Nowa klasyfikacja filtrów powietrza dla wentylacji ogólnej

Nadążając za zmianami w normach europejskich, w Polsce od 2017 roku stopniowo ulega zmianie lub modyfikacji sposób klasyfikacji wszystkich filtrów powietrza, począwszy od wstępnych, poprzez dokładne, do wysokoskutecznych. Dotychczas całkowicie zmieniona została klasyfikacja filtrów wstępnych i dokładnych dla wentylacji ogólnej, ale w 2020 roku pojawią się modyfikacje w klasyfikacji filtrów wysokoskutecznych.

W 2017 roku opublikowane zostały normy z grupy PN-EN ISO 16890 dotyczące filtracji powietrza dla wentylacji ogólnej. Normą ­PN-EN ISO 16890-1:2017-01E Przeciwpyłowe filtry powietrza do wentylacji ogólnej – Część 1: Specyfikacje techniczne, wymagania i system klasyfikacji skuteczności określony na podstawie wielkości cząstek pyłu (ePM) wprowadzona została nowa klasyfikacja filtrów powietrza dla wentylacji ogólnej. Zastąpiła ona dotychczasową metodę klasyfikacji opisaną w normie PN-EN 779:2012E Przeciwpyłowe filtry powietrza do wentylacji ogólnej – Określanie parametrów filtracyjnych. Wraz z wprowadzeniem tych norm diametralnie zmieniają się: sposób oceny skuteczności filtrów powietrza, stanowiska pomiarowe i metody testowania oraz aerozole testowe.

W roku 2020 planowana jest publikacja czterech norm (o numerach od 2 do 5) z grupy prPN-prEN ISO 29463 Wysokoskuteczne filtry i materiały filtracyjne do usuwania cząstek z powietrza. Część 1 z tej grupy norm dotycząca klasyfikacji nie została ujęta w planach Komisji Technicznej nr KT 317 ds. Wentylacji i Klimatyzacji na rok 2020 [18]. Pomimo to w niniejszym artykule, w celu przedstawienia nadchodzących zmian, zamieszczono metodę klasyfikacji filtrów wysokoskutecznych na podstawie aktualnie dostępnej normy ISO 29463-1.

Przeciwpyłowe filtry dla wentylacji ogólnej w nowych normach

Grupa nowych norm PN-EN ISO 16890:2017-01E Przeciwpyłowe filtry powietrza do wentylacji ogólnej dotyczących filtracji powietrza dla wentylacji ogólnej w kontekście usuwania cząstek pyłu składa się z następujących czterech części:

• Część 1: Specyfikacje techniczne, wymagania i system klasyfikacji skuteczności określony na podstawie wielkości cząstek pyłu (ePM);
• Część 2: Pomiar skuteczności filtracji w funkcji wymiaru cząstek oraz oporu przepływu powietrza;
• Część 3: Określanie skuteczności filtracji metodą grawimetryczną i oporu przepływu powietrza w zależności od masy zatrzymywanego pyłu;
• Część 4: Metoda kondycjonowania mająca na celu wyznaczenie minimalnej badawczej skuteczności filtracji w funkcji wymiaru cząstek.

Wszystkie części grupy norm ISO 16890 stosuje się do elementów filtracyjnych dla wentylacji ogólnej o skuteczności ePM₁ (odniesionej do cząstek o wymiarach z zakresu 0,3–1,0 mm) mniejszej lub równej 99% oraz skuteczności ePM₁₀ (cząstki z zakresu 0,3–10,0 mm) większej niż 20%, badanych zgodnie z procedurami określonymi w ISO 16890-1, ISO 16890-2, ISO 16890-3 i ISO 16890-4.

Dolną granicę w metodzie badania przedstawionej w omawianych normach ustalono na poziomie 20% skuteczności ePM₁₀.

Uznano, że w przypadku badania elementu filtracyjnego o mniejszej skuteczności trudno byłoby spełnić wymagania walidacji statystycznej tej procedury. Natomiast filtry powietrza o wyższej początkowej skuteczności podlegają testom opisanym w normach dotyczących filtrów wysokoskutecznych: ISO 29463-1 [12], ISO 29463-2 [13] (prPN-prEN ISO 29463-2E [28]), ISO 29463-3 [14] (prPN-prEN ISO 29463-3E [29]), ISO 29463-4 [15] (prPN-prEN ISO 29463-4E [30]) oraz ISO 29463-5 [16] (prPN-prEN ISO 29463-5E [31]).

