Określanie średniego strumienia powietrza wentylacyjnego na potrzeby obliczania wskaźnika EP(H+W)

Dla nowo projektowanych budynków konieczne jest jednoczesne spełnienie wymagań: cząstkowych – wyrażonych przez maksymalną wartość współczynnika przenikania ciepła (U_C(max)) dla przegród oraz globalnych dla budynku – określonych przez maksymalną wartość obliczeniową wskaźników cząstkowych zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną: EP_H+W na potrzeby ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody użytkowej, ∆EP_C na potrzeby chłodzenia i ∆EP_L na potrzeby oświetlenia.

Wymagania globalne, obowiązujące od dnia wejścia nowych przepisów [1] w życie do 31 grudnia 2016 r., zawiera tabela 1.

Wraz z podaniem nowych wymagań warunki techniczne [1] precyzyjnie wskazują na metodę służącą do obliczania składowych cząstkowych EP. Zgodnie z § 328 jest nią rozporządzenie w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej [2].

Metoda obliczeniowa podana w tym rozporządzeniu oparta jest na standardowym sposobie użytkowania i wykorzystuje uśrednione w czasie wielkości parametrów mających wpływ na charakterystykę energetyczną budynków, np. zużycie ciepłej wody użytkowej, wewnętrzne zyski ciepła czy uśredniony w czasie strumień powietrza wentylacyjnego.

Ponieważ taki sposób obliczeń budzi pewne kontrowersje, szczególnie w porównaniu z uprzednio obowiązującą metodą obliczania charakterystyki energetycznej, należy zdać sobie sprawę, że obliczeniowa wartość EP nie służy do zobrazowania stanu projektowego budynku, ale pokazuje wartość osiąganą przez budynek dla uśrednionego sposobu użytkowania, co oznacza, że w czasie obliczeń charakterystyki energetycznej źródłem części parametrów nie jest projekt budynku, ale wartości uśrednione odzwierciedlające stan eksploatacji.

Mając powyższe na uwadze, można stwierdzić, że nowy budynek musi osiągnąć wartości wskaźników EP nie większe od podanych w warunkach technicznych [1] dla obliczeń przeprowadzonych zgodnie z rozporządzeniem w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej [2].

Obliczenia wg rozporządzenia w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej

Składową obliczeń, mającą istotny wpływ na wynik końcowy wskaźnika EP_H+W, jest całkowita ilość ciepła przenoszonego ze strefy ogrzewanej przez wentylację. Wielkość tę wyznacza się dla każdego obliczeniowego miesiąca zgodnie z załącznikiem nr 1, pkt 5.2.3.2 rozporządzenia [2]:

Wielkość strumienia powietrza wentylacyjnego jest składową współczynnika przenoszenia ciepła przez wentylację ze strefy ogrzewanej H_ve,s opisanego wzorem:

gdzie:
V_ve,k,n – uśredniony w skali miesiąca strumień powietrza zewnętrznego k w strefie ogrzewanej;
b_ve,k – czynnik korekty temperatury dla strumienia powietrza zewnętrznego k.

Stosując metodę obliczeniową wg [2], obie powyższe wartości należy wyznaczać zgodnie z pkt 5.5.1. Metody obliczania współczynnika przenoszenia ciepła przez wentylację prezentowano już szczegółowo na łamach "Rynku Instalacyjnego" (np. [15, 16]), warto też zajrzeć do tekstu źródłowego [2].

Dalszym rozważaniom towarzyszyć będą obliczenia wykonane dla budynku mieszkalnego wielorodzinnego o następujących parametrach:

• powierzchnia ogrzewana strefy obliczeniowej (mieszkania) (A_f) – 1450 m²,
• kubatura wentylowana strefy obliczeniowej (mieszkania) (V) – 3760 m³,
• projektowany strumień powietrza wentylacyjnego w strefie (q_vexhreq) – 2300 m³/h,
• wentylatory usytuowane na zewnątrz budynku,
• w instalacji wentylacyjnej zaprojektowano przewody o klasie szczelności B,
• pole powierzchni przewodów instalacji wentylacyjnej A_duct = 130 m², w tym pole powierzchni przewodów położonych wewnątrz budynku A_indoorduct = 123,5 m²,
• budynek charakteryzuje się średnią klasą osłaniania i ma dwie wyeksponowane fasady (e = 0,07; f = 15),
• w budynku zaprojektowano system wentylacji mechanicznej wywiewnej o działaniu ciągłym, sterowany lokalnie wg zapotrzebowania.
•  

