Projektowanie przyłączy wodnych i kanalizacyjnych w praktyce - aspekty formalno-prawne

Każdy budujący dom musi się zmierzyć z problemem doprowadzenia i odprowadzenia niezbędnych mediów, co wynika wprost z zapisów Warunków Technicznych [4] (rozdział 5, paragrafy 26–30).

W obszarach miejskich będzie się to najczęściej wiązało z wykonaniem odpowiednich przyłączy do istniejących sieci (wody, gazu, kanalizacji sanitarnej, deszczowej, sieci ciepłowniczej itd.).

Zgodnie z Prawem budowlanym [3] przyłącza wodociągowe, gazowe, kanalizacyjne, cieplne oraz elektroenergetyczne są przedsięwzięciem budowlanym niewymagającym pozwolenia na budowę (art. 29, ust. 1, pkt 20).

Warto przeczytać: Analiza wielokryterialna – narzędzie do wyboru systemu usuwania i oczyszczania ścieków z terenów wiejskich >>

Obowiązujące prawo nakłada obowiązek dołączenia do dokumentów niezbędnych do uzyskania pozwolenia na budowę obiektu m.in. oświadczenia (tzw. promesy) o zapewnieniu dostaw mediów (energia, woda, ciepło, gaz) oraz o warunkach przyłączenia do sieci, m.in. wodociągowych i kanalizacyjnych, co oznacza konieczność dołączenia uzgodnionego projektu przyłączy wody i kanalizacji.

Najnowsze zmiany w Prawie budowlanym (art. 34, ust. 3, pkt 3), które uprawomocnią się 28 czerwca 2015  r., znoszą ten obowiązek (jak również sam obowiązek występowania o pozwolenie na budowę dla domów jednorodzinnych – wystarczy samo zgłoszenie, jeśli oddziaływanie budynku jednorodzinnego nie wykracza poza granice inwestycji; art. 29, ust. 1, pkt 1a). To jednak w dalszym ciągu nie zwalnia z konieczności wykonania projektu przyłączy wody i kanalizacji oraz uzyskania niezbędnych uzgodnień z zarządcą sieci.

Od momentu zlecenia projektu przyłącza do uzyskania uzgodnień może minąć nawet kilka miesięcy, czego bardzo często nie są świadomi projektanci i na co zazwyczaj nie jest przygotowany inwestor.

Rozmowy z wieloma projektantami przeprowadzone przez autorów pokazały potrzebę uporządkowania i wyjaśnienia poszczególnych etapów procesu projektowania przyłączy i pozyskiwania uzgodnień. W artykule opisano najważniejsze trudności, jakie może napotkać projektant, na podstawie konsultacji z przedsiębiorstwem wodociągowym (Aquanet Poznań) i Zespołem Uzgadniania Dokumentacji Projektowej (ZUD Poznań, obecnie Narada Koordynacyjna), na przykładzie dokumentacji przyłączy wody i kanalizacji sanitarnej.

Dane do projektowania

Ponieważ czas projektowania i uzgadniania instalacji wewnętrznych technicznego wyposażenia budynku i przyłączy zewnętrznych bywa różny, a także ze względu na brak konieczności pozyskania pozwolenia na budowę przyłączy, dokumentację techniczną przyłączy wykonuje się najczęściej niezależnie od projektu konstrukcyjno-architektonicznego i instalacyjnego.

W dokumentacji podstawowej umieszcza się zwykle uwagę „przyłącza wg odrębnego opracowania” i przygotowuje niezależny projekt. Przed rozpoczęciem projektowania należy wystąpić do zarządcy danej sieci o tzw. „warunki techniczne przyłączenia” – informacje o technicznej możliwości przyłączenia danej inwestycji do sieci, a zarazem wytyczne dotyczące głównych parametrów technicznych i standardu rozwiązania technicznego.

