Kamery termowizyjne i mierniki przenośne w pracy instalatora

Zastosowanie kamer termowizyjnych w technice instalacyjnej

Kamery termowizyjne, obrazujące w podczerwieni i rejestrujące rozkład temperatury na badanej powierzchni, są bardzo dobrym narzędziem diagnostycznym dla instalatorów sanitarnych. Odpowiednio zinterpretowane obrazy z kamery termowizyjnej pozwalają określić stan i pracę instalacji grzewczych, klimatyzacyjnych, chłodniczych, wentylacyjnych i wodno-ściekowych.

Typowym przykładem jest określenie rozkładu ciepła w grzejnikach tradycyjnych i ogrzewaniu płaszczyznowym (gdzie zdarza się wadliwa praca poszczególnych pętli grzewczych), a także instalacjach kominowych i kolektorach słonecznych. Termograf (obraz w podczerwieni) wskaże miejsce nieprawidłowości czy usterki, może też pomóc w zinterpretowaniu jej możliwych przyczyn (np. rdza i osadzanie kamienia kotłowego). Na termografie – w postaci „ciepłych” i „chłodnych” obszarów – można też zobaczyć wszelkie nieciągłości instalacji, takie jak wycieki i nieszczelności czynnika grzewczego lub chłodniczego, uszkodzenia, zatory, przerwana izolacja itp.

Kamera termowizyjna umożliwia też ocenę pracy instalacji wentylacyjnych. Plamy odpowiadające ciepłemu i chłodnemu powietrzu, widoczne na ścianie czy suficie, umożliwiają ustalenie rzeczywistego kierunku przepływu powietrza na zakończeniach wentylacyjnych typu kratki czy nawiewniki. Podanie dodatkowych parametrów – temperatury i wilgotności otoczenia, ręcznie lub za pomocą sondy – pozwala zwizualizować powierzchnie narażone na zawilgocenie i rozwój pleśni.

Popularnym zastosowaniem termowizji w branży instalacyjnej jest wykrywanie wycieków z instalacji wodociągowych i grzewczych. Na obrazie w podczerwieni badanego obszaru wycieki widoczne są również jako zmiany temperatury – odpowiednio jako „gorąca” lub „chłodna” plama. Wykrycie wycieku wody ciepłej lub grzewczej jest stosunkowo proste, ponieważ obszary „gorące” są wyraźnie widoczne. Natomiast prawidłowa interpretacja plamy „chłodnej”, czyli wykrycie wycieku z instalacji wody zimnej, wymaga od instalatora większego doświadczenia. Skuteczność lokalizacji wycieków zależy nie tylko od temperatury wyciekającego czynnika, ale także intensywności i głębokości wycieku oraz od rodzaju przegrody.

Zastosowanie kamery pozwala też na zlokalizowanie dokładnego miejsca wycieku w przypadku, gdy miejsce to jest zabudowane czy ukryte w konstrukcji budynku albo gdy uwolniona w wyniku wycieku wilgoć zajmuje dużą powierzchnię (np. na suficie) i trudno ustalić punktowe miejsce awarii.

Z praktycznego punktu widzenia to właśnie sytuacje awaryjne wywołują zainteresowanie termowizją jako techniką umożliwiającą stwierdzenie i udokumentowanie wad lub uszkodzeń instalacji. Nawet wśród klientów kupujących mieszkanie lub gotowy dom (także na rynku wtórnym) popularna staje się inspekcja tuż po zakupie, ponieważ umożliwia przygotowanie dokumentacji ewentualnych wycieków i ich skutków. Dokumentacja ta odgrywa znaczącą rolę w rozmowach z deweloperem lub firmą ubezpieczeniową.

Zastosowanie termowizji, jako sposobu szybkiego i skutecznego, może też pomóc w sprawnej diagnostyce uszkodzeń czy nieprawidłowości działania instalacji technologicznych w zakładach przemysłowych. Na obrazie termograficznym doświadczony instalator dostrzeże plamy, które będą odpowiadały pojawieniu się ciepłego lub zimnego czynnika płynącego w danej instalacji. Tak samo dobrze widoczne są sytuacje awaryjne w instalacji elektrycznej oraz w układach mechanicznych – miejsca o podwyższonej temperaturze mogą wskazywać na niepożądany wzrost oporu w przepływie energii elektrycznej lub podwyższone tarcie w układzie mechanicznym.

