Audyty energetyczne przedsiębiorstw i procedura wg PN-EN 16247
Audyty zgodne z przepisami związane są z przygotowaniem przedsięwzięć na rzecz poprawy efektywności energetycznej w wybranych obiektach lub instalacjach i pomagają uzyskać dofinansowania realizacji przedsięwzięć w ramach konkretnych programów.
arch. redakcji
Duże przedsiębiorstwa mają obowiązek przeprowadzenia raz na 4 lata audytu energetycznego. Z tego obowiązku zwolnione są przedsiębiorstwa posiadające wdrożony i certyfikowany system zarządzania energią określony we właściwych normach lub system zarządzania środowiskowego, jeżeli w ramach tych systemów przeprowadzono audyt energetyczny.
Zobacz także
jr news Nowe rozporządzenie F-gazowe
11 marca 2024 r. weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/573 z dnia 7 lutego 2024 r. w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, zmieniające dyrektywę (UE) 2019/1937 i...
11 marca 2024 r. weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/573 z dnia 7 lutego 2024 r. w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, zmieniające dyrektywę (UE) 2019/1937 i uchylające rozporządzenie (UE) nr 517/2014, popularnie nazywane rozporządzeniem F-gazowym. Dokument wprowadza szereg zmian istotnych dla branży chłodnictwa, ale też klimatyzacji i pomp ciepła.
Waldemar Joniec Wymagania prawne i wytyczne dotyczące projektowania wentylacji w tunelach
Nad bezpieczeństwem użytkowników tuneli drogowych czuwają systemy detekcji dymu, temperatury i gazów, a nawet pracownicy centrum zarządzania monitorujący sytuację przez 24 godziny na dobę i 365 dni w roku....
Nad bezpieczeństwem użytkowników tuneli drogowych czuwają systemy detekcji dymu, temperatury i gazów, a nawet pracownicy centrum zarządzania monitorujący sytuację przez 24 godziny na dobę i 365 dni w roku. Na co dzień spotykamy się m.in. z zakazami wjazdu do tunelu, zmianami prędkości poruszania się w nim czy wyłączeniem pasów ruchu z powodu kolizji lub prowadzonych robót. Największym zagrożeniem w tunelu jest jednak pożar pojazdu i to na wypadek takiej sytuacji tworzone są systemy bezpieczeństwa,...
Janusz Starościk news Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków EPBD – co oznacza dla branży instalacyjno-grzewczej?
W dniu 12 marca 2024 dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) została przyjęta przez Parlament Europejski zdecydowaną większością głosów (370 za, 199 przeciw) w postaci, o której...
W dniu 12 marca 2024 dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) została przyjęta przez Parlament Europejski zdecydowaną większością głosów (370 za, 199 przeciw) w postaci, o której informowaliśmy pod koniec 2023 roku. Teraz ostatnim krokiem jest oficjalne przyjęcie przez Radę, co powinno nastąpić wkrótce. Następnie tekst zostanie opublikowany w Dzienniku Urzędowym UE i wejdzie w życie dwadzieścia dni później.
Audyty energetyczne, będące szczególnym rodzajem ekspertyzy techniczno-ekonomicznej, zaczęto w Polsce sporządzać na początku lat dziewięćdziesiątych. Ich szerokie zastosowanie było następstwem uchwalenia ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych [1] i wydanego na jej podstawie rozporządzenia z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego [2]. W dokumentach tych określono szczegółowy cel, treść i sposób opracowania audytu.
Inny rodzaj audytów, określonych jako audyty efektywności energetycznej, wprowadzony został na podstawie ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej [3] i towarzyszącego jej rozporządzenia z 10 sierpnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej, wzoru karty audytu efektywności energetycznej oraz metody obliczania oszczędności energii [4].
