Aktualne wymagania prawne dot. pompowni przeciwpożarowych
Wymagania prawne dot. pompowni przeciwpożarowych, fot pixabay
W czerwcu 2019 roku weszło w życie rozporządzenie wydłużające do końca 2020 roku okres przejściowy dla wyrobów budowlanych nowo objętych obowiązkiem znakowania znakiem budowlanym B. Zgodnie z obowiązującymi wymaganiami znaczna część podzespołów pompowni przeciwpożarowych musi zostać poddana procesowi certyfikacji. Wydłużony okres przejściowy miał pozwolić producentom na przeprowadzenie certyfikacji i uzyskanie niezbędnych dokumentów umożliwiających wprowadzenie wyrobów do obrotu.
Zobacz także
Waldemar Joniec Wymagania prawne i wytyczne dotyczące projektowania wentylacji w tunelach
Nad bezpieczeństwem użytkowników tuneli drogowych czuwają systemy detekcji dymu, temperatury i gazów, a nawet pracownicy centrum zarządzania monitorujący sytuację przez 24 godziny na dobę i 365 dni w roku....
Nad bezpieczeństwem użytkowników tuneli drogowych czuwają systemy detekcji dymu, temperatury i gazów, a nawet pracownicy centrum zarządzania monitorujący sytuację przez 24 godziny na dobę i 365 dni w roku. Na co dzień spotykamy się m.in. z zakazami wjazdu do tunelu, zmianami prędkości poruszania się w nim czy wyłączeniem pasów ruchu z powodu kolizji lub prowadzonych robót. Największym zagrożeniem w tunelu jest jednak pożar pojazdu i to na wypadek takiej sytuacji tworzone są systemy bezpieczeństwa,...
Janusz Starościk news Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków EPBD – co oznacza dla branży instalacyjno-grzewczej?
W dniu 12 marca 2024 dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) została przyjęta przez Parlament Europejski zdecydowaną większością głosów (370 za, 199 przeciw) w postaci, o której...
W dniu 12 marca 2024 dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) została przyjęta przez Parlament Europejski zdecydowaną większością głosów (370 za, 199 przeciw) w postaci, o której informowaliśmy pod koniec 2023 roku. Teraz ostatnim krokiem jest oficjalne przyjęcie przez Radę, co powinno nastąpić wkrótce. Następnie tekst zostanie opublikowany w Dzienniku Urzędowym UE i wejdzie w życie dwadzieścia dni później.
news Zmiany w Warunkach Technicznych
Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 27 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU 2023, poz....
Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 27 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU 2023, poz. 2442), wprowadza zmiany, których celem jest zwiększenie jakości i bezpieczeństwa budynków oraz dostosowanie ich do wymogów ekologicznych i społecznych. Nowe regulacje będą obowiązywać od 1 kwietnia 2024 r.
W artykule: • Pompownie przeciwpożarowe |
Pompownie przeciwpożarowe zasilające instalacje hydrantowe są w Polsce bardzo często traktowane jak zwykłe pompownie wody czystej, co może przysporzyć wielu problemów, szczególnie osobom początkującym w projektowaniu instalacji przeciwpożarowych. W zakresie odpowiedzialności projektanta leży nie tylko prawidłowe funkcjonowanie techniczne instalacji, ale również dobór zgodnych z prawem elementów układu. Aby móc poprawnie zaprojektować pompownię przeciwpożarową, projektant nie musi znać wszystkich obowiązujących aktów prawnych związanych z wyrobami budowlanymi, jednak znajomość grup wyrobów objętych obowiązkiem certyfikacji [2] jest niezbędna.
Pompownie przeciwpożarowe
Jak odróżnić wyrób certyfikowany od niecertyfikowanego?
Zakup wyposażenia do pompowni przeciwpożarowej wymaga weryfikacji przez kupującego, czy producent posiada niezbędne dokumenty. Ustawa o wyrobach budowlanych [4] nakłada obowiązek wprowadzania do obrotu jedynie wyrobów zgodnych z rozporządzeniem i przewiduje kary dla producentów i dystrybutorów wprowadzających do obrotu wyroby bez wymaganych dokumentów. Taki stan prawny nie zapobiega jednak wprowadzaniu do obrotu wyrobów nieoznakowanych znakiem budowlanym B lub oznakowanych bezprawnie, bez wydania krajowej deklaracji właściwości użytkowych przez producentów.
