Pompy i przepompownie do ścieków
Przepompownia PSE, Fot. Wilo
O zastosowaniu konkretnej pompy do ścieków decyduje przede wszystkim jej konstrukcja. Z kolei przepompownie ścieków znajdują zastosowanie w miejscach, gdzie wykonanie kanalizacji grawitacyjnej jest trudne, a czasami nawet niemożliwe.
Zobacz także
Wilo Polska Sp. z o.o., mgr inż. Filip Pogorzelski Specjalista ds. technicznych Przepompownie ścieków. Problematyka i rozwiązania
Przyobiektowe przepompownie są stosowane wszędzie tam, gdzie nie ma możliwości podłączenia do grawitacyjnego systemu odprowadzania ścieków, ze względu na ukształtowanie terenu, wysoki poziom wód gruntowych,...
Przyobiektowe przepompownie są stosowane wszędzie tam, gdzie nie ma możliwości podłączenia do grawitacyjnego systemu odprowadzania ścieków, ze względu na ukształtowanie terenu, wysoki poziom wód gruntowych, niższe posadowienie wyjścia kanalizacji w stosunku do kolektora sieci kanalizacji lub znaczne oddalenie od miejsca zrzutu ścieków.
Dräger Safety Polska Sp. z o.o. Rozwiązania Dräger dla oczyszczania ścieków
Uzdatnianie wody: Dräger zapewnia rozwiązania w ramach poszczególnych etapów uzdatniania wody, czyli oczyszczania, usuwania osadów, filtracji, dezynfekcji i dystrybucji na potrzeby komunalne oraz przemysłowe....
Uzdatnianie wody: Dräger zapewnia rozwiązania w ramach poszczególnych etapów uzdatniania wody, czyli oczyszczania, usuwania osadów, filtracji, dezynfekcji i dystrybucji na potrzeby komunalne oraz przemysłowe. Oczyszczanie ścieków: Dräger wspiera cały cykl pracy systemów kanalizacji oraz oczyszczalni ścieków, które zbierają, oczyszczają, transportują i usuwają ścieki komunalne oraz przemysłowe. Odsalanie: to różnego rodzaju metody wykorzystywane do usuwania soli oraz innych minerałów ze słonej...
ROTH POLSKA Sp. z o.o. Biologiczne przydomowe oczyszczalnie ścieków ROTH MICRO-STEP TWINBLOC
Oczyszczalnie ścieków ROTH MICRO-STEP TWINBLOC znajdują zastosowanie, jeśli istnieje potrzeba odprowadzenia ścieków bytowych z gospodarstw domowych, a nie ma możliwości wybudowania centralnej lub lokalnej...
Oczyszczalnie ścieków ROTH MICRO-STEP TWINBLOC znajdują zastosowanie, jeśli istnieje potrzeba odprowadzenia ścieków bytowych z gospodarstw domowych, a nie ma możliwości wybudowania centralnej lub lokalnej oczyszczalni ścieków lub koszty inwestycji sieci kanalizacyjnej na terenach oddalonych od aglomeracji miejskich są zbyt wysokie.
Pompy są urządzeniami, które wytwarzają różnicę ciśnień pomiędzy stroną ssawną, czyli wlotem pompy, a tłoczną (wylotem z pompy), umożliwiając transportowanie ścieków. Sprężanie cieczy wykorzystuje siłę mechaniczną wytworzoną za pomocą membrany, tłoka lub wirnika. Najważniejszym parametrem pracy pompy jest wydajność (Q) mierzona poprzez objętość przepompowanej cieczy określonej w litrach na sekundę. Ważne jest również maksymalne ciśnienie oraz wysokość podnoszenia. Pracę pompy określa także moc (N) obliczana poprzez iloczyn wysokości podnoszenia i wydajności.
Rodzaje pomp zatapialnych
Oferowane na rynku pompy zatapialne odróżnia przede wszystkim konstrukcja zastosowanego wirnika, dlatego w pierwszej kolejności trzeba określić rodzaj ścieków oraz maksymalną wielkość części stałych, które będą zawarte w ściekach. W razie potrzeby wirnik powinien rozdrabniać części stałe, a dopiero potem skutecznie tłoczyć ścieki.
Takie konstrukcje pomp wykorzystują specjalne noże rozdrabniające. Pompy z rozdrabniaczami bardzo często montowane są w budynkach znajdujących się na terenach o dużym zróżnicowaniu topograficznym, gdzie ważne jest uzyskanie dużego ciśnienia wylotowego w celu pokonania oporu instalacji powstałego na skutek dużych wysokości.
Specjalny rozdrabniacz umieszczony na króćcu ssawnym umożliwia pompowanie ścieków bytowo-gospodarczych za pomocą instalacji z małymi średnicami.
Dużym uznaniem cieszą się pompy z wirnikiem o swobodnym przepływie eliminującym zapychanie pompy. Odpowiednio zaprojektowany kształt zapobiega oplataniu składnikami włóknistymi, zapewniając odporność na ścieranie.
