Jakość powietrza wewnętrznego
Konferencja „Problemy jakości powietrza wewnętrznego w Polsce”, fot. Redakcja RI
Konferencja „Problemy jakości powietrza wewnętrznego w Polsce”, od 30 lat organizowana przez zespół z Instytutu Ogrzewnictwa i Wentylacji Politechniki Warszawskiej, przyciąga specjalistów z różnych branż i dyscyplin. Tegoroczna edycja odbyła się 2 i 3 grudnia w formule online, a prezentowano na niej najnowsze wyniki badań dotyczących m.in. znaczenia wentylacji dla zdrowia ludzi oraz zapobiegania infekcjom dróg oddechowych w pomieszczeniach.
Zobacz także
Panasonic Marketing Europe GmbH Sp. z o.o. news Otwarte webinarium na temat chillerów z pompą ciepła na czynnik R290
Firma Panasonic wraca z dawką eksperckiej wiedzy w ramach cyklu „Webinarowa Środa”, który jest współorganizowany wraz z redakcją GlobEnergia. Najbliższe spotkanie na temat chillerów z pompą ciepła odbędzie...
Firma Panasonic wraca z dawką eksperckiej wiedzy w ramach cyklu „Webinarowa Środa”, który jest współorganizowany wraz z redakcją GlobEnergia. Najbliższe spotkanie na temat chillerów z pompą ciepła odbędzie się w środę, 17 kwietnia o godzinie 10:00.
NIBE-BIAWAR SP. Z O.O. news Wiosenna edycja szkoleń technicznych z zakresu pomp ciepła marki NIBE
Szwedzki koncern NIBE to globalny gracz i lider rynku rozwiązań w zakresie zrównoważonej energii w Europie, produkujący wysokiej klasy pompy ciepła już od ponad 40 lat. Jednym z priorytetowych elementów...
Szwedzki koncern NIBE to globalny gracz i lider rynku rozwiązań w zakresie zrównoważonej energii w Europie, produkujący wysokiej klasy pompy ciepła już od ponad 40 lat. Jednym z priorytetowych elementów jego działalności jest kształcenie specjalistów w zakresie projektowania i instalacji z wykorzystaniem pomp ciepła marki NIBE. Kompleksowe szkolenia techniczne, których organizatorem na polskim rynku jest NIBE-BIAWAR Sp. z o.o., służą poszerzeniu wiedzy, podniesieniu kwalifikacji oraz przygotowaniu...
Panasonic Marketing Europe GmbH Sp. z o.o. news Darmowy webinar „Ogrzewanie za pomocą systemów VRF? Tak, to możliwe!”
Panasonic Heating & Cooling Solutions zaprasza na kolejne spotkanie w ramach cyklu Webinarowej Środy. Podczas jutrzejszego webinarium, które rozpocznie się o godzinie 10, ekspert Maciej Spychaj, opowie...
Panasonic Heating & Cooling Solutions zaprasza na kolejne spotkanie w ramach cyklu Webinarowej Środy. Podczas jutrzejszego webinarium, które rozpocznie się o godzinie 10, ekspert Maciej Spychaj, opowie o zastosowaniu systemów VRF do ogrzewania różnego rodzaju pomieszczeń, takich jak biura, hale produkcyjne czy magazyny.
W wystąpieniu inauguracyjnym prof. Lidia Morawska (Queensland University of Technology) omówiła rolę wentylacji w walce z infekcjami dróg oddechowych. Od dawna obowiązywał pogląd, mający odbicie m.in. w wytycznych WHO, że infekcje spowodowane wirusami przenoszą się drogą kropelkową (poprzez kaszel, kichanie) oraz dotykową, jednak wieloletnie badania pozwoliły wykazać, że wirusy, zwłaszcza koronawirusy, przenoszą się także za pośrednictwem aerozolu – czyli unoszą się w powietrzu wewnętrznym przez bardzo długi czas, a dostają się do niego podczas zwykłego oddychania.
W obliczu tych argumentów grupy naukowców WHO musiało zmienić stanowisko i uznać, że wirusy SARS-CoV-2 rozprzestrzeniają się drogą powietrzną nie tylko na kilka metrów, ale także na większe odległości, szczególnie w kubaturach przestrzeni zamkniętych, a zatem ryzyko zachorowania na COVID-19 jest znacznie podwyższone przy braku odpowiedniej wentylacji.
