Pomimo że instalacje z polipropylenu typu 3 (znanego najczęściej pod skróconą nazwą PPR) funkcjonują na polskim rynku instalacyjnym już ok. 20 lat, to nadal wiele emocji wśród potencjalnych użytkowników. Również wśród instalatorów wywołują dyskusje na temat wydłużeń termicznych, a co za tym idzie, ich kompensacji.
Jak wybrać rozwiązanie do przepompowni, które sprosta każdej sytuacji? Odpowiedzią jest pierwszy na świecie zintegrowany inteligentny system pompowania ścieków Flygt ConcertorTM – nowatorskie rozwiązanie...
Jak wybrać rozwiązanie do przepompowni, które sprosta każdej sytuacji? Odpowiedzią jest pierwszy na świecie zintegrowany inteligentny system pompowania ścieków Flygt ConcertorTM – nowatorskie rozwiązanie zapewniające użytkownikowi najwyższą jakość i skuteczność działania przy znacznie ograniczonych kosztach operacyjnych.
Praca instalatora to niełatwe zadanie. Ciągłe zmagania z Klientami i zmieniającym się rynkiem mogą uprzykrzać pracę i zafundować kilka siwych włosów. Zapewne nie raz spotkałeś Klienta, który przeszukiwał...
Praca instalatora to niełatwe zadanie. Ciągłe zmagania z Klientami i zmieniającym się rynkiem mogą uprzykrzać pracę i zafundować kilka siwych włosów. Zapewne nie raz spotkałeś Klienta, który przeszukiwał Internet w poszukiwaniu tańszych produktów, bo Twoja oferta wydawała się nieatrakcyjna. Albo czekała Cię godzina tłumaczeń, bo wujek Google podpowiedział mu, co będzie dla niego najlepsze, oczywiście nie uwzględniając podstawowych parametrów, przez co nie do końca była to dobra opcja... Montaż zaplanowany,...
Każdy budynek musi być wyposażony w instalację wodociągową i kanalizacyjną. Ważne jest nie tylko zapewnienie ciągłości dostawy wody do całego budynku i nieuciążliwy odbiór ścieków, ale też aspekty bezpieczeństwa.
Każdy budynek musi być wyposażony w instalację wodociągową i kanalizacyjną. Ważne jest nie tylko zapewnienie ciągłości dostawy wody do całego budynku i nieuciążliwy odbiór ścieków, ale też aspekty bezpieczeństwa.
Rozszerzalność liniowa
Różnica pomiędzy temperaturą występującą przy montażu a temperaturą w fazie eksploatacji rurociągu powoduje zmiany długości przewodów – ich wydłużanie się lub skracanie (rys. 1). Zmiany długości odcinka rurociągu wyznacza się na podstawie wzoru:
gdzie: α – współczynnik rozszerzalności liniowej [mm/m °C], dla EKOPLASTIK PPR α = 0,12, dla EKOPLASTIK STABI α = 0,05, L – długość obliczeniowa (długość pierwotna prostego odcinka [m] ograniczonego punktami stałymi PS), Δt – różnica pomiędzy temperaturą przy montażu a temperaturą roboczą [°C].
Po podstawieniu danych z tab. 1 otrzymamy:
Tabela 1. Dane do obliczeń do zmiany długości odcinka rurociągu
Tabela 2. Dane do obliczeń do zmiany długości odcinka rurociągu
Zatem podgrzanie o 40°C odcinka rury o pierwotnej długości 10 m spowoduje jego wydłużenie o 48 mm. Jeżeli zmiany długości trasy przewodów nie będą odpowiednio kompensowane, tzn. jeśli przewody nie będą miały możliwości swobodnego wydłużania się i kurczenia, w ścianach rur powstaną naprężenia, które skracają żywotność przewodów.
Należy wobec tego umożliwić przemieszczenia punktu zmiany kierunku trasy (czyli kolanka pokazanego na rys. 1). Jeśli instalacja jest prowadzona w bruździe, to kolano przed zatynkowaniem należy otulić materiałem elastycznym o grubości umożliwiającej przemieszczenia. Jeśli zaś instalacja jest prowadzona po ścianie, należy ten punkt odsunąć od powierzchni ściany prostopadłej na odległość wynoszącą minimum ΔL.
