System integrujący urządzenia przeciwpożarowe w systemach kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła. Praktyczne aspekty sterowania, zasilania i integracji

Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła to przede wszystkim urządzenia, wyroby i zestawy wyrobów objęte wytycznymi norm serii PN-EN 12101 [1]. Normy te obejmują: zasilacze, centrale sterujące, klapy odcinające wentylacji pożarowej, klapy dymowe, wentylatory oddymiające i ruchome kurtyny dymowe. Nie nadążają jednak za zmieniającym się stanem techniki oraz wymaganiami architektonicznymi. Część dokumentów to od wielu lat jedynie projekty (np. prEN 12101-9 – Control panels equipment), niektóre mają też istotne wady formalne, jak np. norma PN-EN 12101-6 mówiąca o zestawach wyrobów do różnicowania ciśnienia, a niepodająca procedury badawczej, dzięki której można by dokonać oceny i weryfikacji ich właściwości użytkowych. Niemniej jednak każde z urządzeń lub zestawów wyrobów, o których mówią standardy dla systemów kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła, to wyroby budowlane, a więc do legalnego wprowadzenia do obrotu wymagają oznakowania europejskiego „CE” lub krajowego „B” w pierwszym systemie oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych. Oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych dokonuje jednostka certyfikująca, posiadająca akredytację w danym zakresie. Wykaz wyrobów budowlanych oraz system oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych, jakiemu dany wyrób podlega, podane zostały w załączniku do rozporządzenia w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych z dnia 26 czerwca 2018 roku. W grupie 10 (stałe urządzenia przeciwpożarowe) znajdziemy wyroby, o których będzie mowa w dalszej części artykułu, a więc:

• systemy ewakuacyjne – elementy składowe: urządzenia sterujące i sygnalizujące, źródła zasilania,
• systemy integrujące urządzenia przeciwpożarowe – zestawy, systemy do wizualizacji i/lub sterowania.

Na początku należy określić, kiedy mówimy o zasilaniu (mając do czynienia z urządzeniami zwanymi dalej „zasilaczami”), a kiedy o sterowaniu (mając do czynienia z urządzeniami zwanymi dalej „centralami sterującymi”). Otóż o zasilaniu mówimy wówczas, kiedy torem transmisji (przewodem instalacyjnym) do urządzenia wykonawczego przekazujemy energię niezbędną do jego pracy. Natomiast sterowanie odbywa się wówczas, gdy torem transmisji wymieniamy z urządzeniem wykonawczym informacje kontrolno-sterujące, natomiast nie przekazujemy energii niezbędnej do jego pracy.

Oczywiście istnieją rozwiązania techniczne, w których jednym torem transmisji wymieniamy z urządzeniem sygnały kontrolno-sterujące oraz przekazujemy energię niezbędną do jego pracy. Mowa tu o wentylatorach zasilanych przez przetwornicę częstotliwości (falownik). W sytuacji, kiedy dynamicznie zmienimy prędkość obrotową urządzenia (jak w systemach różnicowania ciśnienia), przewód łączący wentylator i przetwornicę służy jako tor transmisji zasilania oraz sterowania i monitoringu.

Ze względu na różnorodność wymagań dotyczących urządzeń oraz systemów oprócz zasilaczy i central sterujących dostępne są na rynku wyroby łączące funkcję zasilania oraz sterowania, zwane centralami zasilająco-sterującymi. Pamiętać jednak należy, że takie urządzenie musi spełniać wymagania zarówno dla zasilaczy, jak i central sterujących.

W przypadku rozbudowanych instalacji bezpieczeństwa oraz zarządzania budynkiem celowe staje się podłączenie wszystkich systemów do jednego nadrzędnego, którego zadaniem jest pełna integracja i wizualizacja w jednym miejscu wszystkich procesów i zdarzeń zachodzących w budynku.