Co więcej, świat nauki uważa, że brakuje odpowiednich regulacji prawnych oraz wytycznych dotyczących projektowania i eksploatacji budynków w zakresie powietrza wewnętrznego, którym oddychamy. Jest to znaczne przeoczenie, tym bardziej że powszechnie uznane standardy obowiązują od dawna w odniesieniu do jakości żywności, wody, a nawet powietrza zewnętrznego.
O tym, jak w praktyce wygląda w Polsce walka z pandemią COVID-19, jak się zarządza ryzykiem i jak przebiega komunikacja społeczna, mówił dr Paweł Grzesiowski (ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej ds. walki z COVID- 19). Mamy na tym polu wiele zaniedbań – zwłaszcza w przypadku komunikacji administracji centralnej, w efekcie społeczeństwo lekceważy pandemię i skutki ewentualnego zachorowania.
Takie zachowanie władz jest dla ekspertów niezrozumiałe. O konsekwencjach zachorowań mówiła także dr Joanna Domagała- Kulawik (Warszawski Uniwersytet Medyczny). To nie tylko duża liczba zgonów, ale też niebezpiecznie i długofalowe powikłania. Istotny jest także wpływ pandemii na funkcjonowanie całej służby zdrowia i tworzenie się zatorów w leczeniu innych chorób.
O tym, jak sobie radziły w początkach pandemii służy techniczne odpowiedzialne za jakość powietrza w szpitalach i obiektach służby zdrowia, mówił Andrzej Różycki (ENGIE SAR Sp. z o.o.). Zapewnienie w bardzo krótkim czasie odpowiedniej liczby łóżek dla chorych oraz wentylacji tych pomieszczeń, a także całych tymczasowych szpitali, np. na Stadionie Narodowym, było wręcz tytanicznym wysiłkiem. Doświadczenia z blisko dwóch ostatnich lat z pewnością wpłyną na rewizję wielu standardów i zaleceń branżowych dot. wentylacji obiektów publicznych i służby zdrowia.
Migrację w powietrzu małych cząstek pyłów i wirusów oraz możliwość modelowania tych zjawisk omówił dr inż. Jerzy Sowa (Politechnika Warszawska). Wentylacja stoi przed nowymi wyzwaniami związanymi z COVID-19 i ekspozycją na pyły PM2,5. Zadaniom tym mogą sprostać odpowiednie systemy z technologiami obróbki powietrza. Dostępne są też narzędzia do modelowania ryzyka zakażeń wirusem SARS-CoV-2 drogą powietrzną (która dominuje), mogące dostarczyć wartościowych wyników. Jednak wiele narzędzi to modele jednostrefowe – umożliwiające analizę tylko jednego pomieszczenia. Możliwe jest także modelowanie wielostrefowe za pomocą narzędzi, które powstały do modelowania migracji zanieczyszczeń w budynkach, jednak dane wejściowe w nich wykorzystywane są nadal obarczone niepewnością.
Także kolejne mutacje wirusa mogą wymagać nowych danych wejściowych do modeli. J. Sowa podkreślał, że brakuje obliczeń dla scenariuszy uwzględniających polskie warunki, tj. typowe dla naszego kraju wielkości pomieszczeń, zagęszczenia czy instalacje techniczne. Co więcej, powstaje szum informacyjny, gdyż z jednej strony powinniśmy się chronić przed zanieczyszczeniami napływającymi do pomieszczeń z powietrzem zewnętrznym, niosącym zwłaszcza bardzo szkodliwe pyły PM2,5 (co ma szczególne znaczenie w wielu regionach kraju), a z drugiej powinniśmy wietrzyć pomieszczenia z uwagi na emisję wirusów w powietrzu wewnętrznym.
W drugim dniu konferencji w referacie otwierającym prof. Paweł Wargocki (Technical University of Denmark, International Center for Indoor Environment and Energy) wskazywał, że choć wentylacja jest szeroko opisywana w literaturze naukowej, wciąż jest kilka ważnych pytań, które nie doczekały się satysfakcjonujących odpowiedzi, jak np.: Jaka powinna być intensywność wentylacji w konkretnym budynku? Według jakich kryteriów należy określać wymagania dotyczące wentylacji budynków? Jaki jest minimalny strumień powietrza wentylacyjnego, który musi być za wsze zapewniony w budynku? Czy strumień powietrza wentylacyjnego można wykorzystać jako wskaźnik jakości powietrza wewnętrznego? Czy do określania wymagań dotyczących wentylacji można wykorzystać dane epidemiologiczne?
