Przegląd standardów dotyczących pomp pożarowych – wytyczne CEN, VdS, LPCB i FM
Review of standards for fire pumps – guidelines according to CEN, VdS, LPCB and FM
Urządzenie do podnoszenia ciśnienia w instalacjach ppoż.
Fot. Wilo
Brakuje obowiązujących, jednolitych europejskich norm dla pomp pożarowych. Z tego powodu producenci mają dowolność w określaniu cech użytkowych pomp przeznaczonych do wodnych instalacji gaśniczych zgodnych z projektowymi normami europejskimi. W wytycznych opracowywanych przez towarzystwa ubezpieczeniowe stawiane są tym urządzeniom wymagania wyższe niż w projekcie normy europejskiej. Podczas wyboru standardu projektowego należy zwracać uwagę na wymogi dotyczące podzespołów oraz preferencje ubezpieczycieli.
Zobacz także
RESAN pracownia projektowa Wentylacja pożarowa chroni ludzkie życie, dlatego jest wyzwaniem dla projektantów
Budynki powinny być nie tylko funkcjonalne i komfortowe dla użytkowników, ale też bezpieczne, m.in. pod względem ochrony przeciwpożarowej. Choć wszyscy życzą sobie, by zabezpieczenia pożarowe nigdy nie...
Budynki powinny być nie tylko funkcjonalne i komfortowe dla użytkowników, ale też bezpieczne, m.in. pod względem ochrony przeciwpożarowej. Choć wszyscy życzą sobie, by zabezpieczenia pożarowe nigdy nie były używane, muszą być w budynku obecne, a do tego prawidłowo zaprojektowane, wykonane i kontrolowane, by pozostawać w gotowości do ocalenia zdrowia i życia użytkowników w sytuacji zagrożenia.
Redakcja RI Skuteczne oddymianie zimą
Obciążenie śniegiem odgrywa niezwykle ważną rolę podczas doboru dachowych okien oddymiających. Warto pamiętać, że na skutek nieuwzględnienia tego wskaźnika i nieodpowiedniego doboru stolarki oraz współpracujących...
Obciążenie śniegiem odgrywa niezwykle ważną rolę podczas doboru dachowych okien oddymiających. Warto pamiętać, że na skutek nieuwzględnienia tego wskaźnika i nieodpowiedniego doboru stolarki oraz współpracujących z nią siłowników system nie spełni swojej funkcji.
mgr inż. Izabela Tekielak-Skałka, Jarosław Wiche, Dyrektor Techniczny firmy SMAY Sp. z o.o. Systemy wentylacji pożarowej przeznaczone do stosowania w garażach zamkniętych
Ograniczona ilość przestrzeni pod inwestycję spowodowała, że w naszym kraju coraz popularniejsze stało się budowanie pod budynkami garaży podziemnych. Jest to szczególnie popularne w centrach dużych miast,...
Ograniczona ilość przestrzeni pod inwestycję spowodowała, że w naszym kraju coraz popularniejsze stało się budowanie pod budynkami garaży podziemnych. Jest to szczególnie popularne w centrach dużych miast, w których liczba miejsc postojowych przy ulicach jest znacznie mniejsza od ilości kierowców szukających miejsc postojowych, co wpłynęło na popularyzację parkingów podziemnych oraz wielopoziomowych.
W artykule:
|
Standardy dla pomp pożarowych
Pompy pożarowe, w odróżnieniu od zwykłych pomp, muszą spełniać określone wymagania, aby mogły zostać wprowadzone do obrotu na rynku krajowym lub żeby budynki, w których zostaną wbudowane, mogły zostać ubezpieczone. Brakuje obowiązujących, jednolitych europejskich wytycznych dla producentów pomp, dlatego w zależności od przeznaczenia pompy mogą mieć różne cechy użytkowe określone we właściwych standardach odniesienia.
