Stelaże podtynkowe we współczesnych łazienkach

Sanitarny stelaż podtynkowy, czyli rama z metalowych kształtowników z elementami montażowymi umożliwiającymi podłączenie przyborów sanitarnych do instalacji wodnej i kanalizacyjnej, montowana w ścianie, bardzo ułatwia aranżację łazienki oraz prawidłowy montaż miski ustępowej, bidetu czy umywalki. Umożliwia ukrycie w ścianie zbiornika spłuczki i jej zaworów, elementów mocujących oraz podłączeń wodno-kanalizacyjnych, pozwala prawidłowo wypoziomować przybory i zainstalować je na odpowiedniej, dostosowanej do potrzeb użytkowników wysokości, a w odpowiednim wykonaniu daje szansę ergonomicznego zaaranżowania nawet małej lub trudno ustawnej łazienki, przyczyniając się jednocześnie do zachowania (w wielu przypadkach wręcz uzyskania) harmonijnej estetyki wnętrza i nadania mu określonego stylu. Wśród zalet toalety montowanej na stelażu podtynkowym wymienia się też brak hałasu, za co odpowiada głównie cicho pracujący zawór napełniający zbiornik.

W nomenklaturze niektórych sprzedawców „stelaż podtynkowy” to sama rama metalowa i komplet elementów mocujących, jednak w wielu wypadkach wyposażony jest on także w kompaktową, zintegrowaną spłuczkę. Zbiornik spłuczki powinien być monolityczny (wykonany metodą rozdmuchiwania), a nie klejony – zbiornik klejony może się po pewnym czasie rozszczelnić. Standardem jest izolacja przeciwroszeniowa, np. w formie korpusu styropianowego. Spłuczki, mające objętość np. 7 l, dają także możliwość ustawienia wybranych objętości wody przeznaczonej do spłukiwania. Ustawienia dla odpowiednio dużej i małej ilości mogą wynosić 6 i 3 l, 4,5 i 3 l albo 4 i 2 l. Zmianę objętości wody do spłukiwania można przeprowadzić bardzo łatwo, np. poprzez ustawienia suwaka na zaworze spustowym. Alternatywą dla mechanicznego systemu spłukiwania jest system pneumatyczny (wykorzystujący przepływ sprężonego powietrza), działający wyraźnie ciszej. Praca zastosowanych w tym systemie ergonomicznych przycisków jest płynna. Jest to także rozwiązanie wygodniejsze w użytkowaniu (do przyciśnięcia potrzeba mniej siły) i łatwiejsze w montażu.

Stelaż podtynkowy a rodzaj ściany

Stelaż podtynkowy do zabudowy ciężkiej (mokrej) przeznaczony jest do montażu w ścianie murowanej, zatem wymaga zamurowania (nie wystarczy go przykryć płytą gipsowo-kartonową). Montaż takiego rozwiązania jest trudniejszy, ale sam stelaż jest tańszy niż jego odpowiednik do zabudowy suchej – jednocześnie ze względu na konieczność wykonania prac murarskich całkowity koszt zakupu i montażu tego rozwiązania może się okazać porównywalny z kosztami związanymi z montażem stelaży do zabudowy lekkiej. Stelaża do zabudowy mokrej, ze względu na jego duży ciężar, nie można zastosować do ścian gipsowo-kartonowych – nie wytrzymają one długotrwałego obciążenia.

Stelaż podtynkowy do zabudowy lekkiej (suchej) można zabudować zarówno w ścianach z płyt kartonowo-gipsowych, jak i ścianach murowanych. Można także ustawić go w tzw. przedścianach, czyli konstrukcjach ze ściany gipsowo-kartonowej dostawionej do ściany właściwej. Takie rozwiązanie sprawdzi się np. przy ograniczonych możliwościach remontu lub kiedy aranżacja łazienki wymaga stworzenia dodatkowej przestrzeni (np. półek).

Odmianą stelaża do zabudowy lekkiej jest tzw. stelaż wolnostojący, który może być wykorzystany do budowy dodatkowej ściany działowej umożliwiającej stworzenie stref funkcjonalnych w łazience. Stelaż taki wymaga montażu do podłogi (nie do ściany), a płyty kartonowo-gipsowe pełnią tu funkcję zabudowy umożliwiającej aranżację łazienki.

Niezależnie od rodzaju montażu, stelaże podtynkowe przygotowane są do tego, by zamocowane na nich przybory sanitarne wytrzymywały określone obciążenie. Wartości te wynoszą 400 kg w przypadku podwieszanej miski ustępowej oraz 100–150 kg w odniesieniu do umywalki.

