Domy zeroemisyjne i program „Moje Ciepło”

Standard budynków zeroemisyjnych (ZEB) zawiera projekt rewizji dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) z 15 grudnia 2021 r. Standard ZEB – budynków zeroemisyjnych – zastąpi obecnie obowiązujący standard nZEB, czyli budynków niemal zeroenergetycznych. Nowy standard ZEB wymaga, aby budynki nie miały wyższego wskaźnika nakładu energii pierwotnej (EP) niż 65 kWh/(m² · rok), powinny korzystać z lokalnych odnawialnych źródeł energii, mają być pozbawione źródeł spalania paliw kopalnych, a także wykazywać niski wpływ na globalne ocieplenie, odniesiony do emisji ekwiwalentu CO₂ w całym cyklu życia. Dodatkowe warunki to produkcja energii z OZE – np. za pomocą pompy ciepła z ekwiwalentną roczną produkcją energii elektrycznej z PV realizowaną w budynku lub w lokalnej spółdzielni energetycznej.

Projekt w sprawie charakterystyki energetycznej budynków EPBD z grudnia 2021 r. przewiduje, że najpóźniej od 2030 roku nowe budynki będą musiały być wznoszone jako zeroemisyjne (ZEB – zero-emission buildings) i pojęcie to zastąpi obecny standard nZEB, czyli budynków niemal zeroenergetycznych), a w sektorze publicznym już od 2027 roku.

Czytaj także: Pompa ciepła - poznaj całkowity koszt inwestycji >>

W celu wdrażania nowego standardu stworzony został także mechanizm związany z taksonomią zrównoważonego finasowania, motywujący banki udzielające kredyty hipoteczne do finansowania realizacji budynków o wysokiej charakterystyce energetycznej (w przypadku budynków mieszkalnych EP < 65 kWh/(m² · rok)). Zmieniane będą również przepisy dotyczące świadectw charakterystyki energetycznej i tworzona harmonijna skala klas charakterystyki energetycznej. Oznacza to możliwość uzyskania w przyszłości lepszych warunków finansowych kredytu hipotecznego na cały budynek.

Taki standard promuje program „Moje Ciepło”. Polska, realizując ten program jako jeden z pierwszych krajów UE, wsparła wprowadzenie standardu ZEB w nowych budynkach jednorodzinnych. W poradniku wykazano, że osiągnięcie już teraz tego standardu nie jest trudne i daje wymierne korzyści eksploatacyjne.

Promowanie budynków zeroemisyjnych nabrało szczególnego znaczenia po agresji Rosji w Ukrainie. W komunikacie „Save Energy”, który Komisja Europejska skierowała 18 maja 2022 r. m.in. do Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej, stwierdzono, że ze względu na obecną sytuację geopolityczną i rynkową nie możemy sobie pozwolić na czekanie, aż wprowadzone zostaną ważne strukturalne środki w zakresie efektywności energetycznej i należy szukać natychmiastowych możliwości zmniejszenia zużycia energii. I także temu celowi służyć ma omawiany poradnik.

Rezygnację z paliw kopalnych do ogrzewania budynków przewiduje również plan Komisji Europejskiej RePowerEU z maja 2022 r. Zaplanowano w nim m.in. odejście od sprzedaży w UE do 2029 roku samodzielnych (tzw. autonomicznych) kotłów na paliwa kopalne (gazowych, olejowych i węglowych – nie będzie to dotyczyć tzw. hybrydowych pomp ciepła, czyli zestawów pomp ciepła z kotłami gazowymi zapewniających znaczny udział OZE), oraz zakaz finansowania urządzeń korzystających z paliw kopalnych do 2025 roku.

Uruchomiony w kwietniu 2022 r. przez NFOŚiGW program priorytetowy „Moje Ciepło” promuje zastosowanie pomp ciepła o wysokiej efektywności energetycznej w nowych budynkach o niskich kosztach eksploatacyjnych. W połączeniu z zastosowaniem fotowoltaiki (przy wykorzystaniu programu „Mój Prąd”) pozwoli to na realizację standardu ZEB.

