Trendy w projektowaniu, budowie i renowacji łazienek

Trendy w projektowaniu

Znawcy branży łazienkowej na ISH 2023 wskazywali na cztery główne trendy w projektowaniu łazienek: zrównoważony rozwój, małe rozmiary (kompaktowość), dbanie o dobrą formę użytkowników i wywoływanie u nich pozytywnych emocji. Co ważne, trendy te wymagają projektowania holistycznego, czyli uwzględnienia ich wszystkich razem, bo tylko takie podejście gwarantuje sukces. Technologie i urządzenia nie są zatem celem samym w sobie, a jedynie środkiem do osiągnięcia celów wymienionych powyżej.

Koncepcja zrównoważonych łazienek to dążenie do optymalnego połączenia produktów i technologii oszczędzania wody oraz energii, a także samych materiałów – czyli produkcja przyjazna dla środowiska, trwałe i naturalne materiały nadające się do recyklingu, ponadczasowe wzornictwo oraz design dający wrażenie obcowania z naturą. Zrównoważona gospodarka o obiegu zamkniętym opiera się na procesach zachodzących w naturze, czyli działaniach w zamkniętych cyklach, w ramach których nie powstają żadne odpady. Zatem produkty muszą być projektowane w taki sposób, aby wszystkie materiały i komponenty mogły wrócić do początkowego miejsca w cyklu, w którym są używane. Urządzenia wykonane ze stali lub ceramiki sanitarnej można poddać recyklingowi w 100%. Pojawiły się już pierwsze brodziki i meble łazienkowe nadające się do recyklingu. Zrównoważone łazienki to także kwestie architektoniczne – ich lokalizacja i położenie w budynku ma wpływ na dostęp do światła dziennego i ogólne samopoczucie użytkowników, a nawet na jakość powietrza wewnętrznego w tych pomieszczeniach. Dobra i trwała stolarka okienna oraz wentylacja mechaniczna umożliwiają swobodniejsze planowanie łazienek w bryle domu.

Kolejnym trendem jest zasada „zero odpadów”, zwłaszcza plastikowych opakowań po kosmetykach, środkach higieny i czystości. Jest to na razie trudne w realizacji, ale wyraźnie widać dążenie części konsumentów i producentów do redukcji takich odpadów do minimum. Producenci ceramiki starają się tak projektować swoje produkty, aby można je było łatwo czyścić bez użycia chemii. Są to np. bezkołnierzowe toalety ceramiczne, a także toalety myjące umożliwiające całkowitą rezygnację z wilgotnego papieru toaletowego i rozpuszczalnych chusteczek nawilżanych (zwykłych nawilżanych nie wolno wprowadzać do kanalizacji) oraz redukcję zużycia zwykłego papieru toaletowego.

Ważna jest oszczędność wody, zwłaszcza ciepłej tam, gdzie służy ona jedynie celom higienicznym, czyli myciu rąk i twarzy czy braniu prysznica. Pomagają w tym oszczędne wylewki w bateriach i prysznicach, głowice mieszające i baterie termostatyczne oraz bezdotykowe, a także spłuczki ze spłukiwaniem dwufunkcyjnym. Podkreśla się jednak, że jak na razie wciąż największe oszczędności przynosi branie prysznica zamiast kąpieli w wannie.

Wodę można oszczędzać także dzięki wykorzystaniu deszczówki np. do prania lub sprzątania, a wody szarej (oczyszczonego odpływu z prysznica, umywalki czy wanny) do spłukiwania toalet. Niestety systemy dualne (dwururowe) są wciąż kosztowne i praktycznie niemożliwe do zastosowania w istniejących budynkach mieszkalnych, można je jednak z sukcesem wykorzystać w budynkach nowych.

Padają również pytania, czy rzeczywiście w łazience potrzebna jest temperatura 24°C i czy woda musi się lać z prysznica podczas namydlania. Niższa temperatura w łazience nie spowoduje uszczerbku na zdrowiu, a może być impulsem do aktywności fizycznej i lepszego samopoczucia. Ponadto komfort temperaturowy łatwiej zapewnić dzięki ogrzewaniu płaszczyznowemu zaprogramowanemu zgodnie z rozkładem naszej dziennej i tygodniowej aktywności. A wodę oszczędzimy m.in. dzięki ekoprzyciskom w słuchawkach, bateriom termostatycznym, perlatorom i oszczędnym mieszaczom.

Nie można jednak stracić z oczu celu nadrzędnego, jakim jest odpowiednia higiena oraz regeneracja ciała. Woda i ciepło mają odprężający, czasami nawet leczniczy wpływ na organizm ludzki, a zdrowe, pełne sił i zadowolone społeczeństwo to także ważny aspekt zrównoważonego rozwoju. Trzeba zatem rozsądnie podchodzić do powyższych trendów i starać się pogodzić wszystkie cele.