Metodyki badawcze opisane w normach ISO 16890 mają zastosowanie dla strumienia objętości powietrza w zakresie między 0,25 m³/s (900 m³/h) i 1,5 m³/s (5400 m³/h), w odniesieniu do stanowiska badawczego o nominalnych wymiarach powierzchni czołowej 610×610 mm (analogicznie jak w wycofanych normach PN-EN 779:2005P [20] i PN-EN 779:2012E [21]).

Zwrócono uwagę, że wiele krajowych stowarzyszeń podczas testowania filtrów stosuje nominalny przepływ powietrza wynoszący 0,944 m3/s (3400 m³/h), uzyskując prędkość powietrza 2,54 m/s. Zatem w sytuacji, gdy producent nie definiuje warunków badania, zaleca się zastosowanie strumienia powietrza 0,944 m³/s [12]. Takie same warunki przyjęto wcześniej w normach PN-EN 779:2005P [20] i PN-EN 779:2012E [21].

W tab. 1 zamieszczono podstawowe informacje o normach z grupy PN-EN ISO 16890. Podane w tych normach procedury zawierają nowe podejście do określania skuteczności filtrów. Wybór nowego sposobu testowania filtrów jest związany zarówno z potrzebą dostosowania aerozolu badawczego do rzeczywistego aerozolu atmosferycznego, jak i ze zwróceniem uwagi na skutki zdrowotne oddychania powietrzem zanieczyszczonym cząstkami o danym wymiarze.

W nowych normach odniesiono się do trzech różnych zakresów wymiarów cząstek zanieczyszczeń występujących w powietrzu jako pył zawieszony. Pył zawieszony to mieszanina stałych i ciekłych cząstek, substancji organicznych i nieorganicznych unoszonych przez powietrze (są to głównie siarczany, azotany, amoniak, chlorek sodu, sadza, pył mineralny i woda [35]).

Wyróżniono dwa rodzaje pyłów o różnym rozkładzie i miejscu występowania: w powietrzu nad miastami i nad obszarami wiejskimi. Oba rodzaje pyłu mają rozkład dwumodalny, o dwóch najczęściej występujących wartościach: dla pyłu miejskiego 0,3 i 10 mm, a dla pyłu nad obszarami wiejskimi 0,25 i 11 mm.

Przyjęto, że dany filtr najskuteczniej zatrzymuje cząstki o określonym rozkładzie wielkości występujących w pyle.

Nowa klasyfikacja (odnosząca się do frakcji pyłu) uzależniona została od wymiarów cząstek odkładających się w kolejnych częściach układu oddechowego i w płucach człowieka (do 1 mm – w pęcherzykach płucnych, do 2–3 mm – w oskrzelach i oskrzelikach, do 10 mm – w nosie i w gardle).

Frakcje pyłu oznaczono symbolami PM₁₀, PM_2,5, PM₁ (PM – Particulate Matter; tab. 2). Ze względu na ocenę zdolności filtra do zatrzymania cząstek o określonym zakresie wymiarowym należałoby stosować termin: „skuteczność (lub efektywność) frakcyjna”.

Filtry zostały podzielone na klasy ISO związane z ich skutecznością w odniesieniu do frakcji cząstek w pyle testowym: ePM₁, ePM_2,5, ePM₁₀ oraz ISO Coarse (filtry zgrubne). Poza filtrami zgrubnymi, których skuteczność (podawana jako średnie zatrzymanie pyłu) jest oceniana w sposób grawimetryczny, dla pozostałych klas filtrów określa się efektywność odniesioną do określonej frakcji pyłu, badaną z wykorzystaniem licznika cząstek. Do określania zatrzymania pyłu zaleca się stosować aerozol syntetyczny typu L2 [22]. Do badania filtrów o wyższej skuteczności niż wstępne służy aerozol drobny DEHS (cząstki ≤ 1 mm) lub KCl (cząstki 1–10 mm).

