Rzetelna wiedza o pompach ciepła to najlepszy argument na rzecz ich stosowania

PORT PC obchodzi pięciolecie działalności. Co jest Państwa największym sukcesem?

Myślę, że zaufanie do działań naszej organizacji, które zdobyliśmy. Od samego początku staramy się robić wszystko na możliwe najwyższym poziomie, a zarazem efektywnie. Konsekwentnie realizujemy nasze cele statutowe. A jednym z najważniejszych jest dążenie do zwiększania jakości projektowanych i wykonywanych w Polsce instalacji z pompami ciepła. Wierzymy, że dzięki temu rynek pomp ciepła będzie rósł w sposób organiczny. Wydaliśmy sześć części wytycznych nt. instalacji z pompami ciepła. Jest to m.in. efekt współpracy z niemieckim związkiem inżynierów VDI.

Prowadzimy również Europejski System Szkoleń i Certyfikacji Instalatorów Pomp Ciepła (­EUCERT). To jednolity program szkoleń dla instalatorów pomp ciepła w całej Europie, a zdany egzamin potwierdzany jest certyfikatem EUCERT. Wprowadziliśmy także w Polsce Europejski Znak Jakości dla Pomp Ciepła EHPA-Q. Standardy i wymagania techniczne opracowane zostały przez Europejską Organizację Pomp Ciepła (EHPA). Znak ten stanowi dla inwestora najważniejszą niezależną informację na temat standardu jakościowego i technicznego konkretnego modelu pompy ciepła.

Dużym sukcesem jest także to, że po wielu latach uznano pompy ciepła w Polsce za urządzenia przekazujące energię ze źródeł odnawialnych. Pomimo że unijna dyrektywa w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (tzw. dyrektywa OZE) została uchwalona w 2009 roku, pierwsze realne zapisy w prawie polskim pojawiły się dopiero w kwietniu 2014 roku.

Jakie są bariery w rozwoju technologii pomp ciepła w Polsce?

Na pewno nierówne i niesprawiedliwe traktowanie technologii grzewczych w ramach programów wsparcia. Niestety często pompy ciepła, będące najbardziej efektywnymi technologiami grzewczymi, wykluczane są z tych programów. Nie jestem w stanie zrozumieć idei stojącej za dofinansowaniem np. kotłów elektrycznych z Programu Ograniczenia Niskiej Emisji i jednocześnie braku dotacji dla pomp ciepła. Tak się stało kilka miesięcy temu w ramach nowego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego. Jestem przekonany, że w wielu miejscach w Polsce urzędnicy nie mają świadomości, iż pompy ciepła otrzymują najwyższe noty w systemach oceny energetycznej w postaci etykiet energetycznych czy ocen ekologicznych.

Najwyższe klasy energetyczne pomp ciepła typu powietrze/woda to A+, A++, a od niedawna nawet A+++. W przypadku pomp gruntowych są to klasy A++ i A+++ (etykiety zestawu z regulatorem niektórych pomp ciepła). Natomiast w programach, które oferują dofinansowanie, dominują kotły gazowe lub na paliwo stałe o klasach A, B, C. Jak wspominałem, są też przypadki oferowania w Polsce dofinansowania do kotłów elektrycznych o klasie energetycznej E lub D. Brak takiego wsparcia dla pomp ciepła świadczy o tym, że główną barierą jest wciąż niewiedza na temat tych urządzeń.

Takie przypadki pomijania lub ignorowania najbardziej efektywnych energetycznie technologii skłoniły nas do zwrócenia uwagi Komisji Europejskiej na absolutną niezgodność polskiej polityki informacyjnej dot. klas energetycznych i programów wspierania wytwarzania ciepła z OZE. Myślę, że kampania informacyjna na temat technologii pomp ciepła byłaby najmocniejszym wsparciem dla efektywnego rozwoju rynku.

Czy pompy ciepła mogą się stać w Polsce alternatywą dla kotłów węglowych?

