XI Kongres PORT PC „Pompy ciepła w energetyce prosumenckiej” − relacja

Marek Miara z Instytutu Fraunhofera w swoim wystąpieniu zatytułowanym przewrotnie „Rok pomp ciepła − Sezon pierwszy” podkreślił, że w 2023 r. w Niemczech pompy ciepła stały się przedmiotem… silnych starć politycznych między dotychczasowymi koalicjantami − w znowelizowanej Ustawie o energetyce budynków zapisano, że „Każdy nowy system grzewczy powinien być zasilany co najmniej w 65% energią odnawialną od 2024 roku”, co niemiecki Minister Gospodarki i Ochrony Klimatu Robert Habeck przełożył na język praktyki, mówiąc: „Pompy ciepła są technologią przyszłości i w krótkim czasie doświadczą dużych
wzrostów rynkowych”.

W Polsce pompy ciepła (jeszcze) nie są przedmiotem starć politycznych, choć wielu prelegentów i uczestników debaty podsumowującej Kongres podkreślało, przed jak wieloma wyzwaniami stoi branża.

Z jednej strony sprzyjają jej ramy legislacyjne Unii Europejskiej. Wartościowym przykładem takiego działania jest Akcelerator Pomp Ciepła – dokument opracowany przez organizację EHPA (czerwiec 2023). Ma on dużą szansę stać się podstawą planu działania na rzecz pomp ciepła Komisji Europejskiej, który ma zostać ogłoszony w IV kwartale tego roku − wyjaśniła Małgorzata Smuczyńska, wiceprezes PORT PC i członkini EHPA w wystąpieniu „Jak wspierany jest rozwój technologii pomp ciepła w Europie? Przegląd programów wsparcia w wybranych krajach”. Wskazała ona także kilka najistotniejszych mechanizmów zmniejszających bariery rozwoju rynku, a przewidzianych w akceleratorze, m.in. jak najszybsze zakończenie sprzedaży wolnostojących kotłów na paliwa stałe za pośrednictwem ekoprojektu, 0% podatku VAT na instalację pomp ciepła, wzmocnienie produkcji pomp ciepła i komponentów do pomp ciepła w Europie. Rolę Akceleratora Pomp Ciepła dla rozwoju branży niejednokrotnie i z całą mocą podkreślił też Paweł Lachman, prezes PORT PC, m.in. w wystąpieniu „Szkolenia z pomp ciepła − wyzwania branży”. Jednym z pięciu kroków Akceleratora jest poszerzenie kadry instalatorów i rozwój wymaganych umiejętności.

Z drugiej strony mówimy o szeregu obaw i barier związanych z rozwojem rynku. Duże obawy branży i inwestorów budzą zmiany tzw. rozporządzenia F-gazowego (trwają negocjacje trójstronne dotyczące ostatecznej treści rozporządzeń). Ambitną próbę uporządkowania wiedzy na ten temat podjął Robert Kałużny, Członek Zarządu PORT PC w wystąpieniu „Zmiany w rozporządzeniu f-gazowym i ich wpływ na rynek pomp ciepła”. Podkreślił on m.in., że „wszystkie propozycje dotyczą nowych urządzeń wprowadzanych do obrotu i nie ograniczają serwisowania pracujących urządzeń” (co było przedmiotem dużych obaw instalatorów i inwestorów). Prelegent nie pozostawił wątpliwości, że ostateczny kształt rozporządzenia będzie mieć znaczący wpływ na wyścig technologii i pozostawił słuchaczy z pytaniem, czy przemysł nadąży…