Zgodnie z normami PN-EN 779:2005P [20] i PN-EN 779:2012E [21] aby uzyskać wyniki służące klasyfikacji, filtry badane były także dwoma rodzajami aerozolu: drobnym do pomiaru skuteczności filtracji (DEHS) oraz grubym (pył syntetyczny typu L1) do określenia chłonności pyłowej (obłożenia), a w przypadku filtrów wstępnych (zgrubnych) także do oceny skuteczności filtracji jako masowego (grawimetrycznego) zatrzymania pyłu obładowującego.

Skład pyłu L1 jest zdefiniowany w standardzie ASHRAE 52.1 [3], a także podany w obu wersjach norm PN-EN 779 [20, 21].

Klasyfikacja filtrów o średniej skuteczności oraz dokładnych (filtry M i F) określana była na podstawie średniej skuteczności filtracji w odniesieniu do ciekłych cząstek aerozolu DEHS (sebacynianu dietyloheksylu) lub innego równoważnego aerozolu o równoważnych parametrach, o średniej średnicy 0,4 mm. Porównując nowe wymagania ze wcześniejszymi, znaczącą różnicą jest klasyfikowanie filtrów na podstawie skuteczności dla cząstek o wymiarach z szerokiego zakresu: od 0,3 do 10 mm, a nie tylko 0,4 mm.

Pył L2 wymagany na mocy normy ­PN-EN ISO 16890-3:2017-01E [25] to drobny, zmielony pył pustynny z Arizony (Arizona Desert Sand), nazywany w PN-EN 779:2005P [20] pyłem z drogi w Arizonie. Ma on znormalizowany skład podany w normie PN-EN ISO 15957:2015-04E [22], o średnicach cząstek z zakresu 0–80 mm, rozkładzie bimodalnym o dwóch wartościach modalnych: ok. 4 i 20 mm, szczegółowo przedstawiony w normie ISO 12103-1 [10] jako pył A2 oraz w PN-EN 779:2005P [20] i PN-EN 779: 2012E [21].

Pył typu L2 składa się głównie z cząstek ditlenku krzemu. Natomiast pył typu L1 służący do badania filtrów zgodnie z PN-EN 779:2005P [20] i PN-EN 779: 2012E [21] oraz ASHRAE 52.1 [3] to mieszanina składająca się wagowo z 72% pyłu pustynnego z Arizony (pył testowy L2 według ISO 12103-1 [10]), 23% sadzy czarnej i 5% zmielonych linterów bawełnianych. Stosowany obecnie pył L2 był składnikiem pyłu stosowanego w oparciu o wycofaną normę.

Zastosowanie różnych aerozoli do badania takiego samego filtra musi skutkować uzyskaniem różnych wyników, takich jak m.in. efektywność filtracji i zatrzymanie oraz chłonność pyłowa. Dodatkowa różnica w przypadku filtrów zgrubnych to określanie w nowej normie początkowej wartości zatrzymania pyłu, czyli po pierwszym przyroście 30 g pyłu obładowującego, a w wycofanej normie – średniej.

W normach PN-EN ISO 16890 nowa, pełna procedura badawcza dla danego filtru w tych samych warunkach testowania obejmuje:

1. Pomiar oporu przepływu powietrza (PN-EN ISO 16890-2:2017-01E [24]);
2. Pomiary w celu wykonania krzywej skuteczności początkowej (E_i) dla czystego i niekondycjonowanego filtra w funkcji wymiarów cząstek (PN-EN ISO 16890-2:2017-01E [23]);
3. Kondycjonowanie filtra (inne stosowane nazwy: pozbawienie ładunków elektrostatycznych, elektrostatyczne rozładowanie filtra, neutralizacja ładunku) (PN-EN ISO 16890-4:2017-01E [26]);
4. Pomiary w celu wykonania krzywej skuteczności początkowej dla kondycjonowanego filtra (E_{D, i}) w funkcji wymiarów cząstek (PN-EN ISO 16890-2:2017-01E [23]) – skuteczność filtracji po rozładowaniu filtra jest równa minimalnej efektywności frakcyjnej filtra;
5. Obliczenie wartości średniej z początkowej i minimalnej efektywności frakcyjnej;
6. Badanie filtra pyłem syntetycznym L2, zgodne z procedurą zamieszczoną w PN-EN ISO 16890-3:2017-01E [23], w celu określenia zatrzymania początkowego, oporu przepływu powietrza w funkcji masy pyłu testowego zatrzymanego podczas badania oraz obłożenia filtra – chłonności pyłowej filtra (ten etap badania filtrów jest opcjonalny dla filtrów z grup: ISO ePM₁₀, ePM_2,5, ePM₁, obowiązkowy dla ISO Coarse).

