Złe wykonanie instalacji wody pitnej ma późniejsze konsekwencje na etapie eksploatacji. Błędy wynikają często z nieprzestrzegania wytycznych producentów, a także dużej liczby skomplikowanych wymagań dotyczących usuwania skażeń mikrobiologicznych, którym instalator musi sprostać. Niefachowe wykonawstwo może skutkować pogorszeniem jakości wody pitnej, a także problemami na przesyle.
Wymagania ws. do instalacji wody pitnej
W Europie obowiązuje powstała na podstawie dyrektywy Rady 98/83/WE z 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi norma EN 806-4:2010 Wymagania dotyczące wewnętrznych instalacji wodociągowych do przesyłu wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Część 4: Instalacje [1], która od września 2010 r. miała w każdym państwie Unii otrzymać status normy krajowej. Ujednolica ona wymagania dotyczące działań związanych z uruchomieniem instalacji wody pitnej.
Warto przeczytać: Instalacje wodociągowe. Aktualne wymagania higieniczne dla przewodów z tworzyw sztucznych >>
W Polsce norma składa się z trzech części zawierających: postanowienia ogólne (język polski), projektowanie oraz wymiarowanie przewodów (język oryginalny).
Oprócz tego w naszym kraju należy stosować wymagania [6]:
- rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi [1] – wdraża ono postanowienia dyrektywy 98/83/EC z 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi,
- rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [2],
- normy PN-EN 12502 Ochrona materiałów metalowych przed korozją. Wytyczne do oceny ryzyka wystąpienia korozji w systemach rozprowadzania i magazynowania wody [3].
Istotne są także wytyczne branżowe oraz podawane przez producentów, m.in.:
- Wymagania techniczne COBRTI INSTAL Zeszyt 3. Warunki Techniczne wykonania i odbioru sieci wodociągowych, 2001;
- Wymagania techniczne COBRTI INSTAL Zeszyt 7. Warunki Techniczne wykonania i odbioru instalacji wodociągowych, 2003;
- Wymagania techniczne COBRTI INSTAL Zeszyt 1. Komentarz do normy PN92/B01706/Azl:1999 Zabezpieczenie wody przed wtórnym zanieczyszczeniem, 2001,
- Wymagania techniczne COBRTI INSTAL Zeszyt 11. Zalecenia do projektowania instalacji ciepłej wody, wentylacji i klimatyzacji minimalizujące namnażanie się bakterii Legionella.
Obowiązkiem instalatora jest przestrzeganie obowiązujących norm i wytycznych krajowych.
Jeśli dojdzie do usterki, instalator przedkłada rzeczoznawcy opinię, w której dowodzi, że instalacja została wykonana zgodnie ze stanem techniki.
Jeżeli rzeczoznawca uzna winę instalatora, jest on zmuszony ponieść karę cywilną za źle wykonaną instalację. Stąd bardzo ważna jest znajomość i stosowanie obowiązujących przepisów – chociażby po to, by się zabezpieczyć.
Przykładowo jeżeli instalacja została wykonana zgodnie ze stanem techniki, a mimo to w trakcie eksploatacji pojawiły się problemy, instalator nie zostanie pociągnięty do odpowiedzialności.
Próba ciśnieniowa
Obowiązująca w Polsce norma EN 806-4 w Rozdziale 6 Napełnianie i hydrostatyczne próby ciśnieniowe instalacji w obrębie budynków do przesyłu wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi zawiera kryteria oraz czynności, jakie należy wykonać przy próbie z użyciem wody lub powietrza:
„Instalacje w obrębie budynków wymagają przeprowadzenia próby ciśnieniowej. Można ją przeprowadzić z użyciem wody lub – jeżeli pozwalają na to krajowe przepisy – z użyciem czystego, niezaolejonego powietrza przy małym ciśnieniu lub gazów obojętnych. Należy pamiętać o możliwych zagrożeniach ze strony dużego ciśnienia gazu lub powietrza w układzie”.
Jeżeli chodzi o próbę hydrostatyczną, podane zostały trzy metody jej przeprowadzania, A, B lub C, w zależności od materiału oraz rozmiaru rury. Dla każdej z nich przewidziano inny czas i kroki. Natomiast ujednolicona procedura zamieszczona została w niemieckiej instrukcji ZVSHK Próby szczelności instalacji wody pitnej przy użyciu sprężonego powietrza, gazu obojętnego lub wody [4].
Według przepisów najlepiej przeprowadzać próbę ciśnieniową, jeśli bezpośrednio po niej instalacja zostanie napełniona i uruchomiona. W przeciwnym razie nieużytkowana instalacja, zarówno napełniona, jak i z pustym orurowaniem, może zostać skażona biologicznie i tym samym w momencie jej uruchomienia woda będzie niezdatna do picia. Jest to jednak trudne do osiągnięcia, w rzeczywistości praktycznie niemożliwe.
W normie EN 806-4 podano, co w takim wypadku robić:
„Jeśli układ nie będzie użytkowany bezpośrednio po uruchomieniu, konieczne jest jego płukanie w regularnych odstępach czasu (nie rzadziej niż 7 dni)”.
Nie jest to najlepsze rozwiązanie, ponieważ wymaga czasu i pochłania niepotrzebne koszty.
Instrukcja niemiecka [4] zawiera alternatywny sposób, bardziej praktyczny i ekonomiczny. Zaleca się mianowicie przeprowadzić próbę szczelności z użyciem niezaolejonego sprężonego powietrza przy ciśnieniu 150 mbarów oraz próbę obciążeniową przy ciśnieniu 3 lub 1 bara, w zależności od średnic znamionowych instalacji wody pitnej. Ciśnienie kontrolne powyżej 3 barów nie może być stosowane.
