BIM – konsultacje sejmowe

W trakcie realizacji inwestycji występuje w Polsce często szereg niekorzystnych zjawisk, których konsekwencje ponosi w większości przypadków inwestor, zarówno prywatny, jak i publiczny.

Czasu zużytego na długotrwałe negocjacje w celu uzyskania jak najlepszej ceny brakuje potem podczas realizacji, a wyśrubowane ceny prowadzą do walki o każdy grosz.

Dokumentacja projektowa wykonywana pod presją czasu i jak najtaniej wykazuje luki i mankamenty, a ustalanie osoby odpowiedzialnej za wiążące się z tym dodatkowe koszty prowadzi do napięć i nieporozumień w trakcie realizacji.

Niejednokrotnie optymistycznie określony budżet nie pokrywa rzeczywistych kosztów. Ponadto niedopracowane w fazie koncepcji projekty wymagająszeregu zmian i poprawek, będącymi bezpośrednią przyczyną powstawania dodatkowych roszczeń finansowych.

Zarówno oferty podwykonawców, jak i generalnego wykonawcy są często w procesie przedłużających się negocjacji tak zredukowane, że dążenie podmiotów gospodarczych do uniknięcia strat powoduje nasilanie się przeciwstawnych interesów:

• podwykonawcy szukają podstaw do pozyskania korzystniejszych cenowo robót dodatkowych,
• generalny wykonawca przerzuca na podwykonawców własne wymuszone ustępstwa wobec inwestora,
• inwestor stara się unikać kosztów wynikających z wprowadzanych zmian, używając zapisów umownych i innych środków, a ewidentne roboty dodatkowe interpretuje jako zakres podstawowy itd.,
• mniej lub bardziej uzasadnione niedopłaty w końcowym rozliczeniu przenoszone są na uczestników projektu, co prowadzi niejednokrotnie do upadku słabszych firm podwykonawczych.

Wszystko to przyczynia się do utrwalenia atmosfery nieufności i wynikających z niej postaw zachowawczych. Powstają gigantyczne masy dokumentów, a zaprzątana ich sporządzaniem kadra poświęca siłą rzeczy mniej uwagi zagadnieniom jakości, przez co kreatywność rozwija się głównie w kierunku sztuki unikania konsekwencji mankamentów całego procesu.

Większość powyższych negatywów może zostać radykalnie zredukowana przy konsekwentnym wprowadzeniu Building Information Modeling – jednego z najbardziej rewolucyjnych etapów rozwoju logistyki procesów inwestycyjnych w budownictwie.

Podstawową cechą BIM jest bowiem wspólne i możliwie harmonijne działanie wszystkich uczestników w określonym celu, tj. dobrowolna i konstruktywna współpraca.

Przejrzyste na każdym etapie procesu inwestycyjnego i późniejszej eksploatacji działania zmniejszają konieczność asekuracji i czasochłonnego zabezpieczania własnych interesów. To z kolei przynieść może niewątpliwe oszczędności w skali ogólnokrajowej, we wszystkich wymienionych powyżej fazach.

Administracje państw anglosaskich i skandynawskich, przekonane o słuszności tego kierunku, wprowadzają BIM do praktyki inwestycyjnej. Jednak wdrożenie w Polsce art. 22 ust. 4 dyrektywy 2014/24/UE w sprawie zamówień publicznych niesie niebezpieczeństwo, wymuszonych przez konieczność wywiązania się z unijnych zobowiązań, nieskoordynowanych, czysto formalnych i biurokratycznych działań.

Katastrofalne może się okazać administracyjne narzucenie stosowania metodyki, do której ani strona publiczna, ani jej zleceniobiorcy nie są absolutnie przygotowani.

Liczne biura projektowe starają się, ponosząc wysokie koszty, modernizować wyposażenie i wdrażać pracowników do stosowania nowych technologii, jednak brak możliwości wykorzystania tych kompetencji na terenie kraju stawia pod znakiem zapytania racjonalność takich inwestycji.

Co gorsza, nawet dysponując odpowiednim, zdobytym przy realizacji zagranicznych projektów doświadczeniem we własnej branży, trudno znaleźć równorzędnych partnerów, co pozwoliłoby na stworzenie homogenicznego, wielobranżowego zespołu.

Często poruszana jest kwestia wysokich kosztów zakupu sprawniejszego sprzętu i oprogramowania. Inwestycja taka przy zachowaniu podstawowych praw ekonomii musi mieć szansę pokrycia kosztów w trakcie jej przyszłego wykorzystania. Brak popytu oczywiście takiej szansy nie daje.

Z drugiej strony dla inwestora stanowi to uzasadnione ryzyko, gdyż nie dysponując sprawnym zespołem, ma prawo obawiać się, że nowy system może nie spełnić jego oczekiwań. Jest to zamknięty krąg, który bez śmiałej ingerencji i wsparcia państwa trudno będzie przerwać.

31 maja 2016 r. odbyły się w Sali Kolumnowej Sejmu RP konsultacje na temat Building Information Modeling dotyczące szeroko pojętej problematyki inwestycyjnej w Polsce. Na spotkaniu przedstawiono m.in. informacje na temat implementacji BIM w innych krajach Europy oraz aktualnego stanu wdrażania i stosowania BIM w Polsce.