Konieczność budowy łazienek kompaktowych w budynkach wielorodzinnych, w tym w budynkach modernizowanych, wymaga od producentów opracowywania innowacyjnych rozwiązań dostosowanych specjalnie do małych przestrzeni. Muszą one zapewnić najwyższy standard komfortu i wygody mimo skromnego wyposażenia. Wymagane są proste i estetyczne oraz przemyślane rozwiązania gwarantujące komfort i wygodę oraz duże możliwości indywidualizacji. I dotyczy to wszystkich produktów – od wanien, pryszniców, umywalek i armatury, po szafki podumywalkowe oraz inne meble. Małe łazienki stawiają projektantom oraz hydraulikom najwyższe wymagania w zakresie planowania i wykonania.

Dobre samopoczucie daje takie zaplanowanie łazienki, dzięki któremu jest ona tak komfortowa jak prywatne spa, w którym regenerujemy siły. To część stylu życia, w ramach którego istotną rolę odgrywają: czas dla siebie, aktywność czy zdrowe odżywianie, a także prostota. Styl ten polega nie tylko na prostym konsumowaniu dóbr, ale też na angażowa­niu się w wartościowe działania, które sprawiają, że rośnie nasze zadowolenie i jesteśmy szczęś­liwi. Łazienka nastawiona na dbanie o dobrą formę może być wyposażona zarówno w bardzo proste rozwiązania, takie jak wygodna wanna lub prysznic z dodatkowymi funkcjami, jak i urządzenia bardziej zaawansowane, takie jak jacuzzi czy sauna. Ważne jest, by użytkownik mógł się dzięki tym sprzętom zrelaksować, zregenerować i poczuć zadowolenie z życia.

Projektowanie i budowa łazienki to proces złożony i zdeterminowany względami technicznymi. Ulega też ciągłej ewolucji, od celów stricte higienicznych po tak trudno wymierne jak wysoki poziom pozytywnych emocji. A te można osiągać m.in. dzięki coraz nowszym rozwiązaniom, także tym niedrogim, za pomocą ciekawego wzornictwa ceramiki i armatury, kolorów, światła i luster. Pomagają w tym również technologie LED oraz inteligentny sprzęt z rosnącymi możliwościami programowania poszczególnych funkcji.

Renowacja – łazienki dla osób starszych

Niemieckie stowarzyszenia branży wod-kan i instalacyjnej już wiele lat temu wzięły sobie do serca dane demograficzne i raporty prognozujące starzenie się społeczeństwa. Pomimo dobrze rozwiniętych usług opieki nad osobami starszymi coraz więcej seniorów chce zostać w swoich domach, nawet w bardzo sędziwym wieku zachowując niezależność. Dla osób starszych – ale także innych osób o ograniczonych możliwoś­ciach poruszania się – kluczowe jest zniesienie w przestrzeni domowej, zwłaszcza w łazienkach i toaletach, barier architektonicznych i funkcjonalnych. W Niemczech popularyzowana jest zasada, że już na etapie projektowania łazienek należy uwzględnić ich długoterminowe użytkowanie, aby spełniały one potrzeby różnych grup wiekowych – od młodych rodzin z dziećmi po osoby starsze i niepełnosprawne. Co więcej, warto wygospodarować w łazience tyle miejsca, aby mieścił się w niej także opiekun osób korzystających z urządzeń. I nie jest to wymóg ułatwiający opiekę tylko nad osobami starszymi lub niepełnosprawnymi – także matki myjące małe dzieci potrzebują przestrzeni do swobodnego poruszania się po łazience.

Niemcy szacują, że do 2035 roku zabraknie na rynku ok. 2 mln mieszkań odpowiednich dla osób starszych na tyle, aby mogły one komfortowo i bezpiecznie w nich funkcjonować i korzystać z łazienek. Problem jest na tyle poważny, że rząd niemiecki finansuje program modernizacji łazienek w celu umożliwienia opieki nad osobami starszymi w domach. Na targach ISH prezentowane były praktyczne przykłady modernizacji oraz rozwiązania techniczne dla takich pomieszczeń.

Niemieckie stowarzyszenia branżowe tworzą także wytyczne projektowania i budowy łazienek jako ważnego czynnika w opiece ambulatoryjnej i szpitalnej. Zlecały również badania dotyczące możliwości modernizacji mieszkań i sposobów ich finansowania w zakresie łazienek dla osób wymagających opieki. Powstały dzięki temu podstawowe wymagania budowlane dla łazienek pielęgnacyjnych oraz konkretne przykłady rozwiązań modernizacji bardzo małych pomieszczeń. 