Europejski komitet normalizacyjny CEN opracował w 2004 r. projekt normy prEN 12259-12:2004 [1]. Po 13 latach projekt ten został zmieniony i wydany w nowej wersji prEN 12259-12:2017 [2]. Projekt nie ma statusu normy, a korzystanie z niego jest w pełni dobrowolne, dlatego na rynku dostępne są pompy, dla których producenci deklarują zgodność z projektem normy z roku 2004 lub 2017 albo z innymi standardami.
W Niemczech standardem uznawanym na rynku dla pomp pożarowych jest certyfikat wydawany na zgodność z wytycznymi VdS 2100-07 [3] z 2013 r. Pod względem konstrukcyjnym w większości przypadków pompy zgodne z VdS będą mogły pracować w instalacjach pożarowych zgodnych z normami europejskimi, takimi jak np. PN-EN 12845:2015 Stałe urządzenia gaśnicze. Automatyczne urządzenia tryskaczowe. Projektowanie, instalowanie i konserwacja [3], gdyż w przeciwieństwie do wymagań VdS normy europejskie nie wymagają stosowania pomp certyfikowanych. W przypadku gdy ubezpieczyciel przy ubezpieczaniu budynku wymaga instalacji zgodnych z wytycznymi VdS, jak np. VdS CEA 4001 [5], konieczne jest, by pompy i inne komponenty instalacji były certyfikowane zgodnie z wytycznymi VdS [3], co jest szczególnie istotnie w kontekście relatywnej popularności tego standardu projektowego w Polsce.
W Wielkiej Brytanii standardem rynkowym dla pomp pożarowych są wytyczne LPS 1131 [11] organizacji LPCB (Loss Prevention Certification Board) będącej własnością firmy BRE Global Ltd. Organizacja LPCB prowadzi certyfikację wyrobów na zgodność z własnymi standardami, a także normami brytyjskimi i standardami innych organizacji.
W Stanach Zjednoczonych standardy dla wyrobów przeznaczonych do ochrony przeciwpożarowej wydawane są głównie przez dwie wiodące organizacje związane z ochroną i ubezpieczeniami: towarzystwo ubezpieczeniowe firmy FM Global oraz organizację Underwriters Laboratories zajmującą się badaniami i certyfikacją szerokiej gamy produktów. W niniejszym artykule omówiony został standard FM 1319 [13] dotyczący poziomych pomp osiowo-ssących.
W Polsce dla pomp pożarowych wydaje się Krajowe Oceny Techniczne (KOT) – określają one zakres wymagań dotyczących właściwości użytkowych wyrobów i opisują ich zamierzone zastosowanie, nie są to jednak wymagania jednolite dla wszystkich pomp. Ze względu na różnorodność zagadnień przy doborze rozwiązania do projektowanej instalacji należy zwrócić uwagę na treść KOT, tak żeby zapewnić inwestorowi bezproblemowy odbiór instalacji ppoż.
Pochodzenie standardów ppoż.
W przypadku ochrony przeciwpożarowej wybór określonego standardu projektowego niesie za sobą wiele konsekwencji, związanych z ceną podzespołów instalacji, a także z możliwością ubezpieczenia budynku.
W USA wodne instalacje gaśnicze projektuje się zgodnie z wytycznymi organizacji NFPA (ang. National Fire Protection Association), która wydaje standardy w szerokim zakresie ochrony ppoż. Żeby ubezpieczyć budynek od pożaru, firmy ubezpieczeniowe wymagają stosowania określonych, certyfikowanych rozwiązań do ochrony przeciwpożarowej, w większości zgodnych z wytycznymi organizacji NFPA, która nie certyfikuje ani instalacji, ani wyrobów na zgodność ze swoimi standardami. Towarzystwa ubezpieczeniowe takie jak FM Global mają własne jednostki certyfikujące wyroby na zgodność ze swoimi standardami zawierającymi wymagania standardów NFPA oraz wymagania dodatkowe, dodane przez konkretną organizację.
