Wybór pompy obiegowej

Pompy obiegowe wprowadzane na rynek i montowane w instalacjach muszą spełniać odpowiednie wymagania dotyczące efektywności energetycznej, określonej za pomocą wskaźnika EEI (Energy Efficiency Index). Dyrektywa 2009/125/WE (tzw. ErP, Energy related Products – produkty związanez energią) i rozporządzenie Komisji Europejskiej 641/2009 w sprawie wymagań dotyczących ekoprojektu dla pomp bezdławnicowych wolnostojącychi zintegrowanych z produktami oraz zmieniające je rozporządzenie 622/2012 precyzują wymagania dotyczące wskaźnika EEI. Obecnie wymagana wartość EEI dla pomp wbudowanych w urządzenia grzewcze i wolnostojących wynosi ≤ 0,23.

Nowe kontra stare

Pompy, które spełniają powyższe wymagania, to urządzenia elektroniczne i automatyczne o kilku lub wielu biegach albo z płynną regulacją prędkości obrotowej. To, która z nich lepiej się sprawdzi, zależy przede wszystkim od charakterystyki instalacji i jej rozmiarów.

Im więcej odbiorników ciepła, czyli grzejników, tym prawdopodobnie więcej będzie wahań ciśnienia. W tym wypadku pompa z płynną regulacją obrotów wyposażona w falownik zareaguje natychmiast, dostosowując obroty do aktualnego zapotrzebowania w budynku.

Regulacja za pomocą płynnej zmiany prędkości obrotowej pompy jest korzystna dla efektywności energetycznej całej instalacji, ponieważ wytwarza dokładnie taki przepływ, jaki jest konieczny.

W starych instalacjach pompa pracowała ze stałą prędkością, a nadmiar ciśnienia regulowany był przez zawory dławiące, co powodowało duże i niepotrzebne straty energii.

W instalacjach z nowymi pompami nadal regulacja za pomocą zaworów jest konieczna, ale nie wpływa już tak istotnie na koszty eksploatacji systemu.

Dobór pompy

Wiele biur projektowych dobór pomp lub zestawów pompowych pozostawia specjalistom danego producenta. Dostępne są także na stronach internetowych wygodne narzędzia służące dobraniu pompy na podstawie wyliczonej wysokości podnoszenia oraz natężenia wody w instalacji. W przypadku mniej skomplikowanych systemów oszacowanie zarówno wartości przepływu, jak i wysokości podnoszenia można dokonać również na stronie producenta lub korzystając ze specjalnej aplikacji mobilnej.

Instalatorom działającym w terenie aplikacje mobilne znacznie ułatwiają pracę. Umożliwiają bowiem szybkie znalezienie zamiennika pompy, jeśli konieczna jest jej wymiana.

W przypadku pomp o zmiennej prędkości obrotowej, trzeba pamiętać o ich starannym doborze.

Przekonanie, że dzięki falownikowi pompa zawsze sprawnie dostosuje się do zmiennych warunków, może być zgubne. Falownik bowiem nie służy donaprawy błędów projektowych polegających na doborze zbyt małej lub dużej pompy.

Zawsze należy pamiętać, żeby wysokość podnoszenia oraz natężenie przepływu mieściły się w charakterystyce pompy podanej przez producenta. Przewymiarowanie to niepotrzebne koszty inwestycyjne, hałas w instalacji, a także spadek sprawności urządzenia pociągający za sobą koszty eksploatacyjne.

Pomimo regulacji za pomocą falownika pompa będzie wychodziła poza optymalny dla danej instalacji zakres pracy, pracując na zbyt niskich obrotach. Z kolei niedowymiarowana pompa pracuje długotrwale na najwyższych obrotach, co przyczynia się do jej szybszego zużycia.

Warto także pamiętać, że w przypadku dużych układów, w których pracuje kilka pomp sterowanych falownikiem, regulacja powinna się rozkładać równomiernie na wszystkie pompy. Zalecenie, aby przy mniejszym zapotrzebowaniu jedną z nich wyłączyć, a prędkość obrotową drugiej ustawić za pomocą falownika, może spowodować, że ta druga wyjdzie poza swój zakres optymalnej pracy i spadnie sprawność pompowania.

W układach, w których charakterystyka instalacji jest płaska, czyli gdy udział strat miejscowych w stosunku do wysokości statycznej jest niewielki, pompy z płynną regulacją obrotów nie przyniosą dużych oszczędności. A to dlatego, że przez większość okresu eksploatacji pompa będzie pracować na praktycznie stałej prędkości obrotowej.

Z kolei przy zastosowaniu wielobiegowych pomp obiegowych powinny one pracować przez większość czasu na najwyższym biegu. Osiągają wtedy najwyższą sprawność.

Optymalizacja

Żeby instalacja ogrzewania pracowała możliwie energooszczędnie, poza prawidłowym doborem pompy obiegowej ważne jest optymalne rozprowadzenie przewodów. Istotne, aby droga do odbiorników ciepła była jak najkrótsza i miała jak najmniejszą liczbę kolanek. Dziękitemu straty miejscowe i liniowe na instalacji są niższe i można dobrać mniejszą pompę.

Duże znaczenie ma także regulacja instalacji.

Nowe układy są standardowo wyposażane w zawory termostatyczne, które automatycznie przymykają się lub otwierają w zależności od temperatury w pomieszczeniu. Powoduje to dynamiczne zmiany ciśnienia w instalacji, z czym najlepiej poradzi sobie pompa o regulowanej prędkości obrotów.

Automatyczne dostosowanie się do zmiennych warunków w instalacji pozwoli na znaczne oszczędności energii, wynikające z optymalizacji pracy pompy w stosunku do zapotrzebowania.

Montując źródło ciepła dla niewielkich instalacji, np. domów jednorodzinnych, często nie trzeba oddzielnie dobierać pompy obiegowej – nowe kotły najczęściej wyposażone są już w takie pompy. Doświadczeni instalatorzy mogą oszacować wysokość podnoszenia, zawsze jednak warto przeprowadzić obliczenia i sprawdzić, czy jest ona zbieżna z tą, którą osiąga pompa zamontowana w kotle.

Pompy obiegowe dostępne obecnie na rynku pozwalają na energooszczędną eksploatację instalacji wodnych.

Urządzenia starszego typu zużywały więcej energii, a brak możliwości sterowania ich prędkością obrotową sprawiał, że osiągały niskie sprawności.

Poza prawidłowym doborem i montażem pompy nie bez znaczenia dla pracy instalacji jest odpowiednia eksploatacja. Nowoczesne pompy bezdławnicowe nie wymagają prac serwisowych. Jednak przed rozpoczęciem sezonu grzewczego, z uwagi na zanieczyszczenia, które mogą zalegać w instalacji, zaleca się przepłukać filtry. Ochroni to pompę, która obok kotła jest najwrażliwszym elementem systemu.

Oprac. na podst. materiałów producentów pomp

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!