Fot. 1. Pompy typoszeregu DM przeznaczone są do tłoczenia surowych ścieków komunalnych zawierających miękkie ciała stałe oraz ścieków zwierzęcych; rys. Leszczyńska Fabryka Pomp
Jeżeli instalacja tłoczna będzie miała krótkie przewody, ale o większych przekrojach, warto zastosować pompę z przepływem swobodnym. Transportowanie ścieków będzie również skuteczne przy dłuższych odcinkach węży tłocznych z małymi przekrojami.
Nieco rzadziej wykorzystywane są pompy z wirnikiem jednokanałowym, tłoczące ścieki oczyszczone mechanicznie, a także ścieki opadowe i wodę drenażową.
Z kolei wirniki kanałowe stosuje się w aplikacjach wymagających przetłaczania cieczy zawierających zanieczyszczenia większych rozmiarów, które nie mogą być rozdrobnione.
Inteligentne sterowanie
Na rynku oferowane są pompy, które parametry pracy automatycznie dostosowują do czynników środowiskowych i właściwości instalacji. W urządzeniach tego typu nie ma pływaków i innych ruchomych elementów, a czujniki są zintegrowane.
Praca pompy jest dostosowywana do bieżących warunków i poziomu wody w studzience poprzez samoadaptację. Rozrusznik silnika i wyłącznik mają konstrukcję zintegrowaną, dzięki czemu nie ma potrzeby używania zewnętrznych urządzeń sterujących.
Zewnętrzne interfejsy komunikacyjne przesyłają dane przewodem zasilającym, udostępniając podstawowe informacje o pracy pompy. Oprócz tego automatycznie przeprowadzana jest diagnostyka pompy, a więc użytkownik zyskuje informacje o nieprawidłowej pracy urządzenia. Chodzi głównie o wykrywanie wszelkich przeciążeń silnika, zaników napięcia zasilającego czy przekroczenia określonego poziomu ścieków. Sygnalizowane są również awarie czujnika poziomu i błędy w sygnale zwrotnym pompy.
Fot. 2. Pompy typoszeregu DM przeznaczone są do tłoczenia surowych ścieków komunalnych zawierających miękkie ciała stałe oraz ścieków zwierzęcych; rys. Leszczyńska Fabryka Pomp
Przydomowe przepompownie ścieków
Przepompownie ścieków sprawdzają się w miejscach, w których nie ma możliwości wykonania kanalizacji grawitacyjnej, np. w efekcie niekorzystnego ukształtowania terenu, rozproszonej zabudowy czy trudnej budowy geologicznej. Są to zarówno indywidualne posesje, jak i osiedla oraz gospodarstwa rolne.
Za podstawę w konstrukcji przepompowni można uznać obudowę, którą zazwyczaj stanowi szczelna komora z dnem, a także pokrywa i właz odpowiedni do terenu posadowienia.
Bardzo często stosowane są zbiorniki wykonane z polietylenu wysokiej gęstości (PEHD), o sztywności obwodowej od 4 kN/m2, przy średnicy 600–3000 mm i wysokości do 7000 mm. Oprócz tego zbiorniki mogą być wykonane z żywic poliestrowych (TWS) w zakresie średnic 800–2400 mm i wysokości do 7000 mm, z żelbetu B45 o średnicy 1000–3000 mm i wysokości do 7000 mm lub z polimerobetonu o średnicy 1000–2000 mm i wysokości 1000–10 000 mm.
Na przepompownię oprócz zbiornika składa się również układ tłoczenia, najczęściej bazujący na jednej lub dwóch pompach zatapialnych, które są połączone z instalacją tłoczną poprzez kolana sprzęgające. Pompy zsuwa się na łańcuchu przez prowadnice rurowe ze stali nierdzewnej. Specjalnie zaprojektowany zaczep zapewnia samoczynne uszczelnienie połączenia pompy z kolanem sprzęgającym. Kolano stopowe i prowadnice niejednokrotnie montuje się w zbiorniku na stałe, natomiast pompa jest elementem ruchomym.
Osobny zespół stanowią urządzenia zasilające i sterujące, które zapewniają automatyczne kontrolowanie pracy pomp. Sterowanie najczęściej bazuje na układzie przekaźnikowym z możliwością alternatywnej pracy urządzeń. Pomiar poziomu ścieków wykorzystuje wyłączniki pływakowe.
Fot. 3. Pompy typu FZR.1 wyposażone są w wielołopatkowy wirnik jednostronnie otwarty i urządzenie rozdrabniające; rys. Hydro-Vacuum
Wybierać można pomiędzy sterowaniem ręcznym i automatycznym. Praca pompy jest sygnalizowana, a użytkownikowi udostępniane są informacje o występujących awariach. Niektóre urządzenia sterujące mierzą czas pracy systemu pompowego, co pozwala na zaplanowanie diagnostyki i konserwacji. Bardzo często mierzony jest pobór prądu w trybie ciągłym. Kontroli poddaje się napięcie zasilające rozdzielnię, natomiast silnik ma ochronę termiczną. Bezpotencjałowe wyjścia umożliwiają współpracę z urządzeniami zewnętrznymi. W układzie sterowania pompami powinny się znaleźć wyłączniki różnicowo-prądowe i zabezpieczenia przeciwprzepięciowe.