Audyty sporządzane zgodnie z przepisami przytoczonych regulacji związane są z przygotowaniem przedsięwzięć dotyczących poprawy efektywności energetycznej w wybranych obiektach lub instalacjach i są podstawą do uzyskania dofinansowania realizacji przedsięwzięć w ramach konkretnych programów.
Realizacja przedsięwzięć modernizacyjnych jest bardzo istotna, ale dla pełnej poprawy efektywności energetycznej przedsiębiorstw potrzebne są nie tylko jednostkowe przedsięwzięcia, ale stałe, systematyczne działania na rzecz efektywności energetycznej. Niezbędnym elementem przygotowania takiego działania powinien być audyt energetyczny przedsiębiorstwa odejmujący przegląd całej gospodarki energetycznej firmy, diagnozę stanu użytkowania energii, wskazanie środków poprawy efektywności jej wykorzystania, a także wskazania dotyczące przygotowania i wdrożenia systemu zarządzania energią.
Audyt energetyczny przedsiębiorstwa powinien obejmować wszystkie aspekty użytkowania energii, a więc;
1. zaopatrzenie w energię, tj. źródła i sieci, nośniki, źródła odnawialne;
2. zastosowanie energii w obiektach i systemach technicznych, ich modernizację lub wymianę;
3. eksploatację, tj. monitoring, przeglądy, konserwację, organizację obsługi; taryfy i umowy z dostawcami, zachowanie użytkowników, ich instruowanie i szkolenie.
Taki kierunek działań został wytyczony w dyrektywie 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej (która zastępuje dyrektywę 2006/32/WE) [7]. Wprowadzono w niej zasady wykonywania audytów energetycznych, które powinny pomagać przedsiębiorstwom i instytucjom w ocenie ich gospodarki energetycznej i ustalaniu środków poprawy efektywności.
Dyrektywa nakazuje krajom członkowskim UE utworzenie programu zachęt i wsparcia finansowego dla małych i średnich przedsiębiorstw do poddawania się audytom energetycznym, a także wdrażania zaleceń z nich wynikających. Dla dużych przedsiębiorstw i innych podmiotów wprowadzony ma zostać obowiązek sporządzania audytu energetycznego co cztery lata.
Realizacją tych ustaleń UE są krajowe przepisy nowej ustawy o efektywności energetycznej z 20 maja 2016 r., która zastępuje dotychczas obowiązującą ustawę z 2011 r. Nowa ustawa zawiera m.in. rozdział Zasady przeprowadzania audytu energetycznego przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej [6] jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą (art. 4.1). Za mikroprzedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: 1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz 2) osiągnął roczny obrót netto poniżej 2 mln euro (art. 104). Za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: 1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz 2) osiągnął roczny obrót netto poniżej 10 mln euro (art. 105). Za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: 1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz 2) osiągnął roczny obrót netto poniżej 50 mln euro (art. 106). |
Zasady przeprowadzania audytu
Zasady przeprowadzenia audytów energetycznych przedsiębiorstw określają art. 36 i 37 nowej ustawy o efektywności energetycznej [5]. W myśl art. 36 ust. ustawy [5] przedsiębiorca w rozumieniu ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej [6], z wyjątkiem mikroprzedsiębiorcy, małego lub średniego przedsiębiorcy w rozumieniu art. 104−106 tej ustawy, przeprowadza co 4 lata audyt energetyczny przedsiębiorstwa lub zleca jego przeprowadzenie.
Wymóg ten nie dotyczy przedsiębiorcy posiadającego system zarządzania energią określony we właściwych normach lub system zarządzania środowiskowego, o którym mowa w art. 2 pkt 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z 25 listopada 2009 r. w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS) [8], jeżeli w ramach tych systemów przeprowadzono audyt energetyczny przedsiębiorstwa (art. 36 ust. 2). To zwolnienie z obowiązku sporządzania audytu przez przedsiębiorstwa, które mają system zarządzania energią lub system zarządzania środowiskowego, stanowi pośrednio zachętę do utworzenia takich systemów w firmach.