Jestem przekonany, że stanie się tak w ciągu najbliższych kilku lat. Budynki do modernizacji stanowią około 95% zasobu mieszkaniowego w Polsce i to jest największy potencjał zastosowania pomp ciepła i rozwiązań hybrydowych. Bardzo wyraźnie widać zmiany technologiczne na rynku powietrznych pomp ciepła. Największe europejskie projekty rozwojowe, w których bierze udział Europejska Organizacja Pomp Ciepła – GreenHP i NxtHPG, skupiają się właśnie na rozwoju urządzeń typu powietrze/woda. Chodzi o zastosowanie pomp ciepła w budynkach termomodernizowanych z istniejącą instalacją grzejnikową. Myślę, że osiągnięcie współczynnika SPF > 3,5 dla klimatu umiarkowanego (jak i dla klimatu chłodnego) jest jak najbardziej realne w najbliższych latach. Przy takiej wartości współczynnika efektywności koszt ogrzewania budynku pompą ciepła będzie niższy od kosztu ogrzewania kotłem węglowym.

Już teraz w przypadku nowych budynków całkowity koszt inwestycji w pompę ciepła jest mniejszy niż instalacji z kotłem węglowym. Dobrej klasy kocioł węglowy kosztuje ok. 10 tys. zł i więcej, pomieszczenie na opał to kolejne 10 tys. zł. Jeśli dołożymy do tego koszty komina i podłączenia kotła oraz osprzętu, otrzymujemy kwoty zbliżone do inwestycji w gruntową pompę ciepła z dolnym źródłem ciepła. A warto przypomnieć, że przeciętny gruntowy wymiennik ciepła, poziomy czy pionowy, ma ponad 50-letnią trwałość.

Czy pompy ciepła nadal będą tanieć?

Największy ruch cen mamy na rynku powietrznych pomp ciepła. Tak samo jak w latach 30. XX wieku: lodówki były nieosiągalne dla przeciętnego mieszkańca USA, a kilkanaście lat później stać było na nie już każdego. Kluczem jest skala produkcji urządzeń. Obecnie w Europie produkuje się ok. 8 mln kotłów gazowych i tylko niecały milion pomp ciepła. Przy zwiększeniu skali produkcji pomp ciepła cena pójdzie mocno w dół i pociągnie za sobą dalsze zwiększenie liczby produkowanych urządzeń. Myślę, że w ciągu najbliższych 3–5 lat możemy się spodziewać spadku cen w segmencie pomp ciepła o ok. 7–10% rocznie.

Jakie plany ma PORT PC na najbliższą przyszłość?

W tym roku odbędzie się już piąty Kongres PORT PC – bardzo ważne wydarzenie dla całej branży pomp ciepła. Organizujemy go 20 października w Warszawie, już tradycyjnie w ramach targów Renexpo.

Na kongres szykujemy kilka premier. Przede wszystkim przekażemy uczestnikom nowy poradnik dotyczący schematów hydraulicznych. Będzie to już trzeci poradnik powstały we współpracy z niemiecką organizacją pomp ciepła – BWP (Bundesverband Wärme­pumpe).

W czasie Kongresu przedstawione zostaną również najważniejsze założenia przygotowywanych wytycznych PORT PC, obejmujących kompleksowe projektowanie pomp ciepła i instalacji z pompami ciepła. Uzupełnieniem nowych wytycznych będzie unikalny zestaw dwudziestu narzędzi – arkuszy kalkulacyjnych. Obejmą one wszystkie najistotniejsze zagadnienia doboru pomp ciepła.

Przygotowanie nowych wytycznych PORT PC jest już bardzo zaawansowane. Mam nadzieję, że ich premiera będzie miała miejsce w pierwszych miesiącach przyszłego roku.

Podczas Kongresu odbędzie się też ciekawa sesja dla architektów i samorządowców. Chcemy m.in. pokazać najlepsze praktyki we wspieraniu pomp ciepła w programach samorządowych likwidacji niskiej emisji i wzorcowe programy wsparcia. W planach mamy także kilka nowych i ważnych inicjatyw, o których powiemy już na naszym Kongresie.

Rozmawiał Waldemar Joniec

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!