, w warunkach wentylacji bytowej obciążonego gazami spalinowymi, a w przypadku pożaru – zadymionym powietrzem.
Z punktu widzenia inwestora i projektanta wentylacji garaży zamkniętych, szczególnie podziemnych, najkorzystniej byłoby zaprojektować wyrzutnię terenową (brak pionowych przewodów wywiewnych wyprowadzonych w szachcie wentylacyjnym ponad dach budynku), ale zgodnie z przepisami usytuowanie wyrzutni powietrza na poziomie terenu jest dopuszczalne tylko za zgodą i na warunkach określonych przez właściwego państwowego inspektora sanitarnego (§ 152.8) [3]. Wykonanie wyrzutni terenowej spowodować może napływ usuwanego powietrza (wraz z dymem w przypadku pożaru) do rozpatrywanego lub sąsiedniego budynku poprzez otwory budowlane albo czerpnie powietrza.
Rodzaje wentylacji mechanicznej garaży
Systemy wentylacji garaży można podzielić w zależności od sposobu wprawiania powietrza w ruch na:
-
wentylację mechaniczną wywiewną,
-
wentylację nawiewno-wywiewną.
Inną klasyfikację wentylacji można przeprowadzić, uwzględniając sposób przetłaczania powietrza wentylacyjnego i definiując ją jako system:
-
kanałowy,
-
bezkanałowy.
W przypadku mechanicznej wentylacji wywiewnej nawiew powietrza jest realizowany w wyniku powstającego w pomieszczeniu podciśnienia powietrza wywołanego pracą wentylatora (wentylatorów) wywiewnego przez wykorzystywane w tym celu otwory nawiewne (czerpnie). Natomiast wentylacja nawiewno-wywiewna działa w oparciu o wymuszony przez działanie odpowiedniego wentylatora nawiew lub wywiew powietrza. Do wentylacji mechanicznej wywiewnej zaliczyć należy wentylację strumieniową (z zastosowaniem wentylatorów strumieniowych).
Rozpatrując pracę wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej w przypadku pełnienia funkcji wentylacji oddymiającej, wentylację kanałową można zdefiniować jako system zapewniający pionowe unoszenie dymu będące skutkiem zastosowania systemu wentylacji wyciągowej wyposażonego w wentylator wyciągowy oraz układ przewodów wentylacyjnych z działającymi podczas pożaru górnymi kratkami wywiewnymi umieszczonymi powyżej 1,8 m nad poziomem podłogi. Natomiast wentylacja bezkanałowa to system powodujący poziome przetłaczanie powietrza wraz z dymem.
Ponieważ ze względów praktycznych i ekonomicznych powszechnie stosowane są systemy wentylacji łączące funkcje bytowe i pożarowe (oddymiające), ze względu na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa warunki ochrony przeciwpożarowej stanowić powinny priorytet przy projektowaniu [2]. System łączący zadania wentylacji bytowej i oddymiającej musi być zbudowany z materiałów o odpowiedniej klasie ogniowej.
Wentylacja kanałowa
Ogólnie rzecz ujmując, kanałowy system wentylacji składa się z sieci przewodów wywiewnych zakończonych kratkami wywiewnymi oraz instalacji nawiewu powietrza zewnętrznego wraz z przewodami i nawiewnikami. Urządzeniami będącymi elementami i wyposażeniem instalacji kanałowej są:
-
wentylatory nawiewne i wywiewne,
-
sieci przewodów wentylacyjnych: nawiewna i wywiewna,
-
kratki nawiewne i wywiewne,
-
przeciwpożarowe klapy odcinające,
-
elementy regulacyjne.
System ten pełni podwójną funkcję: musi zapewnić wymianę powietrza podczas normalnego funkcjonowania obiektu (wentylacja bytowa), a także pracować w warunkach pożaru (wentylacja oddymiająca).
