Podsumowanie trendów rynku budowlanego i instalacyjno-grzewczego w I kwartale 2017 roku

Na bardzo dobre wyniki branży w I kwartale 2017 roku należy jednak patrzeć przez pryzmat tendencji dobrych wyników budownictwa mieszkaniowego w poprzednich kilkunastu miesiącach, pomimo spadków w segmencie budownictwa inwestycyjno-komercyjnym.

Ogólna sytuacja gospodarcza

W marcu 2017 odnotowano 11,1% wzrost produkcji sprzedanej przemysłu w Polsce. Po wyeliminowaniu czynników o charakterze sezonowym produkcja sprzedana przemysłu w Polsce była wyższa o 8,1% porównaniu do marca 2016 roku.

Budownictwo mieszkaniowe

Budownictwo mieszkaniowe w I kwartale 2017 roku kontynuowało swoja dobra passę z poprzednich kwartałów, co ma bezpośrednie przełożenie na sytuacje w branży instalacyjno-grzewczej. Wyższa niż w analogicznym okresie roku poprzedniego okazała się zarówno liczba mieszkań oddanych do użytkowania, jak i liczba inwestycji, na których budowę wydano pozwolenia oraz ilość mieszkań, których realizacje się rozpoczęły. Według danych podanych przez GUS, w I kwartale 2017 roku, wydano pozwolenia lub dokonano zgłoszenia z projektem budowlanym na budowę ponad 60,2 tyś. mieszkań, co stanowi 42,8 % więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Pozytywne liczby dotyczą także liczby mieszkań które oddano do użytku i których budowę rozpoczęto. W tym okresie oddano do użytkowania ponad 40 tyś. mieszkań, co stanowi o 7,8% więcej niż w I kwartale 2016 r. Wzrosła również liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto – do ponad 44,2 tyś. czyli o 28,9 % w porównaniu do analogicznego okresu 2016 roku.

Jak oceniany był rozwój rynku instalacyjno-grzewczego w Polsce w III kwartale 2016 roku?

I kwartał 2017 roku w branży instalacyjno – grzewczej jest oceniany pozytywnie praktycznie przez wszystkich respondentów, którzy wskazywali na wzrosty na różnym poziomie w stosunku do I kwartału 2016 roku. W opinii rynku I kwartał 2017 był lepszy niż rok temu o ok. 5% niemniej jednak wzrost ten nie rozkładał się równomiernie na poszczególne miesiące. Wzrost 5% spowodowany głównie podwyżkami cen towarów. Niemniej jednak ostrożne podejście producentów do zmiany cen, może wskazywać na wciąż ograniczony potencjał rynku. Stopień wzrostów był zróżnicowany dla różnych grup towarowych. W niektórych z nich zanotowano także stagnację lub spadki, ale jest to raczej efekt trwającej od dłuższego czasu tendencji i zmian w stosowanych technologiach. W dalszym ciągu obserwuje się w hurtowniach instalacyjnych bardzo duży spadek sprzedaży OZE, w ostatnim kwartale szczególności pomp ciepła i w dalszym ciągu kolektorów słonecznych. Brak programów pomocowych dla indywidualnych inwestorów powodują mniejszy popyt na towary w wypadku ciepła z OZE. Dał się także zauważyć dalszy spadek w grupie kolektorów słonecznych, chociaż wydaje się ze sytuacja się stabilizuje, co jest szansą na niedługie odbicie. Także w grupie pomp ciepła daje się zauważyć osłabienie dynamiki wzrostów, czy w wypadku dużej części grup produktów daje się zauważyć spadek. Brak jest aktualnie wsparcia do modernizacji ogrzewania, ale jest szansa w 2017 roku. Planowane jest dofinansowanie dla pomp ciepła 2017. SPIUG pracuje obecnie nad nową propozycją wsparcia dla kolektorów słonecznych, która będzie wkrótce, po przeprowadzeniu konsultacji w branży, przedstawione do NFOŚiGW oraz Ministerstwa Energi oraz Ministerstwa Rozwoju.