Aby móc legalnie zastosować wyposażenie pompowni przeciwpożarowej, producent powinien wydać krajową deklarację właściwości użytkowych i oznakować wyrób znakiem budowlanym B lub znakiem zgodności europejskiej CE w przypadku deklaracji właściwości użytkowych. Jeśli wyrób jest objęty normą europejską lub europejską oceną techniczną, producent znakuje go znakiem CE, a w przypadku gdy jest to polska norma lub krajowa ocena techniczna, znakuje wyrób znakiem B.
Znaczna część wyrobów budowlanych do pompowni przeciwpożarowych będzie również podlegać pod dyrektywy unijne [5, 6, 7] i tym samym posiadać oznakowanie CE. Jednocześnie producent powinien wystawić deklarację zgodności produktu z ww. dyrektywami i normami mającymi do nich zastosowanie. W tym przypadku oznakowanie CE nie jest tożsame z przeprowadzeniem procesu certyfikacji wyrobu budowlanego, gdyż oznakowanie CE dotyczące dyrektyw nie dotyczy produktu jako wyrobu budowlanego. Jeśli wyrób budowlany podlega pod dyrektywy i przeszedł proces certyfikacji europejskiej wyrobów budowlanych, będzie posiadał jeden znak CE i dwie deklaracje: deklarację zgodności WE/UE oraz deklarację właściwości użytkowych. W przypadku zgodności z dyrektywami oraz zakończenia krajowego procesu certyfikacji na wyrób zostaną naniesione dwa oznaczenia, odpowiednio dla dwóch deklaracji – znak CE i znak B.
W przypadku doboru urządzeń należy zażądać od producenta dowodu na zgodność wyrobu z przepisami prawa – może to być krajowa deklaracja właściwości użytkowych lub deklaracja właściwości użytkowych, poparte stosownymi certyfikatami.
Jakie komponenty muszą zostać poddane procesowi certyfikacji?
Załącznik do rozporządzania w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym [2] wymaga, aby w zakresie pompowni przeciwpożarowych certyfikować m.in. następujące komponenty:
- czujniki/przełączniki przepływu wody,
- czujniki/przełączniki ciśnienia,
- pompy pożarowe,
- zespoły pomp pożarowych,
- pompy do instalacji wodociągowych przeciwpożarowych,
- zespoły zaworów kontrolno-alarmowych wodnych, zespoły zaworów kontrolno-alarmowych powietrznych, zespoły zaworów wzbudzających, pobudzacze,
- zawory kierunkowe i ich urządzenia wyzwalające,
- łączniki elastyczne,
- ciśnieniomierze i łączniki ciśnienia,
- zawory zwrotne i jednokierunkowe,
- urządzenia sterujące i sygnalizujące, źródła zasilania,
- elementy złączne, kształtki, armatura regulacyjna i odcinająca, systemy rurowe, uchwyty i zestawy mocowania przewodów rurowych, zbiorniki środków gaśniczych.
Wszystkie wymienione wyroby budowlane zgodnie z obowiązującym prawem będą musiały od początku 2020 roku mieć naniesiony znak budowlany B. Jednocześnie okres przejściowy dotyczy tylko nowych wyrobów dodanych do listyw załączniku do rozporządzenia w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych w 2016 roku [12].
Dla poniższych wyrobów obowiązek znakowania znakiem B i sporządzania krajowej deklaracji właściwości użytkowych obowiązuje już od 1 stycznia 2017 roku:
- czujniki i przełączniki przepływu wody,
- czujniki i przełączniki ciśnienia,
- pompy przeciwpożarowe,
- zespoły pomp przeciwpożarowych.
Aktualny wykaz wydanych certyfikatów, a tym samym potencjalnie zgodnych wyrobów (o ile producent wydał krajową deklarację właściwości użytkowych) znajduje się na stronie jednostki certyfikującej [3]. Nadal jedynie nieliczni producenci uzyskali certyfikaty i nie wszystkie wymagane certyfikowane komponenty są dostępne na rynku.