W Niemczech analogiczną organizacją jest VdS, należący do stowarzyszenia niemieckiego sektora ubezpieczeń, który prowadzi certyfikację wyrobów według własnych wytycznych, a ponadto ma własne standardy projektowe obejmujące swoim zakresem m.in instalacje tryskaczowe, pianowe i mgły wodnej. W Europie, zgodnie z obowiązującym prawem, dopóki nie zostanie wydana norma dla wyrobu, każde państwo członkowskie może indywidualnie określać wymagania, możliwe jest też uzyskanie Europejskiej Oceny Technicznej, która teoretycznie powinna umożliwić producentowi wprowadzanie wyrobu do obrotu na rynek europejski.
W Polsce wydaje się Krajowe Oceny Techniczne dla pomp pożarowych, jednak w przypadku ubezpieczania budynku może się okazać konieczne posiadanie dodatkowego certyfikatu dla pompy – w zależności od standardu wykonania instalacji (EN, VdS, NFPA) i wymagań ubezpieczyciela.
Zakres wytycznych
Projekt normy 12259-12 z 2004 r. dotyczył wszystkich pomp wirowych przeznaczonych do instalacji tryskaczowych wg EN 12845 [4]. Wraz z wydaniem nowej wersji projektu w 2017 r. komitet normalizacyjny ograniczył zakres stosowania normy do pomp osiowo-ssących, pomp z korpusem dzielonym (ang. split case), wielostopniowych pomp z członami pierścieniowymi, pomp typu „in-line”, pomp zatapialnych i pionowych pomp turbinowych o określonym wykonaniu materiałowym przeznaczonych do instalacji tryskaczowych zgodnych z EN 12845 [4] oraz zraszaczowych zgodnych z CEN/TS 14816 [6].
Niemiecki standard VdS [3] obejmuje wszystkie pompy pożarowe przeznaczone do stosowania w systemach gaśniczych zgodnych z VdS CEA 4001 [5], VdS 2109 [7] oraz VdS 2108 [8].
Zakres brytyjskich wytycznych LPS 1131 [11] obejmuje jedno- i wielostopniowe pionowe i poziome pompy osiowo-ssące, w tym pompy z korpusem dzielonym oraz pompy blokowe.
Amerykański standard FM 1319 [13] dotyczy jedynie pomp poziomych osiowo-ssących, a dla pozostałych pomp wydano odrębne standardy. Warto zwrócić uwagę na fakt, że standard NFPA 20 [14] w stosunku do projektu normy europejskiej i wytycznych VdS, na podstawie którego powstały wymagania FM, obejmuje szerszy zakres pomp. Ujęte w nim wymagania dotyczą pomp wirowych jedno- i wielostopniowych w wykonaniu z poziomym i pionowym wałem, a także pomp tłokowych w wykonaniu pionowym oraz poziomym. Tym ostatnim poświęcono cały rozdział, stawiając je na równi z pompami wirowymi. Rozdział dotyczący pomp wirowych opisuje nie tylko pompy osiowo-ssące, ale także pompy z korpusem dzielonym, pompy turbinowe i wielostopniowe. Uwzględniona została także specjalna odmiana pomp wielostopniowych przeznaczona do strefowanych budynków wysokich, czyli pompy wielostopniowe z wieloma króćcami tłocznymi (multistage, multiport pumps). Standard nie zawiera wymagań dla pomp zatapialnych ze względu na fakt, że w Stanach Zjednoczonych w układach ze zwierciadłem wody poniżej pompowni stosuje się pompy turbinowe, w Polsce rozwiązanie to w zasadzie nie jest stosowane.