Przepompownie wewnątrzbudynkowe
Przepompownie wewnątrzbudynkowe bardzo często montowane są w miejscach znajdujących się poniżej poziomu kanalizacji, np. w piwnicach. Wykorzystują one automatyczną pracę pompy ze sterowaniem za pomocą sondy. Ważny jest przy tym zbiornik z tworzywa sztucznego oraz odpowiednie króćce przyłączeniowe dopływu i odpowietrzania. Przewód tłoczny ma klapę zwrotną. W momencie uzyskania określonego poziomu ścieków nastąpi załączenie pompy. Ścieki są tłoczone powyżej poziomu zalewania do kanału.
Niektóre przepompowanie mają nasadę teleskopową pozwalającą na płynne wyrównywanie poziomu i wysokości. Zestaw uszczelek zapewnia ochronę przed wnikającą wodą. Warto zwrócić uwagę na możliwość łatwego nawiercania bocznych otworów, co pozwala na przyłączenie dalszych dopływów w postaci pryszniców, pralek czy umywalek.
Przepompownie te wymagają odpowiedniej kultury użytkowania – pompy mogą rozdrabniać i tłoczyć jedynie fekalia, papier toaletowy i ścieki domowe. Na rynku oferowane są przepompownie zaprojektowane w systemie modułowym, z różnymi pojemnościami zbiorników: 200, 300 i 450 l.
Zbiorniki zaprojektowano tak, żeby możliwe było ich łatwe transportowanie przez standardowe drzwi o szerokości 800 mm i łatwy montaż – wystarczy je posadowić na posadzce na macie izolującej akustycznie (przeciwwibracyjnej) w pomieszczeniach gospodarczych, np. piwnicach.
Pompy mogą mieć moc od 1,4 do 5,5 kW i wykonanie z wolnym przelotem.
Oferowane są też pompy do pracy ciągłej o mocy od 1,4 do 4,5 kW, gdy zajdzie potrzeba tłoczenia również wody opadowej do kanalizacji ogólnospławnej. Są to kompletne zestawy w wersji jedno- lub dwupompowej wraz z urządzeniem sterowniczym i zabezpieczeniem przeciwzalewowym, zasuwą odcinającą i armaturą z tworzywa sztucznego lub żeliwa.
Zakręcany otwór rewizyjny daje skuteczne zabezpieczenie przed wydostawaniem się nieprzyjemnych zapachów. Przepompownie takie mogą być wyposażone w czujnik alarmowy, a nawet wpięte do systemu zarządzania budynkiem i skomunikowane z użytkownikiem lub nadzorem poprzez aplikacje na urządzeniach mobilnych.
Wybór
Na etapie wyboru odpowiedniej pompy w pierwszej kolejności należy określić jej przeznaczenie oraz rodzaj cieczy, jaka będzie pompowana – ścieki szare czy czarne.
Warto skorzystać z charakterystyk pracy pompy udostępnianych przez producenta. Trzeba wziąć pod uwagę obliczeniowy punkt pracy i moc pompy, przy czym nie może ona przekraczać maksymalnej wydajności pompy, jaką można odczytać z wykresu. Ważna jest całkowita wydajność podnoszenia. Obliczając ten parametr, bierze się pod uwagę wielkość strat, jakie mogą wystąpić na przewodzie tłocznym, oraz wysokość topograficzną.
Warto zadbać o to, by punkt pracy mieścił się w przedziale, w którym sprawność jest największa. Przy obliczaniu wydajności analizowana jest całkowita ilość napływających ścieków i całkowita wysokość tłoczenia.
Trzeba pamiętać, że zapewnienie minimalnej prędkości przepływu (co najmniej 0,7 m/s) zapobiega powstawaniu osadów i zatykaniu przewodów. Optymalna wydajność pompy pracującej w przydomowej oczyszczalni ścieków to ok. 4–5 l/s.
Podsumowanie
W nowoczesnych pompach stawia się na rozwiązania zapewniające oszczędność energii elektrycznej i wysoką sprawność. Umożliwia to m.in. adaptacja pompy do zmieniających się warunków w instalacji poprzez sterowanie pracą urządzenia w oparciu o mikroprocesor.
Z kolei przepompownie zapewniają transportowanie ścieków w miejscach, gdzie nie ma możliwości bezpośredniego połączenia z siecią kanalizacyjną, np. w efekcie warunków geologicznych.
Literatura
Materiały informacyjne firm: Hydro-Vacuum, Kessel, KSB, LFP i Wilo.