Zmiany w przepisach o dodatku węglowym
Zmiany w przepisach o dodatku węglowym. Fot. Unsplash
Sejm poprawił przepisy o dodatku węglowym. Główne zmiany to: wprowadzenie zasady jeden dodatek na jeden adres, wydłużenie terminu, który gmina ma na wypłacanie wniosku, do dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku, branie pod uwagę tylko źródeł ciepła wpisanych lub zgłoszonych do CEEB do 11 sierpnia 2022 r.
Uszczelnienie przepisów dotyczących podatku węglowego
Prawo do dodatku węglowego powiązano z adresem zamieszkania, według zasady jeden dodatek na jeden adres. Gdy pod jednym adresem zamieszkuje więcej niż jedno gospodarstwo domowe dodatek otrzyma ten wnioskodawca, który złożył wniosek jako pierwszy. Przy czym pod uwagę będzie brane źródło ciepła wpisane lub zgłoszone do CEEB do 11 sierpnia 2022 r.
Takie, ale nie jedyne zmiany, wprowadza uchwalona przez Sejm 2 września ustawa o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw, która nowelizuje też przepisy ustawy o dodatku węglowym (proces legislacyjny nie został jeszcze zakończony).
Nowelizacja zaproponowana przez rząd ma uszczelnić przepisy i ograniczyć próby wyłudzenia dodatków poprzez sztuczne tworzenie gospodarstw domowych jednoosobowych.
Nowela zmienia też warunki otrzymania dodatku i daje pewne narzędzia gminom, aby lepiej weryfikowały przyznawane wsparcie.
Zgłoszenie do CEEB przed 11 sierpnia
Dodatek węglowy to jednorazowe świadczenie w wysokości 3 tys. zł przysługujące gospodarstwu domowemu, w którym główne źródło ogrzewania zasilane jest węglem kamiennym, brykietem lub peletem zawierającym co najmniej 85 proc. węgla kamiennego.
Tym źródłem ogrzewania musi być musi być kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe.
Trzecim warunkiem jest, aby wskazane przez wnioskodawcę źródło ogrzewania było wpisane lub zgłoszone do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB). Aby uzyskać większą niż przy innych źródła ciepła dopłatę, część obywateli zaczęło nagminnie zmieniać złożone wcześniej deklaracje, wskazując jako główne źródło ciepła to węglowe. Nowelizacja ustawy ma ukrócić ten proceder. Zmienia przepisy, wskazując, że organy przyjmujące wnioski mają brać pod uwagę źródła wpisane lub zgłoszone do CEEB do 11 sierpnia 2022 r., a po tym dniu tylko w przypadku głównych źródeł ogrzewania wpisanych lub zgłoszonych po raz pierwszy do ewidencji (dotyczy to źródeł ciepła uruchomionych np. nowo oddanych do użytku domów).
Gospodarstwo jedno- a wieloosobowe
Sporo zamieszania wywołuje pojęcie gospodarstwo domowe, któremu przysługuje świadczenie.
Sama ustawa z 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym przez gospodarstwo domowe rozumie:
- osobę fizyczną samotnie zamieszkującą i gospodarującą (gospodarstwo domowe jednoosobowe) lub
- osobę fizyczną oraz osoby z nią spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie z nią zamieszkujące i gospodarujące (gospodarstwo domowe wieloosobowe).
Ta opracowana na potrzeby dodatku osłonowego przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska definicja spowodowała ogromny bałagan interpretacyjny, szczególnie pojęcie wspólnego gospodarowania.
