Dobry projekt BMS gwarancją sukcesu inwestycji

Projektant BMS jest wykwalifikowanym specjalistą w swojej dziedzinie. Posiada często najróżniejsze uprawnienia: budowlane, elektryczne, telekomunikacyjne, gazowe itp. Dodatkowo wykazuje się referencjami i certyfikatami, wykraczającymi poza konieczne w jego zawodzie. Pytanie nasuwa się jedno: czy to coś znaczy w branży, dla której pracuje. Czy opłaca mu się kształcić całe życie i podnosić kompetencje? Czy jest to zawód przyszłości? Jakie znaczenie ma projektant BMS i czy może być nim każdy?

- Znaczenie projektanta jest kluczowe przy opracowaniu dokumentacji, która w przypadku specjalisty BMS nakłada na niego dodatkowy obowiązek wielobranżowej koordynacji. Automatyka budynkowa obejmuje szereg instalacji m.in. wentylacji, klimatyzacji, ogrzewania, elektrycznej, czy oświetleniowej – mówi Maciej Czajka, z Honeywell, HBT - ConnectedBuilding - Projektant BMS, oprócz starannego wykonania projektu swojej branży, musi na odpowiednio wczesnym etapie uzgodnić z projektantami pozostałych instalacji i uzgodnić zastosowanie urządzeń i rozwiązań, które będą współpracowały, na założonym poziomie funkcjonalności, z systemem zarządzania budynkiem. Mimo, że nie ma w Polsce obwarowań prawnych w zakresie projektowania BMS, to nie każdy może być projektantem tych systemów. Wśród specjalistów ceni się wiedzę z zakresu wszystkich instalacji budynkowych, umiejętności koordynacji i korzystania z nowoczesnych narzędzi projektowych – dodaje Maciej Czajka.

Przeczytaj również: Regulacja i równoważenie w wodnych instalacjach grzewczych i chłodniczych Cz. 1. Wymagania, funkcje i dobór właściwego rozwiązania

Często inwestorzy i generalni wykonawcy mówią, że projekt BMS otrzymują za darmo. Nie doceniają roli i wiedzy projektanta BMS. Zdarza się tak, że firmy, które współpracują z kilkoma projektantami, rozprowadzają projekty wśród inwestorów, byle tylko ci wybrali ich sprzęt. Inwestorzy jednak nie zdają sobie sprawy z faktu, że projekty te są najczęściej oparte na powielaniu wcześniejszych rozwiązań i nie uwzględniają ich indywidualnych potrzeb, a czasami nawet podstawowych wymogów. Zamiast oszczędności pojawiają się kłopoty. W efekcie projekty takie, po realizacji nie zyskują akceptacji świadomego inspektora.

Na szczęście sytuacja powoli się zmienia, tak jak wiedza i świadomość inwestorów. Coraz częściej inwestorzy, nie tylko wykładają pieniądze, ale oczekują inteligentnych, zrównoważonych i ekologicznych rozwiązań opartych o wiedzę projektanta i najnowsze technologie. I tu dodatkowo pojawia się kwestia uwzględniania metodyki BIM podczas projektowania.

Zacznijmy jednak od początku. Jaką rolę BMS spełnia obecnie w budynkach?

- Rola BMS jest mocno zależna od kilku czynników i nie wszędzie ta rola jest jednakowa. Czynnikami wpływającymi są między innymi: charakter budynku, w którym ten BMS jest zainstalowany, zakres BMS, z uwagi na to, że BMS BMS'owi nie jest równy, a na końcu ostatnim, ale najważniejszym czynnikiem jest sam użytkownik – mówi Arkadiusz Jeż z J.Control.

W takim razie, co to oznacza dla użytkownika?

- W dzisiejszych czasach z uwagi na ogrom instalacji w budynkach i pełną ich elektryfikację, jest nie do wyobrażenia sytuacja, w której budynek nie będzie miał systemu BMS. Dlatego można stwierdzić, że dzisiaj system ten jest instalowany w każdym budynku i niekiedy użytkownik sam nie zdaje sobie sprawy, że ma taki system u siebie – tłumaczy Arkadiusz Jeż - BMS jest trochę pojęciem abstrakcyjnym i nieokreślonym. Dla przykładu system CCTV, który schodzi się do jednego centralnego miejsca, można równie dobrze nazwać BMS'em (jest to po części zarządzanie budynkiem przez jego monitorowanie). System SSP, który jest wizualizowany na oddzielnym stanowisku jest prawdę mówiąc systemem BMS. Jak sama nazwa wskazuje BMS jest systemem zarządzającym budynkiem, a to od nas zależny w jakim będzie zakresie (pełnym, czy częściowym) – dodaje Arkadiusz Jeż.