W I kwartale 2017 można było zaobserwować zwiększony popyt na towary instalacyjno-grzewcze głównie ze względu na podwyżki cen. Największe podwyżki cen dotyczyły grzejników stalowych płytowych oraz mosiądzu. Klienci coraz częściej szukają dobrej jakości za przystępną cenę, ale są gotowi dołożyć do lepszego urządzenia, które będzie tańsze w całej eksploatacji, a nie tylko przy zakupie. Klienci coraz częściej pytają o ceny serwisu i części zamiennych. Coraz bardziej widoczna jest sprzedaż kotłów z dofinansowaniem, ale jest jeden problem, taki kocioł należy sprzedać doliczając 23% VAT, a nie razem z montażem doliczając 8% VAT. Gminy zazwyczaj stawiają tylko na dostawę, a klient końcowy musi sam znaleźć instalatora, a z tym bywa różnie.

Zwiększony ruch w branży daje się zauważyć, po umiarkowanych nastrojach w 2016 roku, teraz widać odbicie w inwestycjach indywidualnych. Na rynku w dalszym ciągu jest wyczekiwanie na poprawę nastrojów konsumentów. Długa zima spowolniła rozpoczęcie nowych inwestycji. Daje się zauwazuc także niepewność przedsiębiorców względem nowych przepisów dot. podatku VAT względem podwykonawców ( odwrotne obciążenie na usługi budowlane). Sporządzanych jest bardzo wiele ofert. Zdaniem wielu respondentów, marzec był rekordowym miesiącem w porównaniu do zeszłego roku.. Co jest dobrym prognostykiem na przyszłe miesiące bo pokazuje potencjał rynku – mimo pewnej nierównomierności sprzedaży w ciągu kwartału nie widać zastoju . Projektanci są także zajęci pracą i tworzą nowe opracowania , takie zachowania rynkowe nie zapowiadają bessy na rynku inwestycyjnym. Oczywiście z uwagi na porę roku gorzej wygląda sytuacja w sieciach zewnętrznych

Zapewne wielką pomocą przy sprzedaży kotłów jest cała afera antysmogowa , kampania prasowa zaczyna zmieniać myślenie na każdym szczeblu procesu decyzyjnego w inwestycjach zarówno globalnych jak i domowych Tendencja powolnego spadku cen kotłów kondensacyjnych , wprowadzanie tanich kotłów inwestycyjnych , powoduje , iż urządzenia te są nabywane przez klientów ze znacznie skromniejszym portfelem , a programy gminne włączają w to osoby , które bez tych dotacji nigdy nie były by odbiorcami tego asortymentu. Wprowadzenie nowych dyrektyw ErP poniekąd ukierunkowało rynek urządzeń grzewczych w stronę techniki kondensacyjnej. Pojawiły się także głosy o wzrostach marży na sprzedaży wyrobów (szczególnie kotłów kondensacyjnych, pakietów ), co byłoby ewenementem w skali ostatnich lat, jeżeli znalazłoby to szersze potwierdzenie w rynku. Z drugiej strony sygnalizowana jest ostra walka cenowa w grupie kotłów kondensacyjnych przy zamówieniach obiektowych dla deweloperów co poszło w parze ze wzrostem sprzedaży kotłów kondensacyjnych dla tego typu inwestycji. Także w grupie pomp ciepła widać coraz ostrzejsza walkę cenową.

a. Rekuperacja domowa – zauważalny wzrost sprzedaży.

b. Zwiększone zainteresowanie kotłami kombi kondensacyjnymi.