Poradnik zawiera m.in. ogólne zalecenia dla procesu projektowania, budowy i eksploatacji wpływające na charakterystykę energetyczną budynków w kontekście programu „Moje Ciepło”. Aktualna metodologia obliczeń charakterystyki energetycznej projektowanych budynków obejmuje dużą liczbę parametrów, których wartości mogą mieć istotny wpływ na uzyskiwane wyniki. Tym samym w analizach warto zwracać uwagę na fakt, że zmiany poszczególnych elementów instalacji lub budynku mogą wpływać na osiągnięcie oczekiwanych parametrów w zakresie energii pierwotnej nieodnawialnej.

Wśród zaleceń instalacyjnych podkreśla się znaczenie:

• stosowania systemów o wysokiej sprawności oraz korzystających z odnawialnych źródeł energii, zapewniających jednocześnie wysoki komfort użytkowania;
• zapewnienia efektywnego przesyłu ciepła od miejsca wytworzenia do odbiornika – za pomocą krótkich, dobrze izolowanych odcinków;
• uważnego doboru wielkości zbiorników do magazynowania ciepła oraz jakości ich izolacji. Duże zbiorniki mogą mieć większe straty, ale są niekiedy niezbędne do zakumulowania energii tańszej lub dostępnej okresowo;
• sprawnej regulacji temperatury w pomieszczeniach – nie tylko dla zapewnienia komfortu cieplnego, ale i z uwagi na kwestie energetyczne;
• stosowania wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła – nie tylko dla zapewnienia komfortu temperaturowego i dostarczenia świeżego i przefiltrowanego powietrza w każdych warunkach atmosferycznych, ale także z uwagi na odzysk ciepła z powietrza wywiewanego;
• przeprowadzenia próby szczelności powietrznej budynku w celu zmniejszenia w nim infiltracji powietrza.

Żeby sprawdzić, jakie rozwiązania należałoby połączyć w nowych budynkach, by wybudowany i wyposażony dom spełniał wymagania programu „Moje Ciepło”, przeprowadzono analizy dla rzeczywistych (w zakresie bryły) projektów architektonicznych oferowanych jako projekty gotowe. Przegląd aktualnych ofert pracowni projektowych wykazał, że coraz więcej gotowych projektów domów jednorodzinnych to budynki o niskim zużyciu energii użytkowej i wysokiej efektywności energetycznej. Wśród projektów gotowych zgodnych z WT 2021 znaczną grupę stanowią budynki o lepszych niż obecnie wymagane standardach energetycznych (określane często jako „domy energooszczędne”). Nie wymagają one wprowadzenia istotnych zmian w zakresie izolacyjności termicznej przegród oraz stolarki, żeby osiągnąć parametry EP wymagane dla standardu budynków zeroemisyjnych (ZEB) promowanego w programie „Moje Ciepło”.

Do analizy wybrano dwa projekty budynków niskoenergetycznych, oferowane przez pracownię projektową HOMEKONCEPT: mały (A) i średni (B). Projekty tych budynków ułatwiają spełnienie warunków programu „Moje Ciepło” (kształt, relacja powierzchnia/kubatura – zwarta bryła).

Budynek A 

To gotowy projekt HOMEKONCEPT 44 G1 wariant YTONG – o powierzchni użytkowej 101 m², z garażem o powierzchni 31 m² i powierzchnią o regulowanej temperaturze 129 m². To nowoczesna bryła zaprojektowana na planie prostokąta z dwuspadowym dachem. Budynek ma fundamenty tradycyjne na ławach fundamentowych, strop żelbetowy wylewany i ściany jednowarstwowe z bloczków z betonu komórkowego grubości 36,5 cm. Dach stanowi tradycyjna więźba pokryta dachówką, natomiast elewacja pokryta jest tynkiem silikonowym i deskami elewacyjnymi. Budynek ma ogrzewanie podłogowe w salonie z jadalnią, w kuchni, łazienkach, wiatrołapie i w części komunikacyjnej, a w pozostałych pomieszczeniach tradycyjne grzejniki. Wentylacja jest mechaniczna z odzyskiem ciepła (rekuperacją).

