Materiały uszczelniające połączenia w instalacjach sanitarnych

Gwintowane połączenia metalowe

Materiałem tradycyjnie stosowanym przez instalatorów są pakuły – włókna konopne lub lniane, dostępne w formie warkoczy, motków lub na szpulach. Ponieważ pakuły są pochodzenia naturalnego, pod wpływem wilgoci szybko uległyby degradacji, dlatego są stosowane wraz z pastami uszczelniającymi. Pasty poprawiają szczelność połączenia gwintowanego, jednocześnie chroniąc je przed wpływem czynników zewnętrznych.

Pasty uszczelniające stanowią mieszaninę olejów (głównie parafinowego), środków impregnujących i stabilizatorów. Każda pasta dostępna na rynku ma określone przeznaczenie np. do instalacji wody pitnej, c.w.u., c.o., niskociśnieniowych pary wodnej, gazowych, sprężonego powietrza, chłodniczych olejowych, benzynowych etc. - co wpływa na jej parametry robocze. Wśród parametrów tych należy wskazać zakres temperatury roboczej (standardowo -30 – +150°C) oraz maksymalne ciśnienie, które zależy od rodzaju obsługiwanej instalacji. Pasta powinna być stabilna, nierozpuszczalna w wodzie, nierozwarstwiająca się na frakcję stałą i oleistą, bezzapachowa (lub mająca delikatny zapach) oraz łatwa do zmycia z rąk. W handlu pasta uszczelniająca dostępna jest w tubkach bądź puszkach. Często sprzedawana jest w zestawie z pakułami.

Alternatywą dla zestawu pakuły-pasta uszczelniająca są żywice beztlenowe, znane także jako pasty anaerobowe. Przeznaczone są do samodzielnego uszczelniania połączeń gwintowych metalowych (np. w instalacjach gazowych, wody zimnej i ciepłej, centralnego ogrzewania, sprężonego powietrza, substancji ropopochodnych). Uszczelnienie za pomocą tego środka następuje na drodze polimeryzacji – w temperaturze powyżej 10°C półpłynna pasta nałożona cienką warstwą na gwincie utwardza się do trwałego połączenia. Gotowe połączenie może działać w temperaturze  -55-150°C i pod ciśnieniem 20 bar. Wydajność polimeryzacji zależy od materiału, z którego wykonane jest połączenie – dla armatury wykonanej ze stali i niklu polimeryzacja przebiega szybciej, dla złączek z brązu i mosiądzu proces jest wolniejszy. Pasty powinny spełniać wymagania normy PN-EN 751-1:2005 Środki uszczelniające do metalowych połączeń gwintowych będących w kontakcie z gazami 1., 2. i 3. rodziny i wodą gorącą -- Część 1: Anaerobowe środki uszczelniające. Na rynku dostępne są w buteleczkach z aplikatorami.

W przypadku połączeń wykonanych z różnych materiałów np. instalacji miedzianej z rurami stalowymi lub z grzejnikami aluminiowymi – sprawdzą się uszczelnienia o charakterze dielektrycznym, które użyte na styku dwóch metali ochronią cały układ przed korozją elektrochemiczną. Taką rolę spełniają m.in. taśmy teflonowe, zgodne z normą PN-EN 751-3:2005 Środki uszczelniające do metalowych połączeń gwintowych będących w kontakcie z gazami 1., 2. i 3. rodziny i wodą gorącą -- Część 3: Niespiekane taśmy PTFE.

Taśmy teflonowe sprawdzą się także jako uszczelnienie instalacji z tworzyw sztucznych.

Połączenia gwintowane z tworzyw sztucznych

Taśmy teflonowe (PTFE) są stosowane do uszczelnienia połączeń gwintowanych w instalacjach z PVC i CPVC. Wyróżniają się tym, że nie wchodzą w reakcję z wodą i nie mają wpływu na jej własności fizykochemiczne, w tym smak i zapach. Mają bardzo wysoką odporność temperaturową (zakres -260-260°C), dobrze sprawdzają się przy wysokim ciśnieniu (do 20 MPa). Ciekawym rozwiązaniem alternatywnym dla taśm są nici (sznury) uszczelniające, wykonane z tworzyw sztucznych, z których każdy rodzaj wyróżnia się nieco innymi własnościami. Nici teflonowe są odporne na wysoką temperaturę. Nici nylonowe i aramidowe (kevlarowe) cechują się wysoką wytrzymałością na zerwanie. Na rynku występują także nici poliamidowe oraz grafitowe, węglowe, na bazie włókien szklanych i ceramicznych.

Połączenia kołnierzowe

Do uszczelniania połączeń kołnierzowych tradycyjnie stosuje się uszczelki dociskowe, wykonane z elastycznych tworzyw sztucznych. Na rynku są jednak dostępne także tzw. uszczelki płynne. Są to masy z tworzyw sztucznych (np. na bazie poliuretanu), które za pomocą wygodnego aplikatora nakłada się na uszczelniane powierzchnie, a następnie wykonuje połączenie. Uszczelnienie wykonane za pomocą uszczelki płynnej cechuje się wyjątkową szczelnością – płynna masa wypełnia wszelkie chropowatości uszczelnianych powierzchni. Uszczelki płynne, które następnie wulkanizują, cechują się odpornością na wysoką temperaturę i ciśnienie oraz na naprężenia powstające w połączeniu w  wyniku wibracji i ruchów cieplnych (rozszerzanie/kurczenie).

Uszczelki płynne wykonane z tzw. silikonu wysokotemperaturowego (odporność do 285°C) znajdują zastosowanie do wykonania uszczelnień przy urządzeniach grzewczych, a także w pompach oraz silnikach innych maszyn. Silikon wysokotemperaturowy charakteryzuje się odczynem lekko kwaśnym, może więc wchodzić w reakcję z miedzią.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!