Wodno-powietrzne systemy utrzymania komfortu w pokojach hotelowych

Wentylacja hoteli – wymagania prawne

Wymagania dotyczące wymiany powietrza oraz komfortu cieplnego w hotelach określa rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie [1]. W rozporządzeniu tym hotele i motele podzielone są na kategorie – obiekty od jedno- do pięciogwiazdkowych. Zgodnie z tym podziałem w części ogólnodostępnej, obejmującej recepcję, sale gastronomiczne i wielofunkcyjne, wentylacja grawitacyjna wymagana jest w obiektach jedno- i dwugwiazdkowych, a wentylacja mechaniczna w trzygwiazdkowych (z wyjątkiem sal konferencyjnych, w których wymagana jest klimatyzacja). Klimatyzacja, rozumiana jako rozwiązanie zapewniające utrzymanie odpowiedniej temperatury (min. 20°C zimą i maks. 24°C latem) i wilgotności względnej (45–60%), musi być zastosowana w obiektach cztero- i pięciogwiazdkowych. Jeśli chodzi o wymagania dotyczące części pobytowej, w hotelach i motelach o kategorii od jednej do trzech gwiazdek wymagana jest wentylacja grawitacyjna lub mechaniczna. Natomiast klimatyzacja wymagana jest w pokojach obiektów cztero- i pięciogwiazdkowych. W węzłach higieniczno-sanitarnych obiektów wszystkich kategorii konieczna jest wentylacja mechaniczna wyciągowa.

Komfort cieplny a zużycie energii

Zgodnie z danymi Krajowej Agencji Poszanowania Energii z roku 2011 [2], w obiektach hotelarskich przeważającą część zużywanej energii stanowi ta, która jest niezbędna do zapewnienia użytkownikom komfortowych warunków wewnętrznych. Według tego opracowania ponad 60% energii zużywanej w takich budynkach przeznaczane jest na cele ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji.

Z upływem lat, ze względu na zaostrzanie wymagań dotyczących jakości termicznej budynków, spodziewać się należy coraz większego udziału energii zużywanej na wentylację i klimatyzację. Wynika to z faktu, że statyczne straty ciepła związane z jakością termiczną samej bryły ulegają zmniejszeniu, ilość świeżego powietrza wprowadzanego do obiektu nie jest redukowana, a w niektórych przypadkach wręcz zwiększana. Z tego powodu już na etapie projektowania należy uważnie zastanowić się nad wyborem instalacji kształtującej komfort cieplny w obiektach.

Obiekty hotelowe charakteryzują się nierównomiernym i niekiedy trudnym do określenia stopniem wykorzystania pomieszczeń. Zależy on od wielu czynników, np. lokalizacji budynku, grupy docelowej odbiorców usług, pory roku. Przy podejmowaniu decyzji o rodzaju zastosowanego rozwiązania należy wziąć pod uwagę przewidywane wykorzystanie obiektu i okresy maksymalnego obciążenia gośćmi. To, czy budynek będzie pełnił funkcję hotelu w centrum dużego miasta, mieścił się w sąsiedztwie sezonowych atrakcji (np. stoków narciarskich), czy też ma stanowić bazę noclegową dla uczestników organizowanych w obiekcie imprez (np. wesel), powinno być dla projektanta wskazówką co do harmonogramu pracy wyposażenia technicznego związanego z ogólnie pojętą wentylacją i klimatyzacją.

Strefowanie budynku

Jednym z pierwszych zadań dla projektanta systemów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych jest podział budynku na strefy, które obsługiwane będą następnie przez niezależne systemy powietrzne. Budynek hotelu to nie tylko pokoje wynajmowane przez gości. Znajdują się w nim także sale konferencyjne i restauracyjne, zaplecza kuchenne, strefy recepcyjne i komunikacyjne, a często również pomieszczenia rekreacji – baseny, sauny, siłownie, strefy zabaw dla dzieci itp.

Podczas podziału budynku na strefy należy wziąć pod uwagę możliwość utrzymania wymaganych parametrów komfortu cieplnego przy jednoczesnej realizacji różnych harmonogramów pracy w poszczególnych częściach. Bardzo duże znaczenie ma również zachowanie odpowiedniego układu ciśnienia pomiędzy strefami, co wpływa bezpośrednio na jakość powietrza w pomieszczeniach.

