Prawidłowy montaż systemów rekuperacji w domach jednorodzinnych

Powszechne stosowanie rekuperatorów w nowo powstałych domach to efekt wymagań zawartych w WT 2021, a w obiektach poddawanych modernizacji – wzrostu świadomości użytkowników na temat oszczędnej i zdrowej eksploatacji. Nieustannie rosnące koszty inwestycyjne budowy lub termomodernizacji zmuszają jednak często do szukania oszczędności poprzez wybór tańszych komponentów systemu, atrakcyjniejszej cenowo oferty czy montażu. Niezależnie od tego, czy prace wykonywane są przez specjalistyczne ekipy, czy też mniej doświadczonych instalatorów, warto przyjrzeć się najczęstszym błędom, które mogą zostać popełnione na każdym etapie prac – od projektu po uruchomienie instalacji rekuperacji.

W początkowej fazie należy zawsze wziąć pod uwagę fakt, że każdy budynek jest obiektem indywidualnym i wszelkie założenia, dane wyjściowe i obliczenia oraz prace projektowe powinny zostać zweryfikowane w praktyce, od nich bowiem zależy, czy dalsze działania zostaną przeprowadzone poprawnie.

Poprawny projekt instalacji powinien zawierać m.in.:

1. Dobór rekuperatora na podstawie bilansu powietrza nawiewanego i wywiewanego z poszczególnych pomieszczeń. Centrala powinna pracować w równowadze, czyli strumienie powietrza (nawiewanego i wywiewanego) muszą być równe, co gwarantuje wysoką sprawność odzysku ciepła. Częstym błędem jest przewymiarowanie lub niedoszacowanie wielkości urządzenia. Dobranie zbyt dużej jednostki wiąże się z niepotrzebnymi kosztami inwestycyjnymi, przesuszeniem powietrza w okresie grzewczym i odczuwalnymi „przeciągami”. Z kolei zbyt mały rekuperator skutkuje większymi oporami centrali, jej nadmierną eksploatacją, głośną pracą i brakiem komfortu użytkowników związanym z niewystarczającą wentylacją.

2. Optymalne prowadzenie instalacji i dobór sieci przewodów. Obejmuje przede wszystkim właściwe średnice lub przekroje kanałów, określone na podstawie maksymalnych dopuszczalnych prędkości przepływu powietrza dla poszczególnych odcinków instalacji. Co więcej, do właściwego doboru centrali wentylacyjnej na podstawie jej charakterystyk konieczne jest oszacowanie strat ciśnienia w instalacji, zależnych od jej wielkości oraz rodzaju zastosowanych przewodów.

3. Umiejscowienie czerpni i wyrzutni oraz ich średnice. Należy unikać posadowienia czerpni od strony nasłonecznionej lub w niewielkiej odległości od wyrzutni (poniżej 1,5 m) oraz zastosowania zbyt małych średnic. Zaleca się stosowanie zabezpieczenia przed deszczem i zapewnienie dostępu do tych elementów w celu ich oczyszczenia.

4. Dobór grubości oraz rodzaju izolacji przewodów i elementów instalacji w przestrzeniach nieogrzewanych oraz przewodów magistralnych. Wykraplanie się wilgoci na kanale czerpnym może doprowadzić nawet do zalania centrali.

5. Rozmieszczenie anemostatów – w celu uniknięcia takich gaf, jak nawiew znajdujący się bezpośrednio nad łóżkiem lub wyciąg nad prysznicem.

6. Informacje o wydzielonych, odciętych strefach, np. wentylacji grawitacyjnej w przypadku garażu w bryle budynku czy kotłowni z kotłem gazowym. Systemów wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła i wentylacji grawitacyjnej nie wolno łączyć.

7. Zalecenia dotyczące zastosowania drzwi wewnętrznych pomiędzy wentylowanymi pomieszczeniami z odpowiednimi podcięciami dla właściwej cyrkulacji powietrza w obiekcie. Szczelne drzwi wewnętrzne są częstym błędem, szczególnie w budynkach remontowanych, gdyż ograniczają wymagany ruch i wymianę powietrza.

Na etapie montażu należy zwracać szczególną uwagę na:

1. Instalację rekuperatora oraz urządzeń peryferyjnych zgodnie z instrukcją i zaleceniami producenta. Niezgodny z wytycznymi montaż to jeden z najczęstszych problemów eksploatacyjnych. Instalacja urządzeń na nieocieplonym poddaszu bez dodatkowej izolacji oraz niewłaściwe odprowadzenie skroplin (syfon umywalkowy) to częste przyczyny błędów w pracy centrali. Duże problemy powoduje także brak wystraczającej przestrzeni serwisowej i stałego dostępu do urządzenia, np. montaż na ciasnym strychu. W praktyce skutkuje to rzadszą kontrolą pracy i wymianą filtrów w rekuperatorze, a tym samym spadkiem efektywności jego pracy i pogorszeniem jakości powietrza wewnętrznego.

2. Swobodny dostęp do elementów instalacji, tj. anemostatów, rozdzielaczy i przepustnic regulacyjnych – brak dostępu podczas eksploatacji utrudnia, a nawet uniemożliwia czyszczenie czy regulację systemu.

3. Unikanie przewodów o dużych oporach przepływu (chropowatej powierzchni wewnętrznej), nietrwałych lub o niskiej wytrzymałości mechanicznej. Po kilku latach użytkowania instalacja taka nie nadaje się do czyszczenia i wymaga wymiany, co jest dodatkowym, niepotrzebnym (i niemałym) kosztem, którego można uniknąć.

4. Zachowanie ciągłości i stosowanie wystarczającej grubości izolacji kanałów magistralnych, jej staranne wykonanie oraz nieprowadzenie przewodów bez izolacji w strefach nieogrzewanych. Błędy skutkują w tym wypadku wykropleniem się wilgoci wewnątrz lub na przewodzie i wpływają na stabilność instalacji oraz drastycznie zmniejszają sprawność odzysku ciepła.

Etap końcowy, czyli uruchomienie instalacji, również wymaga wiedzy oraz przestrzegania zaleceń producenta, a także przeszkolenia użytkowników. Spośród najczęściej spotykanych zaniechań i niedociągnięć wymienić można:

1. Brak właściwych pomiarów strumieni powietrza wentylacyjnego w poszczególnych punktach (anemostatach), czyli brak poprawnej regulacji systemu potwierdzonej protokołem powykonawczym.

2. Niewystarczająca wiedza wykonawcy na temat instalowanego urządzenia wynikająca z braku praktycznych szkoleń dotyczących rozruchu i obsługi produktu – profesjonalne szkolenia pomagają wykonawcy optymalizować pracę centrali.

3. Brak instrukcji i przeszkolenia użytkownika przez wykonawcę. Jest to często efekt wspomnianej powyżej niewiedzy instalatora, niosący ryzyko wystąpienia problemów z obsługą urządzenia i dodatkowych kosztów serwisu producenta.

Podsumowanie

Potencjalnych błędów podczas montażu instalacji z rekuperacją może być więcej. Wykonanie systemu wentylacji z odzyskiem ciepła to praca dla wykwalifikowanych, przeszkolonych i sprawdzonych instalatorów. Liczą się także referencje i zweryfikowane opinie dotychczasowych klientów. Od poprawności wykonania systemu wentylacji mechanicznej zależą nie tylko koszty ogrzewania, ale także zdrowie i dobre samopoczucie użytkowników instalacji.