Działania powyższe nie zapewnią jednak swobodnej kompensacji wydłużeń bez odpowiedniego podporowania rurociągu, wynikającego ze znajomości zagadnień związanych z ramieniem kompensacji. Na odcinku prostopadłym do tego, który zmienia swoją długość, należy pozostawić wolne ramię kompensacji (Ls). Dzięki temu podczas wydłużeń w ścianach rury nie powstaną niepożądane naprężenia. Długość ramienia kompensacyjnego Ls zależy od obliczonego wydłużenia (skrócenia) odcinka trasy, rodzaju materiału oraz średnicy przewodów, a wylicza się ją ze wzoru:
gdzie: k – stała materiałowa, dla PPR k = 30, D – zewnętrzna średnica rury [mm], ΔL – wydłużenie (lub skrócenie) liniowe [mm], Ls – ramię kompensacji.
Po podstawieniu wartości z tab. 2, otrzymamy:
Rys. 2. Podpora rurociągu – obejma zawieszona na lince
Rozmieszczenie podpór
Aby zapewnić prawidłowe rozstawy podpór, należy je rozmieścić w odstępach nie większych, niż podano w tab. 3–6. W tabelach tych dla różnych typoszeregów ciśnieniowych podano odpowiedni rozstaw podpór, zależny od średnicy rurociągu i temperatury, w jakiej rurociąg pracuje. Im wyższy szereg ciśnieniowy, tym rzadziej można rozmieszczać podpory, a to dlatego, że grubsza ścianka powoduje większą sztywność rury.
Również większa średnica rurociągu umożliwia oddalenie podpór od siebie, co także spowodowane jest większą sztywnością rury. Natomiast w przypadku temperatury zależność jest odwrotna – im wyższa temperatura, tym gęściej należy umieszczać podpory. Przykładowo maksymalny rozstaw podpór dla instalacji typoszeregu PN 20 o średnicy ø 40 mm, pracującej w temperaturze 60°C, wynosi 115 cm.
Jeśli założymy, że L1 = L2 = 10 m (patrz rys. 1), to wydłużenia obydwu prostopadłych odcinków wyniosą po ΔL = 48 mm.
Będzie to implikowało wartość ramion kompensacji LS1 = LS2 = 1315 mm. Ramiona kompensacji limitują położenie punktów przesuwnych PP, czyli odległość pomiędzy podporami sąsiadującymi z punktem zmiany kierunku trasy (kolankiem) powinna wynieść 2×1315 = 2630 mm.
Stoi to w oczywistej sprzeczności z rozstawem podpór wynikającym z tabel (w omawianym przypadku: 115 cm, czyli 1150 mm). Tak więc podpory zastosowane na tych odcinkach muszą jednocześnie spełniać dwie funkcje: zapewniać podparcie i swobodne przemieszczenie instalacji, mogą to być np. obejmy zawieszone na lince (rys. 2).
W artykule omówiono kompensowanie wydłużeń jedynie poprzez zmianę trasy rurociągu. Warto jednak dobrze poznać i zrozumieć ten sposób rozwiązania problemu, gdyż wszystkie pozostałe również wykorzystują elastyczność materiału, są zatem jego pochodną. Oprócz kompensacji wydłużeń instalacji z PPR wykorzystującej zmianę trasy stosuje się również kompensatory U-kształtowe, pętle kompensacyjne i naciąg wstępny instalacji.
Na rynku istnieje grupa rozwiązań grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, które mają sprostać nie tylko szczególnym wymaganiom technicznym, ale także związanym z przeznaczeniem danego budynku oraz...
Na rynku istnieje grupa rozwiązań grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, które mają sprostać nie tylko szczególnym wymaganiom technicznym, ale także związanym z przeznaczeniem danego budynku oraz jego architekturą i wystrojem wnętrz.