Kamera termowizyjna jest przydatna także w przypadku braku dokumentacji projektowej dla budynku, kiedy nie jest znany przebieg przewodów w przegrodach. Inspekcja termograficzna umożliwi zlokalizowanie i inwentaryzację instalacji, a także rozpoznanie ukrytych pod tynkiem zamurowanych okien czy wylotów kominów wentylacyjnych.

Pomiary kamerą termowizyjną powinny być uzupełnione o dodatkowe rozwiązanie diagnostyczne potwierdzające wynik badań, ponieważ kamera cechuje się pewnym błędem pomiarowym.

Dokładność pomiaru kamerą termowizyjną

Dla zastosowań w budownictwie, w tym w technice instalacyjnej, najważniejszym (choć nie jedynym) parametrem jest rozdzielczość kamery (matrycy, przetwornika). Jest ona rozumiana jako liczba pikseli, z których złożony jest obraz uzyskany za pomocą kamery, lub czujników pomiarowych zawartych w matrycy detektora kamery. Przy większej rozdzielczości jeden punkt pomiarowy obejmuje mniejszą powierzchnię, co umożliwia uzyskanie bardziej dokładnego wyniku. Rozdzielczość kamery decyduje więc o tym, jak szczegółowy będzie termograf, co umożliwia precyzyjne dostrzeżenie nawet niewielkich wad lub usterek instalacji. Uwaga – rozdzielczość kamery nie jest tym samym co rozdzielczość ekranu. Rozdzielczość ekranu jest funkcją użytkową i nie wpływa na dokładność pomiaru.

Najczęściej spotykane w kamerach rozdzielczości matrycy to: 60×60, 80×80, 120×120, 160×120, 240×180, 320×240, 640×480, 640×512, 1280×1024 px. Rozdzielczość kamery znacząco wpływa na cenę urządzenia. Jeśli jednak pomiary kamerą termowizyjną są ważną częścią oferty firmy instalacyjnej lub często stosowanym narzędziem pracy, należy wybrać wysoką rozdzielczość, np. 640×480 px.

Jeśli instalator zdecyduje się na kamerę o mniejszej rozdzielczości, szczegółowy termogram będzie można uzyskać, rejestrując większą liczbę obrazów z mniejszej odległości. Takie podejście wydłuża jednak i utrudnia pracę – obrazowanie z małej odległości może być w niektórych sytuacjach utrudnione, a wręcz niemożliwe.

W przypadku kamer (a dokładniej – obiektywów) określona jest też minimalna odległość, z jakiej można dokonywać pomiarów, by termogram pozostał wyraźny. Dla standardowych obiektywów jest to ok. 0,3 m, dla teleobiektywów (obiektywów wąskokątnych) – ok. 1,2 m, a dla obiektywów szerokokątnych – ok. 0,2 m. Rodzaj obiektywu wpływa także na pole widzenia. Jeśli zatem zaplanowane jest szerokie użytkowanie kamery w różnych warunkach pracy – tj. wymagane jest obrazowanie z różnych odległości i różnego pola widzenia – warto zainwestować w urządzenie, w którym obiektyw jest wymienny. W przypadku takiego rozwiązania obiektywy często są elementem zestawu kamery.

Od prawidłowego ustawienia odległości – na wartość tę wpływa rozdzielczość kamery – zależy ostrość obrazu. Obrazy nieostre nie mają żadnej wartości pomiarowej. W bardziej zaawansowanych seriach kamer wprowadzone są czujniki laserowe – laser i odbiornik. Dzięki temu kamera wyostrza obraz, na który skierowany jest obiektyw. Laser pozwala też na zmierzenie odległości, z jakiej wykonano obrazowanie (odległość można odczytać z wyświetlacza kamery), i pola mierzonej powierzchni.

Istotne jest też odpowiednie przygotowanie urządzenia do pomiaru. Polega to m.in. na określeniu (wprowadzeniu) tzw. emisyjności badanych powierzchni oraz temperatury ich odbicia. Prawidłowe określenie tych parametrów zapewnia dokładne pomiary temperatury. Kamera dobrej klasy ma zwykle specjalne narzędzie do łatwego wprowadzenia i regulacji wartości emisyjności i temperatury odbicia.