Zgodnie z punktem 5.5.1 rozporządzenia [2] współczynnik przenoszenia ciepła przez wentylację wyniesie:

gdzie:
V_ex – średni podstawowy strumień powietrza w strefie ogrzewanej spowodowany pracą wentylacji mechanicznej wywiewnej; dla budynku z przykładu wynosi 0,464 m³/s,
V_x,ex – średni dodatkowy strumień powietrza zewnętrznego infiltrującego przez nieszczelności przy pracy wentylatorów spowodowany działaniem wiatru i wyporu termicznego w pomieszczeniach, obliczony zgodnie z PN EN ISO 13789 [3] ze wzoru:

Wartość n₅₀ stosowana do obliczeń dla budynku projektowanego wynosi zgodnie z rozporządzeniem [2] 4 h^–1. Średni dodatkowy strumień powietrza infiltrującego dla strefy (mieszkania) wyniesie 0,082 m³/s. Przeprowadzając obliczenia zgodnie z podanym w tekście wzorem, należy pamiętać, że wielkość Vex powinna być wyrażona w m³/h.

Należy także zauważyć, że PN-EN ISO 13789 [3] proponuje alternatywny sposób określania strumienia objętości powietrza wentylacyjnego w stosunku do PN-EN 15242 [6], który zostanie omówiony w dalszej części artykułu. Metoda ta w przypadku wentylacji mechanicznej oparta jest na projektowych wartościach strumienia i do tych wartości odnoszą się oznaczenia we wzorach.

Ponieważ rozporządzenie w sprawie metodologii [2] odnosi się do średnich wartości strumienia, wydaje się merytorycznie poprawne, by korzystając ze wzorów podanych w załączniku C normy PN-EN ISO 13789 [3], użyte tam wielkości V₁ i V₂ odnosić do średnich wartości dla nawiewu i wywiewu. Wyjaśnienie to jest istotne, ponieważ metoda obliczeń charakterystyki energetycznej obowiązująca do 3 października 2014 r. opierała się na projektowych wielkościach strumienia powietrza.

Autor często spotyka się z praktyką, stosowaną przez wcale nie małą grupę certyfikatorów, przyjmowania do obliczeń wskaźnika EP dla budynku nowego wartości współczynników n₅₀ zgodnych z zalecanymi przez rozporządzenie [1]. Praktyka taka wymaga komentarza.

Punkt 2.3 załącznika nr 2 rozporządzenia [1] zaleca projektowanie i wykonywanie elementów budynków pod kątem osiągnięcia całkowitej szczelności. Dalej w tym punkcie podawane są zalecane wartości wskaźnika n₅₀ w zależności od rodzaju instalacji wentylacyjnej w budynku.

Dodatkowo rozporządzenie zaleca wykonanie próby szczelności po zakończeniu budowy i, w domyśle, doprowadzenie do zalecanej szczelności, o ile wynik próby okaże się gorszy od wartości założonej.

Abstrahując od tego, że zalecenia nie są obowiązujące, trzeba zdecydowanie stwierdzić, że nie istnieją metody projektowania budynku pozwalające uzyskać określony wskaźnik szczelności n₅₀. Przede wszystkim dlatego, że wartość ta zależy od jakości wykonania prac budowlano-instalacyjnych.

Przyjmowanie do obliczeń charakterystyki energetycznej ad hoc wartości z rozporządzenia [1] jest pozbawione uzasadnienia, a także niezgodne z obowiązującymi przepisami. Jeśli bowiem uznać, że na etapie projektowym stosowane są rozwiązania, które w połączeniu z rzetelnym wykonaniem prac mają przynieść efekt w postaci określonej wartości wskaźnika n₅₀, integralną częścią procesu budowy powinno być wykonanie próby szczelności, a w przypadku uzyskania wartości niższej od projektowanej poprawa i doprowadzenie budynku do założonej szczelności. Tylko takie postępowanie mogłoby uzasadnić przyjęcie do obliczeń wskaźnika EP konkretnej wartości n₅₀.