Dyskusja zgromadzonych na spotkaniu praktyków branży projektowania pozwoliła na stworzenie obrazu sytuacji w Polsce. Efektem było skierowanie 1 czerwca przez Pawła Pudłowskiego, przewodniczącego Sejmowej Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii, interpelacji nr 3816 do Ministra Infrastruktury i Budownictwa w sprawie wdrożenia metodologii BIM w Polsce:

Panie Ministrze, zalecenie stosowania w zamówieniach celu publicznego metodologii BIM wynika z treści zawartych w dyrektywie 2012/24/WE.

 Przygotowanie jej wdrożenia w Polsce jest w stadium początkowym, daleko za krajami skandynawskimi, Wielką Brytanią, Francją i Niemcami. Stosowanie metodologii BIM zoptymalizuje koszty inwestycji budowlanych w kraju, polepszy relacje między uczestnikami sektora poprzez uszczegółowienie warunków współpracy oraz stworzy perspektywy uczestnictwa firm polskich na rynku europejskim.

 Podczas konsultacji poselskich, prowadzonych w Sejmie 31 maja 2016 r. z zespołem specjalistów, przedstawicielami instytucji i organizacji, wypracowane zostały postulaty, które przedstawiam poniżej:

• uznanie programu wdrożenia BIM zaprogram ogólnokrajowy i powołanie w Ministerstwie Infrastruktury pełnomocnika sterującego jego wdrożeniem, 
• opracowanie szczegółowego programu implementacji i zabezpieczenia środków finansowych w latach 2016–2020 na działaniaz tym związane, 
• w ramach nowelizacji prawa gospodarczegozwiązanego z budownictwem uwzględnienie dostosowania obowiązków, związanych z funkcjonowaniem BIM:
  - inwestorów budowlanych (zamawiających),
  - wykonawców projektów budowlanych (projektantów),
  - wykonawców robót budowlanych,
  - administracji architektoniczno-budowlanej,
  - zarządców nieruchomości,
  - szkolnictwa wyższego na kierunkach budowlanych, 
• zamieszczenie delegacji upoważniających ministra właściwego do spraw budownictwa do wydania rozporządzeń określających:
  - procedurę i sposób wdrożenia metodologii BIM,
  - jednolite nazewnictwo dokumentów i opracowań,którymi powinien dysponować inwestor publiczny w całym procesie inwestycyjno-budowlanym, z określeniem ich ramowego zakresu oraz do czego służą (standaryzacja dokumentów),

• jednolita klasyfikacja robót budowlanych i ich opisów w oparciu o definicję robót podstawowych lub podjęcie rozstrzygnięcia o przyjęciu także w Polsce jako obowiązującej klasyfikacji anglosaskiej omniecclas i właściwych jej opisów robót – która najlepiej spełnia wymagania technologii BIM zapewnienia dostępności na portalu internetowym,np. Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, deklaracji właściwości użytkowych wyrobów budowlanych, dopuszczonych do stosowania w Polsce, w zakresie, o którym mowa w załączniku I rozporządzenia nr 305/2011, ustalającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych – z ich zestandaryzowaną symboliką, w ramach biblioteki tych wyrobów, 
• określenie metodologii liczenia kosztów z całego cyklu życia obiektów budowlanych właściwej dla Polski, ze wskazaniem podstaw i z jakich źródeł należy pobierać odpowiednie dane dla tych obliczeń, a w niedalekiej przyszłości także parametrów CO₂ powodowanych procedurą produkcji i likwidacji tych wyrobów budowlanych, 
• w celu ułatwienia procesu wdrożenia BIM proponuje się, w pierwszym rzędzie firmom projektowym, stworzenie systemu pomocy budżetowej poprzez utworzenie wspomaganego leasingowania sprzętu hardwarowego i softwarowego uznawania kierunkowych zakupów jako kosztów uzyskania przychodów lub podobnej inicjatywy.

Informuję też, że instytucje i organizacje uczestniczące w Sejmie w poselskim spotkaniu konsultacyjnym w dniu 31.05.2016 r. deklarują ewentualny udział swoich specjalistów w opracowaniu szczegółowego programu wdrożenia metodologii BIM w Polsce.

W związku z powyższym bardzo proszę Pana Ministra o odpowiedź na następujące pytania:

 1. Czy ministerstwo jest zainteresowane jak najszybszym wdrożeniem metodologii BIM w zamówieniach celu publicznego?

2. Czy zgadza się Pan z postulatami wypracowanymi podczas konsultacji?

3. Czy trwają prace nad wdrożeniem metodologii BIM w Ministerstwie i na jakim są etapie?

4. Jaki jest skład zespołu pracującego nad wdrożeniem metodologii?

5. Czy zechce Pan skorzystać z wiedzy i doświadczenia ekspertów uczestniczących w konsultacjach, o których mowa w niniejszej interpelacji?

Z wyrazami szacunku,

Paweł Pudłowski

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!