Wymienione w procedurze badawczej kondycjonowanie nie jest nowym zagadnieniem. W normie PN-EN 779:2005P [20] w załączniku normatywnym opisano procedurę neutralizacji elektrostatycznej i wprowadzono możliwość wyznaczania skuteczności filtra po poddaniu go procesowi neutralizacji izopropanolem. Cel takiego postępowania wyjaśniono faktem uzyskiwania dzięki efektom elektrostatycznym dla określonych typów materiałów filtracyjnych wysokiej skuteczności przy małych oporach przepływu. Efekt ten może zostać stracony, gdy przez filtr przepływają i są zatrzymywane takie cząstki, jak mgła olejowa lub cząstki ze spalania.

Test ma zwrócić uwagę użytkowników filtrów na możliwość degradacji właściwości filtracyjnych w takim przypadku. Procedura stosowana jest do określenia, czy skuteczność jest zależna od mechanizmu elektrostatycznego usuwania cząstek ze strumienia przepływającego przez filtr powietrza oraz do dostarczenia ilościowych informacji o znaczeniu tego zjawiska. Wykonuje się pomiary skuteczności filtracji powietrza dla filtru niezneutralizowanego i po wyeliminowaniu mechanizmu elektrostatycznego usuwania.

Taki sam sposób oceny wpływu tego zjawiska na efektywność oczyszczania powietrza przedstawiano w kolejnej wersji tej normy z roku 2012 (PN-EN 779-2012E [21]), ale podnosząc jego znaczenie przez przeniesienie opisu procedury z załącznika do rozdziału w części głównej. Wymaga się, aby średnie skuteczności określone dla cząstek 0,4 mm niezneutralizowanych i zneutralizowanych próbek filtru zostały obliczone i przedstawione w sprawozdaniu z testów.

W normie PN-EN ISO 16890-1:2017E [23] zdefiniowano 4 grupy filtrów (tab. 3): filtry ISO zgrubne (Coarse), ISO ePM₁₀, ISO ePM_2,5 i ISO ePM₁.

W normie PN-EN ISO 16890-1:2017E [23] warunkiem przyporządkowania filtra do określonej grupy jest przede wszystkim jego efektywność, czyli zatrzymanie co najmniej 50% cząstek stałych o odpowiednim wymiarze (tab. 3). Sprawność filtrów lub zatrzymanie grawimetryczne podawane są w zaokrągleniu do 5%.

Norma PN-EN ISO 16890-1:2017E [23] wprowadza 30 klas filtrów dla filtrów badanych ze względu na skuteczność filtracji i 19 klas dla filtrów wstępnych w miejsce 9 z normy PN-EN 779:2012E (G1, G2, G3, G4, M5, M6, F7, F8, F9) [21] (tab. 4). W [23] uwzględniono także filtry pyłu o większych wymiarach (zgrubne), przechwytujące mniej niż 50% cząstek PM₁₀ (tab. 3).

W najprostszym przypadku można uznać, że jeśli filtr zatrzyma więcej niż 50% cząstek PM₁, to zaklasyfikowany zostanie do grupy ISO ePM₁. Ale na podstawie wyników testów i danych zamieszczonych w tab. 3 widać, że filtry można przypisać do dwóch lub więcej grup. Na przykład filtr sklasyfikowany jako ISO ePM₁ 85% może być także sklasyfikowany jako ISO ePM₁₀ 95%.

Zgodnie z PN-EN ISO 16890-1:2017E [23] filtry klasyfikuje się tylko do jednej grupy i jedynie ta klasyfikacja będzie widniała na etykiecie filtra. Niemniej jednak w raporcie podsumowującym przeprowadzone badania należy zamieszczać wszystkie pięć wartości skuteczności ePMx: trzy wartości skuteczności ePM₁, ePM_2,5 i ePM₁₀ oraz dwie wartości minimalnej skuteczności ePM_1,min i ePM_2,5,min.

