Nowelizacja ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów

17 września 2020 r. Sejm RP przyjął drugą już w tym roku ustawę zmieniającą ustawę o wspieraniu termomodernizacji i remontów. Tym razem skoncentrowano się na udoskonaleniu aktualnej treści ustawy (a także kilku innych) oraz na jej rozszerzeniu w trzech zasadniczych kwestiach:

1. poprawy efektywności funkcjonowania przedsięwzięć niskoemisyjnych w budynkach jednorodzinnych (tzw. programu „Stop Smog”),
2. utworzenia i uruchomienia Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB),
3. usprawnienia działania rządowego programu priorytetowego „Czyste Powietrze”.

Zasadniczym celem zmian jest wprowadzenie skuteczniejszych narzędzi i warunków do realizacji działań służących eliminacji zjawiska smogu, w tym tzw. niskiej emisji pochodzącej z sektora komunalno-bytowego, oraz ubóstwa energetycznego, które wg szacunków dotyka 3,47 mln Polaków. Realizacja tego celu wymaga, według ustawodawcy oraz wielu innych instytucji będących promotorami zmian, udoskonalenia funkcjonowania instrumentu na rzecz poprawy efektywności energetycznej budynków jednorodzinnych i wymiany w nich wysokoemisyjnych źródeł ciepła, a także wprowadzenia narzędzia służącego do identyfikacji i diagnozy źródeł niskiej emisji w budynkach.

Zmiany w programie „Stop Smog”

Rządowy program „Stop Smog” funkcjonuje od lutego 2019 roku. Służy poprawie efektywności energetycznej jednorodzinnych budynków mieszkalnych i likwidacji źródeł ciepła niespełniających standardów niskoemisyjnych w tych budynkach.

Beneficjentami programu są najmniej zamożne gospodarstwa domowe, dotknięte często ubóstwem ekonomicznym i energetycznym. Podmiotem odpowiedzialnym za wybór budynków jednorodzinnych przeznaczonych do termomodernizacji, przeprowadzenie procesu inwestycyjnego i rozliczenie środków i efektów przedsięwzięć niskoemisyjnych są gminy. Działają one na podstawie porozumienia zawieranego z ministrem ds. gospodarki i partycypują w kosztach realizowanych przedsięwzięć. Udział gminy w finansowaniu przedsięwzięć niskoemisyjnych wynosi nie mniej niż 30% kosztów realizacji porozumienia, a pozostała część pokrywana jest ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów (Funduszu). Możliwy jest także udział środków własnych beneficjenta w finansowaniu inwestycji, jednak w wysokości nie większej niż 10% kosztu realizacji przedsięwzięcia niskoemisyjnego, a kwota ta nie jest wliczana do średniego kosztu wykonania przedsięwzięcia w jednym budynku lub lokalu (art. 11c ust. 5 pkt 5 oraz nowy ust. 7).

Od początku funkcjonowania programu podpisano porozumienia z czterema gminami, a kolejne trzy wnioski są w trakcie procedowania. Na ich podstawie planowana jest realizacja 1027 przedsięwzięć niskoemisyjnych na łączną kwotę ok. 55 mln zł. Pomimo zainteresowania programem kolejnych gmin według ustawodawcy proces jego realizacji nie jest w pełni zadowalający i nie pozwoli na pełne wykorzystanie przeznaczonych na ten cel środków.Do najważniejszych zmian w programie „Stop Smog” należy [9]:

1) zmniejszenie minimalnej liczby budynków jednorodzinnych umożliwiającej aplikowanie do programu (z 2% do 1% lub 20 budynków) oraz jednorazowe zniesienie tego limitu, w sytuacji gdy wcześniej gmina zawarła co najmniej jedno porozumienie (art. 11c ust. 1 pkt 1 oraz ust. 1e, zwiększenie dostępności programu dla gmin);

2) zmniejszenie z 50% do 30% wymaganej redukcji zapotrzebowania na ciepło grzewcze liczonej łącznie dla wszystkich przedsięwzięć niskoemisyjnych realizowanych przez gminę w ramach jednego porozumienia (art. 11c ust. 1 pkt c, liberalizacja wymagań dotyczących efektów przedsięwzięć);

3) wydłużenie z 3 lat do 4 lat okresu realizacji porozumienia – w przypadku realizacji przez gminę w danym porozumieniu więcej niż 2% budynków jednorodzinnych w gminie (art. 11c ust. 4, ułatwienie organizacyjne realizacji przedsięwzięć);

4) skrócenie z 10 lat do 5 lat okresu po zakończeniu porozumienia dla działań/zobowiązań dotyczących:

– obowiązku beneficjenta w zakresie zwrotu odpowiedniej części wartości przedsięwzięcia w przypadku sprzedaży budynku,
– zobowiązań beneficjenta w zakresie przestrzegania warunków umowy,
– przechowywania treści porozumienia przez gminę i ministra,
– utrzymania przez gminę efektów przed­sięwzięć niskoemisyjnych (art. 11e, powiązanie okresu utrzymania efektów z okresem trwałości projektu i gwarancji urządzeń);

5) rozszerzenie zakresu przedsięwzięcia niskoemisyjnego o:

– przyłączenie budynku do sieci elektroenergetycznej,
– modernizację istniejącego przyłącza ciepłowniczego, gazowego lub elektroenergetycznego,
– zapewnienie budynkowi dostępu do energii z instalacji OZE (wraz z likwidacją źródła niespełniającego standardów niskoemisyjnych) (art. 2, pkt 1b, zmiana definicji przedsięwzięcia niskoemisyj­nego);

6) dopuszczenie możliwości realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych również w budynkach będących w zasobach mieszkaniowych gminy (art. 11d ust 2a i 2b, powodem jest niska efektywność energetyczna niektórych komunalnych budynków jednorodzinnych) (...)

---

Literatura

1. Lewandowski Piotr, Kiełczewska Aneta, Ziółkowska Konstancja, Zjawisko ubóstwa energetycznego w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem zamieszkujących w domach jednorodzinnych, IBS Research Report 02/2018, kwiecień 2018.
2. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (DzU 2020, poz. 1333).
3. Ustawa z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (DzU 2020, poz. 122, z późn. zm.).
4. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (DzU 2020, poz. 1219, z późn. zm.).
5. Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (DzU 2020, poz. 1546).
6. Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (DzU 2020, poz. 22, z późn. zm.).
7. Ustawa z dnia 14 sierpnia 2020 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (DzU 2020, poz. 1565).
8. Ustawa z dnia 17 września 2020 r. o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw.
9. Uzasadnienie do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw, druk nr 574, http://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/druk.xsp?nr=574 (dostęp: 10.10.2020).

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!