Oddziały odnowy biologicznej w hotelach uzdrowiskowych

Hotele uzdrowiskowe i wielkomiejskie oferują bogaty program usług pomocniczych, np. baseny, siłownie, sauny, jacuzzi, solaria, fitness, krioterapię, groty solne, aromaterapię itp. Poza budynkiem urządzane są korty tenisowe, boiska do gry, a nawet pola golfowe. Ponadto w miejscowościach uzdrowiskowych sanatoria, domy wypoczynkowe i hotele spełniają funkcje również rehabilitacyjno-lecznicze, a więc służą biologicznej odnowie.

Budynki takie powinny być wyposażone w oddziały (zakłady) przeznaczone do odnowy biologicznej użytkowników. Pamiętać należy, że hotele, zwłaszcza poza sezonem letnim, prowadzą turnusową formę wypoczynku połączoną z rehabilitacją lub lecznictwem. Hotele takie przyjmują nazwę „Hotel-Spa”, „Medical Spa Hotel” itp.

Ze względu na brak informacji o potrzebach technologicznych w oddziałach odnowy biologicznej przedstawiam własną propozycję rozwiązań tych oddziałów.

Program usług i zabiegów

Oddziały odnowy biologicznej w hotelach, domach wypoczynkowych, sanatoriach uzdrowiskowych mogą mieć różne zakresy świadczonych usług rehabilitacyjno-leczniczych i rekreacyjno- wypoczynkowych. Program tych usług jest zależny od wielkości obiektu, jego położenia względem strefy „A” uzdrowiska, a także od zakresu usług świadczonych przez zakład przyrodoleczniczy uzdrowiska. Zakład ten powinien świadczyć usługi lecznicze, odpłatne, nie tylko dla kuracjuszy skierowanych na leczenie sanatoryjne do uzdrowiska.

Ze względu na zmienne warunki klimatyczne w uzdrowisku różna liczba gości hotelowych przebywa w okresie lata i zimy oraz w okresach wiosenno-jesiennych. Oddział odnowy biologicznej powinien być programowany tak, aby w miesiącach letnich i zimowych użytkownicy mogli korzystać z zabiegów rekreacyjno-rehabilitacyjnych, a w okresie jesienno-zimowym z zabiegów rehabilitacyjno-leczniczych, gdyż w okresach tych stosowane są dla gości hotelowych turnusy leczniczo-profilaktyczne. Uczestnikom takich turnusów należy zapewnić stałą opiekę lekarza balneologa. Odpłatnie mogą ją zapewnić lekarze uzdrowiskowi.

We własnym oddziale odnowy biologicznej powinny być prowadzone podstawowe zabiegi pomocnicze, niewymagające stosowania tworzyw leczniczych. Niektóre z zabiegów pomocniczych (sauna, baseny rehabilitacyjne itp.) mogą być organizowane jako wspólne, dla większej liczby obiektów.

Wymagania lokalizacyjne dla działu odnowy biologicznej w budynku powinny odpowiadać wymaganiom stawianym zakładom przyrodoleczniczym przez rozporządzenia ministra zdrowia [1]: zakład przyrodoleczniczy powinien się znajdować co najmniej na poziomie terenu urządzonego przy budynku; dopuszcza się lokalizowanie pomieszczeń zakładu przyrodoleczniczego poniżej poziomu terenu urządzonego przy budynku.

Przewidywane w dziale odnowy biologicznej zabiegi powinny mieć zróżnicowany charakter. W pierwszej kolejności należy stosować urządzenia przeznaczone do celów profilaktyczno-rehabilitacyjnych. Tam, gdzie jest to możliwe, powinny mieć samoobsługowy charakter użytkowania. Urządzenia przeznaczone do leczenia pomocniczego, wymagające fachowej obsługi, należy stosować w układzie gwiazdowym, aby mogły być obsługiwane przez te same osoby obsługujące.