Funkcje SIUP

System integracji urządzeń przeciwpożarowych to instalacja, która umożliwia:

• ręczne i automatyczne sterowanie urządzeniami i systemami przeciwpożarowymi, przy czym możliwość sterowania ręcznego powinna być priorytetowa i przeznaczona do wykorzystania przez jednostki ratowniczo-gaśnicze i uprawniony personel,
• weryfikację sygnału alarmu pożarowego za pomocą innych systemów bezpieczeństwa (różnych od systemu sygnalizacji pożarowej),
• monitorowanie stanu pracy urządzeń bezpieczeństwa, które muszą działać w przypadku pożaru.

Dodatkowo SIUP umożliwia powiązanie innych systemów mających istotny wpływ na bezpieczeństwo obiektu budowlanego i przebywających w nim osób, które nie są systemami bezpieczeństwa pożarowego (wg przepisów), ale spełniają funkcję, która to bezpieczeństwo zwiększa.

Systemy integrujące urządzenia przeciwpożarowe instalowane są najczęściej w dużych obiektach, łączących w sobie wiele funkcji (np. hotelową, parkingową, biurową, handlową oraz gastronomiczną). Montowane są również w obiektach, dla których właściciel (inwestor) zdecydował się podnieść standardy bezpieczeństwa (np. ze względu na spodziewane oszczędności związane z obsługą techniczną oraz ubezpieczeniem obiektu). SIUP jest często stosowany także w obiektach, które dostosowywane są do obowiązujących przepisów albo mają nietypową architekturę, a ze względu na brak możliwości zastosowania urządzeń i systemów wymaganych obowiązującymi przepisami muszą być w nich stosowane rozwiązania zamienne. W takich przypadkach należy jednak pamiętać o tym, że rezygnacja z typowych urządzeń bezpieczeństwa na rzecz zastosowania SIUP jako rozwiązania zamiennego nie może pogorszyć ochrony przeciwpożarowej obiektu, co należy udowodnić w opracowanej dla budynku ekspertyzie.

Warunkiem koniecznym do zastosowania rozwiązań zamiennych w istniejącym budynku w przypadku jego przebudowy, zmiany funkcji czy konieczności dostosowania do obowiązujących przepisów, jest również wystąpienie do Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej o zgodę na odstępstwo przyjętych rozwiązań od tych, które wynikają z obowiązujących przepisów, a ten po wnikliwej analizie wydaje decyzję dla konkretnego obiektu i rozwiązania techniczno-budowlanego.

W przypadku konieczności zastosowania rozwiązań zamiennych w obiektach nowo budowanych o zgodę należy wystąpić do prezydenta miasta lub starosty powiatowego, który z kolei występuje do Ministra Inwestycji i Rozwoju o opinię w tej sprawie i na jej podstawie wydaje decyzję aprobującą lub odrzucającą zaproponowane rozwiązania.

Oczywiście zgodnie z rozporządzeniem w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych [2] SIUP jest wyrobem budowlanym, dla którego oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych dokonuje się w ramach pierwszego systemu. Niestety dla SIUP nie została wydana zharmonizowana Norma Europejska ani Europejska Ocena Techniczna, dlatego certyfikacji i oznakowania należy dokonać w systemie krajowym. W takim przypadku dokumentem odniesienia dla wyrobu staje się, wydana przez jednostkę notyfikowaną, Krajowa Ocena Techniczna (KOT). W niej zawarty jest pełen opis budowy i funkcjonalności wyrobu oraz wymagania, jakie musi spełniać w kwestii działania oraz odporności na narażenia symulujące zdarzenia mogące wystąpić w trakcie eksploatacji systemu oraz odzwierciedlające procesy starzenia się wyrobu.

Do najważniejszych funkcjonalności zawartych w KOT dla wyrobu należą m.in.: opisy konstrukcji, warstwa sprzętowa i oprogramowania, system połączeń wewnętrznych oraz sposoby i możliwości połączeń zewnętrznych, czyli integracji z innymi systemami. Dodatkowo Krajowe Oceny Techniczne dla SIUP zawierają wymagania oraz sposób realizacji takich funkcjonalności systemu, jak: wizualizacje obiektów, grafik, planów architektonicznych (bitmapowe lub wektorowe), wizualizacja stanu pracy urządzeń podłączonych do różnych systemów obiektu (przeciwpożarowych i nie tylko), model archiwizacji i dostępu do danych historycznych, sposób prezentacji oraz metoda kategoryzacji zdarzeń alarmowych, a także możliwość i sposób realizacji pracy wielostanowiskowej, co przy rozbudowanych systemach jest bardzo często spotykanym rozwiązaniem.