Izolacje techniczne pełnią zwykle przede wszystkim funkcję ochrony termicznej, jednak coraz więcej projektów wymaga także odpowiedniej izolacji akustycznej. Wymagania te będą rosły, warto zatem znać możliwości,...
Izolacje techniczne pełnią zwykle przede wszystkim funkcję ochrony termicznej, jednak coraz więcej projektów wymaga także odpowiedniej izolacji akustycznej. Wymagania te będą rosły, warto zatem znać możliwości, jakie dają zabezpieczenia akustyczne.
Targi GREENPOWER odbędą się w dniach 25-27.04.2022 r. w Poznaniu. Rozwiązania z zakresu fotowoltaiki, OZE, energetyki, techniki grzewczej i instalacyjnej – tak pokrótce będzie wyglądał program zaplanowanego...
Targi GREENPOWER odbędą się w dniach 25-27.04.2022 r. w Poznaniu. Rozwiązania z zakresu fotowoltaiki, OZE, energetyki, techniki grzewczej i instalacyjnej – tak pokrótce będzie wyglądał program zaplanowanego przez Grupę MTP wiosennego bloku targów.
Zawory kulowe mają szerokie zastosowanie w instalacjach do odcinania lub przekierowywania przepływu wody, gazów i innych mediów. Pomimo nieskomplikowanej budowy i zasady działania muszą być wykonane z...
Zawory kulowe mają szerokie zastosowanie w instalacjach do odcinania lub przekierowywania przepływu wody, gazów i innych mediów. Pomimo nieskomplikowanej budowy i zasady działania muszą być wykonane z dużą starannością, żeby niezawodnie i długotrwale spełniały swoją funkcję.
Zawsze chciałeś założyć własną hurtownię hydrauliczną?
Nie odkładaj marzeń na później, prościej nie będzie! Dołącz do sieci nowoczesnych hurtowni hydraulicznych i otwórz oddział partnerski, którym będziesz...
Zawsze chciałeś założyć własną hurtownię hydrauliczną?
Nie odkładaj marzeń na później, prościej nie będzie! Dołącz do sieci nowoczesnych hurtowni hydraulicznych i otwórz oddział partnerski, którym będziesz zarządzał, nie ponosząc na start żadnych nakładów finansowych!
Od współczesnych zestawów hydroforowych oczekuje się nie tylko skutecznego podnoszenia ciśnienia wody w instalacjach wody użytkowej, ale również niskich kosztów eksploatacji. W zestawie hydroforowym SMB...
Od współczesnych zestawów hydroforowych oczekuje się nie tylko skutecznego podnoszenia ciśnienia wody w instalacjach wody użytkowej, ale również niskich kosztów eksploatacji. W zestawie hydroforowym SMB Lowara postawiono na spełnienie tych oczekiwań dzięki połączeniu rozwiązań zapewniających dobre parametry hydrauliczne i efektywność energetyczną.
Zestaw hydroforowy GHV Lowara zapewnia stałe ciśnienie wody w instalacji, nawet przy dużych i częstych wahaniach w rozbiorach wody. Pełna automatyzacja, osiągana dzięki zaawansowanej regulacji i sterowaniu...
Zestaw hydroforowy GHV Lowara zapewnia stałe ciśnienie wody w instalacji, nawet przy dużych i częstych wahaniach w rozbiorach wody. Pełna automatyzacja, osiągana dzięki zaawansowanej regulacji i sterowaniu sprawia, że stabilna praca instalacji zapewniona jest bez udziału użytkownika.
Trwający od 15 maja 2020 r. nowy nabór do „Czystego Powietrza” oraz działający od września 2019 r. „Mój Prąd” czy rozpoczęta 1 lipca br. „Moja Woda” umożliwiają m.in. zakup i montaż urządzeń oszczędzających...
Trwający od 15 maja 2020 r. nowy nabór do „Czystego Powietrza” oraz działający od września 2019 r. „Mój Prąd” czy rozpoczęta 1 lipca br. „Moja Woda” umożliwiają m.in. zakup i montaż urządzeń oszczędzających energię na ogrzewanie i ciepłą wodę oraz wentylację, a także mających mniejszy wpływ na środowisko. Oprócz szeregu wymogów formalnych w programach tych wskazano, jakie urządzenia objęte są dofinansowaniem.