Wszystkie te rozważania nie mają jednak zastosowania w przypadku budynku nowo projektowanego, gdyż zgodnie z rozporządzeniem [2] wartość wskaźnika n₅₀ może być określona wyłącznie w efekcie przeprowadzenia próby szczelności, a tę dla budynku nieistniejącego w rzeczywistości nie sposób przeprowadzić. Dla takich przypadków nakaz przyjęcia wartości n₅₀ = 4 h^–1 jest bezdyskusyjny.

Obliczenia w oparciu o normy

W zakresie obliczania uśrednionego w czasie strumienia powietrza zewnętrznego k oraz czynnika korekty temperatury dla tego strumienia rozporządzenie w sprawie metodologii [2] pozwala na alternatywne korzystanie z metody obliczeniowej podanej w PN-EN ISO 13790 [4].

Zgodnie z pkt 9.3.1 tej normy średnia wartość w czasie natężenia przepływu strumienia powietrza k powinna być obliczona zgodnie ze wzorem:

gdzie:
f_ve,t,k – część czasu działania elementu strumienia powietrza k, obliczona jako część liczby godzin w ciągu doby (pełny czas: f_ve,t,k = 1), określona zgodnie z odpowiednią normą podaną w Załączniku A;
q_ve,k – natężenie strumienia powietrza elementu k, określone zgodnie z odpowiednią normą podaną w Załączniku A, m³/s;
k – reprezentuje każdy z odpowiednich elementów strumienia powietrza, taki jak infiltracja powietrza, naturalna wentylacja, mechaniczna wentylacja i/lub ekstra wentylacja na chłodzenie nocne.

Jako właściwe do obliczania strumienia powietrza załącznik A wskazuje normy PN EN 15241 [5] i PN-EN 15242 [6].

Norma dotycząca metody obliczania strat energii spowodowanych wentylacją i infiltracją powietrza [5] opisuje wpływ systemów wentylacji na zużycie energii w budynkach, opierając się na określonych wcześniej wielkościach strumienia, dlatego w dalszej części artykułu nie będzie omawiana.

Z kolei w normie [6] zawarto metody obliczeniowe wyznaczania strumieni objętości powietrza w budynkach z uwzględnieniem infiltracji. Norma ta powstała w ramach opracowywanego przez CEN pakietu dokumentów pomocnych w obliczeniach charakterystyki energetycznej budynków.

Dokument omawia metody obliczeniowe dla instalacji wentylacji mechanicznej, naturalnej i hybrydowej oraz przypadki szczególne, tj. przepływ powietrza infiltrującego, ilość powietrza na potrzeby spalania oraz w wyniku otwierania okien.

Szczegółowe omówienie sposobów obliczania wszystkich systemów wentylacji wymagałoby odrębnego artykułu, dlatego dalsze rozważania poświęcone będą wentylacji mechanicznej wywiewnej, podobnie jak dla przedstawionej wcześniejszej metody obliczeniowej według rozporządzenia w sprawie metodologii [2].

Wszystkich zainteresowanych poznaniem szczegółowych metody obliczeniowych dla innych systemów oraz przypadków szczególnych odsyła się do tekstu normy [6].

Przepływ powietrza wywiewanego ze strefy w przypadku wentylacji mechanicznej oblicza się ze wzoru:

gdzie:
q_vexhreq – projektowa wartość strumienia powietrza usuwanego z pomieszczeń znajdujących się w obrębie tej samej strefy,
ε_v – efektywność wentylacji,
C_indoorleak – współczynnik nieszczelności w przypadku ustawienia centrali wentylacyjnej wewnątrz i na zewnątrz budynku,
C_rec – współczynnik recyrkulacji,
C_cont – współczynnik zależny od miejscowej regulacji przepływu powietrza.

Efektywność wentylacji wyraża stosunek stężenia zanieczyszczeń w powietrzu wywiewanym do ich stężenia w powietrzu w strefie oddychania ludzi, co można zapisać następująco:

gdzie:
c_ETA – stężenie zanieczyszczenia w powietrzu wywiewanym,
c_SUP – stężenie zanieczyszczenia w powietrzu nawiewanym,
c_IDA – stężenie zanieczyszczenia w strefie przebywania ludzi.