Warunki techniczne przyłączenia narzucają najczęściej materiał (czasem również średnicę) oraz spadek rur projektowanego przyłącza, a także sposób i miejsce włączenia do sieci, umiejscowienie wodomierza (przyłącza wody) lub innych urządzeń kontrolno-pomiarowych, studzienek rewizyjnych (w przypadku przyłączy kanalizacyjnych) albo konieczność zastosowania dodatkowych urządzeń (np. podczyszczających ścieki dla warsztatów samochodowych i innych inwestycji, przy których powstają odpady oleiste czy szkodliwe zanieczyszczenia). Wymagania te są narzucane pośrednio – jeśli w danym przedsiębiorstwie opracowano wytyczne dla projektantów i inwestorów (np. [2]) – lub bezpośrednio w tekście warunków przyłączenia, jeśli dane przedsiębiorstwo takich wytycznych nie publikuje.

Jeśli odległość budynku od granicy działki jest większa niż ok. 50 m, zaleca się najczęściej lokalizację wodomierza w studni wodomierzowej (rys. 1). W pozostałych przypadkach inwestor w porozumieniu z projektantem może wybierać pomiędzy droższą opcją lokalizacji wodomierza w studni, a tańszą – zaraz za pierwszą ścianą budynku (rys. 2), co ma na celu zminimalizowanie możliwości nielegalnego odbioru wody – im dłuższe przyłącze, tym większe prawdopodobieństwo podłączenia odejścia wody z ominięciem aparatury pomiarowej, ale również gorsza jakość wody.

W praktyce realizowane są przyłącza o długości nawet 70, 80 i 100 m – w przypadku wąskich działek lub wąskich dróg dojazdowych, w których umiejscowienie studzienki wodomierzowej o średnicy 1000–1200 mm wprowadzałoby niemożliwe do obejścia kolizje z pozostałą infrastrukturą techniczną i innymi przyłączami.

W takich sytuacjach stosuje się rurę bez łączenia, układaną ze zwoju, i nie dopuszcza możliwości podłączenia innego odbiorcy do tego samego przyłącza. Zarządca sieci nie gwarantuje wówczas jakości wody do samego wodomierza w budynku, a jedynie do punktu włączenia przyłącza do sieci, o czym informuje w warunkach technicznych przyłączenia i zapisuje w umowie na dostawę wody.

W niektórych miejscowościach zaleca się, by studzienkę lokować na granicy działki z dostępem od strony ulicy, ale nie jest to regułą. Rozwiązanie ze studzienką jest korzystniejsze ze względu na łatwość odczytu wskazań wodomierza (również zdalnego) oraz dostęp do niego podczas konserwacji.

W praktyce nie stosuje się wspólnych przyłączy wodnych i kanalizacyjnych, ponieważ wiąże się to z niejasnościami prawnymi dotyczącymi własności. Przyłącza są własnością inwestora, który płaci za ich wykonanie, choć zdarza się, że niektóre przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne zwracają koszt wykonania samej nawiertki i włączenia do sieci (bez kosztów prac ziemnych).

W przypadku wspólnego przyłącza właściciel studzienki na danej posesji mógłby bezkarnie odciąć dopływ wody i odpływ ścieków przyłączonemu sąsiadowi. W razie zmiany właściciela nieruchomości konieczne jest wówczas zapisanie służebności gruntowej.

Przeczytaj także: Eksploatacja kanalizacji grawitacyjnej na terenach niezurbanizowanych >>

Z kolei przedsiębiorstwo wodociągowe w przypadku wspólnego podłączenia nie ma możliwości odcięcia dostawy mediów odbiorcy, który zalega z płatnością – jeśli armatura odcinająca drugi budynek znajduje się na terenie prywatnym zadłużonego właściciela, konieczne byłoby odcięcie obu odbiorców.

O wydanie warunków technicznych przyłączenia występuje inwestor lub w jego imieniu architekt koordynujący prace projektowe albo projektant sanitarny (konieczne jest wówczas uzyskanie upoważnienia, czasem również wniesienie opłaty skarbowej za udzielenie pełnomocnictwa, jeśli dana instytucja sobie tego życzy).

Prośbę o wydanie warunków należy złożyć na odpowiednim formularzu, najczęściej jest on do pobrania ze strony internetowej lokalnego przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjnego.