Od pierwszej wersji dokumentu z poradnikiem REHVA, który został opublikowany 17 marca, wpłynęło kilka pytań i wniosków o wyjaśnienia od ekspertów branżowych, akademickich i rządowych. Autorzy dokumentu,...
Od pierwszej wersji dokumentu z poradnikiem REHVA, który został opublikowany 17 marca, wpłynęło kilka pytań i wniosków o wyjaśnienia od ekspertów branżowych, akademickich i rządowych. Autorzy dokumentu, starając się odpowiedzieć na te prośby, dodali sekcję FAQ, która będzie stale aktualizowana w miarę pojawiania się nowych pytań.
Eksperci REHVA w odpowiedzi na pandemię konorowirusa opracowali wytyczne dotyczące sposobu obsługi instalacji i korzystania z usług budowlanych na obszarach objętych wybuchem koronawirusa, aby zapobiec...
Eksperci REHVA w odpowiedzi na pandemię konorowirusa opracowali wytyczne dotyczące sposobu obsługi instalacji i korzystania z usług budowlanych na obszarach objętych wybuchem koronawirusa, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się COVID-19. Poradnik uwzględnia systemy HVAC i czynniki związane z systemami hydraulicznymi.
Po wnikliwych konsultacjach z wystawcami, w trosce o ich bezpieczeństwo oraz z uwagi na sytuację związaną z zachorowaniami na koronawirusa w Polsce i na świecie, zarząd Grupy MTP zgodnie z wytycznymi Głównego...
Po wnikliwych konsultacjach z wystawcami, w trosce o ich bezpieczeństwo oraz z uwagi na sytuację związaną z zachorowaniami na koronawirusa w Polsce i na świecie, zarząd Grupy MTP zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego, Światowej Organizacji Zdrowia oraz zalecanymi przez instytucje państwowe procedurami podjął decyzję o przełożeniu Międzynarodowych Targów Instalacyjnych INSTALACJE na termin 18 – 20 listopada 2020 roku.
W dniach od 7 do 14 lutego możesz otrzymać w prezencie terminarz Instalacje 2020! Wystarczy, że zamówisz roczną lub dwuletnią prenumeratę Rynku Instalacyjnego.
W dniach od 7 do 14 lutego możesz otrzymać w prezencie terminarz Instalacje 2020! Wystarczy, że zamówisz roczną lub dwuletnią prenumeratę Rynku Instalacyjnego.
Tylko do 20 stycznia można kupić w niższej cenie pakiet prenumeraty Rynku Instalacyjnego i Terminarz Instalacje 2020! Gratis dorzucamy kalendarz trójdzielny!
Tylko do 20 stycznia można kupić w niższej cenie pakiet prenumeraty Rynku Instalacyjnego i Terminarz Instalacje 2020! Gratis dorzucamy kalendarz trójdzielny!
Terminarz Instalacje 2020 to publikacja przygotowana przez redakcję miesięcznika i portalu „Rynek Instalacyjny”. Skierowana jest do osób związanych zawodowo z branżą instalacyjną, a także interesujących...
Terminarz Instalacje 2020 to publikacja przygotowana przez redakcję miesięcznika i portalu „Rynek Instalacyjny”. Skierowana jest do osób związanych zawodowo z branżą instalacyjną, a także interesujących się ogrzewaniem i wentylacją budynków różnego typu, możliwościami wykorzystania OZE, sterowaniem urządzeniami HVACR, energooszczędnością, zagospodarowaniem wód opadowych czy nowatorskimi rozwiązaniami instalacyjnymi.
Międzynarodowe Targi Poznańskie od lat są miejscem spotkań przedstawicieli branży instalacyjnej z Polski, jak i zagranicy. To właśnie w Poznaniu została zapoczątkowana idea spotkań branżowych i wymiany...