Wymagania materiałowe pomp pożarowych
Projekt normy 12259-12 z 2004 r. wymagał, aby korpus pompy był wykonany z żeliwa szarego lub materiału co najmniej porównywalnego, a wał, wirniki oraz uszczelnienia mechaniczne i inne metalowe części wewnętrzne wykonane były z brązu, stali nierdzewnej lub materiałów o co najmniej porównywalnych właściwościach. W projekcie normy z 2017 r. zrezygnowano z wymagań materiałowych dla pomp, ograniczając w zamian zastosowanie normy do pomp, których korpus wykonany jest z żeliwa, staliwa, stali nierdzewnej, brązu lub brązu aluminiowego. Wały tych pomp mogą być wykonane jedynie ze stali nierdzewnej, a wirniki, uszczelnienia mechaniczne i inne wewnętrzne elementy metalowe mogą być wykonane tylko ze stali nierdzewnej lub brązu.
Podejście zaproponowane w projekcie z 2017 r. umożliwia produkcję i zastosowanie pomp przeznaczonych do instalacji zgodnych z normami europejskimi, które nie spełniają wymagań materiałowych, co zapewnia swobodę rozwoju technologii pomp pożarowych i jest znacznie lepszym rozwiązaniem niż narzucanie producentom materiałów, z których urządzenia te mogą zostać wykonane.
Niemieckie wytyczne VdS [3] ograniczają materiał wykonania korpusu pompy do staliwa, żeliwa sferoidalnego, brązu aluminiowego, brązu, brązu czerwonego lub innego materiału o równoważnych właściwościach, a wydłużenie tych materiałów przy zerwaniu musi wynosić co najmniej 15%. Wał pompy, wirniki i inne elementy wewnętrzne muszą być wykonane z nierdzewnego materiału o temperaturze topnienia powyżej 800°C. Uszczelnienia muszą być wykonane jako pierścienie z tworzywa sztucznego o właściwościach nie gorszych niż PTFE (teflon) lub jako O-ringi z elastomeru o właściwościach nie gorszych niż EPDM, VITON, HNBR. Wytyczne VdS [3] dopuszczają pewne odstępstwo w zakresie materiału korpusu pompy – dotyczy to pomp, których maksymalne dopuszczalne ciśnienie robocze nie przekracza 12 barów, a wysokość podnoszenia 110 m, w tym przypadku korpus może być wykonany z żeliwa szarego.
Brytyjskie wytyczne LPS [11] nie zawierają wymagań co do materiałów wykonania pompy, w zamian podane zostały wymagania dotyczące wytrzymałości na naprężenia i momenty skręcające, a także odporności na korozję wszystkich elementów mających styczność z wodą. Jest to podejście ułatwiające producentom rozwój technologii, gdyż nie są oni ograniczani gamą materiałów, na które zezwala standard.
Amerykański standard FM 1319 [13] wymaga, aby wewnętrzne elementy konstrukcyjne pomp były wykonane z materiałów odpornych na korozję, bez wskazywania określonych materiałów ani granicznych ciśnień roboczych. Maksymalne ciśnienie, na jakie badane są pompy, wynosi dwukrotność sumy maksymalnej wysokości podnoszenia i maksymalnego dozwolonego ciśnienia na ssaniu.
Charakterystyki hydrauliczne
Pomimo braku datowania w sekcji dokumentów związanych projektu normy 12259-12 z 2004 r. oraz wytycznych VdS, oba standardy odwołują się do badań charakterystyk hydraulicznych zgodnie z wycofaną normą EN ISO 9906 [9] z 2002 r., podczas gdy projekt normy z 2017 r. zawiera wytyczne w oparciu o aktualną normę EN ISO 9906:2012 [10]. Pomimo różnicy 13 lat pomiędzy projektami norm metody badań pozostały niezmienne, a główne zmiany dotyczą klas dokładności, co zapewnia kompatybilność wsteczną nowej normy ze standardami odnoszącymi się do normy starej.