Skuteczność badań kamerą termowizyjną

Czułość termiczna (temperaturowa) kamery termowizyjnej oznacza najmniejszą różnicę temperatury [°C], jaką potrafi wykryć przetwornik kamery. Im niższa wartość liczbowa tego parametru, tym wyższa (lepsza) czułość termiczna urządzenia. W najprostszych kamerach przeznaczonych dla szeroko pojętej branży budowlanej jest to wartość z zakresu 0,10–0,15°C. W kamerach bardziej zaawansowanych, umożliwiających diagnostykę czy sporządzenie ekspertyzy, czułość może wynieść nawet 0,03°C. Parametr ten ma szczególne znaczenie w przypadku:

• precyzyjnego określania zakresu usterki (np. zawilgocenia czy nieszczelności izolacji),
• wykrywania małych (choć istotnych) różnic temperatury,
• pomiarów przez przesłony tłumiące promieniowanie podczerwone, np. w przypadku lokalizowania uszkodzeń paneli fotowoltaicznych. Uszkodzone miejsca silnie się nagrzewają – można by je łatwo wykryć podczas inspekcji, gdyby nie były pokryte warstwą szkła nieprzezroczystego dla podczerwieni. Kamera termowizyjna odczytuje temperaturę powierzchni szkła nagrzewającej się od ogniw w niewielkim stopniu, dlatego różnice temperatury tej powierzchni będą małe. Producenci do inspekcji instalacji PV zalecają kamery o czułości termicznej 0,08°C lub lepszej.

Kamera będzie pracować prawidłowo tylko w przewidzianym dla siebie zakresie temperatury roboczej. Wybierając kamerę, należy dobrać jej zakres temperatury roboczej do najczęściej wykonywanych zadań. Należy uwzględnić, że szeroki zakres pomiarowy (np. od –20 do 250°C) może łączyć się z gorszą czułością temperaturową niż zakres węższy. Dla zastosowań w budownictwie sprawdzi się np. kamera o zakresie od –20 do 120°C. Jeśli oferta firmy obejmuje także diagnostykę specjalistycznych instalacji przemysłowych czy energetycznych, w których może panować dużo wyższa temperatura, dobrym (choć najbardziej kosztownym) rozwiązaniem jest kamera termowizyjna z kilkoma zakresami pomiarowymi (np. od –40 do 150°C, od 100 do 650°C oraz od 300 do 2000°C) – można się pomiędzy nimi przełączać w trakcie pomiarów. Należy też zwrócić uwagę na dokładność pomiarów – dla dobrych kamer jest to ±2% mierzonej wartości (lub 2°C).

Obraz w podczerwieni i co dalej?

Bardzo ważną funkcją kamery jest możliwość nałożenia na obraz w podczerwieni obrazu widzialnego – zlokalizowane dzięki temu anomalia temperaturowe czy po prostu rozkład temperatury można odnieść do sytuacji rzeczywistej. Producenci oferują różne funkcje automatycznego nakładania obrazów termicznych i widzialnych (np. obraz w obrazie lub przenikanie obrazów).

Prawidłowo wykonane zdjęcia w podczerwieni, nawet zintegrowane z rzeczywistym obrazem badanego miejsca, to jednak tylko połowa sukcesu. Kluczowym dodatkiem do kamery jest odpowiednie oprogramowanie pozwalające na wykonanie raportu z badań. Najbardziej podstawowe umożliwia wygenerowanie dokumentu .pdf ze zdjęciami. Bardziej zaawansowana wersja pozwala na analizę zdjęć oraz wykonanie raportu zgodnego z normą PN-EN 13187:2001 Właściwości cieplne budynków. Jakościowa detekcja wad cieplnych w obudowie budynku. Metoda podczerwieni. Wykonany w ten sposób raport ma wartość dokumentacyjną.

Producenci oferują także aplikacje mobilne współpracujące z kamerami bezprzewodowo. Pozwalają one na działanie w terenie – analizę zdjęć, stworzenie raportu i przesłanie dokumentów bezpośrednio z miejsca pomiarów (do zleceniodawcy czy współpracowników), raportów z badań pomiarowych oraz analizę zapisanych obrazów. Jeśli kamera wyposażona jest w złącza USB, dane można łatwo przenieść do komputera. Wyniki można też przechować we wbudowanej pamięci urządzenia lub na przenośnej karcie micro SD.

Kamery mogą być też włączone w system zarządzania większą liczbą urządzeń – oprócz kamery np. miernikami temperatury, wilgotności, energii elektrycznej – który pozwala zebrać wszystkie dane z pomiarów i przekazać je do urządzenia głównego. Sama kamera może być takim urządzeniem głównym, zbierając dane pomiarowe z kilku modułów. Dzięki temu w czasie rzeczywistym można uzyskać pełen pomiar.