Należy zwrócić uwagę, że wprowadzenie obowiązku przeprowadzenia audytu w przedsiębiorstwie i wykazania możliwych do uzyskania oszczędności energetycznych nie jest związane z obowiązkiem realizacji przedsięwzięć, które pozwolą na praktyczne uzyskanie tych oszczędności. Audyt ma na celu jedynie uświadomienie przedsiębiorcy, że ma możliwe do wykorzystania środki służące zaoszczędzeniu energii i zmniejszeniu kosztów.
W ustawie [5] w art. 36 ust. 3 sprecyzowano, że audyt jest przeprowadzany przez:
1. podmiot niezależny od audytowanego przedsiębiorcy, posiadający wiedzę oraz doświadczenie zawodowe w przeprowadzaniu audytu tego rodzaju lub;
2. eksperta audytowanego przedsiębiorcy, jeżeli nie jest on bezpośrednio zaangażowany w audytowaną działalność tego przedsiębiorcy.
W art. 37 ust. 1 tej ustawy wskazano, że audyt energetyczny przedsiębiorstwa jest procedurą mającą na celu przeprowadzenie szczegółowych i potwierdzonych obliczeń dotyczących proponowanych przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej oraz dostarczenie informacji o potencjalnych oszczędnościach energii.
W myśl kolejnego ustępu audyt energetyczny przedsiębiorstwa:
1. należy przeprowadzać na podstawie aktualnych, reprezentatywnych, mierzonych i możliwych do zidentyfikowania danych dotyczących zużycia energii oraz, w przypadku energii elektrycznej, zapotrzebowania na moc;
2. powinien zawierać szczegółowy przegląd zużycia energii w budynkach lub zespołach budynków, w instalacjach przemysłowych oraz w transporcie, odpowiadających łącznie za co najmniej 90% całkowitego zużycia energii przez to przedsiębiorstwo;
3. powinien się opierać, o ile to możliwe, na analizie kosztowej cyklu życia budynku lub zespołu budynków oraz instalacji przemysłowych, a nie na okresie zwrotu nakładów, tak aby uwzględnić oszczędności energii w dłuższym okresie czasu, wartości rezydualne inwestycji długoterminowych oraz stopy dyskonta.
Wprowadzono również obowiązek przechowywania do celów kontrolnych danych dotyczących audytu energetycznego przedsiębiorstwa przez 5 lat (art. 37 ust. 3).
W kolejnych artykułach omówiono obowiązek przekazywania audytu do URE, kary za niewykonanie obowiązku sporządzenia audytu (art. 39 ust. 1, pkt 7 oraz art. 40 ust. 1, pkt 3) oraz ustalenie terminu sporządzenia pierwszego audytu – 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (art. 51 ust. 1), przy czym audyt energetyczny przedsiębiorstwa przeprowadzony przed dniem wejścia w życie ustawy, ale nie wcześniej niż przed 5 grudnia 2012 r., i spełniający wymagania ustawy – uznaje się za audyt energetyczny w rozumieniu tej ustawy. O przeprowadzeniu takiego audytu przedsiębiorstwo zawiadamia Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy (art. 51 ust. 2).
Zgodnie z art. 40 ust. 1, pkt 3 ustawy wysokość kary w przypadku niedopełnienia obowiązku przeprowadzenia audytu energetycznego nie może być wyższa niż 5% przychodu ukaranego przedsiębiorcy osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, przy czym ustalając jej wysokość, Prezes URE uwzględnia zakres naruszeń, powtarzalność naruszeń oraz możliwości finansowe ukaranego podmiotu (art. 40 ust. 2).
Prezes URE może również odstąpić od wymierzenia kary pieniężnej, jeżeli zakres naruszeń jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek, zanim Prezes URE powziął o tym wiadomość (art. 41).