Pompy pożarowe a pompy do instalacji wodociągowych przeciwpożarowych
Pompy pożarowe to pompy przeznaczone do zasilania stałych urządzeń gaśniczych wodnych, takich jak instalacje tryskaczowe czy mgły wodnej. Pompy do instalacji wodociągowych przeciwpożarowych to w myśl rozporządzenia w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków [8] pompy do zasilania tylko instalacji hydrantów wewnętrznych i zaworów hydrantowych. Ze względu na wyższe wymagania stawiane pompom pożarowym mogą one zasilać również instalacje wodociągowe przeciwpożarowe [9], gdyż poziom wymagań dla tych instalacji jest trochę niższy. W przypadku pomp pożarowych w większości standardów zagranicznych (VdS, NFPA) mogą one zasilać instalacje hydrantowe oraz stałe urządzenia gaśnicze wodne (SUG-W).
Zespoły pomp pożarowych a certyfikacja krajowa
Zespoły pomp pożarowych to urządzenia składające się z co najmniej pompy pożarowej, napędu i urządzenia sterującego. Bardziej skomplikowane zespoły wyposażone są również w armaturę, orurowanie, czujniki i osprzęt umożliwiający pracę urządzenia po przyłączeniu go do instalacji ppoż. W niektórych przypadkach konieczne jest wyposażenie zespołu w dodatkową armaturę odcinającą, kompensatory drgań itp. Jednocześnie kluczowym aspektem jest brak konieczności ingerowania w układ wewnętrzny urządzenia, prace wykonuje się tylko na króćcach przyłączeniowych.
Certyfikowane zespoły pomp pożarowych nie muszą mieć oddzielnych certyfikatów na podzespoły urządzenia, dlatego dobierając gotowy zespół, projektant może ułatwić sobie pracę, a inwestorowi odbiór pompowni. W przypadku zespołów pomp konieczne jest uzyskanie przez producenta jeszcze jednego certyfikatu przeznaczonego dla urządzeń obsługiwanych przez straż pożarną, czyli „świadectwa dopuszczenia” dla urządzenia sterującego.
Jeśli zestaw pomp pożarowych nie posiada certyfikatu, każdy jego podzespół ujęty w rozporządzeniu w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym [2] powinien mieć oddzielną KDWU/DWU oraz być oznakowany znakiem zgodności. W przypadku sterownika certyfikowanego zgodnie z ustawodawstwem krajowym będzie on posiadał aż trzy znaki zgodności, czyli:
- znak budowlany B (certyfikacja krajowa),
- znak CE (zgodność z dyrektywami),
- logo jednostki certyfikującej (świadectwa dopuszczenia).
Zespoły pomp do instalacji wodociągowych przeciwpożarowych
Ta grupa wyrobów nie została ujęta w załączniku do rozporządzenia [2], dlatego pomimo obecności pomp do instalacji wodociągowych przeciwpożarowych jako komponentu nie ma możliwości certyfikacji zespołów pomp pracujących tylko na cele hydrantowe.
Ze względu na specyfikę zespołów pomp pożarowych mogą być one stosowane na cele hydrantowe – taką możliwość przewiduje zarówno pierwsza krajowa ocena techniczna wydana dla zespołu pomp Wilo [11], jak i norma tryskaczowa [10]. Warto zauważyć, że powyższa KOT na zespół pomp pożarowych zezwala na jego stosowanie w instalacjach mgłowych, hydrantowych oraz w instalacjach bytowych. Tak oceniony produkt zapewnia zatem spełnienie wymogów bezpieczeństwa ppoż., a jednocześnie nadal pozwala na łączenie instalacji bytowych z przeciwpożarowymi, tak jak ma to obecnie miejsce w Polsce w przypadku ok. 60–80% pompowni.
Jeśli producent nie dysponuje certyfikatem dla zespołu pomp pożarowych, jest zobowiązany stosować jedynie podzespoły posiadające certyfikaty. Przy zakupie takiego urządzenia należy zweryfikować zgodnie z rozporządzaniem [2], jakie komponenty są w nim stosowane, a następnie uzyskać od producenta potwierdzenie spełnienia przez niego odpowiednich wymagań prawnych.
