Czystość wentylacji i klimatyzacji w centrum handlowym
Liczebność bakterii w powietrzu nawiewanym do centrum handlowego
W artykule dokonano oceny stopnia czystości instalacji wentylacyjno-klimatyzacyjnej na podstawie analizy zawartości bakterii i grzybów pleśniowych w powietrzu nawiewanym do pomieszczeń jednego z centrów handlowych.
Zobacz także
Mastervent Tomasz Miliński Skuteczność odpylania jako istotny aspekt bezpieczeństwa pracy
Emisja pyłów powstających w procesach technologicznych jest jednym z poważniejszych problemów stwarzających zagrożenie dla osób przebywających w ich otoczeniu. Głównymi źródłami pyłów są procesy cięcia...
Emisja pyłów powstających w procesach technologicznych jest jednym z poważniejszych problemów stwarzających zagrożenie dla osób przebywających w ich otoczeniu. Głównymi źródłami pyłów są procesy cięcia materiałów, transportowania, szlifowania i polerowania. Pyły są nie tylko zagrożeniem zdrowotnym, ale również mogą być przyczyną wybuchu.
Mastervent Tomasz Miliński Urządzenia do pochłaniania zanieczyszczeń i obliczanie ilości powietrza odciąganego
Skuteczny odciąg zanieczyszczonego powietrza to problem wielu zakładów produkcyjnych. Źle wykonana wentylacja miejscowa w miejscu obróbki materiałów może powodować gromadzenie się pyłu na stanowisku pracy...
Skuteczny odciąg zanieczyszczonego powietrza to problem wielu zakładów produkcyjnych. Źle wykonana wentylacja miejscowa w miejscu obróbki materiałów może powodować gromadzenie się pyłu na stanowisku pracy oraz w jego okolicach, co w konsekwencji może doprowadzić do powstania tzw. obłoku pyłowego, a niewielkie zaiskrzenie mechaniczne lub otwarty ogień mogą spowodować wybuch.
Panasonic Marketing Europe GmbH Sp. z o.o. Energooszczędne rozwiązania grzewcze i chłodnicze dla hoteli
Podczas projektowania obiektów hotelarskich coraz ważniejsze dla architektów oraz projektantów branżowych stają się kwestie związane z racjonalnym zużyciem energii. Efekt ten jest osiągany poprzez zastosowanie...
Podczas projektowania obiektów hotelarskich coraz ważniejsze dla architektów oraz projektantów branżowych stają się kwestie związane z racjonalnym zużyciem energii. Efekt ten jest osiągany poprzez zastosowanie rozwiązań architektoniczno-budowlanych, które zmniejszają potrzeby cieplne budynku oraz likwidują mostki termiczne. Stosuje się też systemy instalacyjne, które zapewniają odpowiedni komfort cieplny, zmniejszają koszty eksploatacyjne budynku oraz podnoszą prestiż ekologiczny obiektu. Jakie rozwiązania...
Niezbędnym elementem właściwego zarządzania wielkopowierzchniowymi obiektami handlowymi jest zapewnienie w nich odpowiedniej jakości powietrza wewnętrznego. Obiekty te są odwiedzane codziennie przez dziesiątki tysięcy ludzi, będących dodatkowym źródłem mikroflory, w tym drobnoustrojów patogennych. Stwierdzono, że całkowite stężenie bakterii w galeriach handlowych obsługiwanych przez centrale wentylacyjno-klimatyzacyjne może być wyższe niż w obiektach biurowych w godzinach pracy czy w pomieszczeniach mieszkalnych [1]. Liczebność mikroorganizmów w powietrzu centrów handlowych sięgać może nawet 1000 jednostek tworzących kolonie w 1 m3 [2].
Jednym z zasadniczych problemów z zakresu jakości powietrza również w przypadku centrów handlowych jest zagwarantowanie prawidłowego funkcjonowania obsługujących je instalacji wentylacyjno-klimatyzacyjnych. Zużyte filtry oraz pył zalegający wewnątrz przewodów wentylacyjnych to miejsca rozwoju i źródła wtórnej emisji drobnoustrojów do powietrza [3]. Konieczną procedurą jest oprócz terminowej wymiany filtrów okresowe czyszczenie instalacji w celu wyeliminowania osadów zalegających w przewodach rozprowadzających powietrze z centralnych urządzeń do jego uzdatniania. Jedną z metod oceny skuteczności prac konserwacyjnych mogą być badania mikrobiologiczne powietrza nawiewanego z instalacji do pomieszczeń [4].
Metodyka badań
Badaniami objęto próbki powietrza pobranego w wytypowanych punktach pomieszczeń centrum handlowego. Na każdym z trzech poziomów obiektu wyznaczono po dwa miejsca poboru próbek, oznaczone odpowiednio 0-A i 0-B, 1-A i 1-B oraz 2-A i 2-B. Próbkę kontrolną stanowiła próbka powietrza zewnętrznego pobranego w okolicach czerpni. Do poboru próbek wykorzystano próbnik MAS 100 firmy Merck. Wykonano dwie równoległe serie oznaczeń.
Zakres badań obejmował określenie liczebności w powietrzu bakterii rosnących w temperaturze ok. 20°C (bakterii psychrofilnych), bakterii rosnących w temperaturze 37°C (mezofilnych) oraz grzybów mikroskopowych. Oznaczenia liczebności bakterii prowadzono na agarze odżywczym, po 48 godz. inkubacji w odpowiedniej temperaturze. Grzyby mikroskopowe oznaczano na podłożu z chloramfenikolem i różem bengalskim, po inkubacji w temperaturze 26°C przez 7 dni. Wyniki podano jako liczbę JTK (jednostek tworzących kolonie) w przeliczeniu na metr sześcienny powietrza.
