Warunki skuteczności funkcjonowania systemów wentylacji pożarowej
The conditions for efficient functioning of the fire ventilation systems
Działanie wentylatorów strumieniowych w oddymianiu garaży
Fot. SMAY
O skuteczności systemu wentylacji pożarowej decyduje szereg czynników, w tym właściwie dobrany dla konkretnego obiektu system wentylacji pożarowej i jego wydajność, zastosowanie do budowy elementów kompatybilnych i certyfikowanych, a także regularne serwisowanie i przeprowadzanie prób funkcjonowania w różnych warunkach otoczenia.
Zobacz także
RESAN pracownia projektowa Wentylacja pożarowa chroni ludzkie życie, dlatego jest wyzwaniem dla projektantów
Budynki powinny być nie tylko funkcjonalne i komfortowe dla użytkowników, ale też bezpieczne, m.in. pod względem ochrony przeciwpożarowej. Choć wszyscy życzą sobie, by zabezpieczenia pożarowe nigdy nie...
Budynki powinny być nie tylko funkcjonalne i komfortowe dla użytkowników, ale też bezpieczne, m.in. pod względem ochrony przeciwpożarowej. Choć wszyscy życzą sobie, by zabezpieczenia pożarowe nigdy nie były używane, muszą być w budynku obecne, a do tego prawidłowo zaprojektowane, wykonane i kontrolowane, by pozostawać w gotowości do ocalenia zdrowia i życia użytkowników w sytuacji zagrożenia.
Redakcja RI Skuteczne oddymianie zimą
Obciążenie śniegiem odgrywa niezwykle ważną rolę podczas doboru dachowych okien oddymiających. Warto pamiętać, że na skutek nieuwzględnienia tego wskaźnika i nieodpowiedniego doboru stolarki oraz współpracujących...
Obciążenie śniegiem odgrywa niezwykle ważną rolę podczas doboru dachowych okien oddymiających. Warto pamiętać, że na skutek nieuwzględnienia tego wskaźnika i nieodpowiedniego doboru stolarki oraz współpracujących z nią siłowników system nie spełni swojej funkcji.
mgr inż. Izabela Tekielak-Skałka, Jarosław Wiche, Dyrektor Techniczny firmy SMAY Sp. z o.o. Systemy wentylacji pożarowej przeznaczone do stosowania w garażach zamkniętych
Ograniczona ilość przestrzeni pod inwestycję spowodowała, że w naszym kraju coraz popularniejsze stało się budowanie pod budynkami garaży podziemnych. Jest to szczególnie popularne w centrach dużych miast,...
Ograniczona ilość przestrzeni pod inwestycję spowodowała, że w naszym kraju coraz popularniejsze stało się budowanie pod budynkami garaży podziemnych. Jest to szczególnie popularne w centrach dużych miast, w których liczba miejsc postojowych przy ulicach jest znacznie mniejsza od ilości kierowców szukających miejsc postojowych, co wpłynęło na popularyzację parkingów podziemnych oraz wielopoziomowych.
Systemy wentylacji pożarowej stanowią ważny element zabezpieczenia budynku, a ich rola i zadania zostały określone w krajowych przepisach o ochronie przeciwpożarowej [1] oraz warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [2].
Problem z tymi systemami polega jednak na tym, że mogą one wykazać swoją przydatność dopiero podczas statystycznie mało prawdopodobnego pożaru. Wentylacja pożarowa jest więc traktowana przez inwestorów jako zło konieczne, co często negatywnie odbija się na jakości projektu i wykonania.
Warto jednak pamiętać, że wadliwe funkcjonowanie omawianej instalacji podczas obowiązkowych corocznych prób działania może być uznane za stan zagrażający życiu i skutkować cofnięciem pozwolenia na użytkowanie obiektu.
Brak nadzoru lub negatywne wyniki prób mogą być również w przypadku późniejszego rzeczywistego pożaru przyczyną odmowy wypłaty lub ograniczenia wielkości odszkodowania. Chociażby z tych powodów system wentylacji pożarowej powinien być wykonany i nadzorowany z dużą dbałością o zachowanie jego oczekiwanej skuteczności.