Wszystko w rękach instalatora

Obok parametrów wpływających na jakość wykonywanych pomiarów i dokumentacji należy zwracać uwagę na rozwiązania zapewniające komfort pracy instalatora. Wśród cech użytkowych dobrej kamery jest też łatwość obsługi – należy tu wskazać m.in. wielkość wyświetlacza, sposób obsługi kamery, jej mały ciężar oraz długość pracy baterii dobrej jakości. Zwykle jest to akumulator litowo-jonowy pozwalający na kilka godzin pracy ciągłej, który zarówno łatwo wymienia się na miejscu pracy (w zestawie z kamerą zwykle jest dodatkowa bateria), jak i szybko ładuje. Ważna jest też wytrzymałość na pracę w terenie, np. odporność na uszkodzenia mechaniczne związane z upadkiem oraz odpowiedni stopień szczelności wobec wody i ciał stałych (dla przykładowego urządzenia dobrej klasy IP wynosi 54).

Urządzenie dobrej jakości nabiera jednak wartości dopiero w rękach doświadczonego i wyszkolonego instalatora. Ważna jest bowiem umiejętność prawidłowego przygotowania urządzenia do pomiarów i wykorzystania jego możliwości (np. uzyskanie odpowiednio ostrych obrazów) oraz interpretacji uzyskanego obrazu termograficznego. Dlatego instalatorzy pracujący z kamerami termowizyjnymi powinni odbywać odpowiednie do swojego poziomu zaawansowania szkolenia, które pozwolą im wykorzystać możliwości urządzenia oraz odpowiednio interpretować uzyskane obrazy.

Mierniki przenośne jako środek ochrony osobistej

Zawód instalatora wymaga czasami pracy w trudnych warunkach – np. w środowiskach, gdzie mogą wystąpić gazy toksyczne, niedobór tlenu albo zagrożenie wybuchem. Do takich miejsc zalicza się przede wszystkim oczyszczalnie ścieków, studzienki rewizyjne i kanały ściekowe, studzienki telekomunikacyjne, pomieszczenia z instalacją amoniakalną czy z instalacją gazową, kotłownie, browary itp. Praca w takich warunkach wymaga zastosowania środków ochrony osobistej – należą do nich m.in. przenośne (mobilne, transportowalne) mierniki gazów, które ostrzegają pracownika przed niebezpieczeństwem. Dostępne są mierniki gazów toksycznych (chlor, CO, H₂S, etylen, amoniak, NO_x, PH₃, SO₂), palnych (głównie metan i propan-butan) oraz tlenu. Mierniki mogą mierzyć jeden rodzaj gazu (np. ozon) – zwykle przeznacza się je do zastosowań, gdzie występuje jeden rodzaj substancji niebezpiecznej. Urządzenia są także dostępne jako wielogazowe, umożliwiając mierzenie stężeń 4–7 rodzajów gazów. Są one przeznaczone głównie do obiektów przemysłowych i zastosowań wod-kan.

Mierniki pozwalają na prosty odczyt stężenia badanego gazu w otoczeniu, ale też mają funkcje monitorująco-alarmowe – możliwość ustawienia dwóch progów alarmowych i ich sygnalizację oraz zliczanie wartości średnich ważonych stężeń gazów toksycznych.

Dla gazów palnych ustawia się dwa progi alarmowe, których przekroczenie skutkuje uruchomieniem alarmu. Poziomy alarmowe ustawia się zwykle w odniesieniu do DGW – dolnej granicy wybuchowości, czyli najmniejszego stężenia gazu palnego, który w mieszaninie z powietrzem tworzy atmosferę wybuchową. DGW dla metanu wynosi 5% gazu w powietrzu. Pierwszym progiem alarmowym może być 20% DGW.
Dla gazów toksycznych możliwe jest także monitorowanie i rejestrowanie najwyższych dopuszczalnych stężeń substancji toksycznych [mg/m³], zgodnie z rozporządzeniem w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy [2]:

• NDSCh, najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe – wartość średnia stężenia, które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina;
• NDS, najwyższe dopuszczalne stężenie – średnie ważone stężenie, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i 40-godzinnego tygodniowego czasu pracy przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.

Ciekawą funkcją, którą dysponują niektóre mierniki, są alarmy zagrożeniowe – tzw. alarm przeciwpaniczny i alarm bezruchu. W połączeniu z łącznością z telefonią komórkową w sytuacji zagrożenia takie alarmy umożliwiają zdalny kontakt z inną osobą z firmy – np. kierownikiem BHP – co może uratować życie pracownika.