Kluczową kwestią dla systemu integrującego staje się również metoda uwierzytelniania użytkowników wraz z uprawnieniami dostępu do procedur dla występujących w czasie użytkowania obiektu zdarzeń alarmowych i technicznych. Ocenie podlega także zachowanie i sygnalizacja systemu podczas wystąpienia przerw w komunikacji między jego częściami składowymi, sposób i czas przywrócenia komunikacji oraz zachowanie i powrót do działania przy wystąpieniu resetu programowego czy resetu zasilania. Zachowanie SIUP i zdolność do szybkiego i samodzielnego powrotu do poprawnej pracy mają tu kluczowe znaczenie, dlatego podlega ono skrupulatnym badaniom i ocenie poprawności, wpływającej na możliwość zastosowania takiego rozwiązania w wymagających systemach ochrony przeciwpożarowej obiektów.

Do najważniejszych badań, jakim podlegają części składowe systemu, należą narażenia mechaniczne oraz elektryczne (elektrostatyczne, elektromagnetyczne). W badaniach określających odporność mechaniczną SIUP zostaje poddany próbom na: uderzenia mechaniczne i wibracje sinusoidalne, testom na stopień ochrony obudowy IP zależny od wybranej klasy klimatycznej, czyli od warunków środowiskowych, jakie mogą oddziaływać na elementy systemu w docelowym miejscu jego zamontowania, sprawdzana jest też odporność na atmosferę korozyjną, która symuluje proces starzenia się elementów wyrobu.

Elementy SIUP muszą być również zabezpieczone i odporne na różnego rodzaju narażenia związane ze zjawiskami występującymi w budynku – spowodowanymi przepływem prądu elektrycznego w instalacjach, działaniem innych urządzeń elektrycznych oraz promieniowaniem elektromagnetycznym emitowanym przez ogień występujący w pożarze. Dlatego w Krajowej Ocenie Technicznej stawia się także SIUP wysokie wymagania pod tym względem. Elementy systemu poddawane są takim narażeniom, jak: wyładowania elektryczności statycznej, oddziaływania pola elektromagnetycznego, zaburzenia przewodzone indukowane przez pola elektromagnetyczne, zakłócenia serią szybkich elektrycznych stanów przejściowych czy udar napięciowy. Dodatkowo sprawdzana jest odporność systemu na zmiany, zapady i zaniki napięcia zasilania. Identycznym badaniom i narażeniom podlegają wszystkie urządzenia elektryczne i elektroniczne zarówno w systemach kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła, jak i dźwiękowych systemach ostrzegawczych, systemach sygnalizacji pożarowej czy oświetleniu ewakuacyjnym.Po spełnieniu wymagań postawionych w KOT oraz zapewnieniu przez producenta Zakładowej Kontroli Produkcji i przejściu systemu przez jej audyt jednostka certyfikująca wydaje Krajowy Certyfikat Stałości Właściwości Użytkowych. Potwierdza tym samym, że dany producent jest w stanie produkować wyrób, czy zestaw wyrobów, o właściwościach użytkowych wymienionych w KOT. Producent ma wówczas prawo do oznakowania wyrobu znakiem budowlanym „B”, a wprowadzając urządzenie do obrotu, zobowiązany jest wystawić Krajową Deklarację Właściwości Użytkowych, w której potwierdza spełnienie przez wyrób określonych, zawartych w deklaracji, wymogów.