W artykule opisane zostały wybrane aspekty procesu projektowania i nadzoru nad stanem instalacji wentylacji pożarowej pozwalające na uzyskanie zakładanej skuteczności całego systemu.
Warunki skuteczności systemów wentylacji pożarowej
O skuteczności lub efektywności systemu wentylacji pożarowej można mówić, jeżeli w dowolnym przedziale czasu od momentu oddania budynku do użytkowania będzie on w stanie spełnić założenia projektowe. Taka definicja oznacza w praktyce, że skuteczność systemów jest funkcją wielu zmiennych. Najważniejsze są tu jednak dwa aspekty:
1. właściwie dobrany dla konkretnego obiektu system wentylacji pożarowej,
2. właściwy nadzór nad jego funkcjonowaniem i stanem budynku.
Właściwy dobór systemu
Proces doboru i projektowania przeznaczonego dla konkretnego budynku systemu wentylacji pożarowej powinien być realizowany w następującej kolejności:
1. Opracowanie „w toku wzajemnej współpracy projektanta z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych” [3] koncepcji działania systemu.
Koncepcja powinna zawierać podstawowe informacje o obiekcie dotyczące wynikających z przepisów minimalnych wymagań bezpieczeństwa pożarowego (klasyfikacja pożarowa obiektu, wymagany podział na strefy pożarowe, sposób wydzielenia i zabezpieczenia dróg ewakuacji, rodzaj systemu wentylacji pożarowej, minimalne wymagania dla urządzeń wchodzących w jego skład itd.).
Co ważne, koncepcja musi zostać wykonana w oparciu o dobre rozpoznanie budynku. Żaden system wentylacji pożarowej, nawet przy najlepszym projekcie i zastosowaniu sprawdzonych urządzeń o potwierdzonej najwyższej skuteczności, nie ma szans działania, jeżeli realnie nie zostaną spełnione wymagania dotyczące np. wydzielenia dróg ewakuacji lub stref pożarowych.
Na przykład w obiektach wielokondygnacyjnych, w których planuje się zastosowanie urządzeń służących oddymianiu lub zapobieganiu zadymieniu, oznacza to konieczność obudowania i oddzielenia tych przestrzeni od poziomych dróg ewakuacji drzwiami pożarowymi gwarantującymi możliwy do zdefiniowania poziom szczelności. Drzwi te podczas całego okresu eksploatacji budynku muszą się znajdować w stanie umożliwiającym ich przejście do pozycji zamkniętej w razie pożaru (nie mogą być trwale blokowane lub mieć uszkodzonych samozamykaczy).
W wielu obiektach realizację tego warunku uniemożliwiają zachowania użytkowników, którzy za pomocą różnych środków (koszów, klinów z papieru, gaśnic itp.) blokują drzwi pożarowe w pozycji otwartej (fot. 1). Działanie takie całkowicie niweczy skuteczność działania jakiejkolwiek instalacji zabezpieczenia dróg ewakuacji przed zadymieniem.
Spełnienie warunku ochrony dróg ewakuacji przed zadymieniem zależy również od szczelności poszczególnych kondygnacji, o ile stanowią one granicę strefy pożarowej (jest to standard w budynkach wysokich). Jednak wiele, zwłaszcza starszych budynków ma kondygnacje połączone wolnymi przestrzeniami (np. niezabezpieczonymi szachtami lub przejściami instalacyjnymi), przez które dym i gazy pożarowe są w stanie bardzo szybko przedostać się na kondygnacje znajdujące się powyżej miejsca powstania pożaru. Prowadzi to w bardzo krótkim czasie do zadymienia nawet odległych przestrzeni budynku.