Stelaże podtynkowe a wyzwania w aranżacji łazienek

Stelaże podtynkowe mają określoną wysokość i szerokość – typowa wysokość stelaża do podwieszenia miski ustępowej wynosi 1120 mm, a szerokość 400–500 mm. Producenci oferują także stelaże podtynkowe przygotowane do wyzwań aranżacyjnych, takich jak mały metraż łazienki, nieustawny układ, wąskie szachty instalacyjne, konieczność montażu pod kątem (np. 45°) czy ulokowanie łazienki na poddaszu pod skosami. Zastosowanie znajdą tu stelaże kompaktowe – w przypadku stelaży do WC będą to rozwiązania o obniżonej szerokości (np. 320–350 mm) lub zmniejszonej wysokości (np. 750–800 mm).

Stelaże o obniżonej szerokości sprawdzą się np. w ścianach z profili metalowych czy drewnianych, ale także w przypadku montażu w narożniku pomieszczenia, choć przy wystarczającej ilości miejsca w taki sposób – przy zastosowaniu wsporników dystansowych – można zamontować także stelaże o większej szerokości. Instalacja tego rodzaju wymaga specjalnej listwy montażowej do zabudowy narożnej, zapewniającej stabilne ustawienie stelaża. Montaż w rogu pomieszczenia ułatwiają także skośne narożniki zbiornika spłuczki.

Jeśli stelaże podtynkowe stosuje się w łazienkach dla osób o szczególnych potrzebach, konieczne może być wyregulowanie wysokości zawieszenia miski ustępowej. W niektórych stelażach dostępna jest bardzo łatwa regulacja wysokości zawieszenia miski, w zakresie nawet 6–8 cm.

W łazienkach dla osób o ograniczonej mobilności zastosowanie znajdują także specjalne uchwyty towarzyszące toaletom. Uchwyty takie można zamontować na specjalnych stelażach podtynkowych z wodoodporną płytą drewnianą. Dzięki temu są one bardziej stabilne i odporne na obciążenia.

Przeczytaj także: Instalacje w toaletach ogólnodostępnych >>

Stelaże podtynkowe do umywalek

Choć na rynku najwięcej sprzedaje się stelaży podtynkowych przeznaczonych do montażu miski ustępowej, dostępne są także rozwiązania przeznaczone do montażu umywalki, bidetu czy (w przestrzeni publicznej) pisuaru.

W przypadku bidetu podwieszanego, który zwykle montuje się na takiej samej wysokości jak miskę ustępową, należy przewidzieć podłączenia instalacyjne na odpowiednich wysokościach. Podejście kanalizacyjne umieszcza się w ścianie na wysokości ok. 10 cm, a przyłącze wody na wysokości ok. 36 cm nad podłogą – do takiego montażu przystosowane są stelaże podtynkowe przeznaczone specjalnie do tych przyborów.

Stelaż podtynkowy do umywalki sprawdzi się np. w łazienkach przeznaczonych dla seniorów lub osób z niepełnosprawnością ruchową. Umożliwia zawieszenie umywalki bezpośrednio na wsporniku ściennym, co poprawia jej stabilność – wytrzymałość umywalki zamocowanej na stelażu podtynkowym na obciążenie wynosi do 100–150 kg. Dostępne są także stelaże umywalkowe z możliwością regulacji wysokości listwy montażowej, np. przy zastosowaniu specjalnych zacisków – dzięki temu w kilku szybkich krokach można wyregulować i zablokować wysokość montażu, zapewniając np. dostęp do umywalki osobie poruszającej się na wózku.

Zestawy podtynkowe

Specjalistyczne sklepy instalacyjne proponują czasem tzw. zestawy podtynkowe – oprócz stelaża ze spłuczką znajduje się w nich także przycisk spłukujący, a czasem również miska ustępowa (niektórzy sprzedawcy jako zestaw podtynkowy określają stelaż ze spłuczką i przyciskiem spłukującym). Zaletą takiego zestawu jest pewność, że wszystkie elementy podczas montażu będą do siebie pasować. Często także cena całego zestawu jest niższa niż łączna cena poszczególnych elementów. Należy tu jednak zwrócić uwagę, że obniżanie ceny odbywa się czasem kosztem jakości – np. z dobrym stelażem połączona jest miska ustępowa w gorszym wykonaniu. Ograniczeniem jest też to, że odbiorca zestawu jest „skazany” na konkretne elementy składowe, nie ma np. wpływu na stylistykę czy kolor przycisku spłukującego.

Zestaw podtynkowy można także stworzyć samodzielnie, dobierając do niego elementy np. zgodne z doświadczeniem instalatora lub wymaganiami inwestora. Należy tu jednak pamiętać o kilku zasadach. Przyciski spłukujące danego producenta będą pasować tylko do oferowanych przez niego stelaży, co więcej – nie każdy model stelaża jest kompatybilny ze wszystkimi seriami przycisków. Często do stelaży można zamontować tylko przyciski z odpowiadającej im serii. Stelaże o wykonaniach specjalnych – np. o obniżonej wysokości, zmniejszonej głębokości (a więc z cieńszymi spłuczkami) czy takie, w których zastosowano dodatkowe rozwiązania – będą wymagały konkretnych rodzajów przycisków spłukujących.