Na czym polega dobry projekt BMS? Jakie warunki muszą być spełnione, abyśmy mogli mówić o udanym projekcie?

Zgodnie z opinią Arkadiusz Jeża - Dobry projekt przede wszystkim zależny od projektanta. BMS jest instalacją, którą powinien wykonać ktoś, kto jest specjalistą w dziedzinie: elektryki, telekomunikacji, instalacji sanitarnej, sterowania ruchem kolejowym. Czyli posiadać wszystkie powyższe uprawnienia, a obecnie projektować BMS może każdy, bo nie są wymagane uprawnienia budowlane w zakresie projektowania, a odbiera to w zależności od sytuacji (najczęściej inspektor, kierownik z uprawnieniami elektrycznymi, niekiedy z telekomunikacyjnymi, na kolei zawsze ten z uprawnieniami do sterowania ruchem). Obecnie na polskich Politechnikach są nowe kierunki związane z instalacjami BMS, żaden nie oferuje możliwości zdobycia uprawnień budowlanych, nawet w ograniczonym zakresie, a wymagania stawiane osobom związanym z automatyką i BMS są większe niż od specjalistów z poszczególnych branż.

- Drugi warunek to pełne projekty branżowe. Instalacja BMS nie może być zaprojektowana, jeżeli nie ma pełnych projektów branżowych, a proces projektowy jest równoległy – mówi Arkadiusz Jeż - Jak projektant instalacji BMS ma zaprojektować automatykę węzła ciepła, węzła chłodu, centrali wentylacyjnej, jeżeli nie ma projektów branżowych w tym zakresie? To samo z instalacją elektryczną, jeżeli nie ma zaprojektowanych rozdzielnic, to projektant automatyki nic nie zrobi. Trzeci warunek, to czas. Projekty są prowadzone niestety równolegle, a projekt BMS jest zależny od wszystkich instalacji. Projektant oddaje projekt BMS w tym samym dniu co reszta branżystów, a jak dobrze wiemy najwięcej projektuje się w dniu ostatecznym i to co jest zaprojektowane przez branżystów już na samym końcu nie jest uwzględniane przez projektantów Automatyki i BMS.

Skoro mówimy o projekcie warto zastanowić się, jakie narzędzia wspierają projektowanie BMS?

- Honeywell, jako producent systemów automatyki budynków i BMS wspiera proces projektowy. Oferuje projektantom i swoim partnerom narzędzia, które ułatwiają i przyspieszają tworzenie specyfikacji i rysunków – mówi Maciej Czajka, z Honeywell, HBT - ConnectedBuilding - Producenci poszczególnych marek zapewniają na swoich stronach www ogólnodostępne selektory, dzięki którym, w przyjazny sposób, projektant może dobrać wymagane urządzenia obiektowe i sterowniki. Przykładem może być program do doboru właściwego modelu siłownika przepustnicy powietrza, gdzie określając powierzchnię przekroju przepustnicy, rodzaj sterownia i opcję występowania sprężyny powrotnej otrzymujemy jednoznacznie dobrany model siłownika, który spełnia nasze kryteria.

Zobacz także: Najważniejsze zmiany w dyrektywach EPBD oraz EED wprowadzone dyrektywą 2018/844/EU

Według Macieja Czajki bardzo ważne w procesie tworzenia dokumentacji jest zapewnienie przez producentów bibliotek do popularnych programów typ CAD/CAE - Takie biblioteki są chętnie wykorzystywane przez projektantów, oferując m.in. symbole i grafiki stosowane na rysunkach.

- Coraz ważniejszą rolę odgrywa w ostatnich latach projektowanie, a właściwie modelowanie, w oparciu o BIM (Building Information Modeling) – podkreśla Maciej Czajka -- Także w tym obszarze każda z marek Honeywell obecna w dziale ConnectedBuilding, dostarcza rodziny swoich produktów.

Czy narzędzia w projektowaniu są w stanie zastąpić człowieka?- Narzędzia wspierają, ale obecnie nie pozwalają na pełne wygenerowanie dokumentacji projektowej – mówi Maciej Czajka - Nadal wymagają od projektanta wiedzy i umiejętności oceny uzyskiwanych wyników doborów.