Do wniosku o wydanie warunków należy dołączyć kopię decyzji o warunkach zabudowy (uzyskuje ją inwestor z Urzędu Gminy, jeśli działka nie jest objęta Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego, a inwestycja wymaga pozyskania takiej decyzji) lub kopię MPZP, dwa egzemplarze mapy zasadniczej „do celów projektowych” (ważne, by była aktualna) oraz skróconą charakterystykę obiektu w formie krótkiego opisu – w przypadku domu jednorodzinnego zazwyczaj wystarczy podać liczbę mieszkańców, dla większych obiektów trzeba podać obliczeniowy przepływ wody wg normy [6] oraz dobową ilość ścieków [1].

Dla domów jednorodzinnych zwykle nie jest wymagane załączanie Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego. Za wydanie warunków niektóre firmy pobierają opłaty w wysokości ok. 60–90 zł. Czas oczekiwania na wydanie warunków technicznych przyłączenia to ok. 2–4 tygodnie.

Do projektowania i uzgodnień potrzebna jest mapa zasadnicza „do celów projektowych”, którą sporządza uprawniony geodeta, poświadczając ją w miejscowym Wydziale Geodezji Urzędu Miasta w Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (koszt takiej mapy to ok. 400–1000 zł dla domu jednorodzinnego w zależności od powierzchni inwestycji). Mapa nie może być wykonana wcześniej niż 6 miesięcy przed złożeniem dokumentacji do uzgodnień i musi zawierać aktualne informacje o instalacjach i sieciach przebiegających w obrębie danej inwestycji.

Czytaj dalej: Elementy przyłączy w praktyce >>

Coraz więcej regionów ma już przygotowane cyfrowe wersje map zasadniczych (pliki .dxf lub .dwg), co ułatwia projektowanie w programach typu CAD. Nieodłącznym elementem każdej mapy zasadniczej w wersji elektronicznej jest certyfikat mapy cyfrowej, którego kopię należy dołączać na każdym etapie procesu uzgadniania dokumentacji.

Mapa zasadnicza to obecnie wielkoskalowe opracowanie kartograficzne zawierające informacje o przestrzennym usytuowaniu następujących elementów: punktów osnowy geodezyjnej, działek ewidencyjnych, budynków, konturów użytków gruntowych, konturów klasyfikacyjnych, sieci uzbrojenia terenu, budowli i urządzeń budowlanych oraz innych obiektów topograficznych, a także wybrane informacje opisowe dotyczące tych obiektów.

Warto przeczytać: Jak pozyskać środki na kanalizację? >>

Starosta poprzez ośrodki geodezyjne i kartograficzne nie prowadzi obecnie mapy zasadniczej jako takiej, tylko bazy danych, a mapa zasadnicza jest jednym ze standardowych opracowań kartograficznych tworzonych na podstawie odpowiednich zbiorów danych zawartych w tych bazach. 

Elementy przyłączy w praktyce

Włączenie do istniejącej sieci wodociągowej jest najczęściej realizowane poprzez zastosowanie nawiertki – specjalnego elementu dopasowanego średnicą do materiału istniejącej rury, który po zamontowaniu umożliwia wywiercenie otworu w sieci bez konieczności odcinania dopływu wody. Konstrukcja elementu umożliwia wyjęcie wyciętego fragmentu ścianki rurociągu dzięki zamknięciu wbudowanej zasuwy i odcięciu przepływu w kierunku przyłącza (rys. 3).

Zestaw wodomierzowy składa się z: zaworów odcinających, zaworu antyskażeniowego (zawór zwrotny zapobiegający cofaniu się wody do sieci i skażeniu sieci) oraz wodomierza, który najczęściej montowany jest na konsoli (rys. 4).

Wszelkie wytyczne, np. dotyczące jakości projektowanych elementów przyłączy, są najczęściej dostępne na stronie internetowej zarządcy sieci w postaci plików PDF. Wybrane informacje, które można znaleźć w wytycznych do projektowania Aquanet Poznań [2]:

• dla rurociągów prowadzonych w ziemi obliczenia wytrzymałościowe należy wykonywać w oparciu o wytyczne niemieckie, a także zamieścić przekrój przez warstwy zasypowe,

• materiały użyte do budowy przyłączy wodociągowych muszą posiadać: atest higieniczny PZH, znak CE (lub znak budowlany),

• 30 cm nad górną krawędzią rury należy ułożyć niebieską taśmę lokalizacyjną, która stanowi zabezpieczenie przed uszkodzeniem mechanicznym,