W przypadku projektu normy 12259-12 charakterystyki pomp powinny mieć zaznaczoną granicę przepływu nominalnego (Qrated), będącego maksymalnym przepływem, na który można dobierać pompy. Przepływ nominalny określa się jako przepływ generowany przez pompę przy znamionowej prędkości obrotowej silnika, przy którym wymagana nadwyżka antykawitacyjna wynosi 8,5 mH2O dla pionowych pomp turbinowych i pomp zatapialnych lub 5 mH2O dla pozostałych pomp.
Wszystkie wytyczne wymagają, by charakterystyki pomp były stabilne, przy czym oba projekty normy 12259-12 zezwalają na tolerancję zgodnie z klasą 2 normy EN 9906, wynoszącą ±8% dla przepływu i ±5% dla wysokości podnoszenia. Wytyczne VdS dopuszczają jedynie poziom 5% maksymalnej wysokości podnoszenia w zakresie przepływu, od przepływu minimalnego do połowy maksymalnego dopuszczalnego przepływu, a poza tą granicą charakterystyka pompy musi być odwzorowana bez zmian. Wg VdS maksymalna wysokość podnoszenia musi odpowiadać pracy z zamkniętym zaworem lub pracy z przepływem minimalnym, dopuszczalne odchylenie wynosi 5%, lecz nie więcej niż 5 mH2O. Przepływ nominalny został nazwany maksymalnym dopuszczalnym przepływem przy niezmienionej w stosunku do projektu normy metodologii wyznaczania zmiennej i zaostrzonym wymaganiu co do wymaganej nadwyżki antykawitacyjnej, wynoszącej 4,5 mH20 zamiast 5 mH2O. Dodatkowym wymaganiem w stosunku do projektu normy jest obowiązek nieprzekroczenia wymaganego NPSH (ang. Net Positive Suction Head – wymagana nadwyżka antykawitacyjna) na poziomie 5,5 m, gdy pompa pracuje przy 120% maksymalnego dopuszczalnego przepływu. Obniżenie granicy wymaganego NPSH będzie skutkowało zawężeniem zakresu doboru pomp, co może powodować sytuacje, w których dla dwóch identycznych hydraulicznie instalacji, jednej wg normy EN, drugiej wg VdS, ta sama pompa może być poza zakresem doboru w przypadku instalacji VdS, a mieścić się w zakresie doboru wg EN. Z drugiej strony pompy certyfikowane na zgodność z VdS z pewnością mogą zasilać instalacje zgodne z EN, szczególnie w kontekście braku wytycznych europejskich do certyfikacji tych pomp.
Dużą rozbieżnością pomiędzy projektem normy a wytycznymi VdS jest nieuwzględnienie także w projekcie normy z 2017 r. szczytu mocy silnika z charakterystyką nieprzeciążeniową jako granicy doboru. W przypadku VdS, jeżeli szczyt mocy silnika odpowiada przepływowi, dla którego NPSHr jest niższe niż 4,5 m, to mimo spełnienia kryterium NPSHr maksymalny dopuszczalny przepływ zostaje ustanowiony dla wartości odpowiadającej szczytowi mocy – nie dopuszcza się doboru pomp dla mocy silnika znajdujących się za szczytem charakterystyki mocy.
W przypadku brytyjskich wytycznych LPS kryterium do wyznaczania granicznego przepływu doboru jest wymagane NPSH na poziomie 5,38 mH2O, co jest najmniej restrykcyjnym wymogiem spośród rozpatrywanych standardów. Maksymalna wysokość podnoszenia pompy została określona w wytycznych LPS na poziomie 12 barów, jednak standard stanowi, że wnioski o certyfikaty dla pomp o wyższych wysokościach podnoszenia dla zastosowań wysokociśnieniowych będą akceptowane, co finalnie oznacza, że nie ma ograniczenia co do maksymalnej wysokości podnoszenia pompy. Jako normę referencyjną do badania charakterystyk hydraulicznych wybrano przestarzałą normę ISO 2548 [12], która została wydana w 1973 r. i wycofana w 1999 r.