Działanie mierników przenośnych

Mierniki przenośne pracują w oparciu o sensory, których zadaniem jest zbadanie stężenia gazu. Ważne są tu dwa parametry – czułość i selektywność. Czułość mówi o najniższym wykrywanym stężeniu badanego gazu, natomiast selektywność o braku podatności na inne gazy (tzw. zakłócające). Jeśli sensor ma wysoką selektywność, tym większa jest pewność pomiaru – że rzeczywiście zmierzone zostało stężenie badanego gazu.
Ze względu na technikę pomiarową można wyróżnić sensory elektrochemiczne, katalityczne i oparte na podczerwieni.

Sensory elektrochemiczne są przeznaczone głównie do wykrywania i krótkotrwałego pomiaru gazów toksycznych. Oparte są na działaniu ogniwa – wykrywany gaz przenika do elektrolitu i powoduje wytworzenie prądu elektrycznego. Natężenie tego prądu jest proporcjonalne do stężenia przenikającego gazu. Sensory elektrochemiczne cechują się wysoką czułością, natomiast problematyczna jest ich selektywność – jako mierzona substancja mogą zostać wykryte też inne gazy (np. wodór oddziałuje na pomiar tlenku węgla). Możliwe jest też zaniżanie zmierzonego stężenia – np. pomiar SO₂ może być zakłócony przez obecność NO₂. Sensor elektrochemiczny powinien pracować przez krótki czas przy stężeniach substancji mieszczących się w jego zakresie pomiarowym. Dłuższa ekspozycja sensora na mierzony gaz albo nawet krótkotrwałe przekroczenie zakresu pomiarowego powodują, że zużywa się on znacznie szybciej. Dobrą praktyką jest więc kalibracja czujnika po każdym przekroczeniu zakresu pomiarowego lub dłuższej ekspozycji na daną substancję. Oba parametry (zakres pomiarowy i określony czas ekspozycji) są wskazywane dla każdego sensora przez producenta.

Sensory katalityczne przeznaczone są przede wszystkim do badania gazów palnych. W sensorze znajdują się dwa elementy wykonane z platyny – aktywny z warstwą katalizatora (platyna lub pallad) i pasywny. Na elemencie aktywnym spalany jest badany gaz, przez co zwiększa się temperatura tego elementu, co z kolei powoduje zwiększenie jego oporu. Na elemencie pasywnym nie ma reakcji spalania – pełni on funkcję kompensatora temperatury otoczenia. Zmiana oporu jest konwertowana na napięcie, co pozwala odczytać stężenie badanego gazu. Sensory katalityczne nie są selektywne (reagują, choć z różną czułością, na wszystkie gazy palne), mają też ograniczenia dotyczące warunków pracy, np. wymagają stężenia objętościowego tlenu ok. 21%, a przekroczenie zakresu pomiarowego bądź długotrwałe utrzymywanie się badanej substancji powoduje ich zużycie fizyczne. Jeśli istnieje ryzyko wystąpienia takiej sytuacji, należy korzystać z sensora wyposażonego w odpowiednie mechanizmy zabezpieczające.

Sensory IR (na podczerwień, Infra Red, IR, NDIR) są stosowane głównie do precyzyjnego wykrywania stężeń CO₂ oraz gazów palnych (par metanu i propanu-butanu). W czujnikach tych stosuje się zjawisko pochłaniania promieniowania podczerwonego przez wiązania chemiczne – każdy związek chemiczny pochłania określoną długość fali, więc pomiar pochłaniania fali pozwala na pomiar stężenia danego związku. Sensory IR są względnie selektywne – nie są selektywne dla związków organicznych, którymi są m.in. metan, propan i butan. Ponieważ nie ulegają szybkiemu zużyciu pod wpływem utrzymujących się lub wysokich stężeń, mogą być stosowane jako alternatywa dla sensorów katalitycznych w miejscach, gdzie mierzone związki są obecne w sposób ciągły albo mają wysokie stężenia.

Cechy użytkowe mierników przenośnych

Miernik przenośny powinien być ergonomiczny i bardzo łatwy w obsłudze – nie może być dodatkowym obciążeniem dla używającej go osoby. Zwykle wyposażony jest w przycisk umożliwiający łatwe włączanie i wyłączanie, a także wyświetlacz ciekłokrystaliczny z podświetleniem oraz ergonomiczną klawiaturę, którą można obsługiwać kciukiem, podobnie intuicyjnie jak telefon komórkowy. Elementem ergonomii jest też mała masa oraz kształt umożliwiający łatwy transport i korzystanie z urządzenia.