W takim przypadku to właśnie użytkownicy kondygnacji położonych powyżej źródła pożaru są najbardziej narażeni na bardzo niebezpieczny kontakt z toksycznymi produktami spalania, które nie unoszą się w przestrzeni podstropowej, jak na kondygnacji objętej pożarem, lecz wypełniają piętro od poziomu podłogi. Przykładem takiej właśnie sytuacji są ilustracje symulacji wykonanych dla jednego z budynków Politechniki Warszawskiej (rys. 1), gdzie brakuje wydzielenia stref pożarowych.
Jeżeli omawiany problem występuje, pierwszym etapem modernizacji obiektu powinno być przywrócenie lub wykonanie szczelnego (na poziomie wartości normatywnych) oddzielenia stref pożarowych.
Na etapie tworzenia koncepcji rozwiązań projektowych niezbędna jest właściwa ocena realnego poziomu zagrożenia i związanego z tym algorytmu działania instalacji wentylacji pożarowej. Konieczna jest jednoznaczna deklaracja administratora obiektu, jaki rodzaj działalności będzie w nim prowadzony i w jaki sposób wykorzystana zostanie przestrzeń użytkowa. Jest to szczególnie ważne w przypadku takich obiektów, jak galerie handlowe, hale sportowe, centra logistyczne, wielokondygnacyjne budynki zawierające pomieszczenia o różnym przeznaczeniu (np. laboratoria, pomieszczenia produkcyjne i techniczne) oraz inne nietypowe obiekty.
Czytaj też: Oddymianie kotłowni przemysłowych - wymagania prawne i rozwiązania techniczne >>>
Właściwy dobór systemu
Dla zilustrowania problemu posłużyć się można przykładem Auli Głównej Politechniki Warszawskiej [6]. Przy opracowywaniu koncepcji systemu wentylacji pożarowej przeanalizowane zostały różne potencjalne źródła zagrożenia pożarowego.
Podczas normalnego funkcjonowania kamienny i pusty dziedziniec wewnętrzny jest praktycznie z takiego zagrożenia wyłączony. Unikalny charakter Auli sprawia jednak, że przestrzeń ta jest nawet kilka razy w miesiącu udostępniana na imprezy o różnym charakterze, takie jak wystawy, imprezy gastronomiczne, pokazy, plany zdjęciowe, wiece wyborcze itd. W tej sytuacji liczyć się należy z rzeczywistym zagrożeniem pożarowym, a biorąc pod uwagę realny scenariusz zapalenia się wyposażenia scenicznego, potencjalna moc pożaru sięgać może nawet 12 MW.
Podobna sytuacja dotyczy np. hal sportowych, których właściciele przewidują również organizację imprez o innym charakterze (wystawy, kiermasze, występy sceniczne itd.).
Także w tym przypadku obliczeniowa moc pożaru będzie się wahać od około dwóch do kilkunastu MW.
W każdym przypadku instalacja oddymiania musi zapewnić osiągnięcie celów projektowych, i to zarówno maksymalnej, jak i minimalnej mocy pożaru.
Weryfikacja skuteczności instalacji w obu przypadkach jest konieczna chociażby z tej przyczyny, że niska moc pożaru poważnie ogranicza opartą na stratyfikacji termicznej skuteczność systemu oddymiania grawitacyjnego. Nie można dopuścić do sytuacji, że zbyt mała efektywność oddymiania spowoduje utrzymywanie się dymu np. w najwyżej położonych kondygnacjach atrium lub rzędach trybun obiektu sportowego.
Przy dużej mocy pożaru warunki dla działania instalacji oddymiania grawitacyjnego będą najlepsze, jednocześnie jednak wyższa będzie podstropowa temperatura dymu.
Utrzymanie określonej wartości temperatury może okazać się kluczowe dla wyboru metody oddymiania, np. ze względu na zachowanie nośności konstrukcji obiektu lub, jak miało to miejsce w Auli Głównej PW, zagrożenie plafonu dekoracyjnego.
2. Wybór optymalnego systemu dla konkretnego budynku.
Przyjęte rozwiązania techniczne muszą być dostosowane do charakteru obiektu i układu dróg ewakuacji.