Proces uzyskiwania krajowej oceny technicznej
Na wstępie należy zaznaczyć, że na polskim rynku nie istnieje dokument odniesienia opisujący ogólne wymagania dla zespołów pomp pożarowych (EOT, PB, PN). Należy się zatem liczyć z tym, że każdy wyrób, na jaki składany jest wniosek o udzielenie krajowej oceny technicznej w jednostce oceny technicznej (np. CNBOP-PIB), zostanie poddany niezależnej ocenie. Procedura ta opisana jest dokładnie w rozporządzeniu [13]:
- Producent składa wniosek o wydanie KOT do jednostki oceny technicznej wraz z dokumentacją techniczną wyrobu oraz opisem zakładowej kontroli produkcji. Do wniosku dołącza się również raporty z badań wyrobu/komponentów z laboratoriów akredytowanych, jeżeli takie występują.
- Jednostka oceny technicznej w ciągu miesiąca ocenia formalnie wniosek i zawiadamia o wszczęciu postępowania lub uzasadnia jego odrzucenie. Powodem takiej decyzji może być np. ujęcie we wniosku niewłaściwej grupy wyrobów budowlanych lub zgłoszenie wyrobu nieobjętego załącznikiem do rozporządzenia [2]. Ocena formalna może się przeciągać z powodu niekompletności wniosku.
- Następuje zawarcie umowy między wnioskodawcą a jednostką oceny technicznej.
- Jednostka oceny technicznej sporządza stanowisko w sprawie wniosku o udzielenie KOT. Jest to dokument, który określa wymagania stawiane ocenianemu wyrobowi. Jego częścią jest zakres i metodyka badań, obliczeń oraz lista dodatkowych dokumentów i informacji, jakie należy uzupełnić. Czas uzyskiwania stanowiska jest różny i zależy od kooperacji wnioskodawcy z jednostką oceny technicznej.
- Gdy wnioskodawca spełni wszystkie wymagania stanowiska i dostarczy dowody do jednostki oceny technicznej, opracowana zostaje KOT. Cały proces w przypadku skomplikowanych wyrobów może trwać nawet kilka lat.
Informacje w KOT o zespołach pomp pożarowych
Krajowa ocena techniczna zaczyna się od dokładnego opisu wyrobu oraz jego konstrukcji, tak aby zainteresowany użytkownik mógł w prosty sposób ocenić, czy wyrób zainstalowany w budynku jest objęty przedmiotowym dokumentem. Opisana jest również zasada działania urządzenia oraz funkcje konkretnych podzespołów. Pomocne są także przykładowe zdjęcia i schematy wyrobu, akcesoriów oraz komponentów.
Rozdział drugi opisuje bardzo ważny aspekt, jakim jest zamierzone zastosowanie wyrobu. Projektant powinien zdawać sobie sprawę z przeznaczenia i dozwolonego zakresu stosowania wyrobu, jaki ma zamiar wykorzystać w swoim projekcie. Przykładowo zespoły pomp pożarowych Wilo COR-(1-4) Helix VF …/SC-FFS są przeznaczone zgodnie z tym rozdziałem do podnoszenia ciśnienia wody w SUG-W mgłowych oraz instalacjach i sieciach wodociągowych przeciwpożarowych.
Jednocześnie zastosowanie tego urządzenia do podnoszenia wody w innych instalacjach niż wyżej wymienione zostało dopuszczone na zasadach przepisów obowiązujących dla tych instalacji. Oznacza to, że możliwe jest zasilanie tym zespołem pomp również instalacji bytowych czy technologicznych. W takiej sytuacji KOT nakazuje jednak zastosowanie dodatkowego urządzenia zapewniającego priorytet pracy na cele przeciwpożarowe – modułu odcięcia instalacji bytowej (Wilo MOIB). Inne rozwiązania spełniające podobne funkcje nie są dozwolone ze względu na kluczową rolę tego modułu w czasie pożaru. Szeroki zakres zastosowań daje dużą elastyczność w wykorzystaniu tego wyrobu w różnych typach instalacji. Nie jest jednak możliwe stosowanie tego zespołu pomp pożarowych w instalacjach SUG-W tryskaczowych zgodnych z VDS, NFPA lub EN.