SIUP, oprócz monitoringu i archiwizacji zdarzeń, spełnia również funkcję sterującą, umożliwiając często ręczną kontrolę nad innymi systemami, a także ich poszczególnymi komponentami. Dlatego pod kątem funkcjonalności staje się także urządzeniem sterującym, czyli centralą sterującą urządzeniami przeciwpożarowymi, a centrale takie powinny spełniać dodatkowe wymagania zawarte w rozporządzeniu w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia [3], co powinno zostać potwierdzone Świadectwem Dopuszczenia, zgodnie z punktem 12.1 załącznika do tego rozporządzenia. Po wydaniu przez Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej w Józefowie takiego dokumentu dla konkretnego systemu integrującego producent ma prawo zastosować go w ochronie przeciwpożarowej.

Budowa SIUP

Dla ochrony przeciwpożarowej obiektu najważniejsze jest wykrycie zagrożenia pożarowego w jego wczesnej fazie. Dlatego najbardziej odpowiedzialną rolę pod względem bezpieczeństwa budynku i osób w nim przebywających ma system sygnalizacji pożarowej (SSP). Dzięki podłączonym do centrali sygnalizacji pożarowej czujkom dymu i/lub ręcznym ostrzegaczom pożarowym możliwe jest wczesne wykrycie zagrożenia i uruchomienie procedur bezpieczeństwa. Z SSP, poprzez liniowe elementy wykonawcze, przekazywane są do innych systemów bezpieczeństwa sygnały inicjujące procedury przeciwpożarowe, zgodne ze strefą, w której zagrożenie takie zostało wykryte. Informację otrzymuje również system integrujący, bezpośrednio połączony z systemem sygnalizacji, aby mógł w czasie rzeczywistym nadzorować przebieg zdarzeń i dokonywać ich pełnej archiwizacji.

SIUP ma również połączenie ze wszystkimi systemami bezpieczeństwa (i nie tylko) zainstalowanymi w budynku, dzięki czemu może nadzorować ich pracę w przypadku zagrożenia pożarowego, jak i codziennej eksploatacji. Połączenia realizowane są poprzez odpowiednie interfejsy, a sercem SIUP jest jednostka zwana najczęściej „serwerem”, odpowiedzialna za komunikację, wymianę i archiwizację danych oraz nadzór nad podległymi systemami. Dostęp użytkownika do serwera realizowany jest poprzez (jedną lub więcej) stację operatorską, popularnie nazywaną „klientem” lub „panelem operatorskim”.

W odniesieniu do systemów kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła SIUP nadzoruje i kontroluje pracę systemów oddymiania oraz zapobiegania zadymieniu (nadciśnieniowych). Mamy tu do czynienia z: klapami odcinającymi oraz wentylacji pożarowej, wentylatorami oddymiającymi, napowietrzającymi, centralami sterującymi, zasilaczami, czujnikami ciśnienia, siłownikami, regulatorami, przepustnicami, klapami dymowymi i wieloma elementami składowymi, jak i zestawami wyrobów o określonej funkcjonalności.

Pamiętać przy tym należy, że system wentylacji pożarowej to zaprojektowany, uzgodniony i wykonany zestaw naczyń połączonych obejmujących różne dziedziny wiedzy, a w szczególności mechanikę płynów i teorię sterowania. Wystarczy spojrzeć na sporządzoną dla obiektu matrycę sterowania urządzeń przeciwpożarowych, żeby się przekonać, że ten dużych rozmiarów dokument zawiera w siedemdziesięciu procentach sposób działania urządzeń i systemów wentylacyjnych współdziałających z zamknięciami ogniowymi, uzależnionych od strefy, w której wykryto zagrożenie pożarowe obiektu. Matryca taka powstaje przez wiele miesięcy podczas projektowania obiektu i jego systemów bezpieczeństwa oraz podlega szerokim konsultacjom między projektantami sanitarnymi i elektrycznymi, architektami a rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych i zawiera sposób współdziałania urządzeń przeciwpożarowych w zależności od strefy, w której wykryto zagrożenie. W finalnej wersji jest dokumentem tabelarycznym, częścią scenariusza pożarowego obiektu, z którego korzystają programiści SSP i służby uruchamiające systemy bezpieczeństwa w obiekcie.