• przyłączenie do sieci wodociągowej (dla przyłączy o średnicach do DN 63) powinno następować za pomocą odejścia siodłowego (trójnika siodłowego) z PE oraz zasuwy do przyłączy domowych z króćcami do zgrzewania w rurociągach PE,

• włączenie przykanalików kanalizacyjnych do istniejących kanałów powinno się odbywać poprzez system szczelnych kształtek do przyłączy lub nabudowanie studni kanalizacyjnej,

• dobór wodomierzy powinien być wykonany na wartość 0,6–0,8 q_p (gdzie q_p – wartość nominalnego strumienia danego wodomierza [m³/h]).

Uzgodnienia

W związku ze zmianami, jakie wprowadziła ustawa [5], znosząca konieczność uzgadniania projektu przyłączy z Naradą Koordynacyjną (dawniej ZUD), prezentowana przez autorów w tym punkcie procedura ma charakter historyczny. Jednak ze względu na kłopoty techniczne i administracyjne, jakie wprowadzają te zmiany, nie jest wykluczone, że obowiązek uzgadniania przyłączy w przyszłości powróci, a opisywane procedury będą nadal aktualne.

Pozyskiwanie uzgodnień jest najbardziej czasochłonnym i najtrudniejszym, z punktu widzenia ankietowanych projektantów, etapem kompletowania dokumentacji technicznej przyłączy sanitarnych. Projekt należy uzgodnić z instytucjami wskazanymi najczęściej w warunkach technicznych przyłączenia uzyskanych od administratora danej sieci.

Dotychczas oprócz uzgodnienia dokumentacji z zarządcą sieci projekt uzgadniało się również w Zespole Uzgadniania Dokumentacji Projektowej (ZUD). Obecnie na mocy ustawy [5] zespoły te zostały zastąpione Naradami Koordynacyjnymi działającymi przy starostwach powiatowych danego regionu. Na narady zapraszani są przedstawiciele:

• lokalnej spółki gazowniczej,

• dostawcy ciepła i prądu,

• dostawców telewizji kablowej i internetu,

• jednostki wojskowej,

• zarządu dróg miejskich i administracji związanej z transportem w danym regionie,

• zarządców sieci teleinformatycznych, w tym telefonii komórkowej,

• Wydziału Urbanistyki i Architektury Urzędu Miasta,

• Zieleni Miejskiej,

• Zakładu Lasów,

• ewentualnie inni przedstawiciele firm, organizacji i instytucji, których infrastruktura mogłaby wchodzić w kolizję z projektowanymi przyłączami.

Często istnieje również konieczność uzyskania zgody właściciela drogi na umieszczenie w niej projektowanego przyłącza, np. PKP, jeśli przechodzi ono przez teren należący do kolei.

Rzadko, ale może się to zdarzyć, konieczne są również uzgodnienia z garnizonem wojskowym (gdy na danym terenie istnieje możliwość występowania tajnych instalacji wojskowych, np. teleinformatycznych, które mogłyby zostać zniszczone podczas wykonywania przyłączy). O konieczności takich uzgodnień projektant był dotychczas informowany przez ZUD (obecnie przez członków Narady Koordynacyjnej) – jeśli w skład NK wchodzić będą przedstawiciele jednostki wojskowej, dodatkowe uzgodnienia nie będą konieczne z uwagi na obecność odpowiednich osób podczas narady.

Inwestycje znajdujące się w strefie objętej ochroną konserwatora zabytków wymagają dodatkowo uzgodnień z konserwatorem. Do każdej instytucji występuje się z innymi formularzami i innym kompletem dokumentów, jednak stosowanie pewnych standardów, które opisano poniżej, znacząco upraszcza poruszanie się w labiryncie formalności.

Każda instytucja może wymagać składania wniosku na własnych drukach i dlatego należy zawsze sprawdzić na stronie internetowej, jakie dokumenty są wymagane, i pobrać odpowiedni formularz.

Pierwsza niejednoznaczność pojawia się w kwestii kolejności uzgodnień. Albo najpierw składa się wstępną (ale kompletną!) dokumentację techniczną przyłącza (opis wraz z rysunkami: mapą sytuacyjną oraz profilami) do zarządcy danej sieci, a następnie do Narady Koordynacyjnej, albo odwrotnie – w zależności od zwyczajów panujących na danym terenie.