W artykule skupiono się na instalacjach powietrznych obsługujących strefę pokoi hotelowych, których głównym zadaniem jest zachowanie komfortowych warunków cieplno-wilgotnościowych oraz utrzymanie świeżości powietrza poprzez wymianę powietrza zużytego na świeże. Z punktu widzenia właściciela oraz administratora obiektu równie ważne są kwestie związane z kosztami eksploatacji, a więc zastosowanie systemu energooszczędnego i możliwość redukcji zużycia energii w pomieszczeniach niewynajętych.

Wymiana powietrza

Najczęściej stosowanymi w pokojach hotelowych rozwiązaniami są instalacje z dwustopniowym uzdatnianiem powietrza, wykorzystujące urządzenia indywidualne, np. klimakonwektory, belki chłodzące czy aparaty indukcyjne. Zasada działania takich rozwiązań polega na centralnym przygotowaniu powietrza zewnętrznego, tzw. pierwotnego (V_pp), którego ilość wynika z wymagań higienicznych. Strumień ten zapewnia świeżość powietrza i obliczany jest na podstawie liczby osób oraz minimalnej krotności wymiany powietrza. Warunki komfortu zapewniane są dzięki pracy indywidualnych urządzeń stosowanych w każdym pokoju i uzdatniających strumień obiegowy (V_o). Powietrze pierwotne wprowadzane jest do pokoi osobnymi nawiewnikami lub jako mieszanina z powietrzem obiegowym. Usuwanie powietrza, w ilości odpowiadającej V_pp, następuje z węzła sanitarnego, a powstający układ ciśnień chroni pokój przed zanieczyszczeniami pochodzącymi z tej strefy.

Ilość powietrza świeżego (pierwotnego) dostarczanego do pokoju wymagana przepisami [4] wynosi 20 m³/(h·os) i nie mniej niż jednokrotna wymiana na godzinę. W przypadku okien nieotwieranych strumień ten powinien zostać zwiększony do 30 m³/(h · os), jednak ze względu na niską jakość powietrza przy tak niewielkich strumieniach zaleca się jego zwiększenie do 30–50 m³/(h·os). Większy strumień zapewni lepszą jakość powietrza w pokojach, ale zwiększeniu ulegnie też wielkość instalacji oraz koszty eksploatacyjne. Zaleca się także zapewnienie ok. dwukrotnej wymiany na godzinę. Za zwiększeniem strumienia przemawia również konieczność bilansowania ilości powietrza usuwanego z węzłów higieniczno-sanitarnych.

Z łazienek przeznaczonych do użytku indywidualnego należy usunąć minimalnie 50 m³/h (łazienka z WC lub bez), jednak w praktyce przyjmuje się ok. 100 m³/h. Niekiedy przyjęcie większych ilości powietrza świeżego może wynikać także z konieczności usunięcia zysków wilgoci i dotyczy to sytuacji, w której zastosowano urządzenia indywidualne bez instalacji odprowadzenia skroplin, co zostanie omówione w dalszej części artykułu.

W zależności od typu urządzeń II stopnia uzdatniania powietrza i/lub założeń projektowych, temperatura powietrza świeżego dostarczanego do pomieszczeń może być:

• przez cały rok niższa od docelowej temperatury powietrza w pomieszczeniu, t_pp ≤ t_p, o wartość stałą Δt = 4–8 K,
• stała, niższa od docelowej temperatury powietrza w pomieszczeniu, np. t_pp = 12–16°C, w ciągu całego roku lub tylko w okresie letnim,
• neutralna, czyli odpowiadająca temperaturze powietrza w pomieszczeniu, t_pp = t_p, w ciągu całego roku lub tylko w okresie zimowym,
• wyższa od temperatury powietrza w pomieszczeniu, t_pp > t_p, wartość osiągana za wymiennikiem do odzysku ciepła w okresie letnim, brak chłodnicy w centrali (tylko w przypadku urządzeń indywidualnych z odprowadzeniem skroplin).