Budynek B

To gotowy projekt HOMEKONCEPT 89 – o powierzchni użytkowej 156 m² i powierzchni o regulowanej temperaturze 212 m². To budynek parterowy z poddaszem użytkowym o powierzchni 54 m². Ma nowoczesną bryłę na planie prostokąta i dwuspadowy dach. Posiada fundamenty tradycyjne na ławach fundamentowych, strop żelbetowy wylewany i dwuwarstwowe ściany z pustaków ceramicznych grubości 25 cm, izolowane styropianem 20 cm i wełną mineralną 18 cm. Dach to tradycyjna więźba pokryta blachą na rąbek, z oknami dachowymi i bezokapowym systemem rynnowym. Elewacja wykonana jest z tynku silikonowego połączonego z elewacyjnym drewnem świerkowym. W całym domu zamontowane zostało ogrzewanie podłogowe, a w łazienkach dodatkowo tradycyjne grzejniki łazienkowe. Wentylacja jest mechaniczna z odzyskiem ciepła (rekuperacją).

Cechy wspólne budynków wpływające na charakterystykę energetyczną

Dla obu analizowanych budynków przyjęto następujące cechy wspólne, których wartości mają istotny wpływ na uzyskiwane wyniki charakterystyki energetycznej:

• lokalizacja: III strefa klimatyczna – Kraków. Dane klimatyczne przyjęto na podstawie typowego roku meteorologicznego z okresu 1971–2000;
• izolacja: przegrody zewnętrzne budynków spełniające wymagania WT 2021 w zakresie izolacyjności termicznej;
• podwyższona szczelność powietrzna: n50 = 1, z uwagi na stosowanie w pięciu wariantach wentylacji mechanicznej o sezonowej sprawności odzysku ciepła 80%;
• średnia temp. wewnętrzna: tw = 20°C;
• przy określaniu cząstkowych współczynników sprawności elementów wyposażenia systemu grzewczego i ciepłej wody użytkowej przyjęto dobry standard wyposażenia i tym samym górne wartości współczynników sprawności z zakresu podawanego przez metodykę obliczeń;
• z uwagi na ogólnie zaniżone wartości SCOP dla pomp ciepła podane w metodologii świadectw charakterystyki energetycznej budynków przyjęto zalecane w rozporządzeniu rozwiązanie, tj. wartości deklarowane przez producentów, czyli odpowiednio: SCOP = 4,0 dla systemu ogrzewania podłogowego w przypadku pomp ciepła powietrze/woda oraz SCOP = 5,0 dla pomp gruntowych (typu solanka/ woda). Dla systemu ciepłej wody użytkowej w przypadku pompy ciepła typu powietrze/woda i solanka/woda przyjęto SCOP = 3,0;
• w przypadku stosowania kolektorów słonecznych do wspomagania przygotowania ciepłej wody użytkowej przyjęto uzyskiwanie 60% energii z tego systemu;
• w przypadku stosowania paneli fotowoltaicznych przyjęto, że 25% energii potrzebnej do ogrzewania budynku i przygotowania ciepłej wody użytkowej będzie uzyskiwane z tego systemu (poziom autarkii, czyli samowystarczalności: 25%);
• umiejscowienie budynków: na częściowo osłoniętych działkach. Od strony południowej otwarta przestrzeń i eksponowany dłuższy bok.

Projektowe obciążenie cieplne budynku z wentylacją z odzyskiem ciepła (jednostkowe) dla budynku A wynosi 4804 W (37,2 W/m²) a dla budynku B = 6786 W (32 W/m²).

Warianty instalacyjne

Przeanalizowano najczęściej planowane i stosowane przez inwestorów podczas budowy domu rozwiązania instalacyjne. Ze względu na nośnik energii wyróżniono trzy grupy wariantów:

• paliwo stałe: kocioł na biomasę – pelet (wariant 1);
• paliwo gazowe: kocioł kondensacyjny na gaz ziemny wysokometanowy z instalacją płaszczyznową oraz ze wspomaganiem za pomocą kolektorów słonecznych do przygotowania c.w.u. (wariant 2);
• energia elektryczna: pompy ciepła powietrzne lub gruntowe w wariantach: bez i ze wspomaganiem instalacji fotowoltaicznej (warianty 3–6).