Wiedza o wentylacji ewoluuje i formułowane są różne zalecenia w zależności od tego, co jest priorytetem. W celu zachowania zdrowia i komfortu przyjmuje się wentylację na poziomie 6 l/s na osobę (21,6 m3/h), ale dla osiągnięcia wysokiej wydajności pracy umysłowej zaleca się na osobę 16–20 l/s (57,6–72 m3/h). Nie istnieje wentylacja uniwersalna – zależy ona od warunków lokalnych i potrzeb. Istnieją jednak zasady, których warto przestrzegać, tj. obniżanie zanieczyszczeń od źródeł zewnętrznych i wewnętrznych czy bazowy poziom wymiany 10–15 l/s na osobę (36–54 m3/h), z możliwością intensyfikacji ze względu na zanieczyszczenia wewnętrzne (poziom CO2).
Projekt INDAIRPOLLNET (INDoor AIR POLLution NETwork) przedstawiła prof. Marzenna Dudzińska (Politechnika Lubelska). Ma on pozwolić lepiej zrozumieć przyczynę wysokiego stężenia zanieczyszczeń powietrza w pomieszczeniach, a wyniki mają zostać rozpowszechnione wśród architektów i inżynierów. To ważne, gdyż mieszkańcy krajów rozwiniętych spędzają 80–90% czasu w pomieszczeniach, gdzie są najbardziej narażeni na zanieczyszczone powietrze, podczas gdy przepisy koncentrują się głównie na jakości powietrza zewnętrznego. A stężenie wielu zanieczyszczeń powietrza może być wyższe w pomieszczeniach niż na zewnątrz, szczególnie przy takich czynnościach, jak sprzątanie i gotowanie.
O tym, jak działają oczyszczacze powietrza i jakie wokół nich obrosły mity, mówiła dr inż. Amelia Staszowska (Politechnika Lubelska). Na rynku mamy wiele urządzeń, które korzystają z różnych technologii, jak np. filtracja, UV, jonizacja. Ważna dla ich oceny jest informacja o CADR danej funkcji [pisaliśmy o tym w nr. 5 i 11/2021]. Przeprowadzone przez prelegentkę badania wskazują, że dobre oczyszczacze są skuteczne dla pyłów PM10, bakterii i grzybów, ale tylko niektóre potrafią skutecznie filtrować bioaerozol.
Wyniki prac nad identyfikacją uciążliwości zapachowej za pomocą portu olfaktometrycznego (TD-GC/MS-O) prowadzonych w Instytucie Techniki Budowlanej omówił dr Mateusz Kozicki (ITB).
Doświadczenia z badań jakości powietrza prowadzonych w placówkach oświatowo-wychowawczych w Poznaniu przedstawili prof. Małgorzata Basińska, dr inż. Michał Michałkiewicz i dr inż. Katarzyna Ratajczak (Politechnika Poznańska). Spełnienie minimalnych wymagań podstawowych zawartych w przepisach budowlanych dotyczących żłóbków i przedszkoli nie gwarantuje zapewnienia właściwiej jakości powietrza w pomieszczeniu z wentylacją naturalną (grawitacyjną), a skutecznym rozwiązaniem może być zastosowanie wentylacji mechanicznej.
Nowe światowe wytyczne WHO dotyczące jakości powietrza zewnętrznego omówiła Dorota Jarosińska (WHO European Centre for Environment and Health). Są to rekomendacje dla wybranych zanieczyszczeń zweryfikowane pod kątem aktualnego stanu wiedzy nt. ich szkodliwości dla zdrowia – poprzednie pochodziły z 2006 roku. Zalecenia te nie dotyczą wyłącznie wartości docelowych, ale pokazują możliwość osiągania celów pośrednich, m.in. po to, by każdemu zainteresowanemu umożliwić podjęcie działań cząstkowych, które są również pożądane. Nowością są także dobre praktyki, przydatne do osiągania celów pośrednich na drodze do pełnej poprawy jakości powietrza [o nowych wytycznych WHO szerzej pisać będziemy w kolejnym numerze].