Czytaj dalej: Elementy przyłączy w praktyce cd. >>

Ciekawostką jest, że w przypadku terenów znajdujących się na pograniczu działania dwóch przedsiębiorstw wodno-kanalizacyjnych (rzadko i raczej w przypadku małych miejscowości) może zaistnieć konieczność odprowadzenia ścieków do sieci kanalizacyjnej należącej do jednej firmy, a przyłączenia się do sieci wodociągowej drugiej firmy. W takiej sytuacji praca jest podwójna: należy wystąpić o warunki techniczne przyłączenia i później uzgadniać dokumentację w obu przedsiębiorstwach.

Przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjne sprawdza zgodność projektu z wytycznymi, jakie zostały narzucone w warunkach technicznych przyłączenia, oraz polityką firmy i przyjętymi rozwiązaniami technicznymi dla sieci jako całości, co jest konieczne w celu zachowania jednolitego standardu i niezawodności systemu.

Przeczytaj także: Dachy zielone a gospodarka wodami opadowymi na terenach zurbanizowanych >>

Z tego powodu w wielu miejscowościach przedsiębiorstwa wymagały złożenia dokumentacji już uzgodnionej z ZUD (obecnie NK) – by mieć pewność, że nie występują żadne kolizje i że projekt nie będzie już więcej zmieniany. Pozwala to zaoszczędzić czas zarówno przedsiębiorstwu, jak i inwestorowi i projektantowi, ponieważ na posiedzeniach NK obecni są przedstawiciele zarządcy sieci i przekazują swoje uwagi, więc uzgodniony w ten sposób projekt trafia do przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjnego tylko raz i za jedną opłatą.

Dokumentację warto przygotować rzetelnie, ponieważ na jej sprawdzenie czeka się do 30 dni (zazwyczaj ok. 2 tygodnie), a każda weryfikacja może być oddzielnie płatna (opłata jak za wydanie warunków przyłączenia, ok. 60–90 zł).

W formularzu pobranym ze strony przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjnego znajduje się zwykle lista załączników, które powinniśmy dołączyć do wniosku o uzgodnienie: najczęściej dwa egzemplarze dokumentacji projektowej przyłączy (jeden egzemplarz zostaje u zarządcy sieci) zawierającej mapę sytuacyjną z trasą przyłączy, profil wzdłużny przyłączy, schemat studzienki wodomierzowej (lub innych ważnych dla danego rodzaju przyłącza elementów), opis rozwiązań technicznych, kopię decyzji o warunkach zabudowy lub kopię Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego, kopię warunków przyłączenia, kopię certyfikatu mapy cyfrowej, kopię uprawnień projektantów, uzgodnienia z właścicielami działek, po których przebiega trasa przyłącza, opinię NK (niektóre przedsiębiorstwa tego nie wymagają, na co zwrócono uwagę powyżej), uzgodnienia z zarządcą drogi (jeśli przyłącze biegnie w pasie drogowym), rzut piwnic lub rysunek studni wodomierzowej/kanalizacyjnej/inspekcyjnej.

Uwaga – każdą stronę kopii dokumentów należy oznakować czerwoną pieczątką „Za zgodność z oryginałem” z datą i czytelnym podpisem.

Dołączenie rysunków szczegółów jest bardzo istotne, ponieważ nie wszystkie dostępne na rynku rozwiązania są jednakowo funkcjonalne – zdarza się często, że w danej studzience nie ma wystarczającej ilości miejsca na zapewnienie odpowiednich odcinków prostych gwarantujących dokładność pomiaru wodomierzem albo montaż i późniejsze prace konserwacyjne są dla pracowników zarządcy sieci utrudnione i wiążą się z większymi kosztami.

Zarządca sieci informuje również przy uzgodnieniu w uwagach, czy należy w danym rozwiązaniu zastosować dodatkowo odpowietrzniki, kształtki ISO lub inne elementy, które zgodnie z jego doświadczeniem są niezbędne do prawidłowej eksploatacji systemu przez wiele lat.