Projektant powinien zwrócić uwagę również na akapity opisujące układ pomiarowy, składający się z przepływomierza elektromagnetycznego, zaworu regulacyjnego i ciśnieniomierza. Urządzenie to stanowi akcesorium dodatkowe, ale jego stosowanie w przypadku każdego zespołu pomp pożarowych objętego KOT jest obligatoryjne ze względu na zapisy niniejszego dokumentu, ale również rozporządzenia [14]. Ponadto KOT uszczegóławia dozwolone sposoby montażu układu pomiarowego, nie dopuszczając do zawracania wody testowej na ssanie zespołu pompowego – dozwolone jest jedynie skierowanie wody na wolny wypływ. Ma to ogromne znaczenie od strony projektowej, gdyż woda wypływająca z obejścia testującego musi zostać doprowadzona do zbiornika zapasu wody gaśniczej lub usunięta z budynku. Zaleca się w tej sytuacji wykonanie studzienki odwodnieniowej z wydajnością odpływu równą maksymalnym parametrom zespołu pompowego.
Wymagania stawiane zespołom pomp pożarowych na przykładzie KOT [11]
Rozdział trzeci krajowej oceny technicznej opisuje kolejne wymagania postawione wyrobowi oraz jego komponentom na etapie wydania stanowiska do wniosku. Jest to zdecydowanie najdłuższy rozdział całego dokumentu. Pierwszym ważnym aspektem jest dokumentacja, jaką należy posiadać dla wyrobu. Wszelkie rysunki, specyfikacje materiałowe, wytyczne dot. obróbki materiałów i oznakowania produktu oraz instrukcje powinny być nadzorowane w systemie jakości producenta i mieć następujące oznaczenie: numer dokumentu, tytuł, data utworzenia oraz numer rewizji.
W wymaganiach konstrukcyjnych dla zespołów pomp pojawia się informacja o konieczności zastosowania urządzenia zapewniającego stały przepływ wody przez pompę, zapobiegający jej przegrzaniu. Jest to ważna zmiana w stosunku do zwykłych zestawów pompowych stosowanych dotychczas w instalacjach wodociągowych przeciwpożarowych. Wynika ona z nowego wymagania dotyczącego logiki pracy sterowników urządzeń. Raz załączone pompy w trybie pożarowym nie mogą się wyłączać automatycznie. Sterownik i falowniki z funkcją trybu pożarowego pomijają wszelkie błędy i blokady, co ma na celu zapewnienie nieprzerwanej pracy pomp. Tu pojawia się ryzyko, że pompy będą pracować bez przepływu wody w instalacji, co spowoduje ich przegrzanie. Przepływ minimalny swobodnie płynący przez specjalne obejście do studzienki lub zbiornika zapewnia chłodzenie pomp.
Kolejną bardzo ważną zmianą jest wprowadzenie wymogu redundancji czujników ciśnienia. KOT wymaga min. trzech czujników oraz systemu analizy i przetwarzania sygnałów niskoprądowych w celu eliminacji wskazań odbiegających od średniej. To duży postęp w dziedzinie bezpieczeństwa zespołów pomp pożarowych w instalacjach wodociągowych przeciwpożarowych. Dotychczas zdarzały się błędy małych, ale kluczowych komponentów powodujące dysfunkcję całego zestawu. Dochodziło do pracy pomp na pełnej prędkości obrotowej bez rozbioru wody z układu, a w rezultacie otwarcia zaworów bezpieczeństwa i zalania obiektów. W innych przypadkach urządzenia po prostu nie załączały się w ogóle.