Wskaźnik ten odzwierciedla przede wszystkim skuteczność rozmieszczenia w pomieszczeniu elementów instalacji, nawiewnych i wywiewnych. Może on  przyjmować wartości większe lub mniejsze od 1, zależnie od występowania tzw. krótkich spięć w systemie wentylacji. Wartość standardowa równa 1 odpowiada idealnemu wymieszaniu powietrza.

Efektywność wentylacji może być oceniana w zależności od układu instalacji lokalnie, dla jednego pomieszczenia, albo centralnie – dla grupy pomieszczeń. Stanowi ona dobry wskaźnik jakości powietrza wewnętrznego.

Istnieją metody określania efektywności oddzielnie dla nawiewu i wywiewu. Dokładne jej określenie jest możliwe przy zastosowaniu złożonych programów symulacyjnych lub, w przypadku istniejących budynków, badań z użyciem gazów znacznikowych. Więcej informacji na ten temat znaleźć można m.in. w [7, 8 i 9].

Na potrzeby obliczeń EP_H+W ocena efektywności wentylacji wiązać się będzie z całą strefą. W przypadku budynków mieszkalnych wyposażonych w system wentylacji mechanicznej wywiewnej stężenie zanieczyszczeń w powietrzu wywiewanym będzie zawsze równe lub większe niż w strefie przebywania ludzi.

Oczywiście przy ocenie poszczególnych mieszkań efektywność wentylacji będzie różna – w zależności od rozmieszczenia elementów nawiewnych i wywiewnych, rodzaju badanego zanieczyszczenia oraz ocenianego pomieszczenia.

Dla dalszych rozważań dotyczących budynków mieszkalnych, gdzie w skład jednej strefy ogrzewanej wchodzą wszystkie mieszkania, przyjęcie wartości ε_v = 1 należy uznać za poprawne.

Współczynnik recyrkulacji Crec stosuje się do instalacji o zmiennym strumieniu powietrza. Uwzględnia on konieczność doprowadzenia większej ilości powietrza zewnętrznego, niż jest to wymagane, i obliczany jest z zależności:

gdzie:
q_v-req(i) – wymagany strumień objętości powietrza zewnętrznego w pomieszczeniu i,
q_v-sup(i) – rzeczywisty strumień objętości powietrza nawiewanego do pomieszczenia i.

Ponieważ w instalacji wentylacji mechanicznej wywiewnej nie występuje recyrkulacja, współczynnik C_rec zostanie pominięty w dalszych rozważaniach.

Współczynnik nieszczelności C_indoorleak, dla wentylatorów ustawionych na zewnątrz budynku, określa się z zależności:

gdzie:
R_indoorduct – stosunek pola powierzchni przewodu położonego wewnątrz budynku do całkowitego pola powierzchni przewodów instalacji wentylacyjnej,
C_ductleak – współczynnik nieszczelności przewodów, obliczany ze wzoru:

gdzie:
C_syst – współczynnik uwzględniający dokładność projektowania systemu w zależności od opisu elementów składowych (współczynnik bezpieczeństwa), wyrażający fakt, że nie jest możliwe dokładne zapewnienie określonego strumienia powietrza, gdy wartość ta stanowi wymagane minimum. W zależności od decyzji projektanta współczynnik przyjmuje wartości ≥ 1,
q_vductleak – strumień objętości powietrza przepływającego przez nieszczelności przewodów wentylacyjnych, wyrażony w m³/h, obliczany z zależności:

gdzie:
A_duct – pole powierzchni przewodów obliczone zgodnie z PN-EN 14239 [10], m²;
K – szczelność powietrzna przewodu odniesiona do 1 Pa, wyznaczona dla przewodów okrągłych zgodnie z PN-EN 12237 [11], a dla przewodów prostokątnych zgodnie z PN-EN 1507 [12], m³/(s m²);
d_Pduct – różnica ciśnienia między wnętrzem przewodu i otaczającym powietrzem, Pa.

Ponieważ wymagania krajowe odnoszą się do strumieni powietrza wentylacyjnego wyrażonych w m³/h, wzór na obliczanie q_vductleak podano dla takiej samej jednostki.