Wszystkie rozwiązania spełniają wymagania WT 2021, ale warianty z kotłem na pelet i kotłem gazowym (1 i 2) nie spełniają wymagań formalnych programu „Moje Ciepło”, gdyż powodują emisję spalin ze źródła ciepła. Co więcej, warianty te nie będą też prawdopodobnie spełniać przyszłych wymogów, że wszystkie nowe budynki będą mogły być budowane tylko jako zeroemisyjne, czyli muszą zużywać niewiele energii i w jak największym stopniu korzystać z energii odnawialnej niepowodującej emisji zanieczyszczeń. Warianty z kotłem na pelet i gazowym są jednak analizowane w celu porównania kosztów eksploatacji różnych rozwiązań, jakie mogą być stosowane do momentu wprowadzenia kolejnych zmian w przepisach.

Wariant 1: automatyczny kocioł na biomasę + ogrzewanie grzejnikowe i c.w.u. z kotła + wentylacja grawitacyjna. Generuje koszty inwestycyjne związane z koniecznością zapewnienia miejsca dla kotłowni, miejsca do składowania (ew. również przesuszania) biomasy oraz budowy komina. Jeden z najniższych współczynników nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej, wi = 0,2, pozwala na uzyskanie bardzo niskich wartości EP. Na wielu terenach miejskich wprowadzane są jednak lokalne ograniczenia dotyczące stosowania kotłów na biomasę związane ze zmniejszaniem niskiej emisji. Ograniczeniem stosowania mogą być także problemy z dostępnością paliwa i jego kosztem, na co wskazują m.in. zmiany cen na rynku w 2022 roku.

Wariant 2: gazowy kocioł kondensacyjny + ogrzewanie płaszczyznowe podłogowe + wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła + kolektory słoneczne (OZE) wspomagające przygotowanie c.w.u. Generuje koszty inwestycyjne związane z projektem i budową przyłącza gazowego, budową komina czy zastosowaniem oddzielnego urządzenia do przygotowania c.w.u. Ograniczeniem stosowania jest brak powszechnej dostępności sieci gazowej oraz rosnące koszty wykonania przyłącza. Plany szybszej rezygnacji w UE z urządzeń gazowych spowodowane agresją Rosji na Ukrainę i wzrostem cen gazu powodują, że trudno prognozować koszty tego paliwa w jakiejkolwiek perspektywie czasowej.

Warianty 3–4: powietrzna pompa ciepła + ogrzewanie płaszczyznowe podłogowe i c.w.u. z pompy ciepła + wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła + fotowoltaika, w wariancie 4. pokrywająca 25% zapotrzebowania na energię do ogrzewania. Sporadycznie występujące niedobory energii pozyskiwanej przez pompy ciepła z powietrza rekompensuje zamontowana grzałka (np. dla temperatury biwalentnej poniżej –10°C). Warianty wyróżniają się niższymi kosztami eksploatacyjnymi. Zapewniają wysoki komfort użytkowania i przebywania w pomieszczeniach. Rozwiązania ekologiczne (brak zanieczyszczeń w miejscu użytkowania). Montaż powietrznej pompy ciepła nie wymaga przejścia procedury administracyjnej.

Warianty 5–6: gruntowa pompa ciepła + ogrzewanie płaszczyznowe podłogowe i c.w.u. z pompy ciepła + wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła + fotowoltaika, w wariancie 6. pokrywająca 25% zapotrzebowania na energię do ogrzewania. Umożliwiają całkowite pokrycie potrzeb grzewczych budynku. Wiążą się z wyższymi kosztami inwestycyjnymi, ale niskimi eksploatacyjnymi. Zapewniają wysoki komfort użytkowania i przebywania w pomieszczeniu. Rozwiązania ekologiczne (brak zanieczyszczeń w miejscu użytkowania). Pewną niedogodnością jest konieczność przejścia procedury administracyjnej związanej z wykonaniem odwiertów. Rozwiązania z instalacją fotowoltaiczną umożliwiają częściowe pokrycie potrzeb grzewczych budynku za pomocą energii elektrycznej wyprodukowanej przez własną instalację PV, przy wykorzystaniu rozliczeń z siecią energetyczną w nowym systemie net billing obowiązującym dla nowych instalacji od kwietnia 2022 roku. Wiąże się to z dodatkowymi kosztami inwestycyjnymi, które można obniżyć, projektując budynek dokładnie pod ten wariant i tym samym unikając pewnych rozwiązań, które są niezbędne przy zastosowaniu kotłów (np. kominy, pomieszczenia kotłowni itp.). Warianty te wyróżniają niskie koszty eksploatacyjne.