W znowelizowanej wersji Rozporządzenia z 2009 r. usunięte zostały podpunkty paragrafu 270 dotyczące wymaganej lokalizacji kratek w wentylacji oddymiającej oraz ich rozmieszczenia [4] (czyli zapis, że górna krawędź kratek nawiewnych powinna znajdować się na wysokości nie większej niż 0,8 m nad poziomem podłogi, a dolna krawędź kratek wywiewnych na wysokości nie mniejszej niż 1,8 m nad poziomem podłogi, kratki wywiewne powinny być rozmieszczone w sposób zapewniający równomierne usuwanie dymu z pomieszczenia, przy czym odległość między nimi nie powinna być większa niż 10 m [3]).
Usunięcie przepisu regulującego lokalizację kratek nawiewnych i wywiewnych pozwala na stosowanie wentylacji strumieniowej z przetłaczaniem powietrza w górnej części pomieszczenia. Ze względu na obecność w powietrzu w garażach lżejszych i cięższych substancji i związane z nimi zagrożenia (tlenek węgla lżejszy od powietrza, propan-butan cięższy od powietrza) kratki wywiewne powinny znajdować się na dwóch wysokościach.
Wentylacja kanałowa pełniąca obydwie funkcje, czyli wentylacji bytowej i oddymiającej, w zależności od sytuacji będzie pracować ze znacznie różniącymi się od siebie strumieniami powietrza wentylacyjnego (większym w czasie pożaru). Ze względu na konieczność zapewnienia właściwych warunków ewakuacji w czasie pożaru pojawi się jeszcze jedna różnica – pracować będą jedynie kratki wyciągowe umieszczone pod sufitem, natomiast kratki dolne będą „odcięte” za pomocą przepustnic.
W przypadku zastosowania rozwiązania z jednym wentylatorem na potrzeby wentylacji ogólnej i oddymiającej dodatkową trudność stanowi dobór urządzenia o wystarczająco szerokiej charakterystyce, mogącego zapewnić odpowiedni spręż i wydatek zarówno podczas wentylacji, jak i oddymiania. Instalacja musi zostać wykonana z przewodów i wentylatorów o odpowiedniej klasie odporności ogniowej.
Przewody wentylacji oddymiającej obsługujące (§ 270 Rozporządzenia [4]):
-
Wyłącznie jedną strefę pożarową, powinny mieć klasę odporności ogniowej z uwagi na szczelność ogniową i dymoszczelność E600 S, co najmniej taką, jak klasa odporności ogniowej stropu określona w § 216 [4], przy czym dopuszcza się stosowanie klasy E300 S, jeżeli wynikająca z obliczeń temperatura dymu powstającego w czasie pożaru nie przekracza 300°C;
-
Więcej niż jedną strefę pożarową, powinny mieć klasę odporności ogniowej EIS, co najmniej taką, jak klasa odporności ogniowej stropu określona w § 216.
Wentylacja strumieniowa
Wentylacja strumieniowa (impulsowa) wykorzystuje siłę ciągu wytworzoną przez wentylatory typu jet fan. Są one zwykle montowane pod stropem kondygnacji. Przetłaczają stosunkowo niewielkie ilości powietrza, ale ze znaczną prędkością, dzięki czemu wytworzony strumień może mieć zasięg nawet do 40 m.
W skład elementów i urządzeń systemu wentylacji strumieniowej wchodzą:
-
wentylatory strumieniowe,
-
system nawiewu powietrza w czasie oddymiania: nawiew mechaniczny – wentylatory nawiewne (napowietrzające) lub nawiew przez otwory nawiewne lub bramy wjazdowe w wyniku podciśnienia wywołanego działaniem wentylatorów wyciągowych,
-
wentylatory wyciągowe,
-
szachty nawiewne i wywiewne wyposażone w kratki spełniające funkcję czerpni i wyrzutni powietrza.
W wyniku zjawiska indukcji powietrza całkowita masa powietrza przemieszczająca się wokół wentylatora jest wielokrotnie większa niż ilość powietrza przetłaczana przez wentylator strumieniowy. Podczas działania wentylacji strumieniowej uzyskuje się średnią prędkość powietrza w przekroju poprzecznym garażu o wartości 1 m/s [5].