Dobór rozwiązań technicznych powinien się opierać na opisanej powyżej koncepcji ochrony dróg ewakuacji, uwzględniającej specyfikę architektury wewnętrznej budynku (m.in. układ organizacyjny pięter, przebieg drogi ewakuacyjnej na zewnątrz budynku itd.), miejsce dla lokalizacji systemów napowietrzania oraz sposób organizacji odbioru powietrza i dymu.
Zasady wyboru optymalnego systemu wentylacji pożarowej dla różnego typu budynków zostały szerzej opisane w artykule w nr. 11/2016 RI [6].
3. Opracowanie scenariusza pożarowego.
Scenariusz pożarowy stanowić powinien bezpośrednią podstawę do wykonania projektu technicznego.
Niedawno znowelizowane przepisy dotyczące zasad uzgadniania projektu po kątem ochrony przeciwpożarowej [3] doprecyzowują, że chodzi tu o opis sekwencji możliwych zdarzeń w czasie pożaru, reprezentatywnego dla danego miejsca jego wystąpienia lub obszaru oddziaływania, w szczególności dla strefy pożarowej lub strefy dymowej.
Scenariusz musi uwzględnić funkcjonowanie wszystkich znajdujących się w obiekcie urządzeń, technicznych środków zabezpieczenia ppoż. i innych instalacji oraz ich współdziałanie i oddziaływanie na siebie, oraz zawierać musi rozwiązania organizacyjne niezbędne do właściwego funkcjonowania projektowanych zabezpieczeń.
Czytaj też: Ochrona dróg ewakuacji – przypadki rzeczywistych budynków >>>
Właściwy dobór systemu
4. Wykonanie projektu technicznego (m.in. dobór wielkości i rozmieszczenie urządzeń wykonawczych systemu, projekt systemu sterowania i zasilania itd.) przy wykorzystaniu najwłaściwszej dla konkretnego obiektu metody projektowej.
- Podczas projektowania różnych systemów wentylacji pożarowej mamy do czynienia z poważnym problemem związanym z brakiem jednolitych obligatoryjnych standardów projektowych. W tej sytuacji powszechną praktyką jest wykorzystywanie do określenia wielkości i sposobu współdziałania z innymi urządzeniami ochrony przeciwpożarowej tzw. zasad wiedzy technicznej, zawartych w standardach projektowych różnych krajów, opartych na wynikach badań naukowych, lub tzw. rozwiązań inżynierskich.
Tak duża dowolność pozwala wprawdzie zoptymalizować system pod kątem oczekiwań inwestora (czyli wykonać go jak najmniejszym kosztem), często jednak istotnie wpływa na jego faktyczną skuteczność. Oto kilka przykładów:
- Problem wyboru najwygodniejszego sposobu obliczania instalacji.
Częstym przypadkiem jest wybieranie przez projektantów znanej im od lat lub obliczeniowo najłatwiejszej metody projektowej, która nie uwzględnia aktualnego stanu wiedzy, jest za to bardzo prosta rachunkowo.
Przykładem mogą być projekty systemów zapobiegania zadymieniu opracowane wg Instrukcji ITB nr 378 (obecnie wciąż tak wykonywanych jest 20–30% projektów).
Co smutne, metoda ta wykorzystywana jest literalnie (z utrzymaniem dawno już niestosowanego 30-proc. naddatku usuwanego powietrza), nawet w przypadku gdy układ komunikacji wewnętrznej nie pozwala na jej zastosowanie (np. dla klatek schodowych nieoddzielonych od korytarzy przedsionkami przeciwpożarowymi lub kondygnacji budynku z klatek schodowych z przedsionkami prowadzącymi do przestrzeni open-space).
Zdarzają się nawet przypadki sztucznego dostosowania architektury budynku do wymagań instrukcji (zmienia się np. nazwę fragmentu korytarza na przedsionek ppoż. lub wydziela fragment przestrzeni na potrzeby korytarza ewakuacyjnego).