Jeśli w warunkach technicznych przyłączenia wskazano na konieczność podczyszczania ścieków (np. stacje kontroli pojazdów, warsztaty samochodowe, parkingi), należy dołączyć również obliczenia i dobór takich urządzeń.

Podobnie jeśli z warunków wynikają ograniczenia w odbiorze ścieków deszczowych, wówczas należy przedstawić obliczenia ilości ścieków i plan zagospodarowania nadwyżki, której nie będzie mogła przyjąć sieć. Dokumentacja powinna być podpisana przez projektantów z odpowiednimi uprawnieniami do projektowania wraz z oświadczeniem o sporządzeniu dokumentacji zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej.

Przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjne, wydając decyzję uzgodnienia dokumentacji, przystawia odpowiednią pieczątkę i najczęściej dołącza dodatkowo dokument potwierdzający uzgodnienie.

Należy pamiętać, że przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjne jako organ doradczy i mający duże doświadczenie praktyczne udziela konsultacji w zakresie doboru wodomierzy, studzienek i innej armatury, stąd na każdym etapie projektowania warto zasięgnąć opinii na temat przyjętych rozwiązań.

Uzgodnioną w przedsiębiorstwie wodociągowo-kanalizacyjnym dokumentację (należy wydrukować nowe egzemplarze) projektant dostarcza do konserwatora zabytków, garnizonu wojskowego, PKP lub innych instytucji i firm, jeżeli takie uzgodnienia są wymagane.

Jak wspomniano – dobrym zwyczajem jest dostarczenie wszystkich uzgodnień już do NK i przedstawienie całego kompletu dokumentów w przedsiębiorstwie wodociągowo-kanalizacyjnym, by uniknąć powtórnego uzgadniania w razie konieczności zmian (np. jeśli zarządca drogi lub PKP nie zgodzą się na proponowaną pierwotnie trasę, co niestety zdarza się dość często).

Prośbę o umieszczenie przyłącza w pasie drogowym kieruje się do właściciela drogi. Jeżeli jest to droga gminna, wymagane są dwa egzemplarze projektu oraz wniosek sformułowany indywidualnie do gminnego wydziału dróg. Jeżeli jest to droga powiatowa lub wojewódzka, należy się udać do Zarządu Dróg Powiatowych (ZDP) lub Wojewódzkich.

Zarząd obliguje inwestora do załączenia projektu organizacji ruchu na potrzeby wykonania przyłącza (projekt taki zawiera schematycznie przedstawione trasy objazdów i wskazuje punkty, w których należy umieścić odpowiednie znaki drogowe sygnalizujące o zaistniałych zmianach i informujące o przyjętym objeździe). Terminy oczekiwania na decyzję wynoszą ok. 30 dni, nie pobiera się opłat manipulacyjnych.

Jeśli inwestycja znajduje się w strefie ochrony konserwatora zabytków, należy dodatkowo wystąpić o wydanie zgody na prowadzenie robót w otoczeniu zabytku.

Dawniej, w celu uzyskania uzgodnień w ZUD działającym przy Powiatowym Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej danego starostwa, co dotychczas były obowiązkowe, należało złożyć wniosek (formularze dostępne na stronach internetowych), do którego najczęściej załączano (wpięte do teczki skoroszytowej w odpowiedniej kolejności):

• trzy egzemplarze projektu przyłączy: map zasadniczych „do celów projektowych” z naniesioną trasą przyłącza (oryginał i dwie jego kopie – każda z pieczątką „za zgodność” podpisaną przez projektanta),

• wniosek o uzgodnienie podpisany przez inwestora, projektanta lub pełnomocnika (wtedy obowiązuje opłata 17 zł na konto urzędu miasta lub gminy za wydanie upoważnienia/pełnomocnictwa – żeby móc reprezentować inwestora przed urzędem),

• protokół roboczy (można go było znaleźć np. na stronie internetowej Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej lub czasem w danym ZUD),

• kopię warunków technicznych przyłączenia,

• potwierdzenie uzgodnienia przyłączy z zarządcą sieci (opcjonalnie – w zależności od tego, jaką kolejność pozyskiwania uzgodnień przyjęto zwyczajowo na danym terenie),

• mapę poglądową (np. wydrukowaną z internetu w skali 1:5000 lub 1:10 000),

• plik w formacie .txt zapisany na płycie CD ze współrzędnymi punktów charakterystycznych.