Ustawodawca przewidział więc karę pieniężną w przypadku niedopełnienia obowiązku przeprowadzenia audytu energetycznego, ale nie przewidział żadnych sankcji za przeprowadzenie go wbrew regułom sformułowanym w ustawie, jak również naruszenie obowiązku przechowywania danych dotyczących audytu.
Należy zwrócić szczególną uwagę na następujące kwestie:
1) ustawa określa audyt energetyczny przedsiębiorstwa jako procedurę, a nie dokument, jak określono audyt energetyczny i audyt efektywności energetycznej w przytoczonych powyżej wcześniejszych aktach prawnych;
2) audyt energetyczny przedsiębiorstwa, który jest przeprowadzany na podstawie ustawy, różni się od znanych od wielu lat audytów energetycznych wykonywanych według zasad ustawy o wspierania termomodernizacji i remontów, a także od audytów efektywności energetycznej wykonywanych zgodnie z zasadami ustawy o efektywności energetycznej, gdyż:
a) nie dotyczy oceny jednostkowego obiektu, ale wszystkich dziedzin użytkowania energii w przedsiębiorstwie,
b) nie jest związany z realizacją określonego programu czy pozyskaniem finansowego wsparcia przedsięwzięcia, ale z poszukiwaniem potencjalnych oszczędności w gospodarce energetycznej przedsiębiorstwa,
c) dotyczy wszystkich możliwych do zastosowania środków, które mogą ograniczyć zużycie i koszty energii, a wiec nie tylko przedsięwzięć inwestycyjnych, ale także nieinwestycyjnych (w tym organizacyjnych);
3) ustawa ustala, że audyt powinien się opierać na analizie kosztowej cyklu życia obiektu, a nie na okresie zwrotu nakładów. Oznacza to, że dla rozpatrywanych możliwych przedsięwzięć modernizacyjnych należy wyznaczać wartość bieżącą netto NPV i wewnętrzną stopę zwrotu IRR. Ta metoda oceny umożliwia uwzględnienie zmian cen energii, inflację i inne okoliczności występujące w czasie użytkowania obiektu, ale jednocześnie wyniki analiz wykonanych tą metodą są bardzo „czułe” na przyjęte założenia, a zwłaszcza na przyjęcie wartości stopy dyskonta. W związku z czym w wielu przypadkach konieczne będzie przeprowadzenie analizy wrażliwości wyników na zmiany przyjętych założeń;
4) ustawa nie określa szczegółowo formy i treści audytu przedsiębiorstwa i nie zawiera delegacji do wydania rozporządzenia w tej sprawie. Jest to uzasadnione, gdyż:
a) nie jest możliwe ustalenie szczegółowych zasad sporządzenia audytu dla tak różnych podmiotów, jak np. huta, fabryka samochodów, port lotniczy czy hipermarket,
b) istnieje dokument, który zawiera ogólne zasady przeprowadzania audytu energetycznego. Dokumentem tym jest norma PN-EN 16247 [9], która dotyczy wszystkich audytów, a więc może być wykorzystana także w przypadku audytu energetycznego przedsiębiorstwa, co jest przewidziane w preambule do dyrektywy 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej.
PN-EN 16247 Audyty energetyczne
Po raz pierwszy przedmiotem Polskiej Normy są audyty energetyczne. Norma wprowadza szereg ustaleń odmiennych od przyjętych dotychczas w przepisach obowiązujących w Polsce. Norma ta – jak każda – nie jest prawem, ale może się stać dokumentem obowiązującym przez przywołanie w przepisach lub przyjęcie w warunkach przetargu, konkursu czy programu. Zalecenie stosowania tej normy zawiera dyrektywa 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej, a więc zapewne będzie ona w przyszłości przywoływana w przepisach polskich.
Opublikowana w 2015 r. PN-EN 16247 wprowadza ogólne zasady opracowania audytów energetycznych, które mają powszechne zastosowanie do wszystkich audytów niezależnie od celu ich opracowania. Norma dotyczy ogólnej oceny stanu użytkowania energii w obiekcie czy przedsiębiorstwie, niekoniecznie w związku z przygotowaniem modernizacji.