- Problem poszukiwania metody projektowej ograniczającej wielkość instalacji bez uwzględnienia specyfiki obiektu.
Jest to powszechnie występujące zjawisko przy doborze wielkości oddymiania obiektów wielkokubaturowych i garaży zamkniętych, gdy promowane są przez zamawiającego rozwiązania najtańsze inwestycyjnie.
Na realizację kontraktu liczyć może więc tylko ten wykonawca, który zaproponuje instalację najmniejszą i najprostszą z możliwych do zastosowania. Oznacza to konieczność zastosowania metody obliczeniowej gwarantującej nie tyle dobór najkorzystniejszej pod względem efektywności systemu wielkości instalacji, ile tej o najmniejszej wydajności.
Rzadko w takim przypadku rozwiązania przedłożone do realizacji poparte są wiarygodnymi symulacjami numerycznymi lub wynikami prób odbiorowych.
Chociaż nie mówi się o tym oficjalnie, celem projektanta jest opracowanie systemu wentylacji pożarowej jedynie formalnie spełniającego wymagania prawne, pozwalające na uzyskanie złagodzeń (zwiększenie wielkości strefy pożarowej, obniżenie klasy odporności pożarowej budynku itd.) lub korzystniejsze ubezpieczenie obiektu. - Problem literalnego trzymania się wielkości instalacji wyliczonej wyłącznie na podstawie zastosowanego standardu projektowego.
Problem ten wynika często z bardzo ogólnych zapisów standardów oraz narzucanych i bezkrytycznie przyjmowanych przez projektantów metod obliczeniowych.
Metody nie zawsze przystają do indywidualnej specyfiki konkretnego obiektu, w którym możliwe jest faktyczne spełnienie celu działania systemu przy ograniczonej w stosunku do prostych obliczeń wydajności.
Po raz kolejny autor odwoła się tu do przykładu instalacji oddymiania pożarowego Auli Głównej PW.
Wydajność systemu oddymiania dobrana po gruntownej analizie wykorzystującej narzędzia numeryczne była kilkakrotnie niższa od wynikającej bezpośrednio z obliczeń standardu NFPA 92 i BS (rys. 2).
W tym przypadku, uwzględniając realne warunki i czas ewakuacji, wzięto pod uwagę stopniowy przyrost mocy pożaru (przy symulowanym pożarze rozwijającym się) i związane z tym stopniowe przyrastanie strumienia objętościowego dymu napływającego do zbiornika dymu.
Uznano, że walidowany model numeryczny uwzględniający rzeczywisty czas zadziałania instalacji i stopniowy przyrost strumienia dymu lepiej opisuje rzeczywisty poziom zagrożenia i spełnienie założeń funkcjonowania systemu oddymiania niż same obliczenia.
Istotne znaczenie ma tu pełnie odwzorowanie nietypowej geometrii samego obiektu i rzeczywistego obrazu rozwoju pożaru.
Jeżeli czas ewakuacji 3. piętra (przy uwzględnieniu spowolnienia wynikającego z zatorów) wynosi 340 s, to obserwowane w symulacjach, spowolnione działaniem zaprojektowanej instalacji wyciągowej o wydajności 300 tys. m3/h opadnięcie dymu do poziomu krużganków piętra +3 lub nawet +2 w 10. minucie pożaru można uznać za akceptowalne.
Przyjęcie do określenia wielkości instalacji prostych obliczeń opartych np. na normie brytyjskiej BS 7346-4:2003 i osiągniecie tego samego efektu skutkowałoby koniecznością wykonania instalacji o wydajności bliskiej 1 mln m3/h.
W warunkach auli jest to technicznie niewykonalne, a ponadto w świetle opisanych powyżej założeń praktycznie zupełnie nieuzasadnione.
Właściwy dobór systemu
4. Wykonanie projektu technicznego (m.in. dobór wielkości i rozmieszczenie urządzeń wykonawczych systemu, projekt systemu sterowania i zasilania itd.) przy wykorzystaniu najwłaściwszej dla konkretnego obiektu metody projektowej - ciąg dalszy
- Problem braku standardów projektowych.