Ze względu na przymocowanie do sufitu tuż za wentylatorami strumieniowymi powstaje strefa podciśnienia powietrza powodująca przyklejenie strumienia powietrza do sufitu i jego wydłużanie (zjawisko Coanda). Aby zminimalizować jego wpływ na pracę wentylatorów strumieniowych, są one wyposażane w deflektory nawiewne kierunkujące przepływ powietrza w dół w kierunku podłogi lub w bok do przylegającej ściany.
Wielkość i liczba wentylatorów strumieniowych jest zależna od wymiarów i układu architektonicznego garażu oraz od zadania stawianego systemowi. W wypadku pracy wentylacji strumieniowej tylko w trybie wentylacji ogólnej stosuje się mniejszą liczbę wentylatorów strumieniowych niż podczas pracy w trybie oddymiania.
Na pracę wentylatorów strumieniowych istotny wpływ ma ich lokalizacja. Powinny być umieszczone w centralnym miejscu w stosunku do obliczonej masy powietrza, którą mają za zadanie przemieszczać. W publikacji [5] zaleca się, aby odległość od najbliżej położonej belki stropowej (podciągu) w garażu po stronie kratki wlotowej nie była mniejsza niż 0,5 m, a po stronie tłocznej wentylatora nie mniejsza niż 2,0 m.
Belka stropowa nie powinna mieć większej wysokości niż 400 mm. Największą skuteczność wentylacja strumieniowa osiąga w garażach o kształcie prostokątnym, w których z jednej strony obiektu można nawiewać niezadymione (czyste) powietrze, a z drugiej strony można umieścić wyrzutnie usuwające zanieczyszczone powietrze lub dym podczas pożaru. W całym przekroju garażu powstaje kontrolowany przepływ powietrza, który w zależności od zadanych parametrów pracy wentylatorów strumieniowych (transferowych) pełni funkcję wentylacji bytowej, a w razie pożaru – intensywnego oddymiania.
W garażach otwartych, w których zapewniona jest jedynie wentylacja naturalna, możliwe jest jej wspomaganie za pomocą wentylatorów strumieniowych w celu ułatwienia przepływu oraz umożliwienia przepływu powietrza w „martwych” strefach. Dzięki zastosowaniu systemu rewersyjnego (czyli z rewersyjnymi wentylatorami strumieniowymi) istnieje możliwość kierowania powietrza przez garaż zgodnie z kierunkiem wiatru, co w przypadku pożaru pomaga transportować zadymione powietrze poza garaż [5].
Zadaniem wentylatorów strumieniowych w warunkach normalnych jest wymuszenie uporządkowanego (ukierunkowanego) przepływu mas powietrza w całej objętości garażu wraz z napływem świeżego powietrza, w kierunku od otworów nawiewnych do wyciągu. Wydajność systemu wentylacji jest dostosowywana przez układ automatyki do chwilowego zapotrzebowania na powietrze świeże.
Sygnałem do zmiany parametrów pracy urządzeń jest poziom stężenia tlenku węgla w garażu, mierzony przez odpowiednie czujniki [1]. W garażach podziemnych, ze względu na ich stosunkowo małą wysokość (ok. 2,5 m) podczas pożaru nie wystąpią warstwy wolne od dymu (zadymienie wystąpi w całej przestrzeni pomiędzy sufitem a podłogą).
Obszar w okolicy pożaru będzie w pełni wypełniony dymem, który rozprzestrzeni się w pozostałej części garażu. Zadaniem wentylacji będzie takie ukierunkowanie przepływu dymu, aby został on jak najkrótszą drogą usunięty z garażu przy jednoczesnej ochronie dróg ewakuacji [1]. Według zasad działania wentylacji opartej na zastosowaniu wentylatorów strumieniowych [5] na początku pożaru wentylatory strumieniowe zostają wyłączone, a wentylatory napowietrzające (w rozwiązaniu z nawiewem mechanicznym) i oddymiające włączone na wysoki bieg lub najwyższą prędkość, zapewniając niezbędną obliczoną wydajność.