Norma PN-EN 14239 [10] podaje przykłady obliczania pola powierzchni dla przewodów i kształtek instalacji wraz z zestawieniem wartości jednostkowych, wyrażonych w m²/m, dla przewodów okrągłych o średnicach nominalnych od 63 do 1250 mm oraz prostokątnych w zakresie od 100×200 do 1200×2000 mm. Szczelność powietrzną przewodów K podano w tabeli 2.

Współczynnik C_cont stanowi stosunek rzeczywistego przepływu powietrza w danym czasie do wartości projektowej. Powinien być obliczany na podstawie sprawności układu regulacji i może być odniesiony do całkowitego bilansu energii pomieszczenia.

Wartość współczynnika może się zmieniać w zależności od zmieniających się warunków zewnętrznych i wewnętrznych (tj. warunki klimatyczne, sposób użytkowania pomieszczeń itd.)

Najdokładniej wartość współczynnika C_cont może być określona na podstawie symulacji przy zastosowaniu programów komputerowych, np. CONTAM, TRNSYS (TRNFLOW), AIRNET, BREEZE i in. Należy zaznaczyć, że w przypadku niektórych programów końcowym wynikiem symulacji może być już wartość uśrednionego w czasie strumienia powietrza wentylacyjnego. Na marginesie warto dodać, że wartość strumienia dla budynku określona dzięki programowi może uwzględniać również strumień infiltracyjny.

Projektanci stosujący w budynku dane rozwiązanie techniczne, określając wartość współczynnika C_cont, mogą skorzystać z danych producenta systemu wentylacji. Jeśli informacje takie są niedostępne, można się posługiwać wartościami podanymi w rozporządzeniu Komisji UE w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla systemów wentylacyjnych [13]. Podane tam dane zestawiono w tabeli 3.

Warto w tym miejscu zauważyć, że rozporządzenie w sprawie metodologii [2] określa domyślną wartość współczynnika C_cont dla instalacji wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej ze sterowaniem automatycznym lub ręcznym jako 0,75. W rozporządzeniu tym współczynnik został oznaczony jako r_n.

Obliczanie naturalnego przepływu powietrza przez powłokę budynku wg normy PN-EN 15242 [6] dla instalacji wentylacji naturalnej i hybrydowej należy wykonywać metodą iteracyjną, której zastosowanie wymaga indywidualnego określania strumienia przepływu powietrza dla każdego elementu powłoki budynku (tj. nieszczelności, naturalne wloty powietrza). Te czasochłonne obliczenia najlepiej wykonywać, korzystając z programu komputerowego.

W przypadku wentylacji mechanicznej obliczenia mogą być dokonywane z zastosowaniem uproszczonej metody bezpośredniej.

Przepływ powietrza przez powłokę budynku (q_v-inff) w wyniku działania wyporu termicznego (q_v-stack) i wiatru (q_v-wind) oblicza się z poniższych zależności:

gdzie:
V – kubatura wentylowana, m³;
A – pole powierzchni powłoki budynku, m²;
h_stack – obliczeniowa wysokość przyjmowana jako 0,7 wysokości strefy;
Θ_e – temperatura zewnętrzna, °C;
Θ_i – temperatura wewnętrzna, °C;
v_site – lokalna prędkość wiatru, określona w tabeli 4, m/s.

gdzie:
v_meteo – prędkość wiatru dla najbliższej stacji meteorologicznej, m/s.

Sumaryczny wpływ wiatru i wyporu termicznego (q_v-sw) określa się następująco:

Dla instalacji z równymi strumieniami powietrza nawiewanego (q_v-supply) i wywiewanego (q_v-ext) do strefy strumień powietrza infiltrującego oblicza się z zależności:

gdzie:

gdzie:
q_v-comb – strumień powietrza ze względu na spalanie w paleniskach.

Dla instalacji o nierównych wartościach strumieni powietrza przepływających przez strefę do obliczeń strumienia powietrza infiltrującego stosuje się skorygowaną zależność:

gdzie:

q_v-infred – zmiana strumienia infiltrującego na skutek powstającego w strefie nadciśnienia lub podciśnienia, obliczana ze wzoru:

Na potrzeby obliczeń miesięcznych wskaźnika H_ve należy wyznaczyć średni strumień powietrza infiltrującego, z zachowaniem udziałów czasowych poszczególnych stanów (co najmniej stan użytkowania i nieużytkowania strefy oraz pięć prędkości wiatru).