Niektóre z rozwiązań systemów wentylacji pożarowej nie są opisane żadnymi standardami projektowymi, a mimo to stosowane w obiektach. Skuteczność takich instalacji jest oczywiście uzależniona od „wyczucia” projektanta, ale w żaden sposób nie gwarantowana.
Przykładem są tu chociażby mechaniczne systemy oddymiania klatek schodowych.
Obecnie finalizowane są prace, oparte na wynikach projektu badawczego pt. „Bezpieczna ewakuacja”, nad wytycznymi technicznymi CNBOP PIB dotyczącymi m.in. zasad projektowania systemów oddymiania wspomaganych zmiennym nawiewem mechanicznym. Wytyczne mają zostać ogłoszone na początku 2017 r. - Problem właściwych założeń do projektu.
Projektując wielkość instalacji wentylacji pożarowej wg funkcjonujących standardów, konieczne jest przyjmowanie realnych założeń początkowych.
Przykładowo dla obliczeń systemów różnicowania ciśnienia, ilości powietrza koniecznej do wytworzenia odpowiedniego poziomu nadciśnienia w przestrzeniach chronionych, należy uwzględnić fakt, że wielkość nieszczelności zmienia się w trakcie eksploatacji budynku, np. wraz ze zmianą aranżacji na różnych kondygnacjach.
Badania prowadzone w nowo powstałych budynkach użytkowych wskazują, że przewidziany w normie europejskiej poziom szczelności osiąga się po ok. 3 latach eksploatacji budynku.
Zmiany w stanie szczelności budynku wynikające z obserwacji praktycznych zilustrowane zostały na rys. 3.
Dobrane urządzenia nawiewu pożarowego muszą w związku z tym zostać zaprojektowane z pewnym naddatkiem wydajności w stosunku do obliczeń normatywnych.
Znamienny jest tu zapis normy PN-EN 12101-6 [8]: podstawą jest, że architekt/wykonawca powinien być świadomy znaczenia kontrolowania powierzchni nieszczelności, tak aby po zainstalowaniu nie występowały nadmierne straty powietrza podwyższającego ciśnienie.
Wykonanie i nadzór nad stanem systemu wentylacji pożarowej
Wybór i zaprojektowanie odpowiedniego systemu w oparciu o dobrze sporządzoną koncepcję i założenia scenariusza pożarowego mogą okazać się niewystarczające dla uzyskania zamierzonej skuteczności działania w czasie pożaru, jeżeli urządzenia wchodzące w jego skład nie będą miały odpowiedniej trwałości i/lub nie będą właściwe nadzorowane.
Wymagania dla elementów systemu
Podstawą do uznania całego systemu wentylacji pożarowej za bezpieczny i trwały jest zbudowanie go w całości z w pełni kompatybilnych elementów, których funkcjonalność, odporność i niezawodność potwierdzona została w procesie certyfikacji.
Podkreślić trzeba, że certyfikacja powinna dotyczyć wszystkich podzespołów takiego układu, co w praktyce nie zawsze jest realizowane.
Rys. 4. Elementy wykonawcze systemów wentylacji pożarowej podlegające certyfikacji; rys. archiwum autora
Proces certyfikacji oraz zakres urządzeń mu podlegających regulowany jest przez prawo unijne (rozporządzenie UE nr 305 [9]) oraz obligatoryjne na terenie RP przepisy krajowe. Zasady wprowadzenia do użytkowania wyrobów służących ochronie ppoż. w Polsce reguluje ustawa o ochronie przeciwpożarowej [1], a szczegółowe regulacje zawarte są w rozporządzeniu w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia [4].
Przykładowe urządzenia podlegające procesowi certyfikacji w systemach różnicowania ciśnienia przedstawiono na rys. 4.
Listę uzupełniają elementy automatycznego sterowania i zasilania, pomiarowe oraz kable zasilania i sterowania.