Bezpieczne instalacje i higiena toalet publicznych

Pandemia wywołała większe zainteresowanie higieną, w tym w biurach, sklepach, budynkach administracyjnych, hotelach i restauracjach. Świadomość zagrożeń epidemicznych i dużego ryzyka infekcji nie tylko koronawirusami sprawiła, że zainteresowanie zasadami higieny w miejscach publicznych nie spada. Urządzenia sanitarne wyposażane są w armaturę bezdotykową – baterie w umywalkach, pisuary, WC, dozowniki ręczników i mydła, suszarki do rąk itp. Stosuje się też rozwiązania umożliwiające bezkontaktowy dostęp do budynku i pomieszczeń, co jest o tyle łatwe, że są to jednocześnie elementy inteligentnych budynków. Czujniki ruchu mogą sterować oświetleniem zamiast przełączników i przycisków. Higieniczne rozwiązania do mycia rąk są również potrzebne w szkołach, przedszkolach i budynkach użyteczności publicznej.

Bezpieczeństwo wody i instalacji wod-kan to także jednolite standardy w UE dotyczące zastosowania zrównoważonych materiałów i produktów w instalacjach wody pitnej. Dyrektywa w sprawie wody pitnej, która weszła w życie w 2021 roku, ureguluje z czasem wymagania obowiązujące na wspólnym rynku. Przepisy te mają wejść do końca 2025 roku i od tego momentu spełnianie jednolitych standardów jakościowych będzie w całej Unii Europejskiej obowiązkowe. 

Piękno i funkcjonalność

Toalety, prysznice, brodziki i wylewki – czyli w co nowego, estetycznego i praktycznego można wyposażyć łazienki? W ramach konkursu Design Plus organizowanego przez Messe Frankfurt we współpracy z Niemiecką Radą Wzornictwa nagradzane są różne produkty, które stanowią optymalne połączenie trwałości, estetyki i funkcjonalności, w tym przeznaczone do łazienek. W tym roku zwracano uwagę na rozwiązania dla zrównoważonej przyszłości – w ogrzewnictwie i wentylacji to zmniejszanie zużycia energii w budynkach i wykorzystanie OZE, a w sektorze wyrobów sanitarnych oszczędność wody i energii oraz produkcja z materiałów naturalnych i łatwych w recyklingu i użytkowe wzornictwo. Do rywalizacji stanęły 133 produkty z 88 firm i 23 krajów. Poniżej wymieniono te, które mają zastosowanie łazienkach.

BetteAir – płaska płyta prysznicowa firmy Bette to pierwsze takie rozwiązanie obrazujące ewolucję od wysokiego brodzika po płytę zrównaną z poziomem podłogi. Płyta prysznicowa wykonana jest z polerowanej stali tytanowej, a jej montaż jest tak łatwy jak klasycznych płytek ceramicznych – można ją przykleić bezpośrednio do jastrychu. To połączenie prostoty montażu i funkcjonalności prysznica walk-in zapowiada w łazienkach swoistą rewolucję.

Za prostotę i elegancję nagrodzono meble łazienkowe DIVA firmy Scarabeo. To nowa koncepcja mebli zaprojektowanych jako uzupełnienie eklektycznej kolekcji umywalek.

Pierwsza na świecie w pełni wodoodporna deska sedesowa z kompozytu litego drewna i wiórów oraz żywic Woodio Block firmy Woodio to nie tylko naturalne materiały, ale i nowoczesne wzornictwo oraz subtelny wygląd. Zarówno deska, jak i podwieszany sedes wykonane są z biokompozytu, który zastępuje materiały ceramiczne i kamień.

Umywalkowy zawór odpływowy firmy Freilauf to rozwiązanie problemu zatkanych odpływów, np. włosami, i alternatywa dla opływów z korkami typu push-open. Posiada korek aktywowany przez mechanizm magnetyczny, co gwarantuje dokładne zamknięcie. Wszystkie powierzchnie mające kontakt z wodą są gładkie i okrągłe, dzięki czemu łatwo się je czyści, a włosy się nie przyklejają. Firma jest znana także z produkcji łatwego w czyszczeniu odpływu prysznicowego.

Kolekcja armatury Ingiro firmy SPA została nagodzona za „ekstremalną praktyczność” i całkowitą swobodę aranżacji. Armatura wyróżnia się ergonomią i prostotą, a przede wszystkim możliwością wzięcia prysznica wszędzie tam, gdzie tylko sięgnie elastyczny wąż przyłącza. Nie ma stałego miejsca montażu, a stabilność zapewnia jej betonowa podstawa.