Koszt uzgodnienia ZUD dla typowego pojedynczego przyłącza wynosił dotychczas 40 zł, a czas oczekiwania ok. 14–30 dni roboczych.

Czytaj dalej: Wykonanie przyłączy >>

Obecnie jednostką rozliczeniową jest rodzaj sieci/przyłącza, tzn. jeśli ktoś uzgadniać będzie np. 100 przyłączy jednego rodzaju (np. wody), zapłaci tyle samo co osoba uzgadniająca jedno przyłącze – opłata wyniesie 105 zł, a w przypadku jednoczesnych uzgodnień dwóch przyłączy (np. wody i gazu) 178,50 zł.

Dla osób tuż po studiach nowością jest zawsze wymóg podania tzw. współrzędnych punktów charakterystycznych, których nie używa się w projektach akademickich. Służą one zarówno geodetom aktualizującym mapy, jak i przedsiębiorstwom wodno-kanalizacyjnym wprowadzającym wykonane odcinki przyłączy.

Przeczytaj także: Eksploatacja studzienek kanalizacyjnych (cz. 1) >>

Dawniej dokładność odczytu z mapy w skali 1:500 powodowała rozbieżności na poziomie 30–50 cm. Dziś współrzędne w formacie X, Y należy podać dla każdego punktu zmiany kierunku przyłącza, studzienki, punktów włączenia, wejścia do budynku itp., przy czym należy zwrócić uwagę, że osie X i Y są zamienione w stosunku do układu współrzędnych znanego z matematyki. Nanoszone na ich podstawie trasy są teraz znacznie bliższe rzeczywistości.

W przypadku map papierowych wartości należy interpolować pomiędzy znanymi punktami (charakterystyczne krzyże rozmieszczone co 50 m, na dwóch z nich podane są wartości współrzędnych), natomiast dla map cyfrowych wystarczy w programie typu CAD najechać kursorem na interesujący nas punkt na mapie, a w oknie programu pojawią się współrzędne (rys. 5).

Uwaga – nie wszystkie programy CADowskie prawidłowo obsługują tę funkcję, a konwersja plików pomiędzy programami może spowodować przesunięcia i błędne odczyty współrzędnych, dlatego zawsze warto je sprawdzić z wartościami podanymi przy krzyżach, jak dla wersji papierowej. 

Wykonanie przyłączy

Według Prawa budowlanego [3] proces wykonania przyłączy po uzyskaniu wymaganych uzgodnień może odbywać się w trybie tzw. zgłoszenia do właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej, tzn. w starostwie lub u wojewody – należy przedtem pobrać i wypełnić formularz wniosku na zgłoszenie robót budowlanych wraz z oświadczeniem o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością (dokumenty może wypełnić projektant, ale podpisuje je zawsze inwestor).

Zgłoszenie jest procedurą uproszczoną w stosunku do uzyskiwania pozwolenia na budowę, co w praktyce oznacza, że wykonany i uzgodniony projekt składany jest do właściwego urzędu (wg Prawa budowlanego [3] art. 30, ust. 3 „Do zgłoszenia budowy [...] należy ponadto dołączyć projekt zagospodarowania działki lub terenu wraz z opisem technicznym instalacji, wykonany przez projektanta posiadającego odpowiednie uprawnienia budowlane”), a następnie czeka się 30 dni na ewentualne uwagi – jeśli ich nie będzie, można przystąpić do budowy, jednak nie później niż w terminie 3 lat od określonego w zgłoszeniu terminu ich rozpoczęcia ([3] art. 30, ust. 5b – zmiana z 20 lutego 2015 r. z 2 lat na 3 lata).

Należy jednak zauważyć, że art. 29a ustawy Prawo budowlane dopuszcza wykonanie przyłączy bez konieczności zgłoszenia, pod warunkiem wykonania planu sytuacyjnego przyłączy (projektu zagospodarowania terenu działki z usytuowaniem przyłączy) – tzn. posiadania dokumentacji, która i tak wymagana jest w procesie uzgadniania inwestycji z dostawcą mediów. Inwestor ma zatem prawo wyboru i zgodnie z prawem może wykonać przyłącze bez konieczności zgłoszenia robót w starostwie lub u wojewody.