Na pewno na pierwsze miejsce wysuwają się działania na rzecz ograniczania powstawania smogu. Który w dużej części jest powodowany przez tzw. niska emisje, czyli spalanie paliw niskiej jakości i śmieci w tzw. kotłach wielopaliwowych. Konsultowany był projekt rozporządzenia Ministerstwa Rozwoju dotyczący kotłów na paliwa stałe. SPIUG wystąpił w trakcie konsultacji z propozycjami rozwiązań dotyczących kotłów oraz paliw które byłyby w nich spalane. Pewną szansa dla rozwoju nowoczesnych urządzeń grzewczych może być antysmogowy program wsparcia wymiany kotłów, pod warunkiem ze nie będzie dopuszczona wymian jednych „śmieciuchów” na drugie takie same, tylko nowsze. Premier Morawiecki przedstawił swoja wizję na temat sposobów walki ze smogiem. Wizja jest warta tyle na ile można ją wdrożyć w życie, dlatego SPIUG przekazał do Ministerstwa Rozwoju konkretne rozwiązania dla poruszonych przez Premiera zagadnień. Dotyczyło to m.in. kwestii jakości paliw stałych, możliwości szerszego stosowania gazu jako czystego paliwa, wymogów dla kotłów na paliwa stałe, wsparcia dla ogrzewania elektrycznego w postaci niskiej taryfy na energię elektryczna na cele grzewcze, w tym także dla pomp ciepła. Wykorzystane nadwyżek szczytowych energii elektrycznej z OZE do celów grzewczych, oraz wykorzystania OZE, w tym kolektorów słonecznych i kotłów na biomasę do ogrzewania. W I kwartale 2017 roku, SPIUG przekazał także do decydentów propozycje zmian w przepisach dotyczących przeglądów okresowych urządzeń i instalacji grzewczych jako narzędzia do zwalczania smogu.

Przeczytaj: Finansowe doładowanie dla projektów promujących OZE i efektywność energetyczną

Jak kształtowała się sytuacja w wybranych grupach produktowych?

Pompy ciepła:

Wynik IV kwartału 2016 roku wskazują na utrwalenie się tendencji osłabiania dynamiki wzrostów rynkowych w tej grupie produktowej. Przeważały opinie na temat stagnacji ewentualnie lekkich wzrostów. Nieco większe wzrosty dotyczyły pomp powietrze – woda. Należy pamiętać, ze dotyczy to w dalszym ciągu stosunkowo niskiej jeszcze bazy wyjściowej. Niemniej jednak powodzenie tego rodzaju pomp bezpośrednio przekładało się na opinie na temat generalnego wzrostu tego rynku. Tymczasem w innych grupach pomp ciepła dały się zaznaczyć nawet dwucyfrowe spadki, czego nie rekompensował w pełni wzrost w grupie pomp powietrznych. W rezultacie, po uwzględnieniu całego wolumenu sprzedaży pomp ciepła w Polsce, daje pewna stagnację lub nawet lekki spadek sprzedaży tych urządzeń w całym I kwartale2017 roku. Nie zmienia to postaci rzeczy, ze nadal istnieje wzrost zainteresowania tymi urządzeniami, szczególnie do przygotowania ciepłej wody użytkowe. Przełożyło się to na pierwsze zjawiska walki cenowej, co wcześniej w wypadku pomp ciepła nie było aż tak zauważalne.

Kolektory słoneczne:

W tej grupie towarowej, podobnie jak w poprzednich kwartałach br. utrzymała się ogólnie tendencja dużego spadku sprzedaży, co jest spowodowane ustaniem dotacji dla instalacji budowanych przez klientów indywidualnych, oraz ustawaniem wsparcia dla inwestycji publicznych w tym zakresie. Po dosyć drastycznych spadkach w poprzednim roku, dynamika spadków nieco osłabła, co daje nadzieję na ponowne odbicie się rynku kolektorów słonecznych. Do dystrybutorów i instalatorów spływa coraz więcej zapytań dotyczących ofert na tego typu instalacje. SPIUG przygotowuje obecnie propozycje nowego systemu wsparcia dla kolektorów słonecznych, który obok indywidualnych instalacji grzewczych, wspierałby także wykorzystanie kolektorów słonecznych dla instalacji ciepła sieciowego.