Urządzenia zabiegowe do odnowy biologicznej

Z urządzeń do hydroterapii w pierwszej kolejności należy używać basenów kąpielowo -rehabilitacyjnych. Powierzchnia i kształt basenu będą zależne od liczby łóżek w hotelu, domu wypoczynkowym czy sanatorium. W obecnych warunkach baseny można wykonywać z elementów prefabrykowanych wykonanych z laminatów tworzyw sztucznych, blachy ocynkowanej, blachy stalowej nierdzewnej (stopowej). To ostatnie wykonanie, choć jeszcze drogie, umożliwia dowolne kształtowanie niecki basenu, montaż po obwodzie różnych urządzeń pomocniczych itp.

Zaleca się, aby zainstalowane niecki basenowe miały dodatkowe atrakcje użytkowe, takie jak:

• dysze strumieni wodnych do masażu podwodnego ciała człowieka,
• zainstalowane po obwodzie kaskadowe strumienie wodne, strumienie wachlarzowe, gejzery, dysze wodnych strumieni umożliwiające „pływanie w miejscu” itp.
• dobrze jest jeden z krótszych boków niecki basenowej (od strony wejścia) zaopatrzyć w schody wejściowe i bariery-poręcze.
  Istotne jest również należyte oświetlenie zarówno wody, jak i otoczenia basenu.

W basenach mniejszych do uzdatniania wody obiegowej zastosować możemy urządzenia kontenerowe, łatwe w montażu i obsłudze.

Projektując baseny profilaktyczno-rehabilitacyjne, należy dostosować się do wymagań basenów kąpielowych (DIN 19643-1:1997 [2]), wymagań podawanych przez Sokołowskiego [3] oraz zaleceń normy stosowanej dla basenów leczniczych [4, 5].

Basen kąpielowy jest funkcjonalnie połączony z innymi pomieszczeniami oddziału odnowy biologicznej. Natomiast nie jest zalecane umieszczanie w hali, gdzie jest basen innych urządzeń.

Z zakresu hydroterapii zastosowane mogą być urządzenia do masażu wodno-powietrznego. Należy je lokalizować w oddzielnym pomieszczeniu, połączone z basenem kąpielowym. Gdy basen kąpielowy ma powierzchnię wodną poniżej 100 m², do kąpieli wodno-powietrznej można zastosować wannę „jacuzzi” z liczbą miejsc nie większej niż 4 (nie wymaga oddzielnego uzdatniania wody, lecz codziennej dezynfekcji).

W większych hotelach należy dodatkowo instalować baseny do masażu wodno-powietrznego (whirlpool). Ze względu na zagrożenie rozwojem bakterii Legionella występujące w tego typu basenach [6] wymagają one stałego uzdatniania wody obiegowej [7]. Najkorzystniej jest dobrać wspólną dla basenu kąpielowego i basenu whirlpool stację uzdatniania wody obiegowej. Zasady doboru basenów do masażu wodno-powietrznego oraz urządzeń pomocniczych do uzdatniania wody obiegowej zawiera publikacja [7].

Do podnoszenia sprawności fizyczno-ruchowej człowieka niezbędne są zabiegi z kinezyterapii. Zamiast stosowanej dotychczas gimnastyki zbiorowej lub indywidualnej przewiduje się obecnie ćwiczenia na przyrządach (sale „fitness”). Jeżeli ćwiczenia te stanowią element zabiegu leczniczego (konieczne przykładowo po zabiegu krioterapii), powinny odbywać się pod nadzorem fizykoterapeuty. Czas wykonywania ćwiczeń wynosi 15÷30 minut.

Gdy przewiduje się gabinet z przyrządami w małym oddziale odnowy biologicznej, wystarczy umieścić w nim przyrządy (4÷6 szt.) w systemie gniazdowym (gwiazdowym), „plecami” do siebie. Dla większych oddziałów proponuję przyjmowanie indywidualnych przyrządów ćwiczeniowych. Zasady doboru urządzeń do rehabilitacji, również do kinezyterapii, podałem w publikacji [8]. Z zakresu termoterapii mogą być stosowane następujące zabiegi: sauna, parafinoterapia, krioterapia.