Przy odbiorze budynku potrzebny jest zawsze protokół odbioru przyłączy przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, co wystarczająco gwarantuje odpowiednią jakość jego wykonania i stąd uproszczenie, jakie dopuszcza ustawodawca, ułatwiając inwestorom budowę przyłączy.

Przed przystąpieniem do prac ziemnych należy na formularzu dostępnym u gestora sieci zgłosić do przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjnego zamiar realizacji przyłącza. Przedsiębiorstwo ma wówczas czas (ok. 2 tygodnie) na wniesienie uwag. Jeżeli tego nie zrobi, oznacza to brak zastrzeżeń. Zanim rozpoczną się prace budowlane, wymagane jest wystosowanie pisma informującego o terminie przystąpienia do budowy z pięciodniowym wyprzedzeniem.

Po wykonaniu przyłączy należy wystąpić do zarządcy sieci z prośbą o przeprowadzenie odbioru przyłącza w stanie odkrytym.

Według Prawa budowlanego [3] art 43 ust. 1 przyłącza wodne i kanalizacyjne „podlegają geodezyjnemu wyznaczeniu w terenie, a po ich wybudowaniu – geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej, obejmującej ich położenie na gruncie”. Jednocześnie możemy przeczytać, że „obowiązkowi geodezyjnego wyznaczenia (...) nie podlega przyłącze (...) jeżeli jego połączenie z siecią znajduje się na tej samej działce co przyłącze lub na działce do niej przyległej”. Zapewnienie wykonania tych obowiązków należy według ustawy do kierownika budowy, a w przypadku jego braku – do inwestora.

Procedurę projektowania i uzgadniania przyłączy przed lipcem 2014 r. pokazano schematycznie na rys. 6.

Podsumowanie

Proces projektowania i uzgadniania przyłączy jest czasochłonny i wymaga dużej wiedzy na temat organizacji administracji państwowej oraz zwyczajów i zasad. Sprawia to, że młodzi projektanci, asystenci, inwestorzy i architekci czują się zwykle zagubieni w gąszczu wymagań i wyrastających często jak spod ziemi kolejnych formalności.

Autorzy mają nadzieję, że niniejszy artykuł pomoże wielu osobom uporządkować wiedzę na temat projektowania i celowości uzgadniania przyłączy i przygotuje na kolejne fazy tego wieloetapowego procesu. Jego złożoność potrafi zaskoczyć nawet doświadczonych projektantów, którzy dotychczas mieli do czynienia z prostymi czy typowymi przyłączami i nie zdawali sobie sprawy, jak wiele komplikacji może wystąpić.

Świadomość możliwych scenariuszy procesu projektowania i uzgadniania przyłączy jest również bardzo istotna z punktu widzenia odpowiedniej wyceny tej pracy – ze względu na nieprzewidywalność procesu nie powinna być ona zaniżana (na początku zwykle nie wiadomo, co będzie potrzebne, jak wiele komplikacji wystąpi ani ile czasu to potrwa, jednak zakładanie szybkiego i bezproblemowego wariantu w kontekście możliwych scenariuszy jest ryzykowne).

Literatura

1. Chudzicki J., Sosnowski S., Instalacje wodociągowe – projektowanie, wykonanie, eksploatacja, Seidel-Przywecki Sp. z o.o., Warszawa 2005.

2. Projektowanie, wykonawstwo sieci wodociągowych i kanalizacyjnych oraz przyłączy – wymagania ogólne, Aquanet SA, Poznań 2013.

3. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (DzU nr 89/1004, poz. 414, z późn. zm.)

4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75/2002, poz. 690, z późn. zm.).

5. Ustawa z dnia 5 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zmianie ustawy (DzU 2014, poz. 897).

6. PN-92/B-01706 Instalacje wodociągowe w budynkach. Wymagania w projektowaniu.

7. www.knis.put.poznan.pl

8. www.dobryhydraulik.net.

9. www.tuznajdziesz.pl.

10. www.akwa.com.pl.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!