Zgodnie z amerykańskim standardem NFPA 20 [14] określone zostały przepływy nominalne, na które certyfikowane mogą być pompy. Jedna pompa może być certyfikowana na kilka różnych przepływów nominalnych, przy czym zgodnie ze standardem FM 1319 [13] wysokość podnoszenia nie może przekroczyć 140% nominalnej wysokości podnoszenia (dla nominalnego przepływu) wzdłuż całej krzywej charakterystyki hydraulicznej, która nie może być rosnąca. Wysokość podnoszenia przy zamkniętym zaworze nie może być niższa niż 99% maksymalnej wysokości podnoszenia. W przypadku pracy pompy w warunkach ssania, przy różnicy wysokości wynoszącej 4,6 m odniesionej do poziomu morza, wysokość podnoszenia przy przepływie na poziomie 150% przepływu nominalnego nie może wynosić mniej niż 65% nominalnej wysokości podnoszenia.
Wszystkie wymienione wytyczne europejskie (niemieckie i brytyjskie) wymagają, by pompy były w stanie pracować z maksymalną prędkością obrotową i największym wirnikiem przez co najmniej 2 h bez uszkodzenia. Wytyczne FM Global nie podają wymagań odnośnie do przepływu minimalnego, ale w zamian zawierają wymaganie dołączania do pomp cyrkulacyjnych zaworów upustowych.
Wymagania konstrukcyjne
Niemiecki standard VdS wymaga, aby pompy pożarowe były skonstruowane w sposób zapewniający bezproblemową pracę po sześciu miesiącach przestoju, a ponadto wymagana jest wymienność podzespołów pompy. Połączenie pompy z silnikiem musi być realizowane za pomocą sprzęgła, w sposób umożliwiający demontaż silnika i zapewniający dostęp do wnętrza pompy bez konieczności demontażu korpusu pompy z rurociągu. Wymagane jest, aby króćce przyłączeniowe pompy były zgodne z normami EN 1092 lub EN ISO 228-1 albo ISO 7-1. Minimalne wymagane ciśnienie robocze pompy nie może być niższe niż 10 barów.
Projekt normy prEN12259-12:2004 wymagał, aby króćce przyłączeniowe pompy były zgodne z krajowymi lub międzynarodowymi normami, pozostawiając producentom swobodę ich wyboru. Minimalne ciśnienie robocze korpusu pompy nie mogło być niższe niż 10 barów, przy czym wymagano, aby było ono również co najmniej równe ciśnieniu generowanemu przez pompę przy zamkniętym zaworze po stronie tłocznej. Uszczelnienie wału powinno być uszczelnieniem mechanicznym lub sznurowym, a wymiary rowków uszczelnienia muszą spełniać wymagania normy ISO 3069. W najnowszym wydaniu projektu normy z 2017 r. komitet normalizacyjny zrezygnował z wymagań konstrukcyjnych dla pomp oraz minimalnego wymaganego ciśnienia roboczego, pozostawiając jednak wymóg, aby minimalne ciśnienie robocze było co najmniej równe ciśnieniu generowanemu przez pompę pracującą przy zamkniętym zaworze.
W wymaganiach brytyjskich maksymalne ciśnienie robocze nie zostało określone liczbowo, lecz wymaga się, by pompa była w stanie wytrzymać ciśnienie hydrostatyczne na poziomie podwójnego maksymalnego ciśnienia roboczego przez 10 minut – jako kryterium wyznaczania maksymalnego ciśnienia roboczego. Konstrukcja pompy musi umożliwiać jej demontaż bez naruszania orurowania instalacji, kołnierze przyłączeniowe muszą być zgodne z normami BS 4504 lub BS 1560, pozostałe rodzaje przyłączy powinny być określone przez producenta bez dalszych wymagań. Uszczelnienie pompy może być mechaniczne lub sznurowe.Z kolei amerykańskie wytyczne FM wymagają, aby konstrukcja obudowy umożliwiała kontrolę i demontaż wirników, uszczelnienia mechanicznego i innych części wewnętrznych pompy bez naruszania rurociągu tłocznego lub ssawnego.