Należy pamiętać, że powietrze świeże o temperaturze niższej od temperatury pomieszczenia nieść będzie ze sobą pewną moc chłodniczą wynikającą z przyjętej różnicy temperatury. Powietrze to będzie stale pozwalało na usunięcie części pojawiających się we wnętrzach zysków ciepła. W przypadku ich braku (np. zimą) parametry powietrza pierwotnego stanowić będą stratę energetyczną, konieczną do pokrycia przez system grzewczy pomieszczenia. Moc chłodnicza jawna powietrza świeżego wynosić będzie:

Przykładowo, jeśli przyjęty strumień powietrza dostarczany dla jednej osoby wynosi 30 m³/h, to na każdy stopień obniżenia jego temperatury w stosunku do temperatury w pomieszczeniu moc chłodnicza wynosi ok. 10 W. Biorąc pod uwagę fakt, że jedna osoba odpoczywająca w pomieszczeniu, w którym panuje temperatura 23°C, dostarcza ok. 70–80 W zysków ciepła, obniżenie temperatury powietrza świeżego o 7–8 K nie będzie powodowało nadmiernego ochłodzenia pomieszczenia.

Przyjęcie niskiej temperatury powietrza pierwotnego pozwala także na jego osuszenie w chłodnicy centrali, a więc odprowadzenie zysków wilgoci z pomieszczenia i ograniczenie wykraplania wilgoci na wymiennikach indywidualnych. Jest to szczególnie istotne w przypadku zastosowania jako II stopnia obróbki powietrza urządzeń, w których nie ma możliwości odprowadzenia skroplin (szczegóły projektowania urządzeń indywidualnych omówione zostaną poniżej). Z drugiej strony natomiast, w przypadku zastosowania niezależnych nawiewników powietrza świeżego, bez mieszania go z powietrzem obiegowym, powstawać może dyskomfort związany z jego niską temperaturą. Regulacja temperatury powietrza pierwotnego odbywa się centralnie, poprzez czujnik zamontowany w kanale powietrza nawiewanego. Utrzymanie indywidualnych parametrów w pomieszczeniach realizowane jest natomiast przez pokojowe sterowniki sprzężone z układem automatyki urządzeń II stopnia obróbki powietrza.

Ze względu na wymagane normowanie wilgotności względnej w pokojach obiektów cztero- i pięciogwiazdkowych [1] w okresie zimowym niezbędne jest nawilżanie powietrza. Proces ten realizowany jest przez nawilżacze parowe zamontowane w systemie I stopnia uzdatniania powietrza. Para wodna doprowadzana jest zatem do pomieszczeń z powietrzem pierwotnym z układu centrali wentylacyjnej. Indywidualna regulacja wilgotności względnej w poszczególnych pokojach nie jest raczej realizowana, gdyż wymagałaby zastosowania wielu nawilżaczy. W praktyce stosuje się czujniki wilgotności stosowane na zbiorczych kanałach wywiewnych lub zbiera dane z indywidualnych sterowników pokojowych. Daje to możliwość zachowania wymaganego zakresu parametrów przy stosunkowo niewielkich odchyleniach wartości w poszczególnych pomieszczeniach.

Urządzenia indywidualne

Belki chłodzące

W zależności od sposobu doprowadzenia powietrza do pomieszczenia belki chłodzące podzielić możemy na pasywne i aktywne. Belki pasywne nie są podłączone do instalacji powietrza pierwotnego i pracują wyłącznie na powietrzu obiegowym. Wymiana ciepła odbywa się przy wykorzystaniu konwekcji, a więc naturalnego zjawiska opadania powietrza chłodnego i unoszenia ciepłego. Z tego względu urządzenia te polecane się dla systemów pełniących wyłącznie funkcję chłodzącą. Belki aktywne, zwane też czynnymi, mają króciec, do którego podłącza się instalację powietrza świeżego. Wewnątrz urządzenia wbudowany jest kolektor z dyszami, przez które wypływa powietrze z układu wentylacji (rys. 1). Przepływ ten jest siłą napędową umożliwiającą działanie urządzeń, gdyż wytwarza ciśnienie na dyszach i powoduje zjawisko indukcji, czyli zasysania powietrza z pomieszczenia. Urządzenia te, lepiej od omówionych wcześniej, nadają się do systemów grzewczo-chłodzących, jednak nadal wymagają szczególnej dbałości przy projektowaniu ich do pracy w okresie zimowym.

