Nowe rozwiązania w nastawach i połączeniach zaworów równoważących

Warunkiem koniecznym do prawidłowej pracy instalacji grzewczej lub chłodzącej jest zrównoważenie hydrauliczne, czyli wyrównanie oporów przepływu. Instalacja składa się bowiem z różnych średnic, kształtek i elementów i jest dobierana tak, żeby zapewnić maksymalne zapotrzebowanie na energię. W praktyce zdarza się ono rzadko, a poszczególne pomieszczenia czy strefy mają różne zapotrzebowanie na ciepło lub chłód.

W układzie niezrównoważonym przepływ w częściach instalacji z gałązkami znajdującymi się najbliżej pompy będzie wysoki, a im dalej, tym niższy. Powoduje to niedogrzanie dalszych pomieszczeń i brak komfortu. Zwiększenie przepływu za pomocą pompy nie zwiększa komfortu i powoduje wzrost zużycia energii.

Instalacje można podzielić na stało- i zmiennoprzepływowe. W równoważeniu statycznym instalacja jest regulowana jakościowo, czyli poprzez zmianę temperatury zasilania. W równoważeniu dynamicznym reguluje się przepływ czynnika w instalacji.

Zawory równoważące można podzielić m.in. na ręczne i automatyczne. Ręczne powinny mieć możliwość ustawienia nastawy wstępnej (poprzez zmianę położenia grzybka zaworu) i jej odczytu. Automatyczne umożliwiają płynną nastawę wartości przepływu.

Nowe rozwiązania statycznych zaworów równoważących

Wyróżniają się łatwą nastawą i odczytem, brakiem konieczności stosowania urządzeń do pomiaru przepływu oraz możliwością jego odcięcia. Zawory takie służą do równoważenia przepływu wody w instalacjach grzewczych i chłodzących oraz w domowych instalacjach dystrybucji ciepłej wody użytkowej w zakresie temperatur od –10 do 110°C, w szerokim zakresie średnic, od DN 15 do DN 50, oraz przepływu, np. dla DN 20 od 35 do 700 l/h.

Niezależnie od rodzaju zaworów przed ich montażem trzeba przepłukać instalację. Zawór równoważący należy dobrać pod względem średnicy, zakresu przepływu, ciśnienia dyspozycyjnego i spadku ciśnienia oraz temperatury czynnika. Wiele zaworów może być montowanych w dowolnym położeniu, ale musi zostać zachowany przepływ zgodny z kierunkiem wskazywanym zwykle na korpusie. Miejsce montażu powinno być tak dobrane, aby zapewnić wygodny dostęp do zaworu w celu jego odczytu i późniejszej obsługi. Producenci w komplecie z zaworem dostarczają również naklejki lub plomby do zabezpieczenia nastaw przed przypadkową lub nieautoryzowaną zmianą ustawień. Stosowane są też etykiety do umieszczenia na zaworze, co ułatwia identyfikowanie poszczególnych zaworów w instalacji. Śrubunki należy dokręcić tak, by nie były zbyt mocno dociśnięte. Wielu producentów w danych technicznych podaje informacje o momencie obrotowym dla każdego rozmiaru.

Łatwą nastawę umożliwia m.in. zawór o konstrukcji wykorzystującej technologię pola magnetycznego, która pozwala na odczyt przepływu przy każdorazowej zmianie położenia pokrętła (rys. 1). Obrót pokrętłem zintegrowanym z tarczą powoduje zmianę współczynnika przepływu i umożliwia szybkie ustawienie wymaganego przepływu maksymalnego. Ustawiony przepływ widoczny jest na tarczy w rzeczywistym czasie i jednostkach [l/h]. Ułatwia to kontrolę i ewentualne zmiany. Zawór taki może być również używany do monitorowania natężenia przepływu.

Po zamontowaniu zaworu instalator otwiera go całkowicie, przekręcając pokrętło w kierunku przeciwnym do wskazówek zegara. Ustawia natężenie przepływu zgodnie z wartością obliczeniową z projektu i aby zwiększyć przepływ, przekręca pokrętło w kierunku przeciwnym do kierunku ruchu wskazówek zegara, a żeby zmniejszyć – zgodnie z nimi. W zaworze jest też druga wskazówka, czerwona, która instalator wykorzystuje do oznaczania nastawy wstępnej. Po ustawieniu zaworu zabezpiecza nastawę – wystarczy klucz imbusowy 3 mm do dokręcenia śrubki blokującej pokrętło.

Zaleca się, żeby zawory były dwa razy w roku w pełni otwierane i zamykane – wydłuża to znacznie czas ich eksploatacji.

Zawory równoważące ze zintegrowanymi połączeniami zaciskowymi

Wraz z rosnącym udziałem systemów zaciskowych w instalacjach centralnego ogrzewania producenci oferują także armaturę na zacisk. Przykładem takiego nowego rozwiązania są zawory równoważące o średnicach od DN 15 do DN 50 ze stali węglowej i nierdzewnej ze zintegrowanymi połączeniami zaciskowymi, zaprezentowane po raz pierwszych na targach ISH w 2019 roku. Mają one prostoliniową charakterystykę w całym zakresie regulacji (rys. 3), umożliwiają blokadę nastawionego otwarcia oraz zamknięcia przepływu. Mogą być stosowane m.in. do równoważenia instalacji jako zawory podpionowe. Zawory równoważące wyposażone są w gałkę precyzyjnego ustawienia z blokowaniem oraz w samouszczelniające końcówki pomiarowe (rys. 4).

Zintegrowane połączenia wciskane ograniczają liczbę elementów niezbędnych do montażu i skracają czas pracy instalatora oraz redukują ryzyko nieszczelności i przecieków w instalacji zaciskowej w porównaniu z montażem przy wykorzystaniu elementów przejściowych. Szeroka oferta umożliwia stosowanie jednolitych zaworów odcinających i równoważących w całym projekcie (nie trzeba wybierać zaworów o różnych cechach i właściwościach).

Do zaciskania potrzebne są szczęki zaciskowe o profilu M lub V. Połączenia zaciskowe mają O-ringi LBP (leak before press) i ogranicznik głębokości wkładania oraz kołnierz dociskowy, co umożliwia wizualne sprawdzenie prawidłowości wykonanego załącza, a przede wszystkim szybki i niezawodny montaż instalacji. Uchwyt i pokrętło sterowania wykonane są z kompozytu i można je łatwo wyjmować bez konieczności użycia specjalnych narzędzi. Co więcej, konstrukcja trzpienia zapobiega powstawaniu mostków cieplnych na korpusie zaworu. Mają one ponadto fabrycznie odlaną izolację, która minimalizuje straty ciepła i dodatkowo przyspiesza montaż. Kolejnym ułatwieniem dla instalatorów są instrukcje obsługi i informacje o produkcie dostępne także na placu budowy dzięki kodom QR umieszczonym na uchwycie zaworu – wystarczy smartfon z aplikacją do czytania kodów, by wyświetlić potrzebne informacje.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!