Dla zdrowych klientów hotelu sauna i krioterapia mogą być ogólnodostępne pod warunkiem dopuszczania ich przez lekarza na początku turnusu wypoczynkowego.

Jeżeli w hotelu lub w sanatorium będą przebywać uczestnicy turnusów leczniczych, zabiegi w powyższych pomieszczeniach wymagają stałego nadzoru pielęgniarsko-lekarskiego. Z powyższych względów, jak proponuję w publikacji [9], pomieszczenia do termoterapii powinny być zlokalizowane w układzie gniazdowym, ze wspólnymi pomieszczeniami pomocniczymi (poczekalnia, pokoje wypoczynku, ustępy, pokój pielęgniarsko-lekarski, magazyny, pomieszczenia techniczne). W węźle tym może być również zlokalizowane pomieszczenie do masażu ręcznego, aromaterapia, grota solna itp.

W oddziale odnowy biologicznej powinny również znajdować się pomieszczenia do zabiegów pomocniczych, z których korzystać będą mogli nie tylko mieszkańcy hotelu czy sanatorium. Z zakresu fototerapii stosowane mogą być urządzenia do naświetlania (lampy kwarcowe, promienniki podczerwieni, lampy sollux) oraz lasery. W systemie gniazdowym obsługiwać je może jedna osoba (fizykoterapeuta).

Oddzielne gniazdo powinno być przeznaczone dla elektrolecznictwa wyposażonego w diatermię krótkofalową, galwanostymulację, diadynamik, magnetoterapię itp. Oba gniazda zabiegowe mogą mieć wspólne pomieszczenie dla obsługi, poczekalnię, ubikacje. W mniejszych oddziałach odnowy biologicznej w stosowanych kabinach zabiegowych mogą być instalowane po dwa różne urządzenia zabiegowe, z tego samego zakresu zabiegów pomocniczych.

Zabiegi z termoterapii, fototerapii i elektrolecznictwa nie wymagają stosowania wypoczywalni. Działy te mogą mieć natomiast wspólną poczekalnię i pomieszczenia pomocnicze (pokój pielęgniarsko- lekarski, ubikacje, magazyny itp.).

Wnioski

W uzdrowiskach polskich powstają obiekty przeznaczone do celów wypoczynkowo-rekreacyjnych i rehabilitacyjno-leczniczych. Powinny one oferować szeroki zakres usług rehabilitacyjno- leczniczych tak, aby zapewnić duża liczbę potencjalnych klientów. Przedstawione powyżej propozycje wyposażenia technologicznego oddziałów odnowy biologicznej powinny ułatwić inwestorowi wybór najlepszego dla obiektów hotelowych i sanatoryjnych rozwiązania.

Literatura

1.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. w sprawie określenia wymagań, jakim powinny odpowiadać zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego (DzU Nr 161, poz. 1142).
2. DIN 19643-1:1997 Teil 1. Aufbereitung von Schwimm ud Badebecken Wasser.
3. Sokołowski Cz., Poradnik projektowania i eksploatacji krytych pływalni, Polski Związek Pływacki, Warszawa 1990.
4. BN-80/9568-02 Baseny lecznicze. Podstawowe wymagania techniczno-sanitarne i eksploatacyjne. 
5. Madeyski A., Podstawy inżynierii uzdrowiskowej, Arkady, Warszawa 1979.
6. Krogulska E., Matuszewska R., Zagadnienia związane z występowaniem pałeczki Legionella w wodach basenów kąpielowych i urządzeń rekreacyjnych, mat. V Semin. N-T „Instalacje basenowe”, Ustroń 1999.
7. Nowakowski E., Baseny do masażu wodno-powietrznego (maszynopis). 
8. Nowakowski E., Oddziały rehabilitacji i przyrodolecznictwa w szpitalach, mat. Konf. N-T SANMED 98, PZITS Oddz. Łódź 1998.
9. Nowakowski E., Sauny fińskie i łaźnie rzymskie, GWiTS 7-8/2007.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!