Zgodnie z normą celem audytu może być np. ogólna ocena stanu zużycia energii, poszukiwanie możliwości obniżenia zużycia energii, ocena celowości zmiany systemu zaopatrzenia w energię, zmiany w systemie eksploatacji, przygotowanie systemu zarządzania energią, a jego przedmiotem może być budynek, instalacja, system techniczny, proces produkcyjny lub gospodarka energetyczna przedsiębiorstwa.
Norma PN-EN 16247 Audity energetyczne składa się z pięciu części: 1. Wymagania ogólne; 2. Budynki; 3. Procesy; 4. Transport i 5. Kompetencje auditorów energetycznych.
Pomiędzy normą i obowiązującymi przepisami występuje niezgodność dotycząca użytych określeń. W normie użyte są określenia audit i auditor , a nie audyt i audytor jak przyjęto w ww. ustawach i rozporządzeniach. Według wyjaśnień Polskiego Komitetu Normalizacyjnego na temat używania terminów audit/audyt zdania są podzielone, a termin audit jest konsekwentnie stosowany w polskich normach z zakresu systemów zarządzania. Trudno się z tym zgodzić, gdyż słowo audytor, a nie auditor, występuje powszechnie w słownikach języka polskiego, a encyklopedie stwierdzają, że jest to słowo używane w Polsce od kilkuset lat.
Zmiana definicji
Norma posługuje się inną definicją audytu energetycznego niż w obowiązujących w Polsce aktach prawnych, co ma bardzo konkretne konsekwencje. W ustawie o wspieraniu termomodernizacji i remontów i ustawie o efektywności energetycznej audyt energetyczny określa się jako dokument zawierający ocenę stanu istniejącego oraz opis i ocenę proponowanych działań poprawiających efektywność energetyczną obiektu. W rozporządzeniach wydanych na podstawie tych ustaw omawiana jest głównie wymagana treść tego dokumentu oraz dane i metody obliczeń.
Natomiast wg definicji w normie PN-EN 16247 audyt energetyczny to: systematyczna kontrola i analiza wykorzystania i zużycia energii przez obiekt, budynek, system lub organizację, mająca na celu identyfikację przepływów energii i potencjał poprawy efektywności energetycznej, a także ich raportowanie. W normie przyjmuje się więc, że audytem energetycznym jest cały proces (procedura) obejmujący wszystkie czynności związane z diagnostyką gospodarki energetycznej, w tym badania, analizy i oceny, natomiast opracowaniem zawierającym syntetyczną ocenę i proponowane działania usprawniające jest raport z audytu. Ta definicja audytu jest zgodna z podaną w dyrektywie 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej.
Powyższa różnica definicji jest bardzo istotna, gdyż nadaje inne znaczenie poszczególnym działaniom związanym z wykonywaniem audytu. Definicja według normy zbliża określenie audyt energetyczny do określenia audyt stosowanego w kontroli finansowej lub organizacyjnej.
Przyjęta definicja związana jest także z wyraźnym zwiększeniem znaczenia czynności związanych z diagnostyką gospodarki energetycznej. Czynności te są rozszerzone i bardziej sformalizowane w porównaniu do czynności przygotowujących opracowanie audytu według obu rozporządzeń.
Różnice występujące pomiędzy przepisami prawnymi i normą wyjaśniają dodatkowo rys. 1 i rys. 2.
Norma bardzo precyzyjnie, nawet drobiazgowo, opisuje wszystkie czynności, które należy wykonać w ramach audytu. Bardzo duże znaczenie przywiązuje się w niej do współpracy ze zleceniodawcą i jego pracownikami, ustalając i szczegółowo opisując: wizytę wstępną, spotkanie rozpoczynające i spotkanie końcowe.
Wykonanie audytu
Norma szczegółowo opisuje wymagane czynności związane z wykonaniem audytu. Poniżej omówiono je w dużym skrócie.