Omówienie wyników i wnioski
Zadaniem instalacji wentylacyjno-klimatyzacyjnej jest poprawa jakości powietrza podawanego do obsługiwanych przez nią pomieszczeń, również pod względem mikrobiologicznym. Porównanie liczebności drobnoustrojów w powietrzu pobieranym do instalacji oraz powietrzu nawiewanym do pomieszczeń pozwala na ocenę prawidłowości jej funkcjonowania. W przypadku badanego centrum handlowego analizę przeprowadzono bezpośrednio po zakończeniu czyszczenia i okresowej konserwacji instalacji wentylacyjno-klimatyzacyjnej. Wyniki analizy ilościowej poszczególnych grup mikroorganizmów w badanych próbkach powietrza ilustrują wykresy na rys. 1 i 2.
Analiza mikrobiologiczna próbki powietrza zewnętrznego pobranej w okolicach czerpni wykazała, że zarówno liczba bakterii rosnących w temperaturze 20°C, jak i w temperaturze 37°C była niska i nie przekraczała 500 JTK/m3. Liczebność grzybów strzępkowych w powietrzu atmosferycznym wyniosła 2800 JTK/m3. Tak więc zgodnie z PN-89/Z-04111/02 [5] i PN-89/Z-04111/03 [6] liczebność mikroorganizmów w powietrzu zewnętrznym kształtowała się na poziomie charakterystycznym dla powietrza niezanieczyszczonego (stężenie bakterii poniżej 1000 JTK/m3, a grzybów poniżej 5000 JTK/m3).
Liczebność drobnoustrojów w próbkach powietrza nawiewanego mieściła się w zakresie wartości charakterystycznych dla niskiego stężenia bakterii (51–100) [7] lub nieznacznie przekraczała tę wartość (maksymalna liczebność bakterii psychrofilnych wynosiła 150 JTK/m3). Liczba bakterii mezofilnych kształtowała się na zbliżonym niskim poziomie we wszystkich badanych punktach i nie przekraczała 90 JTK/m3 powietrza. Należy podkreślić, że w przypadku bakterii rosnących w temperaturze 37°C mamy do czynienia z mikroflorą, której jednym z głównych źródeł są klienci centrum handlowego (próbki pobierano w godzinach pracy obiektu). Na klientów jako źródło mikroflory heterotroficznej obecnej w powietrzu centrów handlowych wskazywali Nunes i wsp. [2].
Najwyższą zawartość grzybów pleśniowych w nawiewanym powietrzu wykryto w punktach 2-A – 375 JTK/m3 oraz 1-A – 255 JTK/m3. W pozostałych punktach stężenie grzybów w powietrzu nawiewanym nie przekraczało wartości 150 JTK/m3, uznawanej za dopuszczalną w powietrzu wewnątrz instalacji wentylacyjno-klimatyzacyjnych [7].
Liczebność bakterii, a zwłaszcza grzybów w powietrzu nawiewanym była niższa niż ich zawartość w powietrzu zewnętrznym, co potwierdziło sprawne działanie instalacji wentylacyjno-klimatyzacyjnej, a zarazem skuteczność przeprowadzonych prac konserwacyjnych. Redukcja liczby grzybów pleśniowych wyniosła 87–99%, natomiast bakterii psychrofilnych 60–97%, w zależności od punktu poboru próbki.
Stwierdzono zróżnicowanie liczebności drobnoustrojów w nawiewanym powietrzu w przypadku próbek pobranych na tych samych poziomach obiektu, ale w odmiennie zlokalizowanych punktach. Było to prawdopodobnie spowodowane konstrukcją samej instalacji wentylacyjnej i układu oraz długością przewodów, a tym samym ich dostępnością i skutecznością procesu konserwacji. Badania potwierdziły przydatność analizy mikrobiologicznej powietrza nawiewanego do oceny funkcjonowania instalacji wentylacyjno-klimatyzacyjnej.
Literatura
1. Lee S.-H., Hai G., Li W.-M., Chan L.-Y., Inter-comparison of air pollutant concentrations in different indoor environments in Honk Kong, „Atmospheric Environment” Vol. 36, No. 12/2002.
2. Nunes Z.G., Martins A.S., Altoe A.L.F., Nishikawa M.M., Leite M.O., Aguiar P.F., Fracalanzza S.E.L., Indoor air microbiological evaluation of offices, hospitals, industries, and shopping centers, Mem. Inst. Oswaldo Cruz Vol. 100 No. 4, Rio de Janeiro 2005.
3. Brown S.K., Indoor air quality, „Australia: State of the Environment Technical Paper Series (Atmosphere)”, Department of the Environment, Sport and Territories, Canberra 1997.
4. Wong L.T., Mui K.W., Hui P.S., Chan W.Y., Bayesian Assessments for Acceptable Airborne Bacteria Levels in Air-Conditioned Spaces, „Indoor and Built Environment” Vol. 17, No. 1/2008.
5. PN-Z-04111-02:1089 Ochrona czystości powietrza. Badania mikrobiologiczne. Oznaczanie liczby bakterii w powietrzu atmosferycznym (imisja) przy pobieraniu próbek metodą aspiracyjną i sedymentacyjną.
6. PN-Z-04111-03:1989 Ochrona czystości powietrza. Badania mikrobiologiczne. Oznaczanie liczby grzybów mikroskopowych w powietrzu atmosferycznym (imisja) przy pobieraniu próbek metodą aspiracyjną i sedymentacyjną.
7. Cellai G., La Protettazione delle condotte dell’aroa ai fini della manutenzione. Documenti e riferimenti normativi in relazione all’IAQ. Seconda parte, „Condizionamento dell’aria, Riscaldamento, Refrigerazione” nr 8/1997.