Pompa musi posiadać korek spustowy w celu jej drenażu podczas napraw. Wszystkie ścieżki wodne muszą mieć zapewnione minimalne szerokości w zakresie od 6,3 do 12,7 mm (w zależności od przepływu nominalnego) w celu ochrony wirnika przed zanieczyszczeniami stałymi. Wymaga się, aby wirniki były zbalansowanymi dynamicznie wirnikami typu zamkniętego, przymocowanymi do wału poprzez klin lub połączenie gwintowane. Połączenie wału z silnikiem musi być realizowane poprzez sprzęgło rozbieralne, dozwolone jest stosowanie elastomerów tylko wtedy, gdy nie są one jedynym przekaźnikiem mocy pomiędzy wałem a silnikiem. Każda pompa musi być wyposażona w certyfikowany upustowy zawór cyrkulacyjny zapewniający jej ochronę przed przegrzaniem w przypadku pracy z zamkniętym zaworem.
Napęd
Projekt europejskiej normy z 2004 r. wymagał, aby nominalna prędkość obrotowa silnika nie przekraczała 3600 obr/min, ale wymóg ten został zniesiony w wersji z 2017 r. Obie wersje projektu wymagają jedynie, aby badać charakterystyki pomp w zakresie pozwalającym na wykazanie bez przeciążeniowej charakterystyki mocy, co oznacza, że wraz ze wzrostem przepływu nie może wzrastać moc na wale – mogłoby to spowodować przeciążenie silnika – lub do przepływu odpowiadającemu wymaganej nadwyżce antykawitacyjnej na poziomie 16 mH20.
Brytyjskie wytyczne LPCB stanowią, że dobór mocy silnika powinien odbywać się na podstawie maksymalnego przepływu, odpowiadającego wymaganej nadwyżce antykawitacyjnej na poziomie 16 mH20 dla pomp o charakterystyce przeciążeniowej lub szczytowi mocy dla charakterystyki bezprzeciążeniowej.
Niemieckie wytyczne VdS wymagają, aby maksymalna prędkość obrotowa silnika nie przekraczała 3600 obr/min, a moc silnika była dobierana dla przepływu odpowiadającego wymaganej nadwyżce antykawitacyjnej na poziomie 15 mH2O dla charakterystyk przeciążeniowych lub na wartość 105% szczytu mocy dla charakterystyk bezprzeciążeniowych. Silniki dobiera się zgodnie z odpowiednimi normami IEC, zaokrąglając w górę otrzymaną wymaganą moc do najbliższych standardowych wartości mocy silników zgodnych z IEC.
Amerykańskie wytyczne FM wymagają, aby silnik elektryczny był dostarczany jako integralna część pompy, zaprojektowany zgodnie z normami NEMA MG 1 lub IEC 60034-1 albo innymi równoważnymi. Silniki muszą mieć klasę co najmniej IP22 zgodnie z normą IEC lub równoważną klasę NEMA i być certyfikowane zgodnie z wybranym standardem odniesienia. Silniki muszą być dobierane tak, aby w całym zakresie pracy pompy w dowolnych warunkach jej obciążenia i wahań napięcia natężenie prądu nie przekraczało iloczynu nominalnego natężenia prądu przy pełnym obciążeniu silnika i współczynnika serwisowego silnika (zgodnie z NEMA), określającego maksymalny dopuszczalny przyrost natężenia prądu w krótkich odstępach czasu.
Wytyczne NFPA 20 stawiają wiele specjalnych wymagań napędom diesla, które są najczęściej stosowanym napędem w obiektach projektowanych w tym standardzie. Jest to jednak zakres wykraczający poza FM 1319, wart odrębnego opracowania ze względu na swoją złożoność.