Kotły gazowe wiszące:

Sytuacja w tej grupie produktowej jest konsekwencją obowiązującego od półtora roku regulacji prawne. Dał się zaznaczyć bardzo duży spadek sprzedaży konwencjonalnych z otwartą komorą spalania w stosunku do roku poprzedniego, co raczej nie powinno dziwić. Sprzedaż tych urządzeń się ustabilizowała i jest sporadyczna - dotyczy tylko wymian w uzasadnionych przypadkach. Sytuacja dla kotłów z otwarta komora spalania jest stabilna z tendencja spadkową w przyszłości. Z drugiej strony widać bardzo duży wzrost sprzedaży kotłów kondensacyjnych. Natomiast ilościowo nadal kotły kondensacyjne nie są w stanie zrekompensować 1:1 ilości sprzedawanych w roku ubiegłym. W dalszym ciągu na rynku są zauważalne kotły semikondensacyjne i z tzw. przystawką, które z reguły są znaczni. Ogólnie, dla gazowych kotłów wiszących kondensacyjnych, pierwszy kwartał był bardzo dobry. Można przyjąć że przejmują rynek ze wzrostem na poziomie ok. 5-10% , nie mniej jednak zaobserwować można znaczny spadek cen na kotły w najtańszym segmencie tzw. kotłów inwestycyjnych.

Przepływowe podgrzewacze do wody:

W tej grupie produktowej widoczna jest kontynuacja trwającej już dłuższego czasu wyraźnej tendencji spadkowej, która co prawda wyhamowała ale w I kwartale 2017 znowu skoczyła do poziomu ok. 10%. Panuje duża niepewność, co do przyszłości tego rynku w kontekście prowadzania zapisów dyrektywy ErP w przyszłych latach. Producenci mają już przygotowane urządzenia kondensacyjne, lub semikondensacyjne żeby spełnić wymagania unijne, niemniej jednak cena tych urządzeń będzie z pewnością wyższa. Biorąc pod uwagę, że jest to rynek wymian, a klienci nie są osobami zamożnymi, może to wygenerować problem dla rynku i dla użytkowników, jeżeli nie będą przygotowane przez władze programy osłonowe, ponieważ podłączenie do sieci c.w.u nie wszędzie jest możliwe.

Gazowe i olejowe kotły stojące:

Sytuacja w grupie kotłów stojących gazowych i olejowych wygląda podobnie jak w wypadku kotłów wiszących. W kotłach gazowych praktycznie poza pojedynczymi sprzedażami ze starych zapasów magazynowych ustała sprzedaż kotłów konwencjonalnych. Daje się w dalszym ciągu także zauważyć poszukiwanie sprawdzonych urządzeń, głownie w celu modernizacji istniejących kotłowni.

Nieco inaczej wygląda sytuacja w wypadku kotłów olejowych. Taniejąca ropa spowodowała większe zainteresowanie kotłami na olej opałowy, co przełożyło się na niewielkie wzrosty rok do roku w I kwartale 2017.

Dowiedz się więcej: Jak dobrać właściwy kocioł: poradnik inwestora

Grzejniki:

Według zebranych ocen, w grupie produktowej grzejników stalowych I kwartał 2017 był bardzo różnicowany, w zależności od respondentów. Ogólnie przeważała tendencja o stabilnej sytuacji na rynku, ze wskazaniem na niewielkie wzrosty. Ale należy tez odnotować opinie o wzrostach sprzedaży poprzez kanały dystrybucyjne do poziomu ok. 20% w wypadku grzejników stalowych i nawet 30% w wypadku grzejników aluminiowych, które przez wiele kwartałów wykazywały tendencje spadkową.

W wypadku grzejników stalowych w dalszym ciągu jest widoczna walka cenowa i pogłębienie rabatów w tej grupie produktowej pomimo wprowadzonych wzrostów cen.

Inne produkty:

W grupie pozostałych materiałów instalacyjno-grzewczych zanotowano także wzrosty. Jak zwykle w wypadku dość szerokiej reprezentacji pozostałych grup produktowych, rozbieżności w ocenach są dosyć duże – jednak większość praktycznie sygnalizowała wzrosty na poziomie 5- 10%. Zaznaczył się także wzrost zainteresowania ogrzewaniem podłogowym, w tym także do podłóg drewnianych. Także konsekwentnie wzrasta zainteresowanie instalacjami rekuperacyjnymi dla klientów indywidualnych.