Proces certyfikacji musi być zgodny ze zharmonizowanymi normami europejskimi i opierać się na wynikach testów gwarantujących, że badany element systemu wentylacji pożarowej po długim czasie funkcjonowania w budynku (zakładającym okresowe próby, fałszywe alarmy i zmiany związane z kalibracją układu) zadziała zgodnie ze swoim przeznaczeniem w warunkach pożaru.
Certyfikacja często niesłusznie kojarzy się z próbami ogniowymi. Tymczasem tego typu próby dotyczą tylko tych elementów całego systemu, które muszą mieć odporność ogniową potwierdzoną oznaczeniem EI.
Zakres badań w ramach certyfikacji jest jednak znacznie szerszy. Przykładowo sprawdza się:
- spełnienie wymagań dynamiczno-hydraulicznych (określają np. czas otwarcia/zamknięcia urządzenia,
- osiągnięcia zadanego wydatku,
- zadanych parametrów ciśnienia itd.,
- spełnienie wymagań funkcjonalności,
- niezawodności i trwałości (cykl uruchomienia/zamknięcia, np. 10 000 razy),
- spełnienie wymagania w zakresie elektrostatyczności i warunków środowiskowych (m.in. odporność na zimne (–25°C) i gorące (40°C),
- suche i wilgotne otoczenie,
- wytrzymałość na wibracje,
- odporność na zaniki napięcia, wyładowania elektrostatyczne i oddziaływanie pola elektromagnetycznego itd.)
i wiele innych.
Dodatkowym niezbędnym dokumentem potwierdzającym jakość urządzenia musi być certyfikat zgodności stwierdzający, że sposób wykonania elementu lub urządzenia w zakładzie produkcyjnym gwarantuje utrzymanie jakości i spełnienie wymagań opisanych w aprobacie technicznej, lub świadectwie wykonania.
Wykonanie i nadzór nad stanem systemu wentylacji pożarowej
Wymagania dla nadzoru
Niezbędnym wymaganiem dla utrzymania wymaganej skuteczności systemu wentylacji pożarowej jest regularne serwisowanie i nadzorowanie stanu instalacji przez przeszkolony personel.
Zadaniem projektanta i wykonawcy systemu jest dostarczenie administracji obiektu listy urządzeń podlegających kontroli oraz sporządzenie procedury kontrolnej.
Pełne próby działania systemu powinny się odbywać co najmniej raz w roku, ale mogą być konieczne częstsze próby częściowe. Przykładowo norma PN-EN 12101-6 [8] zaleca sprawdzenie działania wentylatorów napowietrzania i odbioru powietrza i dymu oraz awaryjnego źródła zasilania, odpowiednio w cyklu cotygodniowym i comiesięcznym.
Nowoczesny system automatyki sterującej oferowany przez niektórych dostawców zestawów urządzeń do różnicowania ciśnienia ma funkcję stałych testów diagnozujących (wykonywanych w sposób automatyczny). Kilkuminutowe testy diagnozujące w żaden sposób nie wpływają na funkcjonowanie obiektu, a stanowią stałe potwierdzenie gotowości systemu.
Literatura
- Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (DzU 2016, poz. 191, z późn. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75/2002, poz. 690, z późn. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (DzU 2016, poz. 2117).
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do użytkowania (DzU nr 143/2007, poz. 1002, z późn. zm.).
- Mizieliński B., Kubicki G., Wentylacja pożarowa – oddymianie, WNT 2013.
- Kubicki G., Cele i rozwiązania systemów wentylacji pożarowej, „Rynek Instalacyjny” nr 11/2016.
- BS 7346-4:2003 Components for smoke and heat control systems. Part 4: Functional recommendations and calculation methods for smoke and heat exhaust ventilation systems, employing steady-state design fires – Code of practice.
- PN-EN 12101-6:2007 Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła. Część 6: Wymagania techniczne dotyczące systemów różnicowania ciśnień. Zestawy urządzeń.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG (DzU UE L 88/5).
Czytaj też: Izolacje przewodów oddymiających >>>