Rozwiązania gospodarki ściekowej na obszarach niezurbanizowanych. Małe oczyszczalnie ścieków zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju

Gospodarka ściekowa na obszarach niezurbanizowanych jest zagadnieniem, z którym nadal muszą mierzyć się zarówno sami mieszkańcy, jak i lokalne władze. Aspekt ekonomiczny stał się obecnie jednym z najważniejszych przy wyborze układu oczyszczania ścieków. Niezwykle ważne jest dobranie optymalnych finansowo rozwiązań do konkretnych sytuacji i obszarów zastosowań. Gospodarka ściekowa w miastach powinna być realizowana poprzez zbiorcze systemy sieci kanalizacyjnych, natomiast charakter obszarów wiejskich (niska gęstość zaludnienia i rozproszona zabudowa) sprawia, że projektowanie złożonych sieci kanalizacyjnych jest bardzo trudne, a co ważniejsze, nieopłacalne.

Rys. 1. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków i stopień oczyszczania ścieków odprowadzonych kanalizacją według województw w 2015 r. [3]; rys. archiwum autorek (K. Skrzypiec, A. Bejnarowicz, M. Gajewska)

Rozpatrywany problem dotyczy niemałej liczby miejscowości, mamy w Polsce 1594 gmin o ludności do 10 000 mieszkańców (64,3% wszystkich). Natomiast miast o liczbie mieszkańców do 10 000 jest 510 (55,5%) [3].

Stan gospodarki ściekowej w Polsce

Odsetek ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków stale wzrasta. W 2015 r. wynosił on 72,7%, przy czym w miastach jest to blisko 95% mieszkańców, natomiast na terenach wiejskich 40%.

Tabela 1. Oczyszczalnie ścieków w miastach i gminy obsługiwane przez oczyszczalnie ścieków w 2015 r. [4]

Rys. 2. Liczba gospodarstw domowych korzystających ze zbiorników bezodpływowych lub przydomowych oczyszczalni ścieków w 2015 r. [4]; rys. archiwum autorek (K. Skrzypiec, A. Bejnarowicz, M. Gajewska)

Stan gospodarki ściekowej pod kątem korzystania z oczyszczalni ścieków w poszczególnych województwach przedstawiono na rys. 1 [4].

W tab. 1 scharakteryzowano polskie miejscowości pod względem liczby funkcjonujących oczyszczalni ścieków dla analizowanych w artykule wielkości oczyszczalni (liczba mieszkańców do 10 000).

Warto zwrócić uwagę, że połowa (dokładnie 50,4%) oczyszczalni ścieków w Polsce obsługuje miasta mające do 10 000 mieszkańców. Wśród wszystkich gmin wiejskich jednostki osadnicze, które użytkują obiekty oczyszczalni, stanowią 89%.

Na rys. 2 przedstawiono ilościowo stosowane sposoby gospodarowania ściekami pochodzącymi z pojedynczych gospodarstw domowych w Polsce. W ciągu ostatnich kilku lat obserwuje się znaczący spadek liczby eksploatowanych zbiorników bezodpływowych, natomiast wzrasta liczba indywidualnych oczyszczalni ścieków.

Liczba zbiorników bezodpływowych spadła z ok. 2192 tys. w 2014 r. do 2136 tys. w 2015 r. (o 2,6%), podczas gdy liczba przydomowych oczyszczalni ścieków wzrosła z ok. 181 tys. w 2014 r. do 203 tys. w 2015 r. (o 11,9%).

Większość, bo prawie 85% przydomowych urządzeń do odprowadzania nieczystości zlokalizowana była na obszarach wiejskich. Znajdowało się tam ok. 84% ogółu zbiorników bezodpływowych i ok. 92% ogólnej liczby przydomowych oczyszczalni ścieków [3].

Czytaj też: Skuteczność oczyszczania ścieków w żwirze pod drenażem rozsączającym ścieki >>>