Porównanie wielkości podstawowego strumienia powietrza obliczonego wg dwóch różnych metod wskazuje, że strumień w strefie (mieszkania) obliczony zgodnie z rozporządzeniem w sprawie metodologii [2] wynosi 0,464 m³/s, a strumień w strefie (mieszkania) obliczony zgodnie z normą PN-EN 15242 [6] 0,415 m³/s.

Różnica pomiędzy dwiema metodami obliczeń może okazać się istotna w przypadku konieczności spełnienia przez budynek wymagań w zakresie EP_H+W, postawionych w warunkach technicznych [1].

Podsumowanie

Metoda obliczeniowa przedstawiona w normie PN-EN 15242 [6] może się okazać ciekawą alternatywą dla projektantów budynków. Pozwala na bardziej rzeczywiste przedstawienie uśrednionej pracy instalacji wentylacyjnej. Z tego powodu można ją polecić również do stosowana przez wykonujących obliczenia na potrzeby sporządzenia świadectwa charakterystyki energetycznej budynku.

Mniejsze obliczeniowe strumienie powietrza wentylacyjnego oznaczają po prostu mniejsze zużycie energii. Ponieważ zgodnie z art. 13 ustawy o charakterystyce energetycznej budynków [14] w przypadku reklamy towarzyszącej sprzedaży albo najmowi budynku lub części budynku należy podać wskaźnik rocznego zapotrzebowania na energię końcową, mniejszy strumień pozwoli na uzyskanie mniejszego wskaźnika EK. Nikogo nie trzeba przekonywać, że mniejszy wskaźnik, odzwierciadlający mniejsze zużycie energii, będzie wpływał pozytywnie na odbiór reklamy.

Literatura

1. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU 2013, poz. 926).
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27 lutego 2015 r. w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej (DzU 2015, poz. 376).
3. PN-EN ISO 13789:2008 Cieplne właściwości użytkowe budynków. Współczynniki przenoszenia ciepła przez przenikanie i wentylację. Metoda obliczania.
4. PN-EN ISO 13790:2009 Energetyczne właściwości użytkowe budynków. Obliczanie zużycia energii na potrzeby ogrzewania i chłodzenia.
5. PN-EN 15241:2011 Wentylacja budynków. Metody obliczania strat energii w budynkach spowodowanych wentylacją i infiltracją powietrza.
6. PN-EN 15242:2009 Wentylacja budynków. Metody obliczeniowe do wyznaczania strumieni objętości powietrza w budynkach z uwzględnieniem infiltracji.
7. Bassett M., Ventilation effectivenes. Recognition in the next ventilation standards, tekst referatu wygłoszonego w czasie konferencji IRHCE, Palmerston, Nowa Zelandia, marzec 2001.
8. Rudd A., Bergey D., Ventilation system effectiveness and tested indoor air quality impacts, Building America Report – 1309, marzec 2013.
9. Rim D., Novoselac A., Ventilation effectiveness as an indicator of occupant exposure to particles from indoor sources, "Building and Enviroment" No. 45 (2010).
10. PN-EN 14239:2004 Wentylacja budynków. Sieć przewodów. Pomiar pola powierzchni sieci przewodów.
11. PN-EN 12237:2005 Wentylacja budynków. Sieć przewodów. Wytrzymałość i szczelność przewodów z blachy o przekroju kołowym.
12. PN-EN 1507:2007 Wentylacja budynków. Przewody wentylacyjne z blachy o przekroju prostokątnym. Wymagania dotyczące wytrzymałości i szczelności.
13. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1253/2014 z dnia 7 lipca 2014 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla systemów wentylacyjnych (DzU UE z 25.11.2014, L 337).
14. Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków (DzU 2014, poz. 1200, z późn. zm.).
15. Żurawski J., Węglarz A., Charakterystyka energetyczna budynku według nowych wymagań prawnych – wentylacja, "Rynek Instalacyjny" nr 10/2014.
16. Kurtz-Orecka K., Siwińska A., Nowa charakterystyka energetyczna – przewodnik po normach. Cz. 1. Straty ciepła przez przenikanie i wentylację, "Rynek Instalacyjny" nr 12/2014.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!