W matrycy nie przedstawia się jednak jednej istotnej kwestii, a mianowicie algorytmów zaimplementowanych w centralach sterujących i regulatorach urządzeń oraz zestawach wentylacji pożarowej. Każdy taki system wentylacyjny ma niezależne sterowanie, realizowane przez wyspecjalizowane jednostki mikroprocesorowe na podstawie własnych algorytmów działania oraz sygnałów pochodzących z czujników i komponentów kontrolno-sterujących. Natomiast SSP inicjuje ich działanie, a wraz z SIUP zbierają one także, wizualizują i archiwizują informacje o prawidłowej bądź nieprawidłowej realizacji przyjętego scenariusza lub o uszkodzeniach.

SIUP i oddymianie

Zaletą SIUP jest niewątpliwie jego nadrzędna rola nad systemem sygnalizacji pożarowej oraz nad wszystkimi innymi urządzeniami bezpieczeństwa, co daje możliwość wykonywania ręcznych sterowań nawet w przypadku akcji pożarowej. Należy jednak rozważyć, jaka ingerencja jest zasadna i rozsądna, bo niestety nie na każdą możemy sobie pozwolić ze względu na zagrożenie, jakie taka ingerencja mogłaby spowodować w systemie działającym automatycznie, według przyjętego scenariusza i algorytmu.

Kanały oddymiające i napowietrzające

Przykładem mogą być kanały oddymiające lub napowietrzające, biegnące przez cały budynek lub jego większą część, wyposażone w odcinające klapy wentylacji pożarowej. Wiedzieć tu należy, że klapy takie potrzebują ok. 30–60 s na przestawienie się z położenia zamkniętego do otwartego i odwrotnie, co skutkować będzie brakiem poprawnego działania systemu przez ten czas. Dodatkowo gdy otwarta czy zamknięta wcześniej klapa poddana zostanie temperaturze powyżej 150°C, nastąpi w niej spęcznienie uszczelek lub/oraz uszkodzenie mechanizmów napędowych (wraz z siłownikiem), co uniemożliwi jej przesterowanie, a tym samym zmianę scenariusza (do tej pory w Polsce nie są stosowane klapy z potwierdzoną możliwością przestawienia do 30 min w strumieniu gorących gazów pożarowych). Pamiętać należy również o tym, że zamykanie klap przy działającym wentylatorze może często doprowadzić do zniszczenia kanału napowietrzającego czy oddymiającego. Kanały powinny być odporne na takie udary, natomiast praktyka budowlana wygląda bardzo różnie (dla bezpieczeństwa załączenie wentylatora opóźnia się do momentu otwarcia klap przynajmniej do 50%, a najbezpieczniej do 100%, czyli przez okres od 30 do 60 s). W tym przypadku ręczna zmiana scenariusza zdecydowanie nie jest zalecana.

Oddymianie garaży

Kolejnym przykładem oddymiania w systemach kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła jest wentylacja strumieniowa garaży podziemnych. Mamy zazwyczaj do czynienia z dwoma zespołami wentylatorowymi dużej mocy, nawiewno-wyciągowymi. Kierunek pracy układu ustalany jest w zależności od strefy, w której zostało wykryte zagrożenie pożarowe. Każdy taki zespół jesteśmy w stanie uruchomić i rozpędzić do prędkości pracy w kilkanaście–kilkadziesiąt sekund. Natomiast jeżeli będziemy chcieli zmienić scenariusz i odwrócić kierunek pracy układu, zmuszeni będziemy zatrzymać cały układ i rozpędzić go w odwrotną stronę (wentylator nawiewny stanie się wyciągowym, a wyciągowy nawiewnym). Do zatrzymania układu z jednostkami o przykładowej mocy 45 kW potrzebne będą ok. 3–4 minuty ze względu na fakt, że w prosty sposób nie jesteśmy w stanie odebrać energii wytworzonej przez wentylator w trybie hamowania, który wchodzi w pracę generatorową.