Do obliczeń współczynników EU, EK i EP w zależności od wyposażenia budynków użyto programu komputerowego KAN OZC 7.0 Pro, w którym zasymulowano konstrukcję dwóch budynków jednorodzinnych o charakterystyce przedstawionej wcześniej. Wyniki przeprowadzonych analiz energetycznych dla budynków A i B zestawiono w tabelach 1 i 2.

O ile wszystkie warianty instalacyjne w przypadku obu budynków spełniają wymagania WT 2021, jedynie warianty z pompami ciepła i instalacjami fotowoltaicznymi spełniają wymogi programu „Moje Ciepło” obowiązujące od początku 2023 roku, tj. ze wskaźnikiem EP poniżej 55 kWh/(m² · rok) i produkcją na miejscu energii elektrycznej, która w okresie rocznym bilansuje się z energią elektryczną zużytą przez pompę ciepła.

Zarówno dla budynku A, jak i B warianty W3 i W5, czyli tylko z pompami ciepła, charakteryzują się najniższym wskaźnikiem EK, który decyduje o ilości zużytego nośnika energii. Warianty te spełniają wymagania programu „Moje Ciepło” tylko w zakresie EP obowiązującym w 2022 r. i brakuje im nieodzownego elementu budynków zeroemisyjnych, jakim jest korzystanie z energii elektrycznej pochodzącej z instalacji PV. Szczególną uwagę zwracają dane dotyczące energii końcowej, informacje o wydatkach na energię w poszczególnych wariantach i znaczne różnice w zależności od zastosowanego urządzenia grzewczego.

Optymalizacja wariantu W3

Analizie poddano konieczne działania dla osiągnięcia przez wariant W3 w obu budynkach wartości EP < 55 kWh/(m² · rok). Nie wymagają one istotnych zmian w zakresie izolacyjności termicznej, aby osiągnąć parametry EP dla budynków zeroemisyjnych promowanych w programie „Moje Ciepło”. O tym, czy spełnią wymagania tego programu, decyduje przede wszystkim zastosowane źródło ciepła i wykorzystywana przez nie energia do ogrzewania i przygotowania c.w.u. Przy sporządzaniu charakterystyki energetycznej w przypadku c.w.u. należy zwrócić uwagę na domyślne niskie sprawności zasobnika ciepłej wody podane w metodyce i kwestię bilansowania lub nie zysków ciepła od wodnych instalacji c.o. i c.w.u. przy ich stosunkowo niskich sprawnościach.

Czytaj także: „Moje ciepło” – program dopłat do pomp ciepła

Szczególną uwagę trzeba zwracać na fakt, że ponad 40% w bilansie energetycznym stanowią potrzeby związane z przygotowaniem c.w.u. Wynika to z przyjętego w metodologii wskaźnikowego liczenia zużycia ciepłej wody w odniesieniu do powierzchni budynku, co przy założeniu takiej samej liczby użytkowników (lub niewiele się różniącej) w budynku A i B daje zupełnie inne zużycie wody na osobę. W przypadku analizowanych budynków zapotrzebowanie na energię użytkową dla c.w.u. przedstawia się następująco: budynek A – 3111,3 kWh/rok, budynek B – 5109,6 kWh/rok.

Mając na uwadze tak duże różnice w obliczeniach zapotrzebowania na c.w.u., w procesie sporządzania bilansu energetycznego należy ocenić te wyniki, gdyż np. przy dużej łącznej powierzchni o kontrolowanej temperaturze, jak w budynku A, gdzie garaż ma powierzchnię 31 m², powoduje to w programie zgodnym z metodologią znaczące zawyżenie zużycia ciepłej wody, co z kolei skutkuje znacznym zwiększeniem wartości wskaźników EP, EU i EK.