Rodziny mieszkające w jednym domu, ogrzewające lokale jednym piecem zaczęły się sztucznie dzielić, aby otrzymać nie 3 tys. zł wsparcia ale 6, 9, a nawet 12 tys. zł dodatku. Ministerstwo próbowało problem łatać wytycznymi i przewodnikiem dla samorządów, wskazując, że prowadzenie wieloosobowego gospodarstwa domowego wiąże się ze wspólnym zamieszkiwaniem, gospodarowaniem (w tym wspólnym ponoszeniem kosztów opłat, wykonywaniem obowiązków domowych, wspólnym dochodem) oraz pozostawaniem w faktycznym związku w celu zaspokojenia wspólnych potrzeb życiowych.
Czytaj także: Nieuzasadnione zmiany w deklaracji do CEEB mogą skutkować odpowiedzialnością karną
Jeden adres – jeden dodatek węglowy
Nowelizacja z 2 września doprecyzuje przepisy wskazując, że;
- w przypadku, gdy pod jednym adresem miejsca zamieszkania zamieszkuje więcej niż jedno gospodarstwo domowe, jeden dodatek węglowy przysługuje dla wszystkich gospodarstw domowych zamieszkujących pod tym adresem
- w przypadku, gdy wniosek o wypłatę dodatku złożono dla więcej niż jednego gospodarstwa domowego mającego ten sam adres miejsca zamieszkania, to dodatek ten wypłacany jest wnioskodawcy, który złożył wniosek jako pierwszy. Pozostałe wnioski pozostawia się bez rozpoznania.
Marek Wójcik, sekretarz strony Samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego ocenia, że rozwiązanie zaproponowane przez rząd jest potrzebne, nie rozwiązuje wszystkich problemów, a może stworzyć nowe. Są przecież gospodarstwa domowe żyjące pod jednym adresem, ale mają dwa różne źródła ogrzewania, osobne wejścia do domu, gospodarujące osobno – mówi Marek Wójcik.
Weryfikacja gospodarstw jednoosobowych
Nowela ustawy wskazuje też, że jeśli podczas weryfikacji wniosku o wypłatę dodatku węglowego wystąpią wątpliwości dotyczące gospodarstwa domowego wnioskodawcy, organ przyznający dodatek może przeprowadzić wywiad środowiskowy, który ma na celu ustalenie faktycznego stanu gospodarstwa domowego, czyli czy faktycznie wnioskodawca zamieszkuje samotnie w gospodarstwie domowym jednoosobowym lub wspólnie, stale zamieszkuje i gospodaruje z wnioskodawcą w przypadku gospodarstw domowych wieloosobowych. Celem wywiadu jest ustalenie, czy faktyczny danego gospodarstwa domowego jest zgodny z informacjami podanymi we wniosku o wypłatę dodatku węglowego. Niewyrażenie zgody na przeprowadzenie wywiadu będzie stanowić podstawę do odmowy przyznania dodatku węglowego.
Wydłużony termin wypłacenia dodatku węglowego
Nowelizacja ustawy przewiduje wydłużenie terminu, który gmina ma na wypłacanie wniosku do dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku, przy czym wnioski złożone po 30 października 2022 r,. wypłaca się do dnia 30 grudnia 2022 r.).
Nowela przewiduje też, że do postępowań w sprawie wypłaty dodatku węglowego wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie noweli (musi ją jeszcze zaakceptować Senat i podpisać Prezydent) stosuje się już nowe przepisy.
Warunki składania wniosków o dodatek węglowy
Nowela nie zmienia pozostałych terminów.
Wiosek składa się w gminie właściwej ze względu na miejsce zamieszkania do 30 listopada 2022 r. Można to zrobić w postaci papierowej (w urzędzie) lub elektronicznie, opatrując go podpisem zaufanym lub podpisem osobistym. Wzór wniosku jest jednolity dla wszystkich gmin. Jest on dostępny w urzędach gmin, można go również pobrać ze strony internetowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Nie jest jednak dostępny na platformie usług ePuap.
Dodatek węglowy można otrzymać przelewem na konto. Wskazany do przelewu numer rachunku nie musi należeć do osoby składającej wniosek o wypłatę dodatku węglowego. O innych możliwych formach wypłaty dodatku węglowego decydują lokalne uwarunkowania w gminie, w której rozpatrywany jest wniosek o wypłatę dodatku.