Początkiem działania powinna być wizyta wstępna, w ramach której audytor powinien uzgodnić ze zleceniodawcą podstawowe warunki wykonania audytu, a więc jego cel, okres realizacji, powinien też uzyskać informacje o ewentualnych ograniczeniach wpływających na zakres lub sposób wykonania audytu, o istniejącym systemie zarządzania energią, a także o opiniach i pomysłach odnoszących się do ewentualnych środków poprawy efektywności energetycznej i oczekiwanych rezultatach audytu.
Kolejną fazą (po podpisaniu umowy) powinno być spotkanie rozpoczynające. W jego ramach audytor uzgadnia ze zleceniodawcą dane, które ma otrzymać, harmonogram prac, pomoc i sprzęt potrzebny przy wykonywaniu pomiarów i badaniach. Audytor powinien zwrócić się do zleceniodawcy o wyznaczenie osoby współpracującej z nim w czasie wykonywania audytu oraz poinformowanie o audycie pracowników, których on dotyczy.
Zbieranie danych (od zleceniodawcy) powinno obejmować między innymi: wykaz systemów, procesów i wyposażenia zużywających energię; szczegółowe charakterystyki obiektu audytowanego; zużycie energii; projekty oraz dokumenty dotyczące utrzymania i eksploatacji; aktualne i planowane taryfy i ceny; stan systemu zarządzania energią (gospodarki energetycznej).
Praca w terenie – to własne badania i obserwacje audytora, który powinien skontrolować obiekty przewidziane do audytu, ocenić istniejące wykorzystanie energii w obiekcie, zbadać procedury operacyjne oraz zachowania użytkowników mające wpływ na zużycie i efektywność energetyczną. Na tej podstawie powinien opracować wstępne koncepcje możliwości poprawy efektywności energetycznej.
Kolejną fazą powinna być analiza istniejącego stanu zużycia energii i możliwości poprawy. Audytor powinien określić możliwe środki poprawy efektywności energetycznej na podstawie własnego doświadczenia, porównania wskaźników ocenianego obiektu i wskaźników wzorcowych, oceny stanu i wieku obiektu, oceny systemów technicznych oraz sposobu ich obsługi i utrzymania, a także najlepszych dostępnych technologii. Poszczególne środki poprawy powinny być ocenione pod względem kosztu, niezbędnych inwestycji, opłacalności oraz wpływu na inne środki poprawy.
Raport – to dokument końcowy przeznaczony dla zleceniodawcy, zawierający syntetyczną ocenę, wnioski i zalecenia. Raport powinien zawierać:
a) streszczenie: zestawienie możliwych środków poprawy efektywności energetycznej i program ich wdrożenia,
b) tło: ogólne informacje o obiekcie, audytorze, metodologii audytu oraz istotnych przepisach i wymaganiach,
c) opis audytu: cel, zakres, czas realizacji, informacje o zebranych danych (w tym które pochodzą z pomiarów, a które z szacunków), analiza zużycia energii, kryteria przyjęte do wyznaczania środków poprawy efektywności energetycznej,
d) możliwości poprawy efektywności: proponowane działania, zalecenia i harmonogram wdrożenia, założenia przyjęte do obliczania oszczędności, analizy ekonomiczne, informacje na temat dostępnych subwencji i dotacji, metody oceny efektów wprowadzanych zmian.
Proponowane działania dotyczące oszczędności energii mogą obejmować następujące kategorie:
- środki kosztowne – inwestycje modernizacyjne,
- środki tanie – zmiana trybu pracy, dodanie lub poprawa sterowania itp.,
- środki bezkosztowe – motywacja do zmiany zachowań użytkowników, zmiana wymagań w zakresie komfortu (poziom temperatury, wilgotności).
