Łazienka bez barier i dla pokoleń

Bogactwo wzorów i trendów armatury umożliwia skomponowanie z ceramiką wszystkiego, o czym tylko zamarzy inwestor i co wymyśli projektant wnętrz. Zidentyfikowanie wszystkich obecnych trendów aranżacji i wyposażenia łazienek nie jest proste. Wpływ na nie mają m.in. historia i kultura danego regionu czy kraju, poziom życia mieszkańców, klimat itd.

Są jednak pewne wspólne zasady. W żadnym ze stylów nie ma miejsca na urządzenia i materiały tzw. jednorazowego użytku.
Muszą one być solidne, trwałe, energooszczędne, przyjazne środowisku i o nieprzemijającym zbyt szybko wzornictwie.
Mają zapewnić komfort, także tych najbardziej intymnych, codziennych czynności higienicznych wszystkich użytkowników w domu – również dzieci i dziadków.

W planowaniu łazienki coraz częściej bierze się pod uwagę nie tylko to, jak z niej będą korzystać dorośli, ale też jak będą się w niej czuły dzieci i... my, gdy będziemy starsi.

Łazienka dla pokoleń to trend, który ma za zadanie wskazywać projektantom, jak ułatwiać życie, tworząc łazienki bez barier, wyróżniające się funkcjonalnością.

Taka łazienka to pomieszczenie dla osób w każdym wieku. Przede wszystkim powinna spełniać wymagania przepisów, a te stanowią, że do wysokości co najmniej 2 m powierzchnie powinny być zmywalne i odporne na działanie wilgoci, a posadzka powinna być zmywalna, nienasiąkliwa i nieśliska.

Drzwi do łazienki i wydzielonego ustępu powinny się otwierać na zewnątrz pomieszczenia i mieć szerokość co najmniej 0,8 m i wysokość 2 m. Mogą też być przesuwane. Przepisy dopuszczają również drzwi składane, ale to może być uciążliwe dla dzieci i osób starszych.

Dla zapewnienia komfortu osobom starszym z chodzikami i na wózkach zaleca się szerokość drzwi co najmniej 90, optimum to 100 cm.

W zaleceniach dla projektowania łazienek drzwi stanowią punkt wyjścia – gdy są trudną lub niemożliwą do pokonania przeszkodą dla osób z ograniczeniami ruchowymi, to nawet najlepsze wyposażenie wewnętrzne jest dla nich nieosiągalne.

Łazienka powinna być pozbawiona progu, tak samo jak reszta pomieszczeń w mieszkaniu. Drzwi w dolnej części powinny mieć otwory o łącznym przekroju nie mniejszym niż 0,022 m² zapewniające dopływ powietrza wentylacyjnego.

Przepisy podają minimalną kubaturę łazienki z wentylacją grawitacyjną: 8 m³ – jeśli jest w niej podgrzewacz gazowy i 6,5 m³ – przy doprowadzeniu centralnej ciepłej wody lub podgrzewaczu elektrycznym i gazowym z zamkniętą komorą spalania.

Ale czy takie pomieszczenie zapewnia komfort?

Komfortowa łazienka powinna mieć na tyle dużą powierzchnię, żeby mogły w niej korzystać z różnych urządzeń nawet dwie osoby jednocześnie.

W projektach widać też trend, zwłaszcza w zachodnich i północnych krajach UE, żeby łazienka była pomieszczeniem dla osób w każdym wieku i nie izolowała domowników podczas relaksu czy higieny, lecz podtrzymywała więzi i pozwalała cieszyć się obcowaniem całej rodziny. Tym samym jej powierzchnia powinna być na tyle duża, żeby w razie potrzeby zapewnić przestrzeń manewrową także dla wózków inwalidzkich, czyli okrąg o średnicy co najmniej 150 cm, tak aby osoba o ograniczonej możliwości poruszania się po wjechaniu do łazienki nie znajdowała się bezpośrednio w strefie miski WC oraz w strefie prysznica i żeby wykluczyć zagrożenie uderzania kołami wózka o ściany, narożniki i armaturę, gdyż inaczej trzeba by je zabezpieczać odbojnikami lub listwami.

Kabina natryskowa z urządzeniami przystosowanymi do korzystania przez osoby o ograniczonej możliwości poruszania się powinna mieć dużą powierzchnię i szerokość co najmniej 1,5 m oraz zostać wyposażona w urządzenia wspomagające, umożliwiające korzystanie z kabiny zgodnie z przeznaczeniem.

Zalecane jest unikanie tradycyjnych brodzików i stosowanie odpływów liniowych. Uchwyt pod prysznicem i składane siedzisko mogą służyć osobie w każdym wieku, nie tylko starszej, której trudno utrzymać równowagę podczas mycia. Mogą umożliwić też relaks młodym i sprawnym, gdy w kabinie zastosujemy wylewkę w formie deszczowni.

Bardzo ważna jest antypoślizgowa powierzchnia pod natryskami, gdyż upadek nawet młodej i sprawnej osoby może spowodować złamania bardzo ograniczające jej funkcjonowanie. Powinno to być głównym kryterium przy wyborze materiału do montażu podłogi w łazience i w przestrzeni natrysku.

Dobrym rozwiązaniem nie tylko dla komfortu, ale i bezpieczeństwa jest ogrzewanie podłogowe (zwłaszcza elektryczne, które można używać przez cały rok), gdyż podłoga szybciej schnie i maleje tym samym ryzyko poślizgu.

Wśród zaleceń warto też wymienić stosowanie termostatycznej armatury prysznicowej, wannowej i umywalkowej.

