Program „Moja Woda” – czy opłaca się odzyskiwać wodę deszczową?

Program „Moja Woda” prowadzony przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej umożliwiał otrzymanie dofinansowania do przydomowych instalacji do zatrzymania i zagospodarowania wód opadowych i roztopowych. Podstawą do jego uzyskania było wykonanie zbiornika na deszczówkę. Dofinansowanie jednak można było otrzymać także na inne elementy instalacji zagospodarowania wody deszczowej. Do programu przeprowadzono dwa nabory w latach 2020-2021, pierwszy skończył się po 2 miesiącach, kolejny – po 2,5 miesiąca. Zainteresowanie było znaczne, łącznie złożono ponad 55 tys. wniosków.

Warunki programu „Moja Woda”

Program skierowany był do osób indywidualnych będących właścicielami lub współwłaścicielami budynku jednorodzinnego, wyposażonego w kompletny system orynnowania. Można było otrzymać wsparcie w formie dotacji do 5 tys. zł i jednocześnie do 80% kosztów kwalifikowanych poniesionych po 1 czerwca 2020 roku. Minimalna kwota kwalifikowanej inwestycji wynosiła 2 tys. zł.

Dofinansowanie przysługiwało na zakup, montaż, budowę i uruchomienie instalacji umożliwiających zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych na terenie nieruchomości objętej przedsięwzięciem. Możliwe rozwiązania wskazane zostały w sposób ogólny, bez specyfikowania wymagań technicznych – co do zasady miały umożliwić zatrzymanie i zagospodarowanie całej wody opadowej i roztopowej z terenu danej nieruchomości.

Wśród kosztów objętych dofinansowaniem znalazły się zakup, dostawa, montaż, budowa, uruchomienie instalacji:

• do zebrania wód opadowych (w tym roztopowych) z powierzchni nieprzepuszczalnych posesji, tj. z dachów, chodników, podjazdów, np. łapacze, wpusty, odwodnienie liniowe, przewody odprowadzające wody opadowe bez orynnowania;
• do retencjonowania wód opadowych (w tym roztopowych) w zbiornikach (np. zbiorniki podziemne, zbiorniki nadziemne, „oczka wodne”) od 2 m³ pojemności;
• do retencjonowania wód opadowych (w tym roztopowych) w gruncie, np. rozszczelnienie powierzchni nieprzepuszczalnych, studnie chłonne, drenaż, ogrody deszczowe – bez kosztów nasadzeń;
• do retencjonowania wód opadowych (w tym roztopowych) na dachach – zielone dachy (warstwa drenażowa), bez kosztów nasadzeń;
• do wykorzystania retencjonowanych wód opadowych (w tym roztopowych), np. pompy, filtry, przewody, zraszacze, sterowniki, centrale dystrybucji wody, inne instalacje umożliwiające zagospodarowanie wody opadowej.

Brak naboru do programu „Moja Woda” – co w zamian?

Wobec zakończenia naboru 10 czerwca 2021 r. i braku kolejnego naboru w 2022 r., część gmin uruchomiła własne programy dopłat do instalacji wody deszczowej dla mieszkańców. Warunki w poszczególnych programach znacznie się różnią. Przykładowo w Gliwicach w programie „Mój deszcz” można było uzyskać nawet 4 tys. zł jednorazowego dofinansowania (85% kosztów kwalifikowanych). Dofinansowanie skierowane do mieszkańców, wspólnot mieszkaniowych, a także stowarzyszeń można było otrzymać na wykonanie zbiorników podziemnych i nadziemnych (w tym dekoracyjnych) o pojemności do 10 m³. Na program przeznaczono pół miliona zł. Z kolei Program ochrony zasobów wodnych dla miasta Lublina „Złap deszczówkę” przewidywał wsparcie w wysokości 70% poniesionych kosztów kwalifikowanych, maksymalnie 5 tys. zł na jedną nieruchomość. Na program w 2022 r. przeznaczono 150 tys zł. Natomiast w Toruniu na dotacje do systemów małej retencji przeznaczono 500 tys zł. Wysokość pojedynczej dotacji to maksymalnie 80% poniesionych kosztów kwalifikowanych. Wartość poszczególnej dotacji nie mogła jednak przekraczać określonego pułapu – w zależności od konkretnego zadania.