Oczywiście istnieją sposoby odebrania i rozproszenia tej energii, np. przy zastosowaniu do układu zasilającego i sterującego rezystorów hamowania, jest to natomiast rozwiązanie droższe, które stosuje się przede wszystkim w systemach szybkozmiennych, takich jak układy nadciśnieniowe. Analizując wiec sytuację, w której z jakiegoś powodu chcemy zmienić kierunek pracy układu strumieniowego, musimy się liczyć z tym, że na zatrzymanie i rozpędzenie układu potrzebujemy ok. 5 min. Zatem system taki nie będzie w tym czasie spełniał swojej funkcji i garaż przez 5 min będzie tak naprawdę pozbawiony oddymiania, czyli równocześnie usuwania z przestrzeni gorących gazów pożarowych. Dlatego również w tym przypadku zmiana scenariusza pracy nie jest zalecana.

Trzeba także pamiętać, że czym innym jest ręczna zmiana samego scenariusza, gdzie wysterowanie wszystkich urządzeń odbywa się automatycznie, a czym innym przesterowanie każdego urządzenia z osobna. Musimy mieć na uwadze, że każdy wentylator nawiewno-wywiewny ma wiele opcji pracy, takich jak kierunek czy prędkość obrotowa (jedna z wielu). W tym przypadku każdy wentylator główny oraz wentylatory strumieniowe trzeba by zatrzymać ręcznie, poczekać na zatrzymanie (wybieg wentylatora) i uruchomić ponownie w nowej sekwencji. Zagrożeniem jest sytuacja, gdy na ręczną zmianę potrzeba więcej czasu, a dodatkowo przy pomyłce w którymś z wielu ustawień system nie będzie zbilansowany, co wywoła jego nieprawidłową i niezgodną ze scenariuszem pracę. Dlatego w powyższych sytuacjach należy unikać możliwości ręcznego sterowania poszczególnymi urządzeniami w systemie.

Systemy nadciśnieniowe

W układach zapobiegających zadymieniu, czyli systemach nadciśnieniowych, a w szczególności w przypadku napowietrzania przedsionka i odprowadzania powietrza z korytarza ewakuacyjnego (z wykorzystaniem stałego bądź elektronicznie sterowanego transferu), nawiew i wyciąg powietrza są precyzyjnie zbilansowane. Ręczne wyłączenie wentylatora odprowadzającego powietrze spowoduje brak jego odbioru z przedsionka po otwarciu drzwi, wyrównanie ciśnień i zadymienie przedsionka. W przypadku wyłączenia nawiewu do przedsionka niesterowany wentylator oddymiający wywoła w korytarzu ewakuacyjnym znaczne podciśnienie, uniemożliwiając otwarcie drzwi pomiędzy korytarzem a przedsionkiem, a tym samym zamknięcie drogi ewakuacyjnej.

Wszystkie powyższe przykłady świadczą o tym, że ręczna zmiana scenariusza do systemów wentylacji z SIUP jest bardzo niebezpieczna, nawet dla osoby bardzo dobrze znającej cały układ i obiekt, a co dopiero dla ewentualnego kierującego akcją ratowniczo-gaśniczą, który obiektu nie zna. SIUP jest jednak bardzo dobrym narzędziem do zdiagnozowania, czy układy wentylacji zostały uruchomione, czy działają poprawnie, a jeżeli któryś z nich nie uruchomił się w scenariuszu, można ręcznie załączyć dany scenariusz dla całego systemu.

SIUP jest doskonałym rozwiązaniem do szybkiej weryfikacji zagrożenia pożarowego. Mając taką możliwość na stacji operatorskiej, po wykryciu zadymienia przez system sygnalizacji pożarowej możemy w szybki sposób wyświetlić plan obiektu z miejscem prawdopodobnego pożaru, a dodatkowo przez zintegrowany system wizyjny można dokonać wizualnej weryfikacji za pomocą kamer przemysłowych lub termowizyjnych. Skraca to czas reakcji niezbędny do podjęcia odpowiednich działań w celu ochrony osób znajdujących się w obiekcie, a także samego mienia.

