Stosowanie central wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, których definicje zamieszczono w normach PN-EN 12792 [10] i PN-EN 13053 [11], pozwala na zapewnienie wymaganych przez prawo i oczekiwanych przez użytkowników warunków wewnętrznych poprzez wytworzenie sztucznego środowiska przebywania, o parametrach niezależnych od zmiennych parametrów powietrza zewnętrznego.
Poza odpowiednią temperaturą czy wilgotnością powietrza wewnętrznego zapewniona jest albo całkowita wymiana powietrza zużytego, usuwanego z pomieszczenia, na powietrze świeże (uzdatnione powietrze zewnętrzne), albo częściowa wymiana poprzez wymieszanie w odpowiednim stosunku powietrza zewnętrznego z częścią powietrza usuwanego z pomieszczeń (recyrkulacja powietrza).
Przeczytaj także: Nowości w technice klimatyzacyjnej >>
Przy recyrkulacji udział powietrza świeżego nie tylko musi zapewnić tzw. minimum higieniczne, ale też spełniać odpowiednie wymagania dotyczące rozcieńczenia zanieczyszczeń w pomieszczeniu do bezpiecznego dla użytkowników poziomu.
Zadania central
Praca central wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, poprzez filtrację i przemiany cieplno-wilgotnościowe pozwalająca zapewnić komfort cieplny użytkownikom pomieszczeń oraz utrzymanie wymaganej czystości powietrza wewnętrznego, realizowana jest poprzez:
- utrzymanie odpowiednich, stałych dla danego okresu obliczeniowego parametrów powietrza wewnętrznego, niezależnych od zmiennych wartości parametrów powietrza zewnętrznego,
- odprowadzenie lub rozcieńczenie zanieczyszczeń powietrza w pomieszczeniu.
Klasyfikacja central wentylacyjnych i klimatyzacyjnych
Biorąc pod uwagę zamieszczone w normie PN-B-01411 [9] definicje wentylacji i klimatyzacji, można określić, jakie procesy będą realizowane w centrali wentylacyjnej, a jakie w klimatyzacyjnej:
- wentylacja – wymiana powietrza w pomieszczeniu lub w jego części mająca na celu usunięcie powietrza zużytego i zanieczyszczonego i wprowadzenie powietrza zewnętrznego,
- klimatyzacja pomieszczenia – wentylacja pomieszczenia zapewniająca jego środowisku powietrznemu określone właściwości i parametry – czystość, temperaturę i wilgotność względną – przez uzdatnianie i rozdział powietrza, odpowiednio do przeznaczenia i sposobu wykorzystania pomieszczenia w każdych warunkach klimatycznych danej miejscowości.
Zatem centrala wentylacyjna to urządzenie, które doprowadzi do wymiany powietrza w budynku lub w pomieszczeniu bez zmiany jego właściwości cieplno-wilgotnościowych. Dopiero wykorzystanie urządzeń zainstalowanych w centrali klimatyzacyjnej spowoduje zmianę parametrów powietrza nawiewanego do pomieszczeń.
Stosowanym powszechnie rozróżnieniem pomiędzy centralą wentylacyjną a klimatyzacyjną było (i często jest nadal) zastosowanie urządzeń do nawilżania powietrza.
Przeczytaj także: Czynniki chłodnicze – legislacja dziś i jutro >>
Jeśli urządzenie takie znalazło się w centrali (lub w przewodzie wentylacyjnym za centralą jako parowy nawilżacz kanałowy), była to centrala/instalacja klimatyzacyjna. Obecnie jednak ze względu na proponowane przez producentów centrale wentylacyjne (a więc o niepełnym uzdatnianiu powietrza) z wbudowanymi urządzeniami do nawilżania powietrza trudno stosować takie rozróżnienie.
Ze względu na realizowane procesy uzdatniania powietrza centrale można podzielić na:
- centrale i szafy klimatyzacyjne,
- centrale rekuperacyjne (rekuperatory),
- centrale wentylacyjne, np.:
- z ogrzewaniem,
- z odzyskiem ciepła,
- z odzyskiem ciepła i chłodzeniem (dostępne są centrale z całkowicie zintegrowanym z centralą agregatem chłodniczym, który zawiera wbudowany parownik, skraplacz oraz dwie różnej wielkości sprężarki),
- realizujące dwa procesy uzdatniania (np. ogrzewanie i chłodzenie),
- z odzyskiem ciepła (lub ciepła i wilgoci) i nawilżaniem.
Urządzenia do uzdatniania powietrza
W centralach stosowane są następujące rodzaje urządzeń lub sekcje do realizacji procesów przygotowania powietrza:
- transport powietrza:
- wentylatory promieniowe; - filtracja powietrza:
- filtry do usuwania cząstek stałych (filtry włókninowe z włókien syntetycznych lub z włókien szklanych, papiery filtracyjne) o różnej skuteczności oczyszczania powietrza (od filtrów wstępnych, poprzez filtry dokładne, do wysokoskutecznych),
- filtry do usuwania zapachów i gazów (filtry z węgla aktywnego w postaci nawęglanych mat poliestrowych, kaset napełnionych węglem oraz filtrów z patronów filtracyjnych z granulatem węgla); - ogrzewanie – nagrzewnica wodna lub elektryczna jedno- lub wielostopniowa;
- chłodzenie – chłodnica wodna lub z mieszaniną wody i glikolu, chłodnica zasilana odparowującym czynnikiem chłodniczym, zwana chłodnicą z bezpośrednim odparowaniem;
- nawilżanie – nawilżacze parowe z wytwornicą pary: elektrodową, oporową; nawilżacze parowe wykorzystujące parę technologiczną; nawilżanie wodne: komora zraszania, nawilżacz wodny wysokociśnieniowy, złoże zraszane;
- odzyskiwanie ciepła:
- odzyskiwanie ciepła jawnego – wymiennik obrotowy niehigroskopijny, wymiennik krzyżowy, płytowy, wymiennik z cieczą pośredniczącą, rurka cieplna, pompa ciepła,
- odzyskiwanie ciepła jawnego i utajonego – wymiennik obrotowy higroskopijny,
- recyrkulacja (komora mieszania); - osuszanie – w centralach najczęściej jako skutek chłodzenia powietrza za pomocą chłodnicy pracującej z wykropleniem, czyli „na mokro”, lub w specjalnych zastosowaniach technologicznych za pomocą sorbentów;
- tłumienie hałasu – kulisowe tłumiki hałasu.