W systemie z belkami nie projektuje się instalacji odprowadzania skroplin. Powoduje to, że są one wrażliwe na warunki wilgotnościowe – zbyt duża ilość wilgoci w powietrzu grozi wykraplaniem wody na powierzchni wymiennika oraz zalewaniem pomieszczeń. Ważne zatem staje się:

• odpowiednie przygotowanie powietrza świeżego – osuszanie w centrali wentylacyjnej poprzez zastosowanie niskich parametrów czynnika w chłodnicy, niekiedy z wtórnym podgrzaniem powietrza do wymaganych parametrów nawiewu,
• ograniczenie ilości wilgoci dostającej się do pomieszczeń z zewnątrz – brak możliwości otwierania okien,
• w przypadku pozostawienia możliwości otwierania okien odcięcie zasilania czynnika chłodniczego w momencie ich otwarcia,
• zastosowanie wysokich parametrów czynnika chłodniczego zasilającego belki – zaleca się temperaturę zasilania nie niższą niż 14–15°C, często jednak jest ona wyższa nawet o kilka stopni,
• zastosowanie czujników kondensacyjnych wykrywających pojawienie się skroplin (przylgowe czujniki temperatury na zasilaniu, czujniki punktu rosy).

Belki chłodzące nie mają wentylatora, co wpływa korzystnie na ich parametry akustyczne, ale jest jednocześnie przyczyną ograniczonej wydajności grzewczej i chłodniczej tych urządzeń. W belkach aktywnych na uzyskiwaną moc możemy wpłynąć poprzez zapewnienie różnego ciśnienia na dyszach nawiewnych. Z jednej strony wyższe ciśnienie powoduje większą indukcję powietrza obiegowego oraz większą moc grzewczą i chłodniczą, z drugiej natomiast generuje większy hałas.

Brak wentylatora powoduje także, że urządzenia te najlepiej sprawdzają się w pomieszczeniach, w których nie występują dynamiczne zmiany obciążeń cieplnych.

Belki oddziałują na powierzchnię pomieszczenia znajdującą się bezpośrednio pod nimi. Z tego powodu montowane są w suficie ponad częścią użytkową pokoju.

Warunkiem zastosowania belek chłodzących w pomieszczeniach są zatem ich stosunkowo nieduże obciążenia cieplne oraz ograniczone i kontrolowane zyski wilgoci. Zyski wewnętrzne w pomieszczeniach pokoi hotelowych związane są z obecnością ludzi oraz ewentualnie niewielką liczbą włączonych sprzętów elektrycznych. Główne zyski zewnętrzne związane z natężeniem promieniowania słonecznego są możliwe do ograniczenia np. poprzez zastosowane firan, zasłon oraz rolet. Jeśli chodzi o zyski wilgoci, ich głównym wewnętrznym źródłem pozostają ludzie. Ograniczenie wilgoci przedostającej się z łazienki do pokoju odbywa się poprzez zachowanie odpowiedniego układu ciśnienia (nawiew do pokoju, wywiew z łazienki). Aby belki mogły zapewnić komfortowe warunki w pomieszczeniu, w wytycznych producentów [5, 6] zaleca się, żeby:

• zapotrzebowanie na chłód nie przekraczało 80 W/m²_podłogi (maks. 120),
• zapotrzebowanie na ciepło nie przekraczało 45 W/m²_podłogi.

Chłodzenie powierzchniowe

W systemach przeznaczonych do chłodzenia pomieszczeń II stopniem uzdatniania powietrza mogą być także różnego rodzaju moduły sufitowe działające na zasadzie konwekcji (podobnie jak belki pasywne) oraz promieniowania.

Sufity typu konwekcyjnego opierają się na wykorzystywaniu procesu przejmowania ciepła zarówno na drodze konwekcji, jak i promieniowania [5]. W pomieszczeniu montowane są panele, których kształt umożliwia omywanie wymienników powietrzem z pomieszczenia (rys. 2a). Moduły radiacyjne natomiast przypominają instalację ogrzewania podłogowego, montowaną jednak w strefie przysufitowej i zasilaną wodą zimną zamiast ciepłą. W odróżnieniu od typowego ogrzewania podłogowego są one także wykonywane przy użyciu gotowych komponentów dostarczanych przez producenta [np. 7, 8, 9], a nie układane „z metra” przez instalatora (rys. 2b). Poza promieniowaniem sufit radiacyjny schładza powietrze znajdujące się z nim w bezpośrednim kontakcie, generując przy tym prądy konwekcyjne o niskiej prędkości [5].