Dodatkowo dzięki SIUP możemy ręcznie udrażniać drogi ewakuacyjne – dzięki sterowanym drzwiom, systemowi kontroli dostępu czy bramom wydzielenia ogniowego, a także sterować dynamicznym oświetleniem ewakuacyjnym, kierującym ewakuujące się osoby w bezpieczne miejsca.

Inną kluczową kwestią jest zintegrowanie przez SIUP systemu wizyjnego z dźwiękowym systemem ostrzegawczym, gdzie poprzez nadzór wizyjny nad ewakuacją czy akcją ratowniczo-gaśniczą możemy wydawać głosowe komendy skierowane w konkretne miejsca, które wymagają naszej reakcji, i obserwować reakcję osób.

SIUP niewątpliwie wpływa również na obniżenie czasu i kosztów wymaganych przepisami serwisów i przeglądów urządzeń przeciwpożarowych. Mając możliwość ręcznej symulacji zagrożenia pożarowego oraz analizy pracy urządzeń w systemach przeciwpożarowych, takie przeglądy jesteśmy w stanie przeprowadzić sprawniej, przy mniejszej ingerencji w funkcjonowanie obiektu. Większość testów może się też odbywać automatycznie, a system integrujący zbiera wówczas dane o prawidłowościach bądź nieprawidłowościach w działaniu poszczególnych urządzeń. Wszystkie dane zostają zarchiwizowane, a użytkownik ma szybki i prosty podgląd raportów technicznych z takich prób.

Podsumowanie

Główne zalety systemu integrującego urządzenia przeciwpożarowe to:

• wizualizacja stanów pracy urządzeń, dokumentacji projektowej i planów sytuacyjnych, nadzorowanie urządzeń technologicznych oraz bezpieczeństwa budynku, automatyczne i ręczne zarządzanie zintegrowanymi instalacjami,
• szybka weryfikacja alarmu pożarowego przy zastosowaniu systemów wizyjnych i termowizyjnych,
• nadzorowanie i weryfikacja realizacji sterowań zgodnie ze scenariuszem pożarowym,
• procedury oraz instrukcje postępowania dla służb ochrony obiektu w przypadku alarmu pożarowego oraz alarmów technicznych,
• wsparcie dla służb ochrony obiektu w przypadku sytuacji kryzysowych, takich jak awaria czy zagrożenie pożarowe,
• obniżenie kosztów eksploatacyjnych, ułatwienie prac serwisowych (przeglądów okresowych urządzeń i systemów, ze szczególnym uwzględnieniem systemów bezpieczeństwa przeciwpożarowego),
• możliwość ręcznego udrażniania dróg ewakuacyjnych (kontrola dostępu, dynamiczne oświetlenie ewakuacyjne, dźwiękowy system ostrzegawczy).

SIUP, jak powyżej wykazano, ma bardzo szerokie możliwości, ograniczone jedynie wyobraźnią integratora. Jednak do pewnych ręcznych sterowań i ręcznych zmian konfiguracji należy podchodzić bardzo ostrożnie i z wielkim wyczuciem, aby przede wszystkim nie pogorszyć ochrony przeciwpożarowej budynku oraz bezpieczeństwa przebywających w nim osób, zapewnionych przez systemy działające w trybie automatycznym, na podstawie sygnału inicjującego z systemu sygnalizacji pożarowej zależnego od strefy, w której wykryto zagrożenie pożarowe. Do takich zagadnień należą przede wszystkim:

• selektywne sterowanie urządzeniami przeciwpożarowymi – pożar w więcej niż jednej strefie pożarowej – tylko wybrane, niepowodujące zakłócenia działania pozostałych systemów,
• sterowanie nadrzędne (ręczne) systemami bezpieczeństwa – bardzo ostrożnie z wentylacja pożarową – w ostateczności tylko scenariusze.

Literatura

1. PN-EN 12101 Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła.
2. Rozporządzenie Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 13 czerwca 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (DzU 2018, poz. 1233).
3. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 kwietnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do użytkowania (DzU 2010, nr 85, poz. 553).

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!