Podobnie należy każdorazowo sprawdzić zgodność danej miski ustępowej z wybranym stelażem. Wiele stelaży umożliwia montaż miski podwieszanej o rozstawie śrub zarówno 18, jak i 23 cm – jednak nie wszystkie, do niektórych będą pasować miski tylko o jednym rozstawie. Podobnie nie wszystkie stelaże dają możliwość podłączenia nowoczesnej toalety myjącej, która wymaga dodatkowego podłączenia wody.

Rozwiązania przyjazne dla instalatora

Stelaże dostarczane są wraz z kompletem elementów montażowych (przyłączeniowych), a punktów mocowania jest zwykle kilka (np. 4), co bardzo przyspiesza instalację. W przypadku renomowanych producentów pracę ułatwiają dodatkowo autorskie systemy montażowe (często mające w nazwie „quick”, „easy” lub „smart”), umożliwiające instalację nie tylko samego stelaża, ale też przycisku spłukującego. Przyciski często umieszcza się na zawiasach (co umożliwia ich odchylenie) lub na szynach (co pozwala na ich przesunięcie). Dzięki temu zapewniony jest dostęp z zewnątrz do zaworów i mechanizmu spłuczki, a bezproblemowa jest nie tylko konserwacja i ewentualne naprawy, ale też stosowanie tzw. tabletek higienicznych (kostek odświeżających). Zbiornik spłukujący może być wyposażony w specjalny koszyk przeznaczony do ich umieszczenia.

Przyłącza wodne umożliwiają doprowadzenie wody z dowolnej strony, a podłączenie spłuczki przez szybkozłączkę eliminuje konieczność uszczelniania tego połączenia. Regulowane kolana DN 90/110 lub uchwyty do kolan ze specjalną spinką ułatwiają podłączenie do instalacji kanalizacyjnej – dostępne są rozwiązania stelaży umożliwiające montaż misek podwieszanych (podłączenie do kanalizacji w ścianie) lub stojących (podłączenie do kanalizacji w podłodze).

Regulowane nóżki (nawet w zakresie 20 cm) pozwalają wypoziomować stelaż nawet w przypadku zastanych niedokładności budowlanych. Samo poziomowanie ułatwione jest dzięki mechanizmowi hamującemu w nóżkach, pozwalającemu zablokować stelaż na potrzebnej wysokości.

Stelaże natynkowe

W przypadku ograniczonej możliwości remontu, np. niemożności lub niechęci inwestora do kucia ścian, i jednoczesnej chęci np. wymiany toalety lub dodania bidetu, można zastosować rozwiązania przeznaczone do montażu na gotowej podłodze (z dodatkowym mocowaniem do wykończonej ściany) oraz podłączenia do instalacji wodnej i kanalizacyjnej – stelaże natynkowe. Są to płytkie moduły sanitarne oparte na konstrukcji metalowej, zawierające spłuczkę z możliwością regulacji objętości oraz izolacją przeciwroszeniową z przyciskiem natynkowym, a także elementy konstrukcyjne pozwalające podłączyć spłuczkę do przyłącza wodnego (istnieją rozwiązania umożliwiające podłączenie modułu do przyłącza znajdującego z tyłu, z boku lub na dole) oraz odpływu toalety do instalacji kanalizacyjnej. Przy poziomowaniu na gotowej podłodze szczególnie przydają się nóżki regulowane.

Dla tego rodzaju stelaży dostępne są efektowne osłony – panel przedni może mieć różne kolory i wykonania materiałowe (np. hartowane szkło), a osłonki boczne wykonuje się np. ze szczotkowanego aluminium. Dostępne wysokości i szerokości modułów natynkowych pozwalają dopasować je do różnych aranżacji i zabudowy łazienki. Moduł sanitarny natynkowy może być wyposażony w dodatkowe funkcje wymagające podłączenia prądu, takie jak czujniki obecności powiązane z wewnętrznym systemem wentylacji i filtracją powietrza na ceramicznym materiale porowatym, przyciski spłukujące reagujące na dotyk (niewymagające wciskania) czy orientacyjne światła LED (także zintegrowane z czujnikiem natężenia światła).

Swoboda aranżacji

Na rynku dostępna jest dziś szeroka gama rozwiązań zarówno pełnych zestawów podtynkowych, jak i wchodzących w ich skład stelaży. Bardzo bogata jest również oferta przycisków spłukujących – także elektronicznych, zdalnych i bezdotykowych – które jako jedyna część układu spłukującego widoczna na ścianie stanowią ważny detal, wpływający na styl łazienki i podkreślający jej charakter. Można dzięki temu znaleźć rozwiązania odpowiednie dla niemal każdej łazienki, zarówno rozwiązując problemy instalacyjne, jak i nadając tym pomieszczeniom niepowtarzalny charakter.