W rozwiązaniu bez zastosowania wentylatorów napowietrzających nawiew powietrza kompensującego może odbywać się po pojawieniu się sygnału alarmowego z systemu detekcji pożaru w wyniku automatycznego otwarcia bramy wjazdowej lub żaluzji w kratach nawiewnych. W takiej instalacji powietrze zewnętrzne będzie dopływało do garażu na skutek podciśnienia wywołanego pracą wentylatorów wyciągowych [1].
W ten sposób stwarzane są warunki bezpieczeństwa dla ewakuacji ludzi z garażu. Po tym czasie, kiedy ludzie już się ewakuowali lub przybyła straż pożarna, wentylatory strumieniowe zostają włączone, wytwarzając efekt tłoka i przemieszczając powietrze w kierunku wentylatora oddymiającego [5]. Przykładowe rozwiązania elementów omawianej instalacji [1]:
-
wentylatory strumieniowe – najczęściej stosowane są jednostki o średnicy od 315 do 400 mm, stanowiące zespół składający się z wentylatora osiowego, zintegrowanych tłumików wlotowych i wylotowych, osłony o niskim współczynniku oporu przepływu oraz elementów mocujących. Całkowita długość zestawu nie przekracza 2300 mm. Stosowane są wentylatory jedno- lub dwubiegowe. Zastosowanie wentylatorów w wykonaniu rewersyjnym powoduje ich bardziej elastyczną pracę. Ze względu na przetłaczanie powietrza nie tylko w funkcji wentylacji bytowej, ale i oddymiającej konieczne jest, aby charakteryzowały się one odpowiednią odpornością ogniową;
-
wentylatory wyciągowe – ze względu na możliwość pracy w warunkach pożaru muszą charakteryzować się potwierdzoną badaniami odpornością ogniową oraz niezależnymi źródłami zasilania. Wentylatory wyciągowe lub nawiewno-wyciągowe mogą cechować się następującymi parametrami pracy: zakres średnic od 315 do 1600 mm, wydatek powietrza wentylacyjnego do 234 000 m3/h oraz ciśnienie statyczne do 2000 Pa. Pracując na pierwszym biegu, spełniają swoje zadania w trakcie wentylacji bytowej, przetłaczając strumień powietrza policzony w oparciu o dopuszczalną wartość stężenia tlenku węgla, a na drugim biegu – podczas oddymiania transportując powietrze w ilości zależnej od założonej mocy pożaru.
Wentylacja strumieniowa przyniesie najlepsze efekty, jeżeli przepływ powietrza przez garaż zostanie wymuszony najdłuższą możliwą drogą od punktu nawiewu do wyciągu. Przykładowo, jeżeli funkcję nawiewu pełnić będzie brama wjazdowa, wentylatory wyciągowe najkorzystniej jest umieścić w szachcie położonym w przeciwległym końcu garażu [1].
Wentylatory wyciągowe mogą znajdować się w [1]:
-
specjalnych komorach lub szachtach wentylacyjnych oddzielonych od przestrzeni garażu żaluzjami i siatką, zabezpieczającymi urządzenia przed uszkodzeniem, przedostawaniem się śmieci oraz niekiedy pełniącymi funkcję ekranu akustycznego pozwalającego na redukcję emisji hałasu do wnętrza garażu,
-
na zewnątrz budynku (wentylatory połączone z przestrzenią garażu szachtami wentylacyjnymi), zabezpieczone przed oddziaływaniem czynników atmosferycznych poprzez zatosowanie obudowy, a także wyposażone w specjalne podstawy tłumiące w celu redukcji emisji hałasu.
W drugim przypadku oprócz problemu związanego z możliwością zadymienia wyższych kondygnacji oraz sąsiednich budynków występują również omówione wcześniej komplikacje ze względu na wymagania krajowe [3] dotyczące stosowania wyrzutni terenowych.