Ważnym elementem, który warto uwzględnić podczas projektowania BMS jest BIM (ang. Building Information Modeling) – modelowanie informacji o budynku.

- BIM jest obecnie nowym paradygmatem nie tylko projektowania, ale także zarządzania realizacją i eksploatacją inwestycji budowalnych. Metodyka BIM wpisuje się w cyfryzację sektora budowlanego i póki co nie ma alternatywy - wyjaśnia Paweł Łaguna, Dyrektor ds. Technologii/Architekt w Graphit - Opiera się na tzw. modelach informacyjnych, stanowiących spójną semantycznie bazę danych o wszystkich elementach obiektu budowalnego, uzupełnioną o reprezentację w środowisku 3D (trójwymiarowe modele z przypisanymi informacjami niegeometrycznymi). Z modeli takich generować można rzuty, przekroje, wizualizacje, schematy, aksonometrie, zestawienia ilościowe, kosztorysy, etc.

Według Pawła Łaguny jest to metodyka, która dopiero zdobywa popularność w Polsce, ale w krajach wysoko rozwiniętych jest już standardem, co potwierdzone zostało na przestrzeni ostatnich lat odpowiednią standaryzacją i legislacją w tym zakresie.

- Ukierunkowane jest to na wzrost efektywności w sektorze budowalnym, która pozostawia wiele do życzenia w kontekście pozostałych sektorów gospodarki –dodaje Paweł Łaguna.

Zastosowanie BIM może mieć przełożenie na późniejsze użytkowanie, funkcjonowanie obiektu. Jak mówi Paweł Łaguna - BIM i BMS stanowią odpowiednio statyczną i dynamiczną bazę danych. Istnieje wiele możliwości powiązania informacji poprzez dedykowany interface IT. Tym samym, można np. wizualizować w modelach dane z czujników wchodzących w skład systemów BMS, można bardziej precyzyjnie projektować systemy w oparciu o metodykę BIM, można wreszcie powiązać dane z wielu systemów BMS w platformach do zarządzania portoflio inwestycyjnym lub nawet w platformach do zarządzania całymi miastami (platformy GIS). W oparciu o taką analizę ocierającą się o zagadnienia BIG-Data, możliwe jest sprawniejsze podejmowanie strategicznych decyzji na etapie planowania, realizacji i użytkowania inwestycjami budowalnymi. Coraz powszechniejsze wykorzystanie BIM wiąże się z korzyściami, jakie z tego wynikają w przyszłości.

- Wydaje mi się, że BIM stanie się prędzej czy później standardem w projektowaniu obiektów budowalnych – podkreśla Paweł Łaguna - w niektórych krajach już się tak dzieje (Finlandia, Wielka Brytania, etc.). BIM, dzięki powiązaniu danych niegeometrycznych z modelem 3D, daje możliwość łatwiejszej weryfikacji kolizji, szybszej aktualizacji dokumentacji, przedmiarów, kosztorysów oraz bardziej czytelnej wizualizacji harmonogramów. Uwzględnienie metodyki BIM na etapie projektowania BMS, można więc porównać z uwzględnianiem tradycyjnych metod CAD 10-15 lat temu (rysowanie projektów w dedykowanym oprogramowaniu, zamiast na desce kreślarskiej) – niebawem będzie to konieczność - podsumowuje Paweł Łaguna.

Automatyka, która już teraz jest koniecznością nie musi być droga, wszystko zależy od tego, jakie funkcjonalności muszą zostać spersonalizowane pod konkretny obiekt. Oczywiście zdarza się, że projekty systemów automatyki muszą zostać rozbudowane, przez co są kosztowne. Czasami inwestorzy szukając oszczędności rezygnują z systemu BMS na etapie budowy. Tak naprawdę są to pozorne oszczędności. Nowo budowany obiekt powinien posiadać dokumentację projektową wszystkich instalacji i systemów. Brak kompletnej dokumentacji systemu automatyki budynkowej, w przyszłości może generować nieplanowane koszty.

- Projekt BMS można uznać i oczekiwać, że będzie najważniejszym projektem, najważniejszej instalacji w budynku– mówi Arkadiusz Maciej Jeż.Dlatego tak ważne jest, aby projekt przygotowywał wykwalifikowany projektant BMS, a nie tylko maszyna.

Źródło: Honeywell

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!