Jak ważne jest zwracanie uwagi na domyślne parametry w programie do obliczeń oraz ich korekty zgodnie z planowanymi działaniami, świadczy następujący przykład. Jeśli w przypadku wariantu W3 przy bilansowaniu zużycia c.w.u. nie będziemy uwzględniać w budynku A powierzchni garażu (31 m²), a w budynku B powierzchni komunikacyjnej oraz uwzględnimy lepszą sprawność zbiornika buforowego na poziomie 0,9, a także zyski ciepła od instalacji grzewczej i wodnej na poziomie 1 W/m² i przyjmiemy sprawności pomp ciepła dla celów grzewczych na poziomie 4,5 (zamiast 4,0), otrzymamy wyniki dla wariantu W3-1 zamieszczone w tabeli 3.

Natomiast jeśli w obliczeniach rocznego zapotrzebowania na energię użytkową do przygotowania c.w.u. dla wariantu W3-1 nie będziemy uwzględniać w budynku A garażu, a w budynku B powierzchni komunikacyjnej oraz przyjmiemy lepsze zasobniki, otrzymamy wyniki bliższe faktycznemu zapotrzebowaniu, czyli: budynek A – 2366,4 kWh/rok, budynek B – 3966,8 kWh/rok. W wypadku trzy- lub czteroosobowej rodziny można taki wynik uznać za zgodny z faktycznym zużyciem w sytuacji racjonalnego gospodarowania ciepłą wodą użytkową w gospodarstwie domowym.

Z uwagi na fakt, że wyniki obliczeń w bardzo dużym stopniu zależą od charakterystyki urządzeń i sposobu użytkowania instalacji, przyjmowane do obliczeń dane powinny być w każdym przypadku przemyślane i zakładane na podstawie charakterystyk urządzeń dostarczanych przez producentów, a nie wartości domyślnych pochodzących z metodologii. Podawane w metodologii dane nie były bowiem zmieniane od kilku lat pomimo znacznego postępu technicznego urządzeń oferowanych na rynku. A obecne i przyszłe wymagania zawarte w dyrektywach i propozycjach ich zmian opierają się m.in. na dokonującym się postępie technicznym, którego nie uwzględnia nasza metodologia.

Porównanie rocznych kosztów inwestycji

Poradnik zawiera także rozdział poświęcony obliczaniu kosztów. Do obliczania poziomów finansowania i porównywania alternatywnych rozwiązań o różnych okresach amortyzacji i użytkowania, kosztach kredytu i eksploatacji oraz innych kosztach powiązanych zazwyczaj używa się metody całkowitych równoważnych kosztów rocznych. W Niemczech powszechnie uznanym i stosowanym od blisko 50 lat narzędziem służącym do analizy ekonomicznej całkowitych równoważnych kosztów rocznych różnych technologii budynkowych są wytyczne Związku Inżynierów Niemieckich VDI 2067 – w Polsce wydane na podstawie licencji VDI jako wytyczne PORT PC cz. 6.

Na całkowite koszty roczne składają się koszty zużycia energii, koszty kapitałowe (zakłada się, że inwestycja opiera się na typowo oprocentowanym kredycie) oraz zryczałtowane koszty konserwacji (napraw i przeglądów).

Najniższe całkowite koszty roczne wykazuje wariant z pompą ciepła powietrze/woda oraz instalacją PV o mocy 3,8 kWp. Jego roczne koszty kapitałowe są porównywalne z rocznymi kosztami często dotychczas wybieranego wariantu z kondensacyjnym kotłem gazowym z kolektorami słonecznymi. Niewiele wyższe całkowite koszty roczne niż wariant z powietrzną pompą ciepła i instalacją PV ma wariant z gruntową pompą ciepła z instalacją PV o mocy 3,3 kWp.

Różnice dotyczące udziału kosztów kapitałowych w całkowitych kosztach rocznych dla wariantów z kotłem gazowym i pompą ciepła powietrzną lub gruntową nie są znaczne. Co więcej, powszechnie uważane za niskie koszty kapitałowe w wariancie z kotłem na pelet są najwyższe wśród rozpatrywanych wariantów – jest to związane m.in. z koniecznością poniesienia nakładów inwestycyjnych na budowę kotłowni i komina.

Podsumowanie

Osiągnięcie standardów energetycznych i emisyjnych planowanych do obowiązkowego stosowania za kilka lat jest możliwe już obecnie przy niewielkich nakładach inwestycyjnych w stosunku do standardów obecnie obowiązujących. Co więcej, przyjęcie teraz tych przyszłych standardów daje możliwość znacznego obniżenia kosztów eksploatacyjnych, a nawet lepszych warunków finansowania inwestycji. Zastosowanie przyszłych standardów energetycznych i bezemisyjnych daje też większy poziom bezpieczeństwa przed przyszłymi podwyżkami cen nośników energii.