Projektowanie sufitów chłodzących podlega podobnym zasadom i ograniczeniom jak projektowanie belek chłodzących. Także tutaj nie ma możliwości odprowadzenia skroplin, a więc niezwykle ważne jest zabezpieczenie systemu przed nadmiernymi zyskami wilgoci. Rozwiązania te nie pozwalają również na zintegrowane doprowadzenie powietrza pierwotnego, a więc konieczne jest zastosowanie w pokoju niezależnych nawiewników. Charakteryzują się dodatkowo niewielką dynamiką pracy, nie są zatem polecane w pomieszczeniach, w których występują gwałtowne zmiany obciążenia cieplnego. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania jest jednak jego cicha praca oraz estetyka – możliwe jest wykonanie instalacji chłodzenia, które jest zupełnie niewidoczna dla gości hotelowych.

Klimakonwektory wentylatorowe

Klimakonwektory wentylatorowe zwane są również wentylokonwektorami lub fan-coilami (z ang. fan – wentylator, coil – wężownica, wymiennik). Zgodnie z nazwą przepływ powietrza jest w nich wywoływany pracą wentylatora, dzięki czemu mogą osiągać znacznie większe wydajności grzewcze oraz chłodnicze od pozostałych urządzeń omawianych w artykule. Sprawia to, że lepiej nadają się do pomieszczeń o dużej dynamice zmian obciążeń cieplnych bądź do pomieszczeń okresowo nieużytkowanych, w których chcemy szybko przywrócić warunki komfortu. Poza wentylatorami i wymiennikami urządzenia wyposażone są w filtry powietrza, co jest ich dodatkowym atutem.

Istnieje kilka typów konstrukcji fan-coili (np. podokienne, ścienne, kanałowe), jednak w pokojach hotelowych najczęstszym wariantem jest ten, w którym urządzenia kanałowe (bez estetycznej obudowy) montowane są w strefie wejściowej do pokoju, dzięki czemu nie ma konieczności obniżania w nim sufitu (rys. 3). W rozwiązaniu tym powietrze pierwotne podłączane jest do urządzenia na ssanie wentylatora lub jego tłoczenie bądź wprowadzane przez niezależne nawiewniki.

Wentylokonwektory mogą być wyposażone w jeden wymiennik ciepła (funkcja grzania lub chłodzenia, urządzenia dwururowe) lub w dwa wymienniki ciepła (funkcja grzania i chłodzenia, urządzenia czterorurowe). Mogą mieć także jeden wymiennik cieczowy (chłodzenie) oraz dodatkową funkcję ogrzewania powietrza przez grzałkę elektryczną. Czasami spotyka się też rozwiązania trzyrurowe, w których mamy niezależne zasilanie czynnikiem grzewczym i chłodniczym oraz wspólny powrót, a także urządzenia dwururowe z przełączeniem, w których jeden wymiennik pracuje okresowo jako nagrzewnica bądź chłodnica.

Zmiana wydajności cieplnej systemu możliwa jest zarówno po stronie powietrza, jak i wody – wentylatory pracują z płynną lub stopniową regulacją wydajności, a moc wymienników regulowana jest przez zawory z płynną zmianą przepływu bądź pracujące w trybie on-off. W rozwiązaniach hotelowych największym komfortem charakteryzować się będzie płynna regulacja przepływu czynnika, która umożliwia precyzyjne dopasowanie temperatury powietrza nawiewanego, w odróżnieniu od drugiej metody, w której wymiennik pracuje naprzemiennie z pełną mocą lub wcale, powodując duże wahania parametrów wewnętrznych.

Poza osiąganiem znacznych wydajności grzewczych i chłodniczych oraz dużą dynamiką pracy, urządzenia ta mają jeszcze jedną podstawową zaletę – można je wyposażyć w tace ociekowe i odprowadzać skropliny do kanalizacji. Możliwe jest dzięki temu wykorzystanie czynnika chłodniczego o niższych parametrach niż w przypadku belek lub sufitów chłodzących. Pozwala to na uzyskanie wysokich wydajności przy stosunkowo niewielkich gabarytach urządzeń i uniezależnia ich pracę od warunków wilgotnościowych w pomieszczeniach. Otwieranie okien czy napływ wilgoci z łazienki nie niesie zatem ryzyka okresowego wyłączania urządzeń i zalewania pomieszczenia.