Miernik przenośny musi skutecznie poinformować użytkownika o sytuacji alarmowej. Ważny jest więc krótki czas reakcji. Sygnał alarmowy powinien wystąpić w wielu postaciach – jako wizualny (migająca lampka), dźwiękowy i wibracyjny, przydatny np. w otoczeniu o wysokim poziomie hałasu, gdzie można nie usłyszeć sygnału dźwiękowego.

Bardzo ważną funkcjonalnością miernika przenośnego jest zapewnienie skuteczności jego działania. Najważniejsze jest tu prawidłowe działanie sensora – za to zadanie odpowiada szereg funkcji, w tym autotest działania i możliwość łatwej wymiany sensora w terenie. Ważna jest także szybka, automatyczna kalibracja, która nie wymaga odsyłania miernika na wiele tygodni do laboratorium wzorcującego. Istotne jest też wyposażenie miernika w funkcje mierzące stan naładowania baterii, ciągłość obwodów elektrycznych czy prawidłowość działania alarmów.

Mierniki coraz częściej mają możliwość bezpiecznego przechowywania danych z pomiarów i alarmów w pamięci wewnętrznej (do kilku–kilkunastu godzin od wydarzeń) oraz podłączenia (przez specjalny port) do urządzenia wyposażonego w oprogramowanie do odczytania danych.

Mierniki do zadań specjalnych

W ofercie producentów mierników przenośnych są także urządzenia przeznaczone do specjalnych zastosowań, np. do kontroli atmosfery w przechowalniach owoców i warzyw. Takie mierniki służą do pomiaru stężenia CO₂ (do 10% objętości) oraz tlenu, którego udział objętościowy zwykle jest wyraźnie niższy niż w warunkach normalnych (zwykle od 0 do 25% objętości). Łączy się w nich dwa sensory – selektywny sensor na podczerwień do wykrywania dwutlenku węgla oraz sensor elektrochemiczny o wydłużonej żywotności przeznaczony do wykrywania tlenu. Miernik taki musi być zabezpieczony przed wpływem choćby etylenu, który jest wydzielany przez dojrzewające jabłka.

Jeśli zastosowanie jest bardzo nietypowe, producenci dają też możliwość dobrania parametrów miernika do tego zastosowania. Konieczna jest wówczas analiza warunków stosowania urządzenia.

Ciekawym rozwiązaniem, mogącym np. wspomagać pracę z zastosowaniem kamery termowizyjnej, jest ultradźwiękowy wykrywacz wycieków płynów w takich miejscach, jak m.in. instalacje zbiornikowo-rurowe z zaworami, wymienniki ciepła, kotły, skraplacze oraz instalacje klimatyzacyjne i chłodnicze. Nieszczelność emituje falę dźwiękową o częstotliwości powyżej zakresu ludzkiego słuchu. Miernik UV, zbierający ultradźwięki (np. od 20 do 90 kHz) za pomocą specjalnego mikrofonu, przekształca tę falę w słyszalny sygnał dźwiękowy i wizualny. Dźwięk słyszany jest w słuchawkach, natomiast na ekranie LCD wyświetla się wykres słupkowy. Oba te sygnały wskazują bliskość źródła wycieku. Rodzaj dźwięku pozwala zweryfikować faktyczne źródło wycieku. Kiedy natężenie dźwięku jest za niskie – w systemach pod niskim ciśnieniem lub bezciśnieniowych (np. zbiorniki płynów) – możliwe jest zastosowanie odpowiedniego nadajnika, który wygeneruje sygnał możliwy do odczytania przez odbiornik miernika. Jeśli badanie odbywa się w hałaśliwym otoczeniu, wysoki jest także poziom „hałasu” UV – można wówczas uruchomić filtr, który „wytnie” do trzech głównych częstotliwości szumu tła, umożliwiając dokonanie skutecznego pomiaru.

Literatura

1. Górka Andrzej, Praktyczne aspekty stosowania termografii do oceny budynków i instalacji budowlanych, „Rynek Instalacyjny” 6/2018, rynekinstalacyjny.pl.
2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (DzU 2017, poz. 1833, z późn. zm.).
3. PN-EN 13187:2001 Właściwości cieplne budynków. Jakościowa detekcja wad cieplnych w obudowie budynku. Metoda podczerwieni.
4. Materiały techniczne producentów i dystrybutorów kamer termowizyjnych oraz mierników.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!