W trakcie doboru i rozmieszczania wentylatorów strumieniowych w publikacji [1] zaleca się zwrócić uwagę, czy: odległość pomiędzy poszczególnymi jednostkami (uzależniona od ich mocy) jest na tyle duża, aby prędkość strumienia w jego osi mogła osiągnąć wartość zamierania (poniżej 0,3 m/s), nie ma zbyt krótkiego dystansu pomiędzy parą wentylatorów strumieniowych, gdyż może to doprowadzić do powstania zjawiska tzw. „krótkiego spięcia”, czyli przepływu strumienia powietrza jedynie w strefie podsufitowej z pominięciem strefy przebywania ludzi, wzajemne położenie osi wentylatorów nie będzie powodować zjawiska zderzania i rozpraszania strumienia (w wyniku zawirowania i turbulencji), ponieważ w takich warunkach nie uda się uzyskać wymaganego uporządkowanego przepływu.
Wentylatory oddymiające
Zastosowane wentylatory oddymiające muszą być odporne na oddziaływanie wysokich temperatur. Powinny mieć klasę:
-
F600 60, jeżeli przewidywana temperatura dymu przekracza 400°C (oznacza to, że wentylator może pracować przy temperaturze 600°C przez 60 minut),
-
F400 120 w pozostałych przypadkach, przy czym dopuszcza się inne klasy, jeżeli z analizy obliczeniowej temperatury dymu oraz zapewnienia bezpieczeństwa ekip ratowniczych wynika taka możliwość [4].
Wady i zalety systemów wentylacji
Jako zalety systemu wentylacji strumieniowej wymienia się niskie koszty instalacji i eksploatacji. System wentylacji strumieniowej nie wymaga prowadzenia sieci kanałów w garażu (które w pewnym stopniu ograniczają jego przestrzeń użytkową) i charakteryzuje się dużą elastycznością przy projektowaniu i realizacji inwestycji [5].
Zalety wentylacji strumieniowej w porównaniu z wentylacją kanałową najbardziej uwidaczniają się w trakcie realizacji funkcji oddymiania. Podczas pożaru w zazwyczaj niskich garażach zamkniętych dym już po paru minutach wypełnia całą wysokość kondygnacji. Jak wynika z praktycznych doświadczeń, zastosowanie tradycyjnego systemu kanałowego ma w takich warunkach niewielką skuteczność.
Wiąże się to m.in. z ograniczoną ilością powietrza, którą można przetransportować kanałami wentylacyjnymi, gwałtowną zmianą charakterystyki hydraulicznej sieci przewodów (wzrost oporów przepływu wraz ze zwiększeniem wielkości strumieni powietrza wywiewanego określonej dla potrzeb oddymiania) oraz z faktem, że tradycyjne systemy oddymiania potrzebują stosunkowo długiego czasu do osiągnięcia pełnej skuteczności.
Ponadto praca kratek wyciągowych może powodować zjawisko „rozciągania” dymu w znacznej odległości od źródła pożaru. Tymczasem bardzo intensywne wydzielanie się dymu z płonącego pojazdu wymaga zapewnienia pełnego oddymiania już w pierwszych minutach i ukierunkowania jego przepływu w stronę najbliższego zespołu wentylatorów wyciągowych [1].
Jak wykazują analizy komputerowe, systemy wentylacji strumieniowej lepiej sprawdzają się w niskich garażach, o wysokości do ok. 2,4 m. W wysokich garażach bardziej skuteczne są systemy kanałowe. Ze względu na indywidualny charakter każdego obiektu (organizację przestrzeni, lokalizację wyjść, ścianek działowych, podciągów ramp itd.) optymalny układ i parametry pracy instalacji powinny być dobierane indywidualnie dla każdego garażu [2].
Literatura
-
JetFan – system wentylacji strumieniowej, Fläkt Bovent.
-
Kubicki G., Wentylacja pożarowa garaży. Jaki system dla garażu zamkniętego?, „Chłodnictwo i Klimatyzacja” nr 5/2011.
-
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75/2002, poz. 690, ze zm.).
-
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 56/2009, poz. 461).
-
System wentylacji parkingowej Novenco.