Klimakonwektory indukcyjne

Klimakonwektory indukcyjne pozbawione są wentylatora. Ich konstrukcja stanowi niejako połączenie wentylokonwektorów oraz belek aktywnych. Powietrze pierwotne, tak jak w belkach, napływa na wbudowany w urządzenie kolektor z dyszami nawiewnymi, powodując zjawisko indukcji. Brak wentylatora niesie ze sobą te same korzyści i straty jak w omawianych wcześniej urządzeniach. Wersja klimakonwektorów indukcyjnych najczęściej stosowanych w hotelach ma kształt i budowę pozwalającą na zabudowanie ich w strefie wejściowej pokoju (rys. 4). Poziomy kształt strugi nawiewnej umożliwia napływ powietrza do wnętrza pokoju bez konieczności obniżania jego wysokości, jak to ma miejsce w przypadku belek chłodzących.
Urządzenia te są zazwyczaj wyposażane w tace ociekowe, jednak nie zawsze mają możliwość odprowadzenia skroplin do kanalizacji. Taca stanowi zabezpieczenie na wypadek chwilowego zjawiska kondensacji, np. w czasie zamykania zaworu na czynniku chłodniczym po sygnale z czujnika kondensacyjnego [11].

Projektowanie klimakonwektorów indukcyjnych podlega podobnym zasadom i ograniczeniom jak projektowanie belek chłodzących aktywnych. Ważne jest zatem osuszenie powietrza pierwotnego i stosowanie stosunkowo wysokich parametrów czynnika chłodniczego. Aby praca urządzeń spełniała wysokie wymagania akustyczne pokoi hotelowych, ważne jest również zachowanie niskiego ciśnienia na dyszach nawiewnych.

Źródło chłodu

Jak wspomniano wcześniej, parametry czynnika chłodniczego wpływają bezpośrednio na moc urządzeń indywidualnych oraz determinują zjawisko kondensacji wilgoci na wymienniku. Z jednej strony niskie parametry czynnika zmniejszają gabaryty urządzeń i zwiększają ich wydajność, z drugiej jednak są źródłem większych kosztów eksploatacyjnych. Zastosowanie wysokich parametrów czynnika chłodniczego daje możliwość wykorzystania tańszych lub „darmowych” źródeł energii. Do takich zaliczyć możemy np. free cooling (chłodzenie swobodne) wykorzystujący potencjał chłodniczy powietrza zewnętrznego czy pasywne lub aktywne wykorzystanie energii z gruntu. Zagadnienia te zostały omówione w literaturze branżowej [np. 12, 13].

Ograniczenie strumienia powietrza

Jak wspomniano na początku artykułu, obiekty hotelowe charakteryzują się różnym stopniem wykorzystania pokoi w zależności od sezonu i grupy docelowej. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego [14, 15] w latach 2017–2018 średnie wykorzystanie pokoi wahało się w poszczególnych miesiącach od ok. 37 do 60% (rys. 5). W większości obiektów wydaje się zatem zasadne zastosowanie rozwiązań umożliwiających okresowe ograniczenie wentylacji niewynajętych pomieszczeń.

W najbardziej rozbudowanym wariancie instalacja nawiewna i wywiewna każdego pokoju wyposażana jest w indywidualne regulatory przepływu. Kiedy pokój nie jest wykorzystywany, przepływ powietrza ograniczony jest do minimum zapewniającego wyłącznie przewietrzanie (np. krotność wymian 0,5–1 h–1). Gdy z pokoju korzystają goście, instalacja przełącza się na wydajność nominalną. Zmiana wydajności odbywa się z poziomu recepcji lub po włożeniu karty magnetycznej do portu w pokoju. Rozwiązanie takie, pomimo że daje największe oszczędności eksploatacyjne, jest najbardziej kosztowne na etapie inwestycji. Niesie też największe ryzyko awarii, gdyż istnieje wiele punktów, w których mogą się pojawić problemy eksploatacyjne (po dwa regulatory przepływu na każdy pokój + rozbudowany system automatyki).

Aby osiągnąć kompromis finansowy, pokoje hotelowe można podzielić na kilku–kilkunastopokojowe strefy (np. podział na piętra, podział na skrzydła budynku itp.) obsługiwane przez wspólne regulatory przepływu. Pozwala to na ograniczenie liczby urządzeń włączonych do automatyki budynkowej i obniżenie kosztów eksploatacji. Minusem będzie okresowe wentylowanie pokoi niewynajętych znajdujących się uruchomionej strefie.

W hotelach budowanych jako zaplecze noclegowe dla uczestników imprez organizowanych w obiekcie (przyjęcia weselne, konferencje) zastosowanie indywidualnych elementów pozwalających na ograniczenie wentylacji może się okazać nieuzasadnione finansowo. Obiekty te są bowiem wykorzystywane okresowo, ale ze znacznym obłożeniem.