Norma bardzo wyraźnie podkreśla, że dla poprawy efektywności energetycznej audytorzy powinni zalecać nie tylko środki inwestycyjne, ale i środki związane z użytkowaniem budynku lub systemu technicznego, a więc np. poprawę utrzymania wyposażenia w jego najlepszej sprawności (np. wytyczne dla personelu, regulacja parametrów sterowania), poprawę zarządzania energią (np. poprawa pomiarów i monitorowania, wdrożenie systemu zarządzania energią).
Zakończeniem audytu jest spotkanie końcowe, w czasie którego audytor przekazuje zleceniodawcy raport z audytu, omawia zawarte tam zalecenia i udziela niezbędnych wyjaśnień.
Metody ułatwiające działania
W załączniku do normy przedstawiono proponowane metody ułatwiające realizację audytu energetycznego. Ułatwienia te polegają na uporządkowaniu czynności, które mają być wykonane przez audytora, służą temu odpowiednie listy kontrolne.
Załącznik zawiera przykładowe listy kontrolne:
- prac audytora w terenie;
- wizytacji budynku;
- środków oszczędności energii (usprawnień).
Poprzez utworzenie takich list dla audytu, a następnie za ich pomocą kontrolowanie jego wykonywania zapewniona jest pełna realizacja niezbędnych czynności.
Ten sposób działania wyjaśnia lista kontrolna wizytacji budynku podana w tab. 1.
Norma ujednolica sposób przeprowadzenia audytu energetycznego przedsiębiorstwa dla wszystkich przypadków, natomiast raporty z audytów mogą się bardzo różnić co do treści, formy, zakresu i objętości, gdyż jest to uzależnione od rodzaju i wielkości audytowanego przedsiębiorstwa.
Najważniejsze zawarte w normie ustalenia zmieniające dotychczasowe zasady są następujące:
- w normie posłużono się inną definicją audytu (procedura, a nie dokument), zbieżną z definicją zwartą w nowej ustawie o efektywności energetycznej;
- bardzo ważna jest rola współpracy ze zleceniodawcą, w tym znaczenie spotkań wstępnych i końcowych;
- bardzo istotne są czynności przeprowadzane w terenie, w tym badania i pomiary;
- zaleca się rozpatrywanie i polecanie usprawnień nie tylko inwestycyjnych, ale i bezinwestycyjnych, w tym zachowań użytkowników;
- zaleca się korzystanie z list kontrolnych czynności i list kontrolnych usprawnień.
Wnioski
Wprowadzenie obowiązku przeprowadzenia audytów energetycznych w dużych przedsiębiorstwach jest ważne dla działania tych firm, ale ma także znaczenie dla całej gospodarki w kraju, gdyż powinno się przyczynić do upowszechnienia tej formy oceny gospodarki energetycznej we wszystkich rodzajach przedsiębiorstw, w obiektach użyteczności publicznej, obiektach administracji państwowej i samorządowej oraz wszystkich innych, w których występuje znaczne zużycie energii. Audyt stanowi bowiem istotny i niezbędny element procesu poprawy efektywności energetycznej u wszystkich tych użytkowników energii. Norma PN-EN 16247 stanowi z kolei ważne narzędzie ułatwiające upowszechnienie przeprowadzania audytów energetycznych.
Literatura
- Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (tekst jedn. DzU 2014, poz. 712, z późn. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego (DzU nr 43, poz. 346, z poźn. zm.).
- Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (tekst jedn. DzU 2015 r., poz. 2167, z późn. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej, wzoru karty audytu efektywności energetycznej oraz metody obliczania oszczędności energii (DzU 2012, poz. 962).
- Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej (DzU 2016, poz. 831).
- Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. DzU 2015, poz. 584, z późn. zm.)
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE (DzU UE L315/1 z 14.11.2012).
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS), uchylające rozporządzenie (WE) nr 761/2001 oraz decyzje Komisji 2001/681/WE i 2006/193/WE (DzU UE L342/1 z 22.12.2009).
- PN-EN 16247 Audity energetyczne.