Podsumowanie
Niemiecki standard VdS dla pomp pożarowych [3] cechuje się spośród opisywanych wytycznych europejskich najwyższym poziomem wymagań – z wyłączeniem kwestii maksymalnego przepływu, w odniesieniu do której wyższe wymagania stawiają projekty normy europejskiej. Zakres obowiązywania wytycznych VdS jest w swej idei podobny do zakresu projektu normy europejskiej z 2004 r., gdyż obejmuje wszystkie pompy, które mają być przeznaczone do instalacji VdS. W porównaniu do projektu normy wytyczne VdS pozostawiają producentom swobodę rozwoju poprzez zastosowanie sformułowań o materiałach równoważnych przy ostrych wymaganiach materiałowych.
Wytyczne amerykańskiej firmy FM Global mają najbardziej rozbudowane wymagania konstrukcyjne, jednocześnie ograniczając wymagania materiałowe i definiując wymagania dotyczące charakterystyk hydraulicznych w sposób skrajnie odmienny niż wytyczne europejskie. Brak wymagań bezpośrednio odnoszących się do NPSH został skompensowany przez wymagania dotyczące pracy w warunkach ssania, pomimo że zgodnie z wytycznymi NFPA pompy osiowo-ssące w instalacjach pożarowych muszą pracować zawsze z napływem. Standardy FM oraz NFPA określają również w najbardziej szczegółowy sposób wymagania dla zestawów pompowych i całych pompowni, obejmując swym zakresem największą liczbę komponentów, jakie muszą być certyfikowane.
Zauważalny jest wyższy poziom wymagań w wytycznych opracowywanych przez towarzystwa ubezpieczeniowe w stosunku do projektu normy europejskiej czy wymagań LPCB – wynika to z podejścia ubezpieczycieli minimalizujących ryzyko wystąpienia pożaru w ubezpieczanych budynkach.
Podczas wyboru standardu projektowego należy zwrócić uwagę na wymagania stawiane podzespołom, gdyż wyższe wymogi przekładają się zazwyczaj na cenę produktów, oraz wymagania ubezpieczycieli dotyczące preferowanego standardu projektowego.
Literatura
- prEN 12259-12:2004 Fixed firefighting systems – components for sprinkler and water spray system. Part 12: Pumps
- prEN 12259-12:2017 Fixed firefighting systems – components for sprinkler and water spray system. Part 12: Pumps
- VdS 2100-07:2013-05 VdS-Richtlinien für Wasserlöschanlagen – Sprinklerpumpen – Anforderungen und Prüfmethoden
- PN-EN 12845:2015-10 Stałe urządzenia gaśnicze. Automatyczne urządzenia tryskaczowe. Projektowanie, instalowanie i konserwacja
- VdS CEA 4001:2018-01 VdS CEA-Richtlinien für Sprinkleranlagen – Planung und Einbau
- CEN/TS 14816:2008 Fixed firefighting systems. Water spray systems. Design and installation
- VdS 2109:2018-01 VdS-Richtlinien für Sprühwasser-Löschanlagen – Planung und Einbau
- VdS 2108:2018-01 VdS-Richtlinien für Schaumlöschanlagen – Planung und Einbau
- BS EN ISO 9906:2000 Rotodynamic pumps. Hydraulic performance acceptance tests. Grades 1 and 2
- PN-EN ISO 9906:2012 Pompy wirowe. Badania odbiorcze parametrów hydraulicznych. Klasy dokładności 1, 2 i 3
- Loss Prevention Standard LPS 1131: Issue 1.2 Requirements and testing methods for pumps for automatic sprinkler installation pump sets
- ISO 2548:1973 Centrifugal, mixed flow and axial pumps – Code for acceptance tests – Class C
- Approval Standard for Centrifugal Fire Pumps (Horizontal, End Suction Type), Class Number 1319, January 2018
- NFPA 20 2018 Edition Standard for the Installation of Stationary Pumps for Fire Protection