Podanie wartości początkowego zatrzymania grawimetrycznego jest opcjonalne, z wyjątkiem filtrów zgrubnych, dla których podanie tej informacji jest obowiązkowe. Porównanie skuteczności różnych filtrów powietrza przeprowadza się w ramach tej samej grupy, np. porównując wartość skuteczności ePM₁ dla filtra A z wartością ePM₁ dla filtra B.

Porównanie klasyfikacji filtrów do wentylacji ogólnej

Ze względu na różne metody testowania filtrów i ich klasyfikacji nie jest możliwe proste i jednoznaczne przypisanie nowych nazw klas filtrów zamieszczonych w normie PN-EN ISO 16890-1E [23] filtrom przebadanym i sklasyfikowanym zgodnie z PN-EN 779:2012E [20]. Mimo to, a może właśnie dlatego, pojawiają się propozycje konwersji klas filtrów przedstawiane przez różnych autorów, firmy lub stowarzyszenia. Z tego powodu zdecydowano się na zamieszczenie ich w niniejszym artykule.

W tab. 5 uwzględniono m.in. zalecenia ekspertów VDI i SWKI (VDI – Verein Deutscher Ingenieure, SWKI – Schweizerischer Verein von Gebäudetechnik-Ingenieuren) dotyczące minimalnej wymaganej skuteczności filtracji [11]. W [11] dodano zalecenie, aby filtrem końcowym był filtr klasy co najmniej ISO ePM1 50%.

W tab. 6 zamieszczono propozycję konwersji klas filtrów przedstawioną przez Vereniging Contimination Control Nederland (VCCN) [17]. Zawarte w niej informacje dotyczące filtrów klasy M i F rozszerzone zostały o wartości skuteczności filtracji dla wszystkich trzech frakcji pyłów testowych. Podkreślono stosowanie aerozoli testowych o różnych wymiarach cząstek.

W tab. 7 za [1] zamieszczono, obejmującą wszystkie klasy filtrów z normy EN 779:2012, konwersję klas filtrów wraz ze skutecznością odniesioną do określonego zakresu wymiarowego cząstek PM.

Obserwując różnice w zaleceniach cytowanych za różnymi źródłami, wyraźnie widać, że konieczne stało się sformułowanie ujednoliconych zaleceń, w postaci np. wytycznych lub dokumentu wydanego przez powszechnie znane i uznane stowarzyszenie. Za taki dokument należy uznać publikację Eurovent 4/23 (I wydanie – 9.01.2018 r., II wydanie poprawione – 1.10.2018 r.) [5]. Eurovent to Europe’s Industry Association for Indoor Climate (HVAC), Process Cooling and Food Cold Chain Technologies – Europejskie Stowarzyszenie Producentów Branży Wentylacyjnej i Klimatyzacyjnej (HVAC), chłodnictwa przemysłowego oraz technologii łańcucha chłodniczego przemysłu spożywczego, stowarzyszenie istniejące od 1958 roku [8].

W publikacji tej znaleźć można m.in. porównanie pokazujące nakładanie się klas filtrów o średniej skuteczności (grupa M) i dokładnych (grupa F) według PN-EN 779:2012P [21] i nowych klas według PN-EN ISO 16890-1E [23] – tab. 8.

Nie uwzględniono w nim filtrów zgrubnych oznaczanych dotychczas literą G. Zostało ono opracowane na podstawie rzeczywistych danych testowych dla 91 filtrów dostarczonych przez Eurovent Certita Certification (ECC). ECC jest niezależnym podmiotem stowarzyszenia Eurovent. Program certyfikacji Eurovent ma na celu standaryzację danych technicznych urządzeń przeznaczonych do klimatyzacji i chłodnictwa zgodnie z europejskimi i międzynarodowymi normami.

ECC prowadzi ponad 40 programów certyfikacyjnych oraz nadaje znak Eurovent Certified Performance, a dla wytwórców urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnych tworzy wspólną platformę do współzawodnictwa na takich samych zasadach opartych na danych technicznych urządzeń, które dają się bezpośrednio porównać [2].