Wszystkie elementy zespołu pomp pożarowych muszą być odporne na korozję. Potwierdzane jest to badaniami metodą NSS wg normy PN-EN ISO 9227 [15]. Badanie polega na umieszczeniu komponentu w komorze z natryskiem mgły solnej na ok. tydzień. Przez kolejny tydzień próbka jest suszona, a następnie poddana ocenie. Żadne oznaki korozji nie są dopuszczalne. Badania hydrostatyczne zespołu pomp oraz poszczególnych komponentów mają wykazać, że zastosowane elementy zachowują szczelność i są odporne na działanie ciśnień nawet o 100% wyższych niż nominalne. Badanie takie potwierdza wysoką jakość wykonania elementu lub zestawu i zapewnia, że badany element wytrzyma uderzenia hydrauliczne mogące występować w instalacji ppoż.
Wszelkie elementy elektryczne i elektroniczne zespołów pompowych poddawane są testom środowiskowym w komorze klimatycznej oraz narażeniom na oddziaływanie elektromagnetyczne. Po testach próbka musi funkcjonować bez zmian. Do grupy ww. komponentów należą urządzenia sterownicze, napędy oraz czujniki. Jako przykład obrazujący rygor testów można wskazać 21-dniowe badanie wytrzymałości na stałe gorąco. Sterowniki poddawane są oddziaływaniu temperatury 40°C przy wilgotności 93%. Producenci dobrych podzespołów nie mają jednak problemów z przejściem ww. badań.
Urządzenia sterujące wraz z przetwornicami częstotliwości testowane są również pod względem spełniania wymagań funkcjonalnych. To bardzo ważny aspekt potwierdzający, że ich logika działania w każdych warunkach pozostaje bez zmian. Sprawdzany jest czas i sposób odbioru i przetwarzania sygnałów, działanie wejść i wyjść zgodnie z ich przeznaczeniem czy sygnalizacja optyczna i akustyczna. Jeden z testów potwierdza np. logikę działania trybu pożarowego, a inny skuteczność funkcjonowania redundancji czujników ciśnienia.
Literatura
- Rozporządzenie Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 19 czerwca 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (DzU 2019, poz. 1176).
- Rozporządzenie Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 13 czerwca 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (DzU 2018, poz. 1233),
- Wykaz krajowych certyfikatów zgodności, stałości właściwości użytkowych CNBOP-PIB, https://www.cnbop.pl/pl/uslugi/certyfikacja-i-dopuszczenia/wykazy-wydanych-dokumentow (dostęp: 23.03.2020).
- Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (DzU 2004, nr 92, poz. 881).
- Dyrektywa 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie maszyn, zmieniająca dyrektywę 95/16/WE (Dz.Urz. UE L 157/24).
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/35/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do udostępniania na rynku sprzętu elektrycznego przewidzianego do stosowania w określonych granicach napięcia (Dz.Urz. UE L 96/357).
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/30/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do kompatybilności elektromagnetycznej (Dz.Urz. UE L 96/79).
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (DzU 2010, nr 109, poz. 719).
- Krajowa Ocena Techniczna CNBOP-PIB-KOT-2019 /0136-1005, wyd. 1, Pompy pożarowe wirowe, pionowe, wielostopniowe, wysokociśnieniowe, wielkości: 2, 4, 6, 10, 16, 22, 36, 52, typu Helix VF oraz typu Helix First VF, https://cms.media.wilo.com/cdndoc/wilo255250/3674491/wilo255250.pdf (dostęp: 6.07.2020).
- PN-EN 12845:2015-10 Stałe urządzenia gaśnicze. Automatyczne urządzenia tryskaczowe. Projektowanie, instalowanie i konserwacja.
- Krajowa Ocena Techniczna CNBOP-PIB-KOT-2020/0176- -1005, wyd. 3, Zespoły pomp pożarowych typu COR-(1-4) Helix VF…/SC-FFS w odmianach od 1 do 4 pomp, https://www.cnbop.pl/uslugi/oceny-techniczne/wykaz-kot/wykaz-kot-wg-stanu-na-2020-06-22.pdf (dostęp: 6.07.2020).
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (DzU 2016, poz. 1966).
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie krajowych ocen technicznych (DzU 2016, poz. 1968).
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (DzU 2009, nr 124, poz. 1030).
- PN-EN ISO 9227 Badania korozyjne w sztucznych atmosferach. Badania w rozpylonej solance.