Inne pomieszczenia części mieszkalnej

W odróżnieniu od pokoi hotelowych, przestrzenie komunikacyjne oraz gospodarcze powinny być wentylowane w sposób ciągły i ze stałą wydajnością. Powietrze świeże wprowadzane jest do korytarzy, a jego usuwanie odbywa się z pomieszczeń gospodarczych, czasami częściowo także z komunikacji. W zależności od wielkości obiektu nawiew powietrza może być realizowany z tej samej centrali, z której obsługiwane są pokoje, albo stanowić może odrębny układ wentylacyjny. Wywiew powietrza powinien raczej stanowić niezależny system ze względu na typowe przeznaczenie pomieszczeń przylegających do pokoi (magazyny środków czystości – ryzyko przeniesienia zanieczyszczeń do części mieszkalnej, magazyny pościeli – ryzyko przeniesienia zanieczyszczeń z węzłów higieniczno-sanitarnych). W przypadku podłączenia wywiewu do wspólnego systemu nie można zapominać o zastosowaniu wentylacyjnych zaworów zwrotnych.

Strumień powietrza w omawianych pomieszczeniach obliczany jest na podstawie krotności wymian. Dla przestrzeni komunikacyjnej oraz magazynów czystych wystarczająca będzie dwu–trzykrotna wymiana powietrza w ciągu godziny.

W pomieszczeniach zanieczyszczonych, np. w magazynach chemii gospodarczej czy brudnej bielizny, krotność wymian powinna być większa, ok. 4–8 h–1.

Jeżeli powietrze świeże doprowadzane jest z tej samej centrali, która obsługuje pokoje, należy zwrócić uwagę na jego parametry. Zimne powietrze pierwotne może powodować nadmierne schłodzenie części komunikacyjnej, która z reguły nie jest narażona na wystąpienie znacznych zysków ciepła. W razie konieczności należy zapewnić dodatkowe uzdatnianie powietrza, np. przez nagrzewnicę kanałową lub naddatek mocy w grzejnikach. W przypadku stosowania w systemie regulatorów przepływu powietrza dla komunikacji i pomieszczeń gospodarczych należy zastosować urządzenia umożliwiające zachowanie stałego strumienia niezależnie od zmieniającego się przepływu w pokojach hotelowych – regulatory CAV lub VAV.

Literatura

1. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (DzU 2004, nr 188, poz. 1945, wraz ze zmianami: DzU 2006, nr 22, poz. 169; DzU 2011, nr 259, poz. 1553 oraz DzU 2017, poz. 2166).
2. Energia w obiekcie turystycznym, Instytut na rzecz Ekorozwoju przy współpracy Krajowej Agencji Poszanowania Energii S.A., Warszawa 2011.
3. Danielak Maciej, Obiekty hotelowe – klimat wewnętrzny a koszty, „Chłodnictwo i Klimatyzacja” 3/2014.
4. PN-83/B-03430/Az3:2000 Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej. Wymagania.
5. Systemy powietrzno-wodne w wentylacji i klimatyzacji. Poradnik projektanta, Trox BSH Technik.
6. Sufitowe moduły chłodzące i chłodząco-grzewcze Swegon Pacyfic, katalog firmy Swegon.
7. https://www.trox-bsh.pl/produkty/systemy-powietrzno-wodne-b9c4986080fbe984.
8. https://www.uponor.pl/pl-pl/instalacje/produkty/grzanie-chlodzenie-sufitowe.
9. https://www.zehnder.pl/produkty-i-systemy/systemy-ogrzewania-i-chlodzenia-sufitowego.
10. Kostka Maria, Świeże powietrze w hotelu. Wymagania dla obiektów hotelowych, „Inżynier Budownictwa”, 28.03.2017, inzynierbudownictwa.pl.
11. https://www.swegon.com/pl/.
12. Kostka Maria, Cepiński Wojciech, Free cooling w klimacie polskim, „Rynek Instalacyjny” 7–8/2016, rynekinstalacyjny.pl.
13. Danielak Maciej, Alternatywne systemy chłodzenia i klimatyzacji. Przewodnik, Grupa Medium, Warszawa 2017.
14. Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych w 2017 roku, Główny Urząd Statystyczny, 4.06.2018.
15. Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych w 2018 roku, Główny Urząd Statystyczny, 5.04.2019.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!