Bateria umywalkowa Genesi firmy Bruma wyróżniła się szczególną estetyką (prostotą rozwiązania i elegancją) oraz jakością. Nagrodzono także meble kabinowe – szafki firmy Doccia przeznaczone do montażu wewnątrz kabiny pryszni­ca. Łączą one maksymalne wykorzystanie przestrzeni, wodoszczelność, funkcjonalność i łatwość korzystania z dyskretnym i eleganckim wyglądem. Meble są wykonane z aluminium, a półki ze znalu (stop cynku i aluminium).

Ceramika łazienkowa – sedesy i bidety Lalita firmy Ceramica Globo wyróżniają się obfitymi proporcjami i delikatnymi liniami. Daje to poczucie pewności i bezpieczeństwa w codziennych łazienkowych rytuałach dbania o ciało. Taki design wpływa na dobre samopoczucie fizyczne i psychiczne, a ciche systemy spłukiwania wzmacniają te doznania.

Wanna Heritage firmy Inbani wyglądem łączy nowoczesność z tradycjami sztuki starożytnej. Ma starannie dobrane proporcje i możliwość umieszczenia na drewnianej konstrukcji wsporczej, co daje wrażenie unoszenia się wanny. Takie rozwiązanie harmonijnie komponuje się z każdą przestrzenią. Detale żłobienia zaczerpnięto z greckiej architektury.

Wykonany na zamówienie i spersonalizowany przycisk do toalety Unseen Fresh firmy Tense to rozwiązanie dla ceniących jednolity wystrój wnętrza. Przycisk jest w pełni zintegrowany wizualnie ze ścianą i dodaje wnętrzu klasy i elegancji. 

Kolekcja armatury Joe firmy RVB to minimalistyczna forma wylewek inspirowana miejskimi i industrialnymi krzywi­znami. Punktem wyjścia jest tu zwykła, choć solidna rura. System regulacji przepływu i temperatury obsługiwany jest jednym ruchem ręki.

Odpływ prysznicowy liniowy Geberit Clean­Line50 to design nowoczesny i minimalistyczny. Dzięki szerokości zaledwie 3 cm i asymetrycznemu kanałowi odpływowemu wyróżnia się wizualnie. Dostępny jest w dwóch wersjach kolorystycznych – jako stal nierdzewna szczotkowana lub czarny chrom. Rynienka odpływowa ma wydajny spadek, który optymalnie odprowadza wodę z prysznica. Praktyczna wkładka grzebieniowa daje się łatwo wyjąć i szybko wypłukać.

System umywalek Portal do toalet publicznych firmy Eumar Santehnika to przykład designu futurystycznego. Twórcy odnoszą się do potrzeb użytkowników epoki mediów społecznościowych – w ogromnym, ekstrawagancko oświetlonym lustrze osadzona jest elegancka, minimalistyczna umywalka o nietypowym kształcie, podkreślonym łagodnymi liniami. Produkty wykonane są z trwałego i nadającego się do recyklingu kamienia kompozytowego powstałego z naturalnych minerałów i modyfikowanej żywicy poliestrowej.

Kolekcja wanien i umywalek OVO M+ polskiej firmy Omnires charakteryzuje się minimalistyczną, wyrazistą formą o doskonałych proporcjach. Przybory zachowują klasyczną symetrię i harmonię geometryczną, ale wyróżniają się dzięki kształtowi wykorzystującemu dwa przeciwległe okręgi, uzasadniającemu nazwę kolekcji (ovo – łac. jajko). Linia wanien i umywalek została wykonana z polskiej skały dolomitowej. Dostępna jest w bieli oraz w sześciu matowych, inspirowanych naturą kolorach.

Toaleta myjąca Hydro In-Tank® gwarantuje maksymalną higienę – to propozycja firmy Roca. Zajmuje mało miejsca i można ją łatwo podłączyć do zasilania. Choć ze względu na swoją funkcję jest to urządzenie złożone, cechuje się bardzo łatwą konserwacją. Wszystkie elementy funkcjonalne, w tym spłuczka, są zintegrowane z muszlą klozetową. Zastosowano w niej nową technologię bardzo cichego spłukiwania Rimless®Vortex, a także antybakteryjne materiały gwarantujące maksymalną higienę i czystość. Urządzenie jest szybkie i łatwe w montażu, posiada również dodatkowe zabezpieczenia przed ewentualnymi wyciekami.

Na zakończenie warto wspomnieć o urządzeniu, które nie jest niezbędne w łazienkach i toaletach, ale może się w nich znajdować (zamiast w kotłowni czy, jak coraz częściej mówimy, w maszynowni). Wizualizacja zainstalowanej w łazience pompy ciepła firmy Qvantum Industries pokazuje, że urządzenia o mocach wystarczających na potrzeby domów i mieszkań są tak małe i estetyczne, że mogą być montowane jak kondensacyjny kocioł gazowy w każdym pomieszczeniu, nawet w łazience.