Wśród projektów gotowych zgodnych z WT 2021 znaczną grupę stanowią budynki o lepszych niż obecnie wymagane standardach energetycznych, co świadczy o tym, że inwestorzy poszukują takich projektów, aby obniżyć koszty eksploatacyjne i zwiększać bezpieczeństwo energetyczne, w tym poziom autokonsumpcji i autarkii produkowanej na miejscu energii odnawialnej.

Jednak gotowe projekty budynków muszą być każdorazowo dostosowane nie tylko do warunków lokalnych – m.in. strefy klimatycznej, lokalizacji działki, orientacji budynku względem słońca czy nasłonecznienia nieograniczonego innymi budynkami, obiektami lub drzewami, ale także do planowanych warunków eksploatacyjnych, m.in. w zakresie zapotrzebowania na energię do przygotowania c.w.u. i zapewniania wysokiej jakości klimatu wewnętrznego przez wentylację. Nowe, energooszczędne budynki wymagają zastosowania kontrolowanej wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, a ta daje dobre efekty przy wysokiej szczelności powietrznej budynków (powiązanej z testem szczelności n50). Optymalnym rozwiązaniem jest kontrolowanie wydajności wentylacji na podstawie obecności osób w pomieszczeniach oraz poziomu zawartości dwutlenku węgla w powietrzu wewnętrznym. Ma to być standardem dla nowych budynków od 2030 roku.

Nowe, szczelne i dobrze zaizolowane budynki wymagają także chłodzenia, co mogą wspomóc centrale wentylacyjne, a realizować klimatyzatory zasilane z lokalnej instalacji PV.

Przyjęte w obecnej metodologii wskaźnikowe obliczanie zużycia ciepłej wody w odniesieniu do powierzchni budynku nie jest miarodajnym sposobem wyliczania zapotrzebowania na energię użytkową. Bliższe rzeczywistych wartości jest przyjmowanie zużycia ciepłej wody na osobę.

W przygotowywanych zmianach w dyrektywie w sprawie charakterystyki energetycznej budynków ważną rolę odgrywać będzie także „wskaźnik gotowości smart” (Smart Readiness Indicator – SRI), pozwalający ocenić zdolność budynku lub jego części do obsługi inteligentnych rozwiązań i dostosowania funkcjonowania do potrzeb użytkowników. Ma to służyć m.in. realizacji standardu budynków inteligentnych, które mają wchodzić w interakcje nie tylko z użytkownikami, ale i przyszłymi inteligentnymi systemami energetycznymi.

Inwestorzy mogą łączyć program „Moje Ciepło” z programem „Mój Prąd” 4.0, znowelizowanym w 2022 roku.

Domy zeroemisyjne w programie „Moje Ciepło”. Nowy standard budynków – ZEB, czyli budynki zeroemisyjne. Poradnik dla architektów, projektantów i inwestorów, PORT PC, 2022
Do pobrania z: https://portpc.pl/pdf/10Kongres/Poradnik_Domy_zeroemisyjne_w_programie_Moje_Cieplo_2022.pdf

Literatura

1. Domy zeroemisyjne w programie „Moje Ciepło”. Nowy standard budynków – ZEB, czyli budynki zeroemisyjne. Poradnik dla architektów, projektantów i inwestorów, PORT PC, 2022, https://portpc.pl/pdf/10Kongres/Poradnik_Domy_zeroemisyjne_w_programie_Moje_Cieplo_2022.pdf

2. Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków (DzU 2014, poz. 1200, z późn. zm.)

3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27 lutego 2015 r. w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej (DzU 2015, poz. 376)

4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jednolity DzU 2019, poz. 1065)

5. https://dombezrachunkow.com/

6. http://pobe.pl/poradnik-jak-spelnic-wymagania-wt-2021/

7. http://pobe.pl/poradnik-pobe-zielony-lad/

8. https://portpc.pl/pdf/9kongres/materialy/2021_Poradnik_Zmiany_klimatu.pdf

9. https://mojecieplo.gov.pl

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!