Podstawa prawna do weryfikacji wniosków
Nowelizacja wprowadza też podstawę prawną do bardziej szczegółowej weryfikacji wniosków.
Dotychczasowe przepisy (art. 2 ust 15) wskazywały, że wójt, burmistrz albo prezydent miasta dokonuje weryfikacji wniosku o wypłatę dodatku węglowego, w szczególności w zakresie zgłoszenia lub wpisania głównego źródła ogrzewania w centralnej ewidencji emisyjności budynków.
Zgodnie z nowelizacją organ dokonując wniosku ma brać pod uwagę w szczególności:
- informacje wynikające z deklaracji o wysokości opłat z gospodarowanie odpadami komunalnymi
- informacje uzyskane w związku z postępowaniem o przyznanie
a) świadczeń rodzinnych oraz dodatków do zasiłku rodzinnego, o których mowa odpowiednio w art. 2 i art. 8 ustawy z 28 listopada 2003 roku świadczeniach rodzinnych
b) świadczenia wychowawczego, o którym mowa w art. 4 ustawy z 11 lutego 2016 o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci
c) dodatku osłonowego, o którym mowa w art. 2 ust 1 ustawy z 17 grudnia 2021 o dodatku osłonowym
d) dodatku mieszkaniowego, o którym mowa w art. 2 ustawy z 21 czerwca 2021 o dodatkach mieszkaniowych - dane zgromadzone w rejestrze PESEL oraz rejestrze mieszkańców
- wspominany wywiad środowiskowy.
Dodatek węglowy dla mieszkańców bloków
Dodatek węglowy przysługuje mieszkańcom budynków wielorodzinnych, w przypadku gdy dom ten ogrzewany jest paliwami stałymi – zarówno poprzez indywidualne źródła ogrzewania zainstalowane w lokalach, jak i poprzez ogrzewanie centralne (z kotłowni węglowej) bądź z lokalnej sieci ciepłowniczej obsługiwanej przez kocioł węglowy.
Każde gospodarstwo domowe w budynku wielorodzinnym powinno indywidualnie wystąpić o dodatek węglowy.
W przypadku gdy ogrzewanie budynku realizowane jest przez lokalną sieć ciepłowniczą, obsługiwaną z kotła na paliwo stałe węglowe, do wniosku należy załączyć oświadczenie właściciela lub zarządcy budynku o takim sposobie ogrzewania budynku zgodnie ze zgłoszeniem lub wpisem do centralnej ewidencji emisyjności budynków.
Dodatek węglowy a zakup węgla po cenie 996 zł za tonę
Zgodnie z art. 2 ust. 5 ustawy o dodatku węglowym, dodatek ten nie przysługuje gospodarstwom domowym, które zakupiły węgiel po cenie nie wyższej niż 996,60 zł brutto za tonę od sprzedawcy na podstawie przepisów ustawy z 23 czerwca 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców niektórych paliw stałych w związku z sytuacją na rynku tych paliw.
Starają się o wypłatę dodatku węglowego trzeba wypełnić we wniosku oświadczenie, że gospodarstwo domowe wnioskodawcy nie korzystało ani nie korzysta z opału zakupionego na podstawie przepisów ustawy z 23 czerwca 2022 r. Takie oświadczenie, jak i inne w tej procedurze składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
Jednocześnie zakup węgla nawet poniżej ceny wynikającej z przepisów ustawy z dnia 23 czerwca 2022 r. nie wyklucza z możliwości uzyskania dodatku węglowego.
Ministerstwo Klimatu przygotowało poradnik wyjaśniający wątpliwości: https://www.gov.pl/web/klimat/poradnik-dla-samorzadow-dotyczacy-wyplaty-dodatku-weglowego
źródło: CIRE