Osoby starsze mają bardzo często problemy ze schylaniem się i rozwiązaniem dla nich są uchwyty ułatwiające siadanie na misce WC. Odległość miski od tylnej ściany powinna być na tyle duża, żeby w razie potrzeby można było wygodnie przesiadać się na nią samodzielnie z wózka.

Kolejne zalecenia to montaż ceramiki, z której korzystać może także osoba na wózku, wyklucza to np. używanie szafek podumywalkowych.

Także akcesoria dodatkowe, jak dozowniki mydła, pojemniki na papier toaletowy i półki na przybory higieniczne, powinny się znajdować na wysokości umożliwiającej swobodny dostęp do nich osobom w różnym weku i o różnej sprawności – dzieci mogą korzystać z akcesoriów dolnych, dorośli z górnych, a starsi z tak usytuowanych, by nie stwarzało im to kłopotów przy otwieraniu i sięganiu.

Należy pamiętać nie tylko o spełnieniu wymagań dla instalacji elektrycznej, tj. zastosowaniu wyodrębnionych obwodów: oświetlenia i gniazd wtyczkowych w łazience, ale też o takim montażu gniazd i włączników, żeby mogły z nich bezpiecznie i komfortowo korzystać także osoby starsze.

W przypadku toalet oraz łazienek w obiektach publicznych i zamieszkania zbiorowego wymagania są dokładniejsze i znacznie większe.

W Polsce osoby niepełnosprawne stanowią ok. 12% społeczeństwa, czyli ponad 4,5 mln. Gdy dodamy osoby z ograniczeniami ruchu z powodu wieku, uzyskamy liczbę obrazującą, jak ważna jest to kwestia w procesie projektowania budynków i pomieszczeń higieniczo-sanitarnych.

Znaczenie odpływów liniowych

Budowa łazienek bez barier możliwa jest m.in. dzięki odpływom liniowym. Od kilku lat widać wyraźny odwrót od tradycyjnych brodzików na rzecz natrysków bezbrodzikowych i odpływów liniowych. Likwidują one bariery np. dla osób starszych i niepełnosprawnych, zwiększają komfort i bezpieczeństwo użytkowania, dają także szersze możliwości wystroju i aranżacji wnętrz.

Odwodnienia liniowe montowane są w niszy natrysków (wraz z posadzką tworzą jednolitą płaszczyznę). Kiedy nie było ich na rynku, żeby uniknąć montażu brodzika, stosowano odpływy umiejscowione centralnie w kabinie i posadzka wymagała odpowiednich spadków z czterech stron (np. w kształcie koperty) w kierunku odpływu. Rozwiązanie takie wymagało pracochłonnego przycinania płytek oraz bardzo starannego wykonania spadku.

Liniowe odwodnienia prysznicowe, zamiast na środku, można osadzić bezpośrednio przed drzwiami kabiny prysznicowej lub pod ścianą, a nawet w niej. Zastosowanie odpływów liniowych wymaga minimalnego spadku.

Terakotę w obrębie kabiny należy układać tak, żeby uzyskać niewielki spadek w kierunku kanału, a ułożenie jej 1–2 mm powyżej odpływu zapobiegnie gromadzeniu się warstwy wody w kabinie. Takie wypoziomowanie jest praktycznie niewidoczne i zachowany jest w łazience efekt poziomej podłogi. Tym samym powierzchnia pod natryskiem jest równa i łatwo na niej utrzymać równowagę.

Znaczenie takiego rozwiązania dla osób z ograniczeniami ruchowymi jest bardzo duże – zapewnia bowiem płynne, bezstopniowe przejście z części suchej łazienki pod prysznic i nie zawiera elementów, o które można by się potknąć.

Korpusy odpływów wykonywane są ze stali nierdzewnej lub tworzyw. Wysokość ram korpusów jest regulowana, a niektóre mają obracany odpływ, co ułatwia montaż.

Odpływy mogą być przykryte ozdobnymi rusztami z różnych materiałów, jak np. stal nierdzewna, kamień lub terakota, taka jak na posadzce. Ich przepustowość jest wydajna (od ok. 0,7 do powyżej 1 l/s), co zapewnia szybki odpływ wody z natrysku. Dla jego zachowania należy tak prowadzić rurę kanalizacyjną odpływową do pionowej części instalacji kanalizacyjnej, żeby była ona jak najkrótsza, unikać jej zgięć i zapewnić jak największy spadek.

W łazienkach z ogrzewaniem podłogowym warto zachować minimalną odległość ok. 30 cm pomiędzy przewodem grzewczym a syfonem, tak aby syfon nie ulegał podgrzaniu i wysuszeniu. Oferowane są też suche syfony chroniące przed powstawaniem nieprzyjemnych zapachów w przypadku wysychania wpustów. Producenci wyposażają odpływy w różne rozwiązania do kontroli i czyszczenia syfonów.

Oferowane są odpływy liniowe do podłóg o różnej wysokości – do niskiej i głębokiej zabudowy. Odpływy różnią się też połączeniem korpusu z nasadą – monolityczne minimalizują ryzyko rozszczelnień. Dostępne są nie tylko odpływy podłogowe, ale też narożne i ścienne, z różnymi pokrywami, dzięki czemu można wybrać urządzenie pasujące do każdej łazienki.

Na rynku znaleźć można także odpływy ścienne z podświetleniem LED stosowanym w celu podkreślenia wystroju łazienki. Mają one różne możliwości zabudowy: w płycie gipsowej, w ścianie murowanej oraz za pomocą gotowego modułu i podłączenia odpływu z przodu, z boku, po lewej lub prawej stronie.

Wybór właściwego urządzenia odwadniającego podłogę w łazience powinien być przemyślany i uwzględniać nie tylko planowany wystrój, ale też bezpieczeństwo użytkowania i wygodną eksploatację, w tym czyszczenie syfonu.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!