Międzynarodowe Targi Poznańskie od lat są miejscem spotkań przedstawicieli branży instalacyjnej z Polski, jak i zagranicy. To właśnie w Poznaniu została zapoczątkowana idea spotkań branżowych i wymiany doświadczeń zarówno producentów, jak i praktyków. W przyszłym roku po raz 13 odbędą się Targi Instalacje w dniach 18-20 listopada 2020 r.
17 edycja targów odbędzie się 5–6 marca 2019 r. w nowej lokalizacji – w Centrum Targowo-Kongresowym Global EXPO przy ul. Modlińskiej 6D na warszawskim Żeraniu. Jest to nowoczesny obiekt z poziomem wystawienniczym...
17 edycja targów odbędzie się 5–6 marca 2019 r. w nowej lokalizacji – w Centrum Targowo-Kongresowym Global EXPO przy ul. Modlińskiej 6D na warszawskim Żeraniu. Jest to nowoczesny obiekt z poziomem wystawienniczym oraz przestronnymi i komfortowymi salami konferencyjnymi. Obok hali znajduje się parking naziemny na 1500 miejsc. Dojazd jest dogodny zarówno z trasy szybkiego ruchu, jak i komunikacją miejską.
W dniach 5-6 marca 2019 roku odbędą się Międzynarodowe Targi Techniki Wentylacyjnej, Klimatyzacyjnej i Chłodniczej Forum Wentylacja - Salon Klimatyzacja 2019. W tym roku po raz pierwszy targi odbędą się...
W dniach 5-6 marca 2019 roku odbędą się Międzynarodowe Targi Techniki Wentylacyjnej, Klimatyzacyjnej i Chłodniczej Forum Wentylacja - Salon Klimatyzacja 2019. W tym roku po raz pierwszy targi odbędą się w nowej lokalizacji w Centrum Targowo-Kongresowym Global EXPO ul. Modlińska 6D, Warszawa.
Terminarz Instalacje 2019 to publikacja przygotowana przez redakcję miesięcznika i portalu „Rynek Instalacyjny”. Skierowana jest do osób związanych zawodowo z branżą instalacyjną, a także interesujących...
Terminarz Instalacje 2019 to publikacja przygotowana przez redakcję miesięcznika i portalu „Rynek Instalacyjny”. Skierowana jest do osób związanych zawodowo z branżą instalacyjną, a także interesujących się ogrzewaniem i wentylacją budynków różnego typu, możliwościami wykorzystania OZE, sterowaniem urządzeniami HVACR, energooszczędnością, zagospodarowaniem wód opadowych czy nowatorskimi rozwiązaniami instalacyjnymi.
Od 1 września 2018 roku wystartowała specjalna promocja skierowana do firm zajmujących się wykonawstwem instalacji sanitarnych i grzewczych. Wystarczy kupić w okresie trwania promocji 10 zwojów rury Wavin...
Od 1 września 2018 roku wystartowała specjalna promocja skierowana do firm zajmujących się wykonawstwem instalacji sanitarnych i grzewczych. Wystarczy kupić w okresie trwania promocji 10 zwojów rury Wavin Tigris fi16, zarejestrować kody i podać dane firmy, a jeden zwój rury Wavin Tigris fi 16 otrzymasz gratis.
Muzyczne arcydzieła nie powstają z dnia na dzień. Zazwyczaj są efektem wieloletnich wysiłków, niektóre pozostają niedokończone, ale pomimo tego zachwycają ludzi przez całe dekady i wieki. To samo odnosi...
Muzyczne arcydzieła nie powstają z dnia na dzień. Zazwyczaj są efektem wieloletnich wysiłków, niektóre pozostają niedokończone, ale pomimo tego zachwycają ludzi przez całe dekady i wieki. To samo odnosi się do budynków, gdzie rozbrzmiewa wspaniała muzyka. Przykładem jest nowa Filharmonia nad Łabą, której budowa trwała aż 10 lat, ale po ukończeniu zachwyca zarówno pod względem akustyki, jak i wyjątkowej architektury.