Opłacalność wykorzystania wody opadowej

Zbieranie i wykorzystanie wody deszczowej pozwala zaoszczędzić znaczne ilości wody ze studni czy wodociągu. Dlatego opłaca się także wtedy, gdy inwestor nie skorzysta z dofinansowania do instalacji. Woda deszczowa może zostać wykorzystana do wszelkich celów poza spożywczym i higienicznym – do sprzątania, prania, spłukiwania miski ustępowej, podlewania roślin czy prac porządkowych na zewnątrz budynku.
By oszacować, ile można zaoszczędzić, warto wiedzieć, ile wody zużywa się do tego typu czynności. I tak:

• w budynkach mieszkalnych do spłukiwania miski ustępowej używa się ok. 30% całkowitego zużycia wody w gospodarstwie domowym. Normatywy ministerstwa [1] mówią, że całkowite zużycie wynosi 80-160 dm³/d/M. Zakładając zużycie na przykład 100 dm³/d/M – na samo spłukiwanie toalety każdy obywatel zużywa ok. 30 l wody na dobę, czyli blisko 11 m³/rok.
• mycie pojazdu to ok. 175 l wody na mycie samochodu osobowego i 500 l wody na mycie samochodu ciężarowego. Jeśli samochód myjemy przy domu raz w miesiącu, zużywamy na to ok. 2,1 m³/rok.
• na podlewanie ogródka przydomowego lub działki rekreacyjnej (przy założeniu, że w okresie 15.04-15.09 podlewamy ją przez 15 dni/m-c) zużywa się 2,5 dm³/m² powierzchni, czyli 0,23 m³ /rok na każdy posiadany m² działki.

Inny aspekt ekonomiczny odzyskiwania wód opadowych związany jest z nowelizacją Prawa wodnego [2]. W jego rozumieniu woda opadowa nie jest ściekiem, a za jej odprowadzanie do wód systemem kanalizacji deszczowej i zbiorczej pobierana jest opłata. Składnik zmienny tej opłaty zależy od obecności urządzeń do retencjonowania wody. Wszelkie działania prowadzące do zagospodarowania wody, jej rozsączania lub recyklingu zmniejszają tę opłatę.

Systemy do zagospodarowania wody opadowej DAMBAT

Idealnym rozwiązaniem, umożliwiającym zbieranie i wykorzystanie wody deszczowej, jest zestaw pompowy IBO Rain System oferowany przez firmę DAMBAT. Znajduje on zastosowanie w domach jedno- oraz wielorodzinnych, rolnictwie czy budynkach usługowych z trawnikami. Wystarczy jedna pompa, by racjonalnie korzystać z wody deszczowej, wody z własnego ujęcia i wody z wodociągu. Dzięki temu woda wodociągowa używana jest do celów porządkowych wyłącznie wtedy, gdy pozostałe źródła są w danym momencie wyczerpane. W zależności od wersji zestawu możliwe jest korzystanie z wody z dwóch lub nawet czterech różnych źródeł. Więcej informacji >>

IBO Rain System to system energooszczędny, praktycznie bezobsługowy, pozwalający na generowanie znacznych oszczędności i chroniący środowisko naturalne. Stanowi antidotum na spadki dostępności wody pojawiające się w czasie porannych i wieczornych szczytów poboru wody z wodociągów i pozwala na podlewanie roślin także w przypadku wprowadzenia zakazu użytkowania wody do tych celów. Instalacja systemu do zbierania deszczówki jest znacznie mniej kosztowna niż wykonanie nowej studni tylko na potrzeby nawadniania ogrodu.

Dodatkowo zestaw pompowy w wersji PREMIUM jest przystosowany do współpracy z pompą głębinową, gdy lustro wody opada w studni kręgowej lub wierconej na głębokość poniżej 8 metrów. Pompa ta jest elementem centrali deszczowej, a jej parametry są dobierane indywidualnie.

Jak działa IBO Rain System?

Centrala deszczowa działa automatycznie, sterowana jest przez komputer, który na podstawie sygnałów wysyłanych przez pływaki lub sondę umieszczone w różnych punktach poboru decyduje o przełączaniu kolejnych elektrozaworów. Instalacja pracuje płynnie, nie powodując spadków ciśnienia wody. Pompa tłocząca wodę w instalacji uruchamiana jest przez odkręcenie zaworu czerpalnego. System dostosowuje liczbę obrotów pompy do aktualnego zapotrzebowania, przyczyniając się do oszczędności wody i energii. Sprawdź >>

Inną propozycją od DAMBAT jest prosta i łatwa w obsłudze wysokociśnieniowa pompa zatapialna Multi IP Auto Rain. To dobre rozwiązanie do oczek wodnych, sprawdza się też na działkach czy do podlewania ogrodu. Wyróżnia ją dołączony do urządzenia wąż ssący z koszem ssącym i pływakiem, które tworzą system pobierania wody z górnych partii zbiornika. Dzięki temu ograniczona zostaje możliwość przedostawania się piasku i innych zanieczyszczeń z dna zbiornika do wypompowywanej wody, co przedłuża trwałość urządzenia.

1 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody (Dz.U. 2002 nr 8 poz. 70)

2 Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (DzU 2017, poz. 1566).