Ważną zapowiedzią zamieszczoną w Filter Guide Book 2017 [6] jest informacja, że konwersja klas filtrów według EN 779 na klasy ISO według EN 16890-1 zostanie uwzględniona w wytycznych niemieckich VDI 3803 Blatt 4 [33] oraz szwajcarskich SWKI VA 101-01 [32].

Porównanie norm PN-EN 779:2012E i PN-EN ISO 16890:2017E

W tab. 9 zamieszczono podstawowe informacje dotyczące zastąpienia rozdziałów normy PN-EN 779:2012E [21] przez kolejne części normy PN-EN 16890:2017E [23, 4], a w tab. 10 – porównanie m.in. metod testowania. 

Wprowadzenie nowych norm dotyczących nowego sposobu klasyfikacji filtrów dla wentylacji ogólnej i nowych metod określania wartości parametrów oraz sporządzania charakterystyk filtracyjnych wraz z wprowadzeniem aerozoli testowych innych niż stosowane dotychczas prowadzi do konieczności przyjrzenia się wymaganiom zamieszczonym w normach z grupy PN-EN ISO 16890. Stosowane dotychczas 9 klas filtrów G1–G4, M5–M6, F7–F9 (­PN-EN 779:2012E) zostały zastąpione przez 49 klas (19 dla filtrów zgrubnych i 30 dla filtrów o średniej skuteczności oraz dokładnych). Nie może zatem istnieć proste przyporządkowanie nowych klas „starym” (tak jak to kiedyś było z klasami EU1–EU9 i klasami G, F), pomagające osobom zajmującym się wentylacją i klimatyzacją w szybkim odniesieniu się do nowej klasyfikacji. Z tego powodu zaczęły pojawiać się w poszczególnych publikacjach sposoby konwersji klas, często w postaci rekomendacji. Niestety, nie są to ujednolicone zalecenia.

Podsumowanie

W artykule opisano niektóre z takich zaleceń, zwracając uwagę na sposoby konwersji klas przedstawione przez stowarzyszenie Eurovent i zapowiedzi opublikowania podobnych informacji w wytycznych niemieckich i szwajcarskich

Zmiany dotyczące klasyfikacji filtrów wysokoskutecznych zostaną omówione w kolejnym artykule.