Grupa PSB Handel S.A. śledzi ceny wiodących materiałów dla budownictwa oraz domu i ogrodu, co pozwala obserwować zmiany trendów, które cyklicznie są opracowywane. W I kwartale 2018 roku widać, że w wielu...
Grupa PSB Handel S.A. śledzi ceny wiodących materiałów dla budownictwa oraz domu i ogrodu, co pozwala obserwować zmiany trendów, które cyklicznie są opracowywane. W I kwartale 2018 roku widać, że w wielu grupach towarowych wzrosły.
Rekuperacja na stałe zaczyna gościć w polskich domach i nowoczesnych biurach. Nic dziwnego, gdyż jest to aktualnie najbardziej zaawansowany sposób wentylacji budynków. Każdy nowy budynek energooszczędny...
Rekuperacja na stałe zaczyna gościć w polskich domach i nowoczesnych biurach. Nic dziwnego, gdyż jest to aktualnie najbardziej zaawansowany sposób wentylacji budynków. Każdy nowy budynek energooszczędny powinien posiadać rekuperację, a wybudowanie domu pasywnego bez niej jest praktycznie niemożliwe. STIEBEL ELTRON proponuje systemy wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej tworzące jeden system gwarantujący najniższe koszty eksploatacyjne.
Zimowy sezon grzewczy to myślenie o tym, żeby było odpowiednio ciepło, natomiast sezon letni to myślenie o tym, żeby nie było za ciepło. Szybkie zmiany między ekstremalnymi zjawiskami jak nawalne deszcze...
Zimowy sezon grzewczy to myślenie o tym, żeby było odpowiednio ciepło, natomiast sezon letni to myślenie o tym, żeby nie było za ciepło. Szybkie zmiany między ekstremalnymi zjawiskami jak nawalne deszcze z groźnymi burzami i silnym wiatrem, po nich susze, długotrwałe upały, potem duże spadki temperatury, powodują że domy i miejsca pracy należy dostosowywać do znacznych wahań temperatur.
Budowa domu to złożony proces, który wymaga nie tylko zaangażowania finansowego, ale także dokładnego planowania i przestrzegania określonych etapów. Proces ten obejmuje szereg kroków, począwszy od wyboru...
Budowa domu to złożony proces, który wymaga nie tylko zaangażowania finansowego, ale także dokładnego planowania i przestrzegania określonych etapów. Proces ten obejmuje szereg kroków, począwszy od wyboru terenu, poprzez projektowanie, realizację prac budowlanych, aż po prace wykończeniowe. W poniższym artykule przedstawimy kompleksowy przegląd poszczególnych etapów budowy domu, podkreślając ich znaczenie i wpływ na ostateczny kształt oraz funkcjonalność budynku. Zapraszamy do lektury!
Panasonic Heating & Cooling Solutions jest zaangażowany w dostarczanie najwyższej jakości rozwiązań grzewczych i chłodzących do zastosowań komercyjnych, zapewniających maksymalną wydajność.
Panasonic Heating & Cooling Solutions jest zaangażowany w dostarczanie najwyższej jakości rozwiązań grzewczych i chłodzących do zastosowań komercyjnych, zapewniających maksymalną wydajność.
Każdy fachowiec, gdy myśli o hydraulice, kotłach i łazienkach, prawdopodobnie widzi rury, zawory i narzędzia – codziennie towarzyszące jego pracy. W tym gorącym sezonie Euroterm24.pl wspiera fachowców...
Każdy fachowiec, gdy myśli o hydraulice, kotłach i łazienkach, prawdopodobnie widzi rury, zawory i narzędzia – codziennie towarzyszące jego pracy. W tym gorącym sezonie Euroterm24.pl wspiera fachowców w tej rutynie, przygotowując specjalną ofertę handlową z rozgrzewającymi nagrodami za zakupy. To akcja, która sprawi, że praca każdego instalatora będzie prosta, łatwa i… przyniesie dodatkowe zyski.
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.rynekinstalacyjny.pl. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.rynekinstalacyjny.pl oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.