Sytuacja w przypadku kotłów na paliwa stałe jest stabilna, wykazuje nawet tendencję wzrostową. W porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku można założyć wzrost sprzedaży o ok. 10%, a w odniesieniu do I kwartału 2015 wzrost wyniósł 42%. Dotyczy to w ogromnej części kotłów bardziej zaawansowanych technicznie. W związku z planowanym Rozporządzeniem regulującym ten segment rynku, nie można precyzyjnie określić tendencji sprzedaży w kolejnych miesiącach. W przypadku kotłów na paliwa stałe odnotowano wzrost sprzedaży RdR, wiąże się to z większym zainteresowaniem kotłami automatycznymi. W przypadku ww. kotłów jest to nawet ponad 50% w stosunku do 1Q2016 oraz dwukrotnie w stosunku do I kwartału 2015. W przypadku kotłów tradycyjnych zanotowano spadek sprzedaży w stosunku do I kwartału 2016 o ok. 5-10% % oraz niewielki wzrost w porównaniu do I kwartału 2015 na poziomie 5-10% .

Według szacunków rynkowych, w I kwartale 2017 sprzedaż kotłów zasypowych stanowiła ok. 57%, co stanowi wyraźny sygnał zwiększającym się zainteresowaniem kotłami automatycznymi z udziałem ok. 43 %. Udział sprzedaży kotłów automatycznych w I kwartale 2017 wynosił bowiem 33%, a w I kwartale 2015 - 29%.

Jest to związane ze wzrastającą świadomością społeczeństwa co do konieczności działań proekologicznych – ograniczenia emisji spalin i pyłów. W grupie pali stałych poważnie się dyskutuje o wprowadzeniu wymogu posiadania przez kotły tzw. V klasy czystości, co niestety nie będzie mogło być skonsumowane, jeżeli za tym nie pójdą odpowiednie regulacje co do jakości paliw. Także coraz większa jest świadomość wśród czołowych producentów kotłów na paliwa stałe o odejściu w niedalekiej perspektywie czasowej od węgla na rzecz biomasy – głównie peletu.

Zobacz także: Przed nami era elektroniki - wnioski z ISH 2017

Podsumowanie

Ogólnie można przyjąć, że I kwartał 2017 roku był dla branży instalacyjno-grzewczej w Polsce za udany. Ocena wzrostów całego rynku na poziomie 5 % wydaje się wysoka, jeżeli weźmiemy pod uwagę wahania jego potencjału w ostatnich latach oraz coraz bardziej widoczne problemy z finansowaniem i rozpoczynaniem inwestycji. Z pewnością, na niezły wynik, obok trwających już od dłuższego czasu pozytywnych tendencji w budownictwie mieszkaniowym miały wpływ inne czynniki, takie jak np. sprzyjające warunki pogodowe. Dużą niewiadomą będzie wynik pierwszego półrocza 2017 roku. Widoczne jest osłabienie na rynku urządzeń opartych na OZE, co jest wynikiem wygaszenia praktycznie wszelkiego wsparcia dla tego typu instalacji jako konsekwencji polityki aktualnych decydentów. Równocześnie, opornie idzie wykorzystanie funduszy UE przeznaczonych na ten cel. Niemniej jednak dwie organizacje branżowe pracują nad inicjatywami które pozwoliłyby na takie czy inne wsparcie dla rozwoju wykorzystania ciepła z OZE. Pomimo wstepnych obaw, wprowadzenie nowych przepisów dot. VAT w budownictwie, może przyczynić się do ucywilizowania rynku sprzedaży urządzeń grzewczych przez Internet, a także poprawienia warunków dla uczciwej konkurencji miedzy podmiotami działającymi w wykonawstwie instalacyjnym.

Raporty dotyczące oceny kwartalnej rynku instalacyjno-grzewczego będą dostępne na stronach internetowych Stowarzyszenia Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych (SPIUG): www.spiug.pl.

Opracowano na podstawie raportu Prezesa Zarządu SPIUG Janusza Starościka. Pełny raport na www.spiug.pl.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!