O innym, bardzo ważnym aspekcie związanym z dostosowaniem branży do zmieniającej się rzeczywistości mówił Jerzy Kwiatkowski, prezentując opracowane przez Piotra Narowskiego wystąpienie pt. „SKP2000. Strefy Klimatyczne Polski. Parametry obliczeniowe dla zimy i lata obszaru Polski wyznaczone na podstawie danych meteorologicznych i klimatycznych z lat 1991-2020”. To bardzo poważny projekt, związany ze zmianami klimatycznymi i bazujący kilkudziesięciu parametrach obliczeniowych dla 56 stacji meteorologicznych - parametry obliczeniowe dla ogrzewnictwa, wentylacji i klimatyzacji nie były aktualizowane od prawie 50 lat, podczas gdy temperatury obliczeniowe dla ogrzewnictwa wzrosły w stosunku do obecnie obowiązujących o około 27%! Zmiany wartości temperatury obliczeniowej dla zimy spowodowałoby spadek mocy obliczeniowej urządzeń i systemów ogrzewania o około 13%! Dlatego branża i otoczenie polityczne stoją przed ogromnym wyzwaniem aktualizacji WT i załącznika krajowego do normy PN-EN 12831 (lub opracowania nowej normy).

Szerokie spektrum wyzwań, ale i możliwości stojących przed branżą w debacie kończącej Kongres pt. „Perspektywy rozwoju rynku pomp ciepła w Polsce” próbowali zsyntetyzować Monika Morawiecka (Senior Advisor | Regulatory Assistance Project), Małgorzata Smuczyńska, Piotr Woźny (Prezes Zarządu | ZE PAK SA), Marek Miara, Robert Galara (wiceprezes Galmet Sp.z o.o. Sp. K.), Mikołaj Budzanowski (Członek Zarządu ds. Innowacji i Nowych Produktów | Boryszew S.A.) oraz Paweł Lachman. Zwrócono uwagę m.in. na wpływ cen energii elektrycznej (i jej stosunek do ceny gazu) na rozwój sektora, niemożność przewidzenia cen energii przy widocznym jednak stopniowym uspokojaniu sytuacji, trudności polskich producentów w uzyskaniu i zachowaniu konkurencyjności wobec dużych podmiotów inwestujących w Polsce w „gigafabryki”, potencjał Polski jako dostawcy specjalistycznych komponentów (w tym elektroniki) oraz konieczność inicjowania i podtrzymywania dialogu szeroko rozumianej branży z administracją państwową, co oznacza dla branży intensywny wysiłek, np. na rzecz stworzenia porozumienia sektorowego.

Redakcja Rynku Instalacyjnego nie tylko patronowała wydarzeniu, ale też miała godnego przedstawiciela wśród prelegentów. Redaktor naczelny Waldemar Joniec poprowadził sesję otwierającą Kongres. Podczas sesji „Budynki jednorodzinne z pompami ciepła i fotowoltaiką w Polsce” zaprezentował też przykład istniejącego domu jednorodzinnego w standardzie niemal zeroenergetycznym – z fotowoltaiką, pompą ciepła i magazynem energii. Wystąpienie to stało się przyczynkiem do dyskusji kuluarowych o możliwości powstawania takich domów, prawidłowym doborze rozwiązań do potrzeb budynku i jego mieszkańców (w prezentowanym budynków stała temperatura wewnętrzna wynosiła aż… 24 st. C) oraz o trwałości urządzeń i możliwości traktowania ich jako… lokaty kapitału na emeryturę.

Braliśmy też udział w opracowaniu najnowszego wydania poradnika pt. „Domy zeroemisyjne w programie Moje Ciepło”. Poradnik do pobrania >>

Wielowątkowy charakter XI Kongresu PORT PC pokazał, jak niejednoznaczna jest branża pomp ciepła i jak wiele jest do zrobienia zarówno wewnątrz branży, jak i we współpracy z otoczeniem politycznym, ośrodkami akademickimi i odbiorcami pomp ciepła. Potwierdziły to rozmowy kuluarowe, w których podkreślono m.in. ogromne znaczenie mądrych projektów i prawidłowego wykonawstwa, odmienne punkty widzenia różnych interesariuszy (np. instalatora bardziej zajmuje prawidłowe kielichowanie rury miedzianej niż subtelności mechanizmów rynkowych), konieczność lobbingu oraz znaczenie rzetelnej, dogłębnej edukacji zarówno wewnątrz branży, jak i jej współpracowników i odbiorców.