Jak kształcą inżynierów w Danii

• W Polsce rozgorzała dyskusja na temat poziomu kształcenia w szkołach wyższych, nas interesują w tym kontekście szczególnie studia techniczne. Jakie Pan, były pracownik Politechniki Warszawskiej, a obecnie Duńskiego Uniwersytetu Technicznego, ma refleksje na ten temat?

Od mojego wyjazdu z Polski minęło ponad 15 lat, nie mam więc pełnej informacji, co się obecnie dzieje na polskich politechnikach. Na pewno model kształcenia technicznego przyjęty w Danii wymaga od studentów dużej samodzielności, a jednocześnie umiejętności pracy w zespole. Ponadto studenci bardzo często mają możliwość uczestniczenia w interesujących projektach naukowych, co stanowi dla nich dodatkowy bodziec do wytężonej pracy.

Myślę, że aspekty te wpływają na poziom kształcenia, zachęcają studentów np. do podjęcia studiów doktoranckich, a także dobrze przygotowują do pracy zawodowej. Uczelnie dbają też o kontakty z firmami, indywidualne projekty i prace dyplomowe są często realizowane wspólnie z nimi, a to ułatwia studentom podjęcie praktyki zawodowej czy znalezienie pracy.

• Jak przebiega w Danii rekrutacja studentów na uczelniach technicznych?

Liczą się oceny na świadectwie maturalnym, nazywanym tutaj egzaminem na studia. W zależności od średniej ocen można starać się o miejsce na różnych kierunkach studiów. Dotyczy to studiów dziennych wszelkiego typu.

• Gdzie trafi student chcący zostać specjalistą w ogrzewaniu i klimatyzacji? Czy na DTU jest wydział inżynierii środowiska?

Zakres oferowanych specjalizacji jest bardzo szeroki – zainteresowanych odsyłam do odwiedzenia strony internetowej uczelni (www.dtu.dk). Jeśli chodzi o ogrzewnictwo i wentylację, specjalizację taką można zdobyć na wydziale budownictwa (DTU Civil Engineering).

• Jak liczna grupa studentów przypada na jednego pracownika naukowego? Czy funkcjonuje indywidualny tok studiów?

DTU zatrudnia ok. 4,5 tys. pracowników naukowych i dydaktycznych, na których przypada ok. 6,5 tys. studentów i ok. 1 tys. doktorantów. Studenci mają swoich opiekunów i oczywiście mogą też mieć indywidualny tok studiów.

• Słabością polskich uczelni jest współpraca z przemysłem. DTU współpracuje m.in. z dużymi firmami wentylacyjnymi, jak Lindab czy Systemair. Jak taka współpraca wygląda w praktyce?

Spośród firm, z którymi współpracuje nasz instytut, wymieniłbym jeszcze np. Halton i Exhausto. W praktyce polega to przede wszystkim na wymianie myśli naukowej. Firmy te również sponsorują projekty naukowe realizowane na uczelni. W ramach naszej sekcji stworzyliśmy specjalny komitet ds. współpracy z firmami wentylacyjnymi wspierającymi naszą działalność naukową. Mają one dostęp do informacji na temat wyników badań przed ich upublicznieniem.

• Na co nastawiają się duńskie wyższe szkoły techniczne – na przygotowanie teoretyczne czy praktyczne? I jak rekrutują młodych pracowników naukowych?

Myślę, że nacisk kładzie się zarówno na teorię, jak i na praktykę. Jak wspomniałem, studenci bardzo często muszą samodzielnie rozwiązywać problemy naukowe związane z określoną dziedziną nauki lub kształcenia i w ten sposób rozwijają również inne zdolności wymagane w pracy zawodowej.

Zauważalnym trendem są oczekiwania studentów wobec jak największej liczby zajęć praktycznych, sposób uczenia musi być zatem dostosowany do tych wymagań, tak aby zachować równowagę pomiędzy teorią i praktyką. Warto dodać, że na kierunkach inżynierskich wprowadza się w szerokim zakresie nauczanie metodą CDIO – Conceive-Design-Implement-Operate (www.CDIO.org). 

• Natomiast jeśli chodzi o młodych pracowników naukowych, rekrutacja jest podobna jak w Polsce – poprzez stypendia doktoranckie, podoktoranckie, aż po ofertę pracy.

Nawet najlepszy absolwent, jeżeli nie będzie się dokształcał, po pewnym czasie zauważy, że nie jest już na bieżąco z rynkowymi technologiami. Co robić, aby zachęcić inżynierów do stałego uzupełniania i aktualizacji wiedzy?

Oczywiście najważniejsze jest, by inżynierowie zdawali sobie sprawę, że tylko dokształcanie pozwoli im utrzymać się na rynku pracy i nie zostać wyeliminowanymi przez młodą kadrę. Natomiast jeśli chodzi o dodatkowe zachęty, to przede wszystkim firmy (a w praktyce bezpośredni przełożeni) powinny dbać o dokształcanie swoich pracowników, by pozostać konkurencyjnymi na rynku. Myślę, że dobrą praktyką jest przynajmniej jeden kurs odbyty przez pracownika w ciągu roku czy dwóch.

• Co warto przenieść z Danii do Polski – sposób naboru studentów, metody nauczania i sprawdzania wiedzy studentów czy kształcenie podyplomowe?

Zarówno w Polsce, jak i w Danii wiele elementów decyduje o skuteczności procesu kształcenia studentów. Wszystkie wymienione przez Pana kwestie są istotne – począwszy od egzaminów wstępnych, a na kształceniu podyplomowym kończąc. Podkreślę jeszcze raz, że dla mnie szczególnie ważne są: umożliwienie studentom samodzielnej pracy, wykształcenie w nich umiejętności niezależnego myślenia, nauka rozwiązywania problemów oraz pracy w zespole. 

Były to główne cechy odróżniające uczelnie duńskie od polskich w latach 90., kiedy przyjechałem do Danii, jednak studenci z Polski wciąż zwracają na nie uwagę. Ważny jest również dobry kontakt między nauczycielem a studentem – w Danii jest on dodatkowo bardzo bezpośredni.

***

Dr inż. Paweł Wargocki, prof. nadzw. Duńskiego Uniwersytetu Technicznego (DTU) w Kongens Lyngby k. Kopenhagi, wiceprezydent ds. kształtowania polityki, jednocześnie prezydent elekt w Międzynarodowym Stowarzyszeniu Jakości Powietrza i Klimatu Wewnętrznego (ISIAQ). W latach 1990–1994 pracownik Politechniki Warszawskiej, w DTU od 1998 r. Odbył staże m.in. na Uniwersytecie w Aarhus (Dania), Uniwersytecie Shibaura w Tokio i Narodowym Uniwersytecie w Singapurze. Aktywnie działa na forum międzynarodowym w komitetach ASHRAE i ISO.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!