Ochrona przez drganiami i hałasem

Przekraczanie poziomów emisji hałasu i wibracji (drgań mechanicznych) szkodzi zdrowiu ludzi, powoduje też straty materialne wynikające z możliwych uszkodzeń infrastruktury technicznej budowli i urządzeń wywołanych przez drgania. Dlatego ważne są wszelkie działania prewencyjne, zgodne z wymaganiami regulowanymi przez prawo i normy techniczne.

Projektanci i wykonawcy muszą sięgać po specjalistyczne materiały wibroizolacyjne i technologie niwelujące lub znacznie ograniczające te niekorzystne zjawiska.

Wpływ wibracji na urządzenia

Wibracje (w tym infradźwięki) wytwarzane są przez urządzenia techniczne rezonujące w trakcie pracy (np. ruchome zespoły i podzespoły maszyn i urządzeń, elementy wirujące pomp, sprężarek, wentylatorów itp.), a także przez hałas, wstrząsy podłoża, przepływy cieczy przez niesprawnie działające instalacje, stąpanie itp.

Przeczytaj także: Ochrona przed hałasem. Obliczenia akustyczne przy doborze wentylatorów >>

Wibracje, poza określonymi przypadkami, jak np. maszyny do zagęszczania czy separacji, są czynnikiem niepożądanym, a pozostawione bez zabezpieczeń (wibroizolacji) mogą zakłócać prawidłowe funkcjonowanie urządzeń, obniżać ich trwałość i niezawodność, wpływać niekorzystnie na elementy zewnętrzne (konstrukcje i budowle) oraz powodować hałas.

Drgania a zdrowie

Hałas, w tym infradźwiękowy (niskoczęstotliwościowy), atakuje głównie narząd słuchu i układ nerwowy, co pogarsza sprawność umysłową, efektywność, jakość pracy i samopoczucie. Działanie wibracji jest złożone. Przenoszone do organizmu człowieka drgania powodują rezonowanie struktur komórkowych kości, miękkich tkanek narządów wewnętrznych, naczyń krwionośnych i krwi. Długotrwałe ich nasilenie rujnuje organizm, niosąc za sobą nieodwracalne zmiany chorobowe.

Istnieje ścisła zależność pomiędzy stwierdzonymi zmianami chorobowymi a wibracją. Niedomagania pracy narządów wewnętrznych wynikają głównie z ich pobudzania do rezonansu. Tę chorobę zawodową określa się mianem „zespół wibracyjny”. Typową jej przypadłością jest postać naczyniowa określana „chorobą białych palców” z symptomami napadowych zaburzeń krążenia krwi w palcach rąk (napadowych skurczy naczyń krwionośnych) objawiających się bladnięciem opuszek palców.

Przy zaburzeniach układów kostno-stawowych dochodzi m.in. do zniekształceń szpar stawowych czy zwapnień torebek stawowych, a przy zaburzeniach kręgosłupa do zwyrodnień odcinków lędźwiowych i szyjnych.

W dolegliwościach układu nerwowego typowe są zaburzenia czucia dotyku, wibracji i temperatury oraz drętwienie/mrowienie palców i rąk. Inne możliwe reakcje organizmu człowieka na wibracje to m.in. spowolnienia ruchowe i wzrokowe, zakłócenia w koordynacji ruchów, nadmierne zmęczenie, bezsenność, rozdrażnienie i osłabienie pamięci.

Wibracje a prawo

Wymóg prawny stosowania ochrony przed hałasem i drganiami w konstrukcji budynków zawiera rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75/2002, poz. 690, z późn. zm.).

Aby nie narażać zdrowia użytkowników budynków oraz umożliwić im pracę, odpoczynek i sen w zadowalających warunkach, projektanci i wykonawcy obiektów i urządzeń z nimi związanych powinni przekazywać do użytkowania budowle z urządzeniami, dla których nie zostały przekroczone określone w normach poziomy izolacyjności akustycznej.

Sprawdź wymagania zawarte w warunkach technicznych >>

Pomieszczenia w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej muszą być chronione zarówno przed hałasem zewnętrznym mogącym przenikać do jego wnętrz, jak i pochodzącym od wszelkich instalacji i urządzeń stanowiących techniczne jego wyposażenie oraz hałasem powietrznym i uderzeniowym wytwarzanym przez użytkowników innych mieszkań, lokali lub pomieszczeń o różnych wymaganiach użytkowych.

Poziomy emisji hałasu i wibracji przenikających z pomieszczeń budynków fabrycznych również nie mogą przekraczać wartości dopuszczalnych. Należy rozpoznawać potencjalne miejsca powstawania drgań i hałasu, minimalizować ich występowanie i skutecznie zabezpieczać przed przekraczaniem dopuszczalnych wartości.

Ponadto należy zachowywać odpowiednie odległości od źródeł emisji dźwięku oraz stosować elementy amortyzujące drgania, a także osłaniające i ekranujące przed hałasem.

Trzeba też zwrócić uwagę na konieczność racjonalnego rozmieszczenia pomieszczeń w budynkach i zapewnienia wymaganej izolacyjności przegród zewnętrznych od dźwięków powietrznych (dla ścian zewnętrznych, stropodachów, ścian wewnętrznych, okien w przegrodach zewnętrznych, drzwi i okien wewnętrznych) oraz od dźwięków powietrznych i uderzeniowych dla stropów.

Podobne wymagania i zalecenia zawiera także rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (DzU nr 157/2005, poz. 1318).

Przeczytaj także: Tłumiki akustyczne w instalacjach wentylacyjnych >>

Jak przeciwdziałać hałasowi

Najlepszą ochronę przed szkodliwym działaniem hałasu i wibracji zapewnia profilaktyka. W przypadku konstrukcji budowlanych i obecnych w nich instalacji technicznych będą to określone technologiczne rozwiązania materiałowe, a więc dylatacje, właściwe fundamentowanie (z wibroizolacją) maszyn i urządzeń, usztywnianie konstrukcji ścian i budynków w razie ich rezonansów.

Natomiast w przypadku infrastruktury technicznej (maszyn, urządzeń i instalacji) stosowane mogą być dodatkowe rozwiązania zabezpieczające, redukujące emisję hałasu i wibracji (aktywnie tłumiące dźwięki i drgania), jak np. tłumiki hałasu na wlotach i wylotach powietrza (lub gazu) maszyn przepływowych, dźwiękoszczelne kabiny, poduszki powietrzne, sprężyny – wszystkie wykonane z materiałów o właściwościach wibroizolacyjnych.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!