Literatura

1. 49 anstatt 9 Filterklassen – Die Luftfilternorm ISO 16890 in der Übersicht, https://www.robatherm.com/de/system/files/robatherm_ISO16890_deu.pdf
2. Adamski B., Programy certyfikacji EUROVENT. Część 1, „Rynek Instalacyjny” nr 4/2008.
3. ASHRAE 52.1:1999 Method of Testing General Ventilation Air-Cleaning Devices for Removal Efficiency by Particle Size.
4. Courtey S., Definition of filtration performance – from EN 779 to ISO 16890, REHVA Journal – February 2017, p. 16–19.
5. EUROVENT 4/23, 2018, Selection of EN ISO 16890 rated air filter classes for general ventilation applications, II wydanie poprawione, 1.10.2018.
6. Filter Guide Book 2017 – Air Filters, https://www.recknagel-online.de/fileadmin/Recknagel/Nachrichten/Filter_Guide_Book_2017-03-22_-_Air_Filters_-_Final_Web.pdf.
7. http://www.afprofilters.com/iso-16890-norm-replacing-en779/.
8. https://eurovent.eu/.
9. https://www.airepure.com.au/australian-commercial-building-filtration-standards/.
10. ISO 12103-1:2016 Road vehicles – Test contaminants for filter evaluation – Part 1: Arizona test dust.
11. ISO 16890 ersetzt EN 779: Filterleistung neu nach Feinstaubfraktionen beurteilt Empfehlung der VDI – SWKI – Expertenarbeitsgruppe Luftfiltration für die neuen Filterklass, https://www.svlw.ch/images/aktuell/161107_3_Pressemitteilung_Neue_Luftfilternormen_abgestimmt_II-1.pdf.
12. ISO 29463-1:2017 High efficiency filters and filter media for removing particles from air – Part 1: Classification, performance, testing and marking.
13. ISO 29463-2:2011 High-efficiency filters and filter media for removing particles in air – Part 2: Aerosol production, measuring equipment and particle-counting statistics.
14. ISO 29463-3:2011 High-efficiency filters and filter media for removing particles in air – Part 3: Testing flat sheet filter media.
15. ISO 29463-4:2011 High-efficiency filters and filter media for removing particles in air – Part 4: Test method for determining leakage of filter elements – Scan method.
16. ISO 29463-5:2011 High-efficiency filters and filter media for removing particles in air – Part 5: Test method for filter elements.
17. Noordt F. van, Luchtfiltratie NEN-EN-ISO 16890, VCCN, Commissielid VCCN Lezingen & Conferen­ties, https://www.vccn.nl/wp-content/uploads/2013/ 12/20170428-presentatie-Frans-van-Noordt-VCCN-mini­symposium.pdf.
18. Plany Komisji Technicznej nr KT 317 ds. Wentylacji i Klimatyzacji na rok 2020.
19. PN-EN 1822-1:2009E Wysokoskuteczne filtry powietrza (EPA, HEPA i ULPA) – Część 1: Klasyfikacja, badanie parametrów, znakowanie.
20. PN-EN 779:2005P Przeciwpyłowe filtry powietrza do wentylacji ogólnej – Określanie parametrów filtracyjnych.
21. PN-EN 779:2012E Przeciwpyłowe filtry powietrza do wentylacji ogólnej – Określanie parametrów filtracyjnych.
22. PN-EN ISO 15957:2015-04E Pyły testowe do oceny urządzeń oczyszczających powietrze.
23. PN-EN ISO 16890-1:2017-01E Przeciwpyłowe filtry powietrza do wentylacji ogólnej – Część 1: Specyfikacje techniczne, wymagania i system klasyfikacji skuteczności określony na podstawie wielkości cząstek pyłu (ePM).
24. PN-EN ISO 16890-2:2017-01E Przeciwpyłowe filtry powietrza do wentylacji ogólnej – Część 2: Pomiar skuteczności filtracji w funkcji wymiaru cząstek oraz oporu przepływu powietrza.
25. PN-EN ISO 16890-3:2017-01E Przeciwpyłowe filtry powietrza do wentylacji ogólnej – Część 3: Określanie skuteczności filtracji metodą grawimetryczną i oporu przepływu powietrza w zależności od masy zatrzymywanego pył.
26. PN-EN ISO 16890-4:2017-01E Przeciwpyłowe filtry powietrza do wentylacji ogólnej – Część 4: Metoda kondycjonowania mająca na celu wyznaczenie minimalnej badawczej skuteczności filtracji w funkcji wymiaru cząstek.
27. Product overview – Filter elements, https://www.trox.de/en/downloads/32be543ab9df0c66/20180619-Product-overview-ISO16890-EN779_final.pdf?type=brochure.
28. prPN-prEN ISO 29463-2E Wysokoskuteczne filtry i materiały filtracyjne do usuwania cząstek z powietrza – Część 2: Wytwarzanie aerozolu, urządzenia pomiarowe i statystyka dotycząca zliczania cząstek.
29. prPN-prEN ISO 29463-3E Wysokoskuteczne filtry i materiały filtracyjne do usuwania cząstek z powietrza – Część 3: Badania materiałów filtracyjnych z płaskich arkuszy.
30. prPN-prEN ISO 29463-4E Wysokoskuteczne filtry i materiały filtracyjne do usuwania cząstek z powietrza – Część 4: Metoda badania szczelności elementów filtru – Metoda skanowania.
31. prPN-prEN ISO 29463-5E Wysokoskuteczne filtry i materiały filtracyjne do usuwania cząstek z powietrza – Część 5: Metoda badania elementów filtru.
32. SWKI-Richtlinie VA101-01 Klassifizierung, Testmethoden und Anwendung von Luftfiltern.
33. VDI 3803 Blatt 4 Raumlufttechnik, Geräteanforderungen; Luftfiltersysteme (VDI-Lüftungsregeln).
34. VDI 6022 Blatt 1:2018-01 Hygieneanforderungen an raumlufttechnische Anlagen und Geräte, (VDI-Lüftungsregeln), http://h-i-b.eu/wp-content/uploads/HIB_VDI-6022-Blatt-1-2018-01.pdf (dostęp 24.01.2018).
35. Wojtas K., Wymagania i zasady nowej klasyfikacji filtrów w systemach wentylacji budynków, „Rynek